Słabe strony:
Dotyczące NIEWYSTARCZAJĄCYCH ZASOBÓW WIEDZY, DOŚWIADCZENIA, UMIEJĘTNOŚCI, JAKOŚCI REALIZACJI PROGRAMU
Niezrealizowanie badań: brak aktualnych, wiarygodnych i dokładnych danych o zjawiskach, ograniczone możliwości oszacowania trendów i stwierdzenia zmian, ograniczone możliwości określenia aktualnych wartości dla poszczególnych wskaźników, jakie są
planowane/pożądane/oczekiwane w momencie zakończenia Programu.
Trudności interpretacyjne w stosowaniu przepisów z zakresu ochrony danych osobowych, które utrudniają współpracę międzyinstytucjonalną i międzysektorową.
Zróżnicowana wiedza i doświadczenie pracowników zajmujących się profilaktyką uzależnień pomiędzy dzielnicami.
Skupienie na formalnych wskaźnikach monitoringu (produktu – liczba spotkań, godzin), a nie jakości pracy.
Istnienie zidentyfikowanych grupy mieszkańców, dla których w Programie brakuje wystarczającej oferty wsparcia: kobiety pijące w ciąży, rodziny biologiczne, w których występuje FAS/FASD, osoby mieszkające razem z osobami uzależnionymi, osoby pijące szkodliwie, ale jeszcze nieuzależnione.
Nieznajomość lub brak zrozumienia i akceptacji dla części standardów wśród niektórych organizacji pozarządowych.
Koncentracja Programu przede wszystkim na tym, co się już stało i naprawianiu szkód, a nie na ograniczaniu przyczyn zjawiska.
Niewystarczająca informacji o Programie, niedocieranie z informacją do mieszkańców, Program jest niewidoczny w mieście.
Niewystarczająca wiedza mieszkańców o uzależnieniach oraz możliwościach uzyskania wsparcia.
Dotyczące WSPÓŁPRACY
Niewystarczające poziom doświadczeń w zakresie współpracy przy realizacji projektów
antynarkotykowych pomiędzy: Biurem a innymi biurami Urzędu Miasta, wydziałami dzielnicowymi, na terenie niektórych dzielnic pomiędzy służbami samorządowymi a realizatorami zadań.
Niedomagania we współpracy na linii Biuro – dzielnice: brak informacji zwrotnej, brak animowania współpracy, brak rozmowy, kontaktu, czasem postawa nadzorująca, a nie partnerska. Brak informacji zwrotnej do wydziałów dzielnicowych o wynikach monitoringu.
Niedomagania we współpracy na linii niektóre dzielnice – NGO: brak zaufania, niechęć do wspierania nowych podmiotów i działań, nierealistyczne wymagania finansowe i biurokratyczne.
Niejasny, zwłaszcza dla NGO, sposób funkcjonowania LSW: brak przekonania o tym, że standard LSW wspiera efektywność Programu, przekonanie, że LSW ogranicza się jedynie do konsorcjum organizacji
pozarządowych, sztucznie narzuca warunki współpracy, bez uwzględniania specyfiki poszczególnych podmiotów.
Dotyczące ZASOBÓW LUDZKICH oraz SKALI i SPOSOBU FINANSOWANIA
Niewystarczające zasoby ludzkie dedykowane do realizacji programu na szczeblu BPiPS – instytucji zarządzającej programem.
Niewystarczające zasoby ludzkie dedykowane do realizacji programu na szczeblu dzielnic.
Niewystarczająca skala finansowania w stosunku do potrzeb i możliwości działania realizatorów Programu
Występowanie istotnych różnic funduszy na przeciwdziałanie uzależnieniom pomiędzy
poszczególnymi dzielnicami w przeliczeniu na 1 mieszkańca: brak uzasadnionego merytorycznie i zrozumiałego algorytmu w tym zakresie.
Mocne strony:
Dotyczące WYSOKIEJ JAKOŚCI WYPRACOWANYCH SPOSOBÓW DZIAŁAŃ
Merytoryczna zawartość Programu – wysoki poziom, oparcie o wiedzę, aktualność i kompleksowość podejścia, wszechstronność, spójność rozwiązań i narzędzi.
Koordynacyjna i spajająca funkcja Programu, nadawanie wspólnej ramy porządkującej działania jako długofalowej podstawy do działania i budżetowania, finansowanie w ramach konkursów trzyletnich.
Systematyzująca rola harmonogramów wobec działań podejmowanych w dzielnicach, poprawa ich oceny w stosunku do przeszłości.
Elastyczność Programu, duża swoboda działania, szerokie spektrum działań, dostosowywanie do zmian charakteru zjawiska.
Dotyczące JAKOŚCI REALIZATORÓW
Deklarowana generalna akceptacja (celów i zapisów) Programu wśród realizatorów – świadomość potrzeby jego realizowania oraz ryzyk związanych z ograniczaniem jego oddziaływania,
zaangażowanie emocjonalne realizatorów (NGO).
Profesjonalizm i zaangażowanie instytucji zarządzającej programem.
Partycypacyjny sposób pracy nad Programem z uwzględnieniem wyników ewaluacji i głosów realizatorów, gotowość do współpracy oraz konsultowania Programu i działań ze strony instytucji zarządzającej Programem.
Rozbudowane sieci współpracy pomiędzy służbami samorządowymi, realizatorami zadań w niektórych dzielnicach.
Szanse:
Dotyczące ROZWOJU MERYTORYCZNEGO I PODNOSZENIA JAKOŚCI PROGRAMU Zrealizowanie badań diagnozujących skalę i charakter zjawiska uzależnień na terenie Warszawy z uwzględnieniem współwystępowania różnych uzależnień, w tym także behawioralnych.
Dokonanie analizy, zebranie dobrych praktyk i włączenie do Programu możliwości nowych form pracy, które sprawdziły się w czasie pandemii COVID-19.
Opracowanie uzasadnionego merytorycznie i zrozumiałego algorytmu w zakresie podziału funduszy na przeciwdziałanie uzależnieniom pomiędzy poszczególnymi dzielnicami w przeliczeniu na 1 mieszkańca.
Podjęcie próby oszacowania społecznych i finansowych kosztów zaniechania działań zmierzających do ograniczenia skali zjawiska.
Skoncentrowanie się na monitorowaniu wartości wskaźników wynikowych: usługi lub produktu, skuteczności/rezultatu, oddziaływania.
Dotyczące PODNIESIENIA JAKOŚCI PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ i WSPÓŁPRACY
Zwiększenie elastyczności Programu umożliwiającej modyfikowanie go w toku realizacji, ze względu na dynamikę nowych zjawisk, wystąpienie szczególnych zjawisk kryzysowych, ale także z
uwzględnieniem wyników nowej diagnozy dotyczącej współwystępowania różnych uzależnień, w tym także behawioralnych.
Wzmocnienie zadań koordynacyjnych biura zarządzającego programem i budowania przez nie modelu współpracy, wymiany doświadczeń i integracji pomiędzy poszczególnymi podmiotami (zwłaszcza dzielnicami) realizującymi projekty (m.in. poprzez zwiększenie działań networkingowych – system wymiany informacji i doświadczeń, wspólne warsztaty, wyjazdy integracyjne).
Włączenie do współpracy (lub rozbudowanie zakresu) innych Biur Urzędu Miasta (zwłaszcza BPZ i BE).
Udostępnienie testów do badania składu substancji psychoaktywnych.
Dotyczące ROZWOJU WIEDZY REALIZATORÓW i ŚWIADOMOŚCI MIESZKAŃCÓW WARSZAWY Kontynuacja, rozwój oraz szerokie udostępnianie szkoleń i warsztatów dla urzędników zgodnie ze zgłaszanym zapotrzebowaniem oraz uwzględnieniem zróżnicowanego poziomu wiedzy (szczególnie u nowych osób).
Wypracowanie i systematyczny rozwój oferty szkoleniowej kierowanej do nauczycieli i pedagogów, przygotowującej ich do samodzielnego przekazywania uczniom wiedzy z zakresu profilaktyki i kształtującej poprawne postawy wobec zjawiska substancji i czynników uzależniających, a także uniwersalnych mechanizmów uzależnień.
Rozpropagowanie wiedzy o zjawisku uzależnień oraz informacji o działaniach Programu wśród mieszkańców.
Wypracowanie metod (upowszechnienie istniejących dobrych praktyk) radzenia sobie z obwarowaniami formalnymi – finansowymi i prawnymi w dzielnicach.
Dotyczące UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH
Wprowadzenie ograniczeń dostępności sprzedaży alkoholu – przynajmniej na stacjach benzynowych.
Zagrożenia:
Dalsze działanie bez przeprowadzenia diagnozy zjawiska uzależnień – aktualizowanej, pogłębionej, wskazującej tendencje zmian: możliwość przeoczenia istotnych trendów, na które można byłoby reagować z wyprzedzeniem.
Utrzymywanie się dużej (lub nawet zwiększanie) dostępności alkoholu w mieście: brak gotowości do wyciągnięcia wniosków z faktu, że tak powszechna dostępność sprzyja wzrostowi skali zjawiska oraz jest istotnym źródłem frustracji realizatorów Programu.
Możliwe obniżenie skuteczności działań profilaktycznych wynikające z utrudnień w realizacji projektów na terenie szkół.
Charakter zjawiska: efekty oddziaływania o charakterze odroczonym i trudno mierzalnym; złożony, niestabilny problem społeczny jako obszar interwencji.
Narastające konsekwencje pandemii COVID-19: zaległości w realizacji programów w szkołach, co dodatkowo utrudnia wygospodarowanie czasu na działania profilaktyczne, utrudniony dostęp do szkół zwłaszcza organizacji pozarządowych często realizujących szerokie programy profilaktyczne.
Narastające konsekwencje pandemii COVID-19: odroczone skutki w postaci potencjalnego wzrostu zjawiska konsumpcji alkoholu, zmiany wzorców konsumpcji (w domu, w czasie pracy zdalnej itp.), wzrostu skali uzależnienia od alkoholu, potencjalnego wzrostu zjawiska uzależnienia od substancji psychoaktywnych, które ujawni się za jakiś czas.
Słaba współpraca ze służbami (policją), zwłaszcza w zakresie skutecznego interweniowania w sytuacji łamania przepisów dotyczących sprzedaży alkoholu.
Słaba współpraca z sądami, powolne działanie sądów.
Niewystarczające zmiany w funkcjonowaniu LSW w kierunku większej podmiotowości i uwzględniania specyfiki poszczególnych podmiotów, co grozi uogólnioną niechęcią do podejmowania współpracy w ramach tego standardu.