Zmiany zachodzące w Europie spowodowały, iż w prawie polskim pojawiło się wiele zapisów dotyczących otwierania się społeczeństwa na osoby niepełno-sprawne. Świadczy to o tym, iż wśród priorytetów polityki państwa szczególnego znaczenia nabrała kompleksowa rehabilitacja dzieci i młodzieży niepełnosprawnej.
Naczelnym aktem normującym kwestie integracji społecznej osób niepełnospraw-nych jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r.66 Stosowne zapisy odna-leźć można również w takich dokumentach, jak Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy z 1964 r.67, Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty68 oraz akty wyko-nawcze do tej ustawy69, czy ratyfikowana przez Polskę w 1991 roku Konwencja
65 Ibidem, s. 438.
66 Artykuł 68 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. z 1997 r. nr 78, poz. 483 ze zm. zobowiązuje władze publiczne do zapewnienia wszystkim obywatelom równego traktowania, do-stępu do świadczeń opieki zdrowotnej, prawa do nauki, możliwości korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej szeroko rozumianego wsparcia, poszanowania podmiotowości ucznia i godności, zapewnie-nia bezpieczeństwa i opieki.
67 Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz. U. z 2015 r., poz. 2082 ze zm.
68 Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 2156, która weszła w życie w dniu 25 października 1991 r. wraz z aktami wykonawczymi wydanymi na jej podstawie.
69 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad dzia-łania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych, Dz. U. z dnia 13 lutego 2013 r., poz. 199 ze zm. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psycholo-giczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, Dz. U. 2016, poz. 1657; Rozpo-rządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 marca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji pu-blicznych szkół i pupu-blicznych przedszkoli, Dz. U 2017, poz. 649; Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodo-wej z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecz-nym, Dz. U. 2015, poz. 1113; Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psycho-logiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych, Dz. U. 2017, poz. 1647.
o Prawach Dziecka70. Założenia dotyczące rozwoju osób niepełnosprawnych zalazły swoje miejsce w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych z 1997 roku71.
W 2012 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej ratyfikował Konwencję ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych z 2007 r.72 Konwencja odnosi się do wszyst-kich sfer życia osób z różnego rodzaju niepełnosprawnością, regulując je na zasa-dach poszanowania ich godności, niedyskryminacji, pełnego włączania społecznego, poszanowania odmienności, równości szans, dostępności, poszanowania rozwijają-cych się zdolności dzieci niepełnosprawnych oraz poszanowania ich prawa do za-chowania tożsamości73. Zgodnie z artykułem 24 Konwencji w celu realizacji prawa osób niepełnosprawnych do edukacji, państwo musi zapewnić dostęp do włączają-cego, bezpłatnego nauczania tak, aby osoby niepełnosprawne otrzymały niezbędne wsparcie w ramach powszechnego systemu edukacji.
Zgodnie z zaleceniami system edukacyjny powinien obejmować możliwie całą drogę kształcenia dzieci niepełnosprawnych od wczesnego wspomagania rozwoju w przedszkolu po szkołę wyższą. Zgodnie zaś z nowelizowaną między innymi w 2017 roku ustawą z dnia 7 września z 1991 roku o systemie oświaty.74 takim ucz-niom należy stwarzać możliwość wydłużenia obowiązku szkolnego do 16 roku życia na poziomie szkoły podstawowej.
W ideach i opracowywanych koncepcjach kształcenia podkreśla się koniecz-ność urzeczywistnienia takiej edukacji, w której uczestniczyć mogłyby bez wyjątku
70 Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listo-pada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r., Nr 120, poz. 526 z późn. zm.).
71 Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r., Karta Praw Osób Niepełnosprawnych, M.P. z 13.08.1997 r., Nr 50, poz. 475. Akt ten określa między innymi prawa osób niepełnosprawnych. Doku-ment gwarantuje, że osoby niepełnosprawne psychicznie czy fizycznie mają prawo do godnego i aktywnego życia oraz nie mogą podlegać jakimkolwiek przejawom dyskryminacji, nikt bowiem nie może być dyskry-minowany czy to w życiu politycznym, społecznym, czy gospodarczym.
72 Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, podpisana w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r., Dz. U.
z dnia 25 października 2012 r., poz. 1169 ze zm. (6 września 2012 roku Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał akt ratyfikacji Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych, sporzą-dzonej w Nowym Jorku 13 grudnia 2006 r. 25 września 2012 roku polska delegacja złożyła go Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych). Status Konwencji ONZ w Polsce reguluje Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z art. 9 Konstytucji RP Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego. Biorąc pod uwagę status Konwencji ONZ, ogromne znaczenie dla tworzenia no-wej polityki społecznej państwa poświęconej niepełnosprawności, jej wprowadzenie w życie wymaga sko-ordynowanych działań władzy ustawodawczej, wykonawczej i samorządowej wszystkich szczebli, odpo-wiednich instytucji, profesjonalistów i mediów, a także – co równie ważne – samych osób niepełnospraw-nych, ich rodzin i reprezentujących je organizacji obywatelskich. Określa to artykuł 33 Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych.
73 M. Szeroczyńska, Edukacja dzieci z niepełno sprawnościami w ujęciu Konwencji ONZ o prawach osób z niepeł-nosprawnościami, „Szkoła Specjalna” 2013, nr 2, s. 137.
74 Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, Dz. U. z 2017 r. poz. 2198 ze zm.
wszystkie dzieci, bez względu na stopień ich niepełnosprawności (fizycznej, psy-chicznej, intelektualnej czy społecznej). Idea tzw. edukacji włączającej (inkluzyjnej) jest oparta na równym traktowaniu wszystkich osób, umożliwieniu odpowiedniego wykształcenia i wsparcia w osiąganiu maksymalnie normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Idea edukacji inkluzyjnej, która została rozpowszechniona przez polskich i zagranicznych naukowców (m.in.: Iwonę Chrzanowską, Krystynę Barano-wicz, Phil Baylis, Annę Firkowska-MankieBarano-wicz, Alana Gartnera, Dorotę Lipsky, Elż-bietę Minczakiewicz, Susan. J. Peters, Violettę Pulwarską, Grzegorza Szumskiego, Amandę Watkins i Annę Wyka) wzbudza coraz większe zainteresowanie stając się przedmiotem badań naukowych oraz tematem licznych opracowań pedagogicznych i społecznych.
Ministerstwo Edukacji Narodowej od 2006 r. jest członkiem Europejskiej Agencji ds. Specjalnych Potrzeb i Edukacji Włączającej (ang. Special Educational Ne-eds). Europejska Agencja jest niezależną i samorządną organizacją, ustanowioną przez kraje członkowskie do działania w zakresie współpracy w dziedzinie edukacji uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Agencja posiada obecnie przed-stawicieli z 28 krajów europejskich i jest finansowana przez ministerstwa krajów członkowskich oraz ze środków Komisji Europejskiej w ramach Programu Uczenia się przez Całe Życie (LLP), jako jedna z sześciu instytucji realizujących cele o znacze-niu europejskim w dziedzinie edukacji (program Jean Monnet). Obecnie kraje człon-kowskie Agencji to: Austria, Belgia (społeczność flamandzka i francuskojęzyczna), Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Węgry, Islandia, Ir-landia, Włochy, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Malta, HoIr-landia, Norwegia, Polska, Por-tugalia, Słowenia, Hiszpania, Słowacja, Szwecja, Szwajcaria oraz Wielka Brytania (Anglia, Irlandia Północna, Szkocja i Walia). Agencja realizuje swoje działania m.in.
poprzez realizację projektów, których celem jest wymiana doświadczeń jej krajów członkowskich i upowszechnianie dobrych praktyk w obszarze efektywnego kształ-cenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, ze szczególnym uwzględ-nieniem edukacji włączającej oraz opracowanie rekomendacji dla polityk krajowych w tym obszarze75.
75 Ministerstwo Edukacji Narodowej, Edukacja włączająca uczniów niepełnosprawnych, opracowanie: Depar-tament Zwiększania Szans Edukacyjnych Ministerstwa Edukacji Narodowej we współpracy z: Ośrodkiem Rozwoju Edukacji, Krajowym Ośrodkiem Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, Instytutem Badań Edukacyjnych oraz Olimpiadami Specjalnymi. Warszawa 2014, s. 15.