Promocja - MUZEA PODKARPACKIE 2004

3. KOMERCJALIZACJA

3.2. Promocja

Funkcjonowanie w realiach rynkowych generuje ryzyko utraty dochodów i w rezultacie upadłości. Pomimo działalności większości badanych muzeów w obszarze zabezpieczonym dotacjami budżetowymi istnieją inne kryteria pomiaru zainteresowania ofertą muzealną, co skłania do podejmowania działań promocyjnych.

Należy do nich wynajmowanie sal na spotkania, prowadzenie badań archeologicznych, w przypadku niektórych usługi rzemieślnicze i konserwatorskie. Także udostępnianie fotografii dla celów komercyjnych wiąże się z odpłatnością, choć są to najczęściej nie-wielkie kwoty. Trudno jest więc mówić o komercjalizacji instytucji muzealnych, potrzebę poszukiwania dodatkowych źródeł dochodu można raczej interpretować jako umożli-wienie pełnienia funkcji wykraczających poza te podstawowe.

Warto zwrócić uwagę na fakt, że możliwość dodatkowego pozyskiwania środ-ków może występować wyłącznie w sytuacji, gdy muzeum dysponuje odpowiednim zapleczem materialnym, np. salami konferencyjnymi. Niektórzy rozmówcy stwierdzali wprost, że pomimo chęci ich możliwości nie pozwalają np. na wynajem sal lub organi-zację większej imprezy.

Znaczna część muzeów prowadzi sklepiki, w których można nabyć wydawnic-twa oraz pamiątki. Część z badanych muzeów prowadzi również sklepy internetowe sprzedające publikacje muzealne. Od kilku lat w sklepach muzealnych można również kupić gadżety mniej lub bardziej bezpośrednio związane z zakresem działalności insty-tucji: magnesy, torby, kubki.

4.2. Promocja

Funkcjonowanie w realiach rynkowych generuje ryzyko utraty dochodów i w rezultacie finansowego fiaska. Pomimo działalności większości badanych muzeów w obszarze zabezpieczonym dotacjami budżetowymi istnieją inne kryteria pomiaru zainteresowania ofertą muzealną, co skłania do podejmowania działań promocyjnych.

Wykres 13. Czy Państwa Muzeum podejmuje zadania związane z promocją (N=50)?

Źródło: Badanie instytucjonalne

46 4

Tak Nie

Jak widać, zdecydowana większość badanych instytucji podejmuje takie działania. Odpowiedzi „Tak” udzie-liło 44 podmioty. Odpowiedzi „Nie” udzieudzie-liło cztery muzea: jedno, którego organizatorem jest gmina, oraz trzy organizowane przez osoby prawne. Działalność tych ostatnich instytucji stanowi „dodatek” do głównej dzia-łalności ich organizatorów, co prawdopodobnie nie jest wystarczającą motywacją do podejmowania praktyk promocyjnych.

Średnia liczba pracowników promocji w porównaniu z pozostałymi kategoriami osób pracujących w muzeach jest dużo niższa. Należy zauważyć, że ani muzea powiatowe, ani muzea prywatne nie zatrudniają tego rodzaju pracowników, zadania związane z promocją są w nich wykonywane przez pracowników merytorycznych bądź dyrektorów. Największe przeciętne zatrudnienie pracowników promocji występuje w muzeach organizowanych przez województwo i MKiDN. W stosunkowo niewielu muzeach gminnych oraz organizowanych przez osoby prawne występują również takie stanowiska.

W przypadku muzeów wojewódzkich, pomimo pewnych wahań średniej, zauważalny jest niewielki trend wzro-stowy zatrudnienia pracowników zajmujących się promocją. W muzeach gminnych występował on do 2012 r., zaś obecnie zauważalna jest tendencja spadkowa. Zauważyć można również, że o ile w przypadku tych pierwszych pracownicy promocji są zatrudniani co najmniej od 2004 r., to w tych drugich pierwsze etaty pojawiły się w 2006 r.

Jak widać, zdecydowana większość badanych instytucji podejmuje takie działania. Od-powiedzi „Tak” udzieliło 44 podmioty. OdOd-powiedzi „Nie” udzieliło cztery muzea: jedno, którego organizatorem jest gmina, oraz trzy organizowane przez osoby prawne. Dzia-łalność tych ostatnich instytucji stanowi „dodatek” do głównej działalności ich organiza-torów, co prawdopodobnie nie jest wystarczającą motywacją do podejmowania praktyk promocyjnych.

Tabela 6. Przeciętna liczba pracowników promocji

Organizator 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004

Średnia liczba pracowników promocji w porównaniu z pozostałymi kategoriami osób pracujących w muzeach jest dużo niższa. Należy zauważyć, że ani muzea powia-towe, ani muzea prywatne nie zatrudniają tego rodzaju pracowników, zadania związa-ne z promocją są w nich wykonywazwiąza-ne przez pracowników merytorycznych bądź dyrek-torów. Największe przeciętne zatrudnienie pracowników promocji występuje w muze-ach organizowanych przez województwo i MKiDN. W stosunkowo niewielu muzemuze-ach gminnych oraz organizowanych przez osoby prawne występują również takie stanowi-ska.

W przypadku muzeów wojewódzkich, pomimo pewnych wahań średniej, zau-ważalny jest niewielki trend wzrostowy zatrudnienia pracowników zajmujących się promocją. W muzeach gminnych występował on do 2012 r., zaś obecnie zauważalna jest tendencja spadkowa. Zauważyć można również, że o ile w przypadku tych pierw-szych pracownicy promocji są zatrudniani co najmniej od 2004 r., to w tych drugich pierwsze etaty pojawiły się w 2006r.

Wykres 14. Kto zajmuje się promocją w Muzeum (N=45)?

Źródło: Badanie instytucjonalne

Muzea na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat wypracowały rozmaite sposoby organizowania działań promocyjnych i trudno jest mówić o zależności tych praktyk od typu muzeum. Najbardziej to zróżnicowanie jest widoczne w muzeach wojewódzkich.

Także w muzeach powiatowych trudno mówić o regule, choć w połowie z nich działania promocyjne są zlecane ad hoc. Również w większości muzeów gminnych oraz organi-zowanych przez osoby prawne nie ma ściśle wyodrębnionych osób odpowiadających za promocję, w ciągu ostatnich lat jednak powstawały takie komórki. Zauważalny jest jednak fakt, że spośród 45 muzeów udzielających odpowiedzi zaledwie dwa posiadają wyodrębnione działy promocji, w trzech działaniami propagującymi działalność podmio-tu zajmują się osoby na samodzielnych stanowiskach. Jeśli działy nie są samodzielne, najczęściej łączą zakres swoich działań z edukacją, rzadziej z opracowaniem i publika-cją wydawnictw oraz organizapublika-cją wystaw.

W przypadku muzeów organizowanych przez osoby fizyczne promocją zajmują się przeważnie właściciele. Warto również dodać, że w muzeach prywatnych podlega-jących osobom prawnym promocją zajmuje się często jednostka nadrzędna (np. za-rząd stowarzyszenia), zaś muzealnicy dostarczają jej na bieżąco informacji o prowa-dzonej działalności.

W instytucjach samorządowych, które nie mają wyodrębnionych wyspecjalizo-wanych stanowisk odpowiedzialnych za promocję zajmują się nią pracownicy meryto-ryczni lub czasami osoby kierujące realizacją projektów europejskich. Inną strategią przydzielania zadań promocyjnych było włączanie ich w dotychczasowy zakres

obo-1

Muzea na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat wypracowały rozmaite sposoby organizowania działań pro-mocyjnych i trudno jest mówić o zależności tych praktyk od typu muzeum. Najbardziej to zróżnicowanie jest widoczne w muzeach wojewódzkich. Także w muzeach powiatowych trudno mówić o regule. Również w więk-szości muzeów gminnych oraz organizowanych przez osoby prawne nie ma ściśle wyodrębnionych osób od-powiadających za promocję, w ciągu ostatnich lat jednak powstawały takie komórki. Zauważalny jest jednak

35 fakt, że spośród 45 muzeów udzielających odpowiedzi zaledwie dwa posiadają wyodrębnione działy promocji, w trzech działaniami propagującymi działalność podmiotu zajmują się osoby na samodzielnych stanowiskach.

Jeśli działy nie są samodzielne, najczęściej łączą zakres swoich działań z edukacją, rzadziej z opracowaniem i publikacją wydawnictw oraz organizacją wystaw.

W przypadku muzeów organizowanych przez osoby fizyczne promocją zajmują się przeważnie właściciele.

Warto również dodać, że w muzeach prywatnych podlegających osobom prawnym promocją zajmuje się często jednostka nadrzędna (np. zarząd stowarzyszenia), zaś muzealnicy dostarczają jej na bieżąco informacji o pro-wadzonej działalności.

W instytucjach samorządowych, które nie mają wyodrębnionych wyspecjalizowanych stanowisk odpowie-dzialnych za promocję zajmują się nią pracownicy merytoryczni lub czasami osoby kierujące realizacją projek-tów europejskich. Inną strategią przydzielania zadań promocyjnych było włączanie ich w dotychczasowy zakres obowiązków pracowniczych wraz z dostrzeżeniem konieczności prowadzenia działań promocyjnych.

Jeśli aktywni pracownicy promocji nie są w stanie realizować wszystkich swoich obowiązków np. z powodu zbyt dużego obciążenia pracą, współpracy szuka się w innych komórkach, zwłaszcza edukacyjnych. Działy są rozbudowywane gdy muzeum intensyfikuje działania na pewnym polu, niemniej jednak zatrudnianie dodatko-wych pracowników stanowi trudność wynikającą z braku środków finansododatko-wych.

Analizując relacje między zakresem obowiązków ogółu pracowników warto przywołać przekonanie niektó-rych rozmówców, że promocją zajmują się tak naprawdę wszyscy muzealnicy, bowiem pracownicy merytoryczni dostarczają informacji i tekstów do tworzenia narracji promocyjnej i pracując nad tym przygotowują je od razu z perspektywą zainteresowania potencjalnego odbiorcy. W odniesieniu do tej relacji warto przeanalizować oce-nę rangi poszczególnych pracowników muzeów podkarpackich.

wiązków pracowniczych wraz z dostrzeżeniem konieczności prowadzenia działań pro-mocyjnych.

Jeśli aktywni pracownicy promocji nie są w stanie realizować wszystkich swoich obowiązków np. z powodu zbyt dużego obciążenia pracą, współpracy szuka się w in-nych komórkach, zwłaszcza edukacyjin-nych. Działy są rozbudowywane gdy muzeum intensyfikuje działania na pewnym polu, niemniej jednak zatrudnianie dodatkowych pracowników stanowi trudność wynikającą z braku środków finansowych.

Analizując relacje między zakresem obowiązków ogółu pracowników warto przywołać przekonanie niektórych rozmówców, że promocją zajmują się tak naprawdę wszyscy muzealnicy, bowiem pracownicy merytoryczni dostarczają informacji i tekstów do tworzenia narracji promocyjnej i pracując nad tym przygotowują je od razu z per-spektywą zainteresowania potencjalnego odbiorcy. W odniesieniu do tej relacji warto przeanalizować ocenę rangi poszczególnych pracowników muzeów podkarpackich.

Wykres 15. Ocena rangi pracowników

Źródło: Badanie pracowników

Bezwzględna większość respondentów uważa, że wszystkie role pracownicze są istotne, przy kolejnych pytaniach pojawiają się jednak rozbieżności. W pytaniu

dru-25,30%

promocji są tak samo ważni dla funkcjonowania muzeum (N=137)

Pracownicy merytoryczni pełnią najważniejsze role w muzeum. Edukatorzy/przewodnicy i pracownicy działów promocji opierają się na pracy

tych pierwszych (N=134)

Edukatorzy/przewodnicy pełnią najważniejsze role w muzeum, bo to od nich zależy, jak goście będą

postrzegać muzeum (N=132)

Pracownicy promocji są najważniejsi w naszym muzeum, od ich pracy zależy, czy goście będą

przychodzić do naszej instytucji (N=133)

Pracownicy merytoryczni mogą sobie świetnie poradzić zarówno w roli edukatorów jak i w

promowaniu muzeum (N=134)

Realia rynkowe sprawiają , że pracownicy promocji są niezbędni w każdej insytucji kultury,

także w naszym muzeum (N=133)

Nie zgadzam się Ani się zgadzam, ani się nie zgadzam Zgadzam się

Bezwzględna większość respondentów uważa, że wszystkie role pracownicze są istotne, przy kolejnych pytaniach pojawiają się jednak rozbieżności. W pytaniu drugim i piątym u ponad połowy respondentów pojawia się przekonanie o większej doniosłości zadań pracowników merytorycznych. Mniej jednoznacznie odpowiadano twierdząco w przypadku edukatorów, a najmniej w odniesieniu do pracowników zajmujących się promocją. Czy to oznacza, że ich praca jest nieistotna? Wręcz przeciwnie: dwóch na trzech respondentów uznało, że realia ryn-kowe sprawiają, że pracownicy promocji są niezbędni w muzeum.

Na koniec warto rozstrzygnąć, jak ogólnie pracownicy zapatrują się na prowadzenie działań związanych z marketingiem i promocją. Wyniki ilustruje poniższy wykres.

gim i piątym u ponad połowy respondentów pojawia się przekonanie o większej donio-słości zadań pracowników merytorycznych. Mniej jednoznacznie odpowiadano twier-dząco w przypadku edukatorów, a najmniej w odniesieniu do pracowników zajmują-cych się promocją. Czy to oznacza, że ich praca jest nieistotna? Wręcz przeciwnie:

dwóch na trzech respondentów uznało, że realia rynkowe sprawiają, że pracownicy promocji są niezbędni w muzeum.

Na koniec warto rozstrzygnąć, jak ogólnie pracownicy zapatrują się na prowa-dzenie działań związanych z marketingiem i promocją. Wyniki ilustruje poniższy wy-kres.

Wykres 16. Opinia o zastosowaniu rynkowych technik marketingowych w muzeach (N=169)

Źródło: Badanie pracowników

Muzealnicy podkarpaccy są zgodni co do tego, że dla muzeów jest konieczne prowa-dzenie działań promocyjnych. Świadczy o tym 97% odpowiedzi odnoszących się do tej kwestii. Różnice pojawiają się w aspekcie rozumienia działań promocyjnych. Ponad połowa respondentów rozgranicza sfery rynku i kultury, ale stwierdza, że pewne strate-gie rynkowe można zastosować w promocji muzeum. Co czwarty muzealnik ostro roz-dziela sferę rynku i kultury, uważając, że oba obszary wymagają różnych technik mar-ketingowych. Z kolei ponad 14% uczestników uznaje, że oferta muzeum funkcjonuje na rynku i można stosować zabiegi rynkowe w celu jej promocji.

14,20% jak towar i nie należy jej

reklamować

Muzealnicy podkarpaccy są zgodni co do tego, że dla muzeów jest konieczne prowadzenie działań pro-mocyjnych. Świadczy o tym 97% odpowiedzi odnoszących się do tej kwestii. Różnice pojawiają się w aspek-cie rozumienia działań promocyjnych. Ponad połowa respondentów rozgranicza sfery rynku i kultury, ale stwierdza, że pewne strategie rynkowe można zastosować w promocji muzeum. Co czwarty muzealnik ostro rozdziela sferę rynku i kultury, uważając, że oba obszary wymagają różnych technik marketingowych. Z kolei ponad 14% uczestników uznaje, że oferta muzeum funkcjonuje na rynku i można stosować zabiegi rynkowe w celu jej promocji.

Podobny odsetek zwolenników podejścia ściśle rynkowego, wyłączywszy muzea organizowane przez osoby prawne, występuje we wszystkich typach muzeów. Zwolennicy wykorzystania technik zaczerpniętych z marke-tingu zdecydowanie dominują wśród respondentów z muzeów wojewódzkich i prywatnych prowadzonych przez osoby fizyczne. Z kolei respondenci wskazujący na rozdzielność sfer kultury i rynku mocniej zaakcentowali swoją obecność w muzeach powiatowych, gminnych i prowadzonych przez osoby prawne.

Wraz ze wzrostem stażu pracy (a zatem i wieku) maleje akceptacja dla wykorzystania technik rynkowych w promocji kultury i wzrasta akceptacja sztywnego podziału między sferami rynku i kultury. W tym miejscu na-leży zadać pytanie, czy jest to ściśle zależne od stażu pracy, czy też od odrębnego tła społeczno-kulturowego pracowników młodszych i starszych.

3.3. Kanały promocji

Sposoby prowadzenia promocji kształtowały się w ścisłym związku z możliwościami oferowanymi przez re-alia. Rozmówcy pamiętający okres PRL wspominają, że w tamtym okresie wykorzystywano przede wszystkim zaproszenia oraz plakaty. W latach 90. zaczęły się rozwijać media lokalne (prasa a później telewizja), które po-szerzyły możliwości przekazywania informacji. Okres ostatnich lat to wzrastające znaczenie Internetu. Należy

Wykres 17. Wykorzystanie marketingu w promocji muzeów ze względu na organizatora (N=166)

Źródło: Badanie pracowników

Podobny odsetek zwolenników podejścia ściśle rynkowego, wyłączywszy muzea orga-nizowane przez osoby prawne, występuje we wszystkich typach muzeów. Zwolennicy wykorzystania technik zaczerpniętych z marketingu zdecydowanie dominują wśród

Wykres 18. Akceptacja technik marketingowych w promocji oferty muzeum ze względu na staż pracy (N=157)

Źródło: Badanie pracowników

Wraz ze wzrostem stażu pracy (a zatem i wieku) maleje akceptacja dla wykorzystania technik rynkowych w promocji kultury i wzrasta akceptacja sztywnego podziału między

15,8%

Ofertę muzeum można traktować w kategoriach rynkowych i stosować podobne zabiegi mające na celu przyciągnięcie klientów

Oferta muzeum to coś zupełnie innego niż produkty na rynku, ale w celu jej wypromowania można stosować nowoczesne techniki marketingowe

Dziedzictwo kulturowe i rynek to dwie odrębne sfery i do funkcjonowania w ich ramach powinno się stosować zupełnie inne techniki promowania

Dziedzictwo kulturowe i rynek to dwie odrębne sfery, więc kultury nie powinno się traktować jak towar i nie należy jej reklamować

22,6%

Ofertę muzeum można traktować w kategoriach rynkowych i stosować podobne zabiegi mające na celu przyciągnięcie klientów

Oferta muzeum to coś zupełnie innego niż produkty na rynku, ale w celu jej wypromowania można stosować nowoczesne techniki marketingowe

Dziedzictwo kulturowe i rynek to dwie odrębne sfery i do funkcjonowania w ich ramach powinno się stosować zupełnie inne techniki promowania

Dziedzictwo kulturowe i rynek to dwie odrębne sfery, więc kultury nie powinno się traktować jak towar i nie należy jej reklamować

Wykres 17. Wykorzystanie marketingu w promocji muzeów ze względu na organizatora (N=166)

Źródło: Badanie pracowników

Wykres 18. Akceptacja technik marketingowych w promocji oferty muzeum ze względu na staż pracy (N=157)

Źródło: Badanie pracowników

Wraz ze wzrostem stażu pracy (a zatem i wieku) maleje akceptacja dla wykorzystania technik rynkowych w promocji kultury i wzrasta akceptacja sztywnego podziału między

15,8%

Ofertę muzeum można traktować w kategoriach rynkowych i stosować podobne zabiegi mające na celu przyciągnięcie klientów

Oferta muzeum to coś zupełnie innego niż produkty na rynku, ale w celu jej wypromowania można stosować nowoczesne techniki marketingowe

Dziedzictwo kulturowe i rynek to dwie odrębne sfery i do funkcjonowania w ich ramach powinno się stosować zupełnie inne techniki promowania

Dziedzictwo kulturowe i rynek to dwie odrębne sfery, więc kultury nie powinno się traktować jak towar i nie należy jej reklamować

22,6%

Ofertę muzeum można traktować w kategoriach rynkowych i stosować podobne zabiegi mające na celu przyciągnięcie klientów

Oferta muzeum to coś zupełnie innego niż produkty na rynku, ale w celu jej wypromowania można stosować nowoczesne techniki marketingowe

Dziedzictwo kulturowe i rynek to dwie odrębne sfery i do funkcjonowania w ich ramach powinno się stosować zupełnie inne techniki promowania

Dziedzictwo kulturowe i rynek to dwie odrębne sfery, więc kultury nie powinno się traktować jak towar i nie należy jej reklamować

zaznaczyć, że pojawienie się nowych kanałów komunikacyjnych nie oznacza odrzucenia starszych. Są one nadal wykorzystywane, jednak w mniejszym stopniu. Niektórzy rozmówcy uważają, że tradycyjne narzędzia promocji, np. plakaty, przestają odgrywać tak dużą rolę jak niegdyś, ponieważ coraz częściej seniorzy, do których adreso-wano komunikaty emitowane kanałami nie-cyfrowymi sprawnie poruszają się w Internecie. Facebook i poczta elektroniczna dają poza tym możliwości dotarcia do dokładnie tych osób, które są zainteresowane działaniami muzeum, czego nie dawały wcześniejsze – tradycyjne – techniki promocji.

sferami rynku i kultury. W tym miejscu należy zadać pytanie, czy jest to ściśle zależne od stażu pracy, czy też od odrębnego tła społeczno-kulturowego pracowników młod-szych i starmłod-szych.

4.3. Kanały promocji

Sposoby prowadzenia promocji kształtowały się w ścisłym związku z możliwo-ściami oferowanymi przez realia. Rozmówcy pamiętający okres PRL wspominają, że w tamtym okresie wykorzystywano przede wszystkim zaproszenia oraz plakaty. W la-tach 90-tych zaczęły się rozwijać media lokalne (prasa a później telewizja), które po-szerzyły możliwości przekazywania informacji. Okres ostatnich lat to wzrastające zna-czenie Internetu. Należy zaznaczyć, że pojawienie się nowych kanałów komunikacyj-nych nie oznacza odrzucenia starszych. Są one nadal wykorzystywane, jednak w mniejszym stopniu. Niektórzy rozmówcy uważają, że tradycyjne narzędzia promocji, np. plakaty, przestają odgrywać tak dużą rolę jak niegdyś, ponieważ coraz częściej seniorzy, do których adresowano komunikaty emitowane kanałami nie-cyfrowymi sprawnie poruszają się w Internecie. Facebook i poczta elektroniczna dają poza tym możliwości dotarcia do dokładnie tych osób, które są zainteresowane działaniami mu-zeum, czego nie dawały wcześniejsze – tradycyjne – techniki promocji.

Tabela 7. Średnie oceny istotności kanałów informacyjnych dla promocji muzeów Kanał informacyjny

Organizator

Wojewódz-two/MKiDN Powiat Gmina/

miasto Osoba

prawna Osoba

fizyczna Ogółem

Prasa lokalna 4,83 4,83 4,54 4,13 4,20 4,50

Prasa ogólnopolska 4,40 4,00 3,83 4,25 4,25 4,07

Radio lokalne 4,83 4,80 4,58 4,29 4,25 4,56

Radio ogólnopolskie 4,40 4,00 3,91 4,67 3,50 4,10

Telewizja lokalna 4,83 4,00 4,77 4,17 4,00 4,44

Telewizja ogólnopolska 4,40 3,83 4,40 4,25 4,50 4,28

Strona internetowa

Mu-zeum 5,00 5,00 4,79 4,89 5,00 4,90

Media społecznościowe 4,50 4,67 4,77 4,38 4,40 4,58

Plakaty/bannery/billboardy 4,33 4,67 4,38 4,43 5,00 4,53

Rozsyłanie ulotek,

materia-łów informacyjnych 4,00 4,17 4,43 4,71 4,83 4,44

Inne 4,00 --- 4,67 4,50 5,00 4,50

Źródło: Badanie instytucjonalne

Każde z wymienionych rodzajów mediów zostało ocenione przez muzea wysoko jako kanał promocji. Średnia ocen nie spadła poniżej 3,50 w pięciostopniowej skali, do tego, w przeważającej liczbie średnie oceny środków przekazu nie były niższe od 4,00. Jako najistotniejszy kanał zostały uznane bezsprzecznie strony internetowe muzeów. We wszystkich grupach uzyskały one najwyższą możliwą ocenę. Najniższe oceny uzyskały:

● wśród muzeów wojewódzkich: ulotki oraz materiały informacyjne rozsyłane pocztą;

● wśród muzeów powiatowych: telewizja ogólnopolska;

● wśród muzeów gminnych/miejskich: prasa ogólnopolska;

● wśród muzeów organizowanych przez osoby prawne: prasa lokalna;

● wśród muzeów prywatnych: radio ogólnopolskie.

Dobór kanałów promocji jest uzależniony od wieku osoby zajmującej się komunikowaniem. Muzealnicy w starszym wieku są nieraz przekonani, że wystarczą tradycyjne środki. Wprowadzanie nowych technologii wią-że się z oswajaniem pracowników z nowymi narzędziami i ich możliwościami oraz z nowymi zasadami funkcjo-nowania. W niektórych instytucjach starsi pracownicy w przeszłości nie byli przyzwyczajeni do istnienia komórki odpowiedzialnej za komunikowanie. Wymagało to „dotarcia się” przez pewien czas i dopiero od niedawna pra-cownicy nauczyli się, że o swoich działaniach należy informować dział promocji. Promocja wymaga też nieraz poświęcenia ze strony muzealników. W jednym z muzeów pracownicy rozwożą swoimi prywatnymi samochoda-mi ulotki do ośrodków turystycznych.

39 Rozmówcy zauważają, że istotne jest przywiązanie widza do muzeum. W ciągu lat pracy udało im się zbu-dować sieci zaprzyjaźnionych osób i instytucji, w tym szkół, do których wysyłają zaproszenia lub inne materia-ły promocyjne, jednak najskuteczniejsza jest w ich przypadku promocja szeptana, zaś zwłaszcza w przypadku szkół wysyłanie zaprzyjaźnionym nauczycielom oferty edukacyjnej.

Wysoka ocena przyznana stronom internetowym wskazuje na świadomość roli nowych mediów w strategiach

W dokumencie MUZEA PODKARPACKIE 2004–2014 (Stron 34-0)