Ewa Chodakowska to jedna z najbardziej popularnych polskich trenerek fitness.
Media społecznościowe od początku jej działalności były dla niej najważniejszym kanałem komunikacji i to dzięki nim zbudowała swój autorytet i popularność.
Autorytet ma kluczowe znaczenie w sporcie, gdzie trenujący potrzebuje trenera, który go motywuje do pracy. W dobie mediów społecznościowych ta motywacja nie musi już odbywać się bezpośrednio, a może poprzez ekran komputera czy smartfona.
Obecnie profil Chodakowskiej na Facebooku śledzą ponad dwa miliony użytkowników4, a ponadto w mediach społecznościowych można znaleźć liczne
4 Stan na 31.07.2018.
grupy i fora jej poświęcone. Często występuje w mediach, prowadzi też własny magazyn poświęcony sportowi i zdrowemu żywieniu. Jak wynika z badania przeprowadzonego przez IR Center, Chodakowska jest także największym autorytetem zdrowotnym wśród internautów – za autorytet zdrowotny uznało ją 12% badanych. Kolejne miejsca zajęli: trenerka Anna Lewandowska (11%), hipnoterapeuta Jerzy Zięba (4%) oraz piłkarz Robert Lewandowski (1%). Co cie-kawe, w zestawieniu nie pojawił się żaden lekarz5.
Dla potrzeb niniejszego artykułu poddałam analizie jakościowej profil Cho-dakowskiej na Facebooku oraz posty na nim zamieszczane przez okres dwóch miesięcy – grudnia 2017 i stycznia 2018 roku. Jest to czas szczególnie istotny ze względu na święta Bożego Narodzenia, które nie sprzyjają zdrowej diecie oraz wysiłkowi fizycznemu, natomiast styczeń to już tradycyjnie czas nowych wyzwań i postanowień. Byłam ciekawa, w jaki sposób Chodakowska będzie zmagać się z tym okresem i czy jej autorytet nie ulegnie zachwianiu.
Profil Chodakowskiej na Facebooku jest bardzo angażujący, pod każdym postem pojawia się kilka lub kilkanaście tysięcy reakcji oraz kilkaset komen-tarzy. Dzięki kilku sposobom stosowanym przez trenerkę, jej autorytet jest wciąż wzmacniany. Bazuje ona na zachowaniu równowagi pomiędzy byciem autorytetem a „dziewczyną z sąsiedztwa”, taką, jak jej obserwatorki. Dzięki temu mogą się one z nią utożsamiać i być jeszcze bliżej osiągnięcia swojego celu – idealnej sylwetki. Profil prowadzony jest samodzielnie przez Chodakowską lub osobę, która potrafi doskonale naśladować jej styl pisania. Treść postów jest długa, co teoretycznie powinno zniechęcać odbiorców, którzy w mediach społecznościowych oczekują raczej krótkich i treściwych komunikatów6, lecz jest odwrotnie. Ponadto wpisy zamieszczane są regularnie, co pozytywnie wpływa na relację trenerki z jej obserwatorami. W analizowanym okresie zamieszczono 41 postów, co daje 1,3 posta dziennie.
Obserwatorka celebrytów, Karolina Korwin-Piotrowska, określa społeczność zgromadzoną na fan page’u mianem „sekty Chodakowskiej”7. Czytając niektóre komentarze fanów, nie sposób się z tym twierdzeniem nie zgodzić:
5 Badanie IRCenter.com, 10.2017.
6 Badanie „KNOW: Konsument w mediach społecznościowych”, IMAS na zlecenie Euro RSCG Poland, 01.2010.
7 http://rozrywka.dziennik.pl/plotki/artykuly/444661,korwin-piotrowska-nazywa-fanklu-b-chodakowskiej-sekta.html [dostęp: 30.07.2018].
– Wiesz co cenię w tobie, Ewa? I ogólnie w każdym człowieku? To, że potrafisz przyznać się do pomyłki, błędu i przeprosić, w dzisiejszych czasach to tyle albo aż tyle, dziękuję [...];
–Jezu, ale ty pięknie i spokojnie wyglądasz na tym zdjęciu, takie dobre oczy… aż sobie kawkę zrobię z tego spokoju [...] Bisous i LOVE;
– Ja jestem bardzo wdzięczna, że mnie tak nastrajasz pozytywnie. Uważam, że powinnaś dostać Nobla za dawanie dobra8.
Wrażenie „sekty” podtrzymywane jest przez samą trenerkę. Często odpowia-da ona na komentarze, nawet jeśli tylko emotikonem. Fanom to wystarczy. Nie mają wówczas poczucia, że piszą do niedostępnej celebrytki, ale do koleżanki, która zawsze pomoże im dobrym słowem, zmotywuje i pocieszy w trudnej walce o lepszą sylwetkę. A to powoduje, że wciąż wracają na profil. Emotikony to zresztą chętnie stosowana forma wyrażania emocji zarówno przez autorkę profilu, jak i jej fanów. W każdym poście publikowanym przez Chodakowską znajduje się dużo serduszek, uśmiechniętych buziek i innych emotikonów, które mają bu-dować pozytywne emocje. Co więcej, jak pisze Magdalena Kamińska o zjawisku celebryty, „jego postać po raz kolejny prowadzi publiczność do wniosku, że sława jest konsekwencją niepojętej łaski instancji nadprzyrodzonych. Odbiorca może dawać wyraz swej frustracji tą zagadką lub adorować jej tajemnicę, a najczęściej czyni równocześnie i jedno, i drugie” (Kamińska 2011: 76), a zatem w takim rozumieniu celebryci są bezpośrednio i nierozłącznie powiązani z religijnością.
Społeczność tworzy się także poprzez zapoczątkowanie przez trenerkę, a na-stępnie używanie przez jej obserwatorów, hasztagu #chodagang wskazującego na specyficzną grupę zainteresowanych skupionych wokół Chodakowskiej.
Hasztag podtrzymuje relację, ale też wskazuje na identyfikowanie się z war-tościami przekazywanymi przez trenerkę. A ona sama potrafi docenić swoich obserwatorów – zachęca ich na przykład do dzielenia się swoimi zdjęciami przed i po metamorfozie uzyskanej w wyniku stosowania jej porad. Krótka, najczęściej wzruszająca, historia zmiany i poruszające zdjęcia to prosty przepis na publikację na profilu, a następnie setki polubień i komentarzy innych osób, które wciąż dążą do wymarzonego efektu. To dla nich najlepsza motywacja, natomiast dla trenerki – potwierdzenie jej autorytetu, który wpłynął na przemianę fanki. To prosty
8 Cytaty pochodzą z profilu Ewy Chodakowskiej na Facebooku, https://www.facebook.com/
chodakowskaewa/ [dostęp: 31.12.2017].
przekaz: skoro jej się udało, tobie też może. Tego rodzaju hasła są zresztą często stosowane w komunikacji Chodakowskiej na profilu:
– Ty też dasz radę;
– Nie ma wymówek;
– Zostaw lajka dla Magdy;
– Nie odpuszczamy9.
Kolejnym sposobem budowania zaufanej grupy odbiorców jest odwoływanie się do ich prawdziwych problemów i emocji, radzenie im, utożsamianie się z nimi i proponowanie rozwiązań:
Cały dom na twojej głowie… praca, dzieci… i jeszcze jak tu dobrze jeść i dobrze ćwiczyć? [...] Kiedy ostatnio opiekowałaś się… sobą? Zastanów się, co możesz zrobić dla siebie. Co jest na liście twoich małych przyjemności? Zaplanuj je sobie w tym tygodniu [...]. Małe gesty z troską o ciebie mogą zmienić twoje samopo-czucie [...]. Pamiętaj o sobie. Bądź dobra dla siebie [...]. Miłego dnia kochana.
Twoja Choda10.
Emocjonalne porady wzbogacone są o zdrobnienia i zwroty bezpośrednie do czytelniczek, takie jak na przykład „babeczko”, „kochana”, „kotku”, „słodziaki”
i tym podobne. Użytkowniczki również często piszą do siebie w ten sposób.
Chodakowska jest jak internetowa przyjaciółka, która zawsze wysłucha, odpo-wie na wiadomość, wesprze w trudnych chwilach – zarówno tych związanych ze sportem i motywacją, jak i problemach prywatnych. To dlatego użytkownicy jej ufają i darzą szacunkiem, a to już prosta droga do zbudowania autorytetu.
Na profilu nie brakuje także wiedzy merytorycznej i sportowej motywacji, którą autorka realizuje poprzez zamieszczanie zdjęć z treningów grupowych i indywidualnych, będących potwierdzeniem dużego zainteresowania, jakim się cieszą, porad sportowych i żywieniowych czy też cytatów motywacyjnych wła-snego autorstwa. Mimo, że nie jest lekarzem, dzieli się także wiedzą medyczną, jednak nie stawia się w roli eksperta w tej dziedzinie, a jedynie zachęca do re-gularnego badania się i dbania o zdrowie. Porusza też ważne tematy społeczne,
9 Tamże [dostęp: 31.12.2017].
10 Tamże [dostęp: 31.12.2017].
które mogą zainteresować jej odbiorców, na przykład problem przemocy wobec kobiet. Stawia przed odbiorcami wciąż nowe wyzwania dopasowane do pory roku: „Babeczkoooo! Jesteś? Jak mija styczeń? [...] Nowy rok – nowa ja? Czy Nowy Rok i… nici? Na początku roku ruszyło wyzwanie styczeń/luty – 60 dni, które podzieliłam na dwa miesiące [...]”11. W tego rodzaju postach często zamieszczane są dodatkowe wskazówki sportowe czy żywieniowe, na przykład jadłospis na nadchodzący tydzień.
Zaufanie buduje poprzez bezpośrednie komunikaty będące odpowiedzią na potrzeby jej odbiorców, pokazanie im, że wie, co czują:
– Boisz się porażek? To normalne!, – Przed tobą dobry dzień, wykorzystaj go,
– Podcinają ci skrzydła? Niech mówią, co chcą, najważniejsze żebyś ty wiedziała po co to robisz12.
Każdy post wzbogacony jest o grafikę, najczęściej w postaci zdjęcia trenerki lub jej w otoczeniu innych osób, na przykład rodziny lub uczestników treningu.
Wrażenie bezpośredniej komunikacji potęguje otwarta postawa, jaką autorka przybiera na zdjęciach – twarz jest zrelaksowana, uśmiechnięta, dłonie otwarte i często wyciągnięte w kierunku odbiorcy lub położone na sercu. Taka mowa ciała budzi zaufanie u odbiorcy.
Podsumowanie
Ewa Chodakowska jest przykładem autorytetu wykreowanego – przez siebie samą oraz media. Współcześnie panujący kult sukcesu, zdrowego stylu życia i wy-sportowanego ciała doprowadził do powstania nowych autorytetów – trenerów.
Dzięki zastosowaniu strategicznych, odpowiednio dobranych do grupy docelo-wej, mechanizmów komunikacyjnych w zakresie językowym i graficznym, Ewa Chodakowska osiągnęła sukces na Facebooku, który przełożył się bezpośrednio na sukces także w rzeczywistości offline. Wykorzystując omówione w artykule techniki zbudowała w mediach społecznościowych swój autorytet w dziedzinie
11 Tamże [dostęp: 31.01.2018].
12 Tamże [dostep: 31.01.2018].
fitnessu i zdrowego stylu życia i z nieznanej trenerki fitness stała się największym w Polsce guru w tej dziedzinie. O jej fenomenie świadczą tysiące komentarzy obserwujących ją osób, zaangażowana społeczność oraz popularność w mediach online i offline, a także stale rozwijająca się działalność na polu fitness i zdrowego żywienia. I choć niektórym wydawać się może, że autorytet Chodakowskiej jest tylko pozorny, a jego konstrukcja chwiejna, z pewnością nie zgodzą się z tym rzesze jej fanów aktywnych w mediach społecznościowych.
Bibliografia
Badanie „KNOW: Konsument w mediach społecznościowych”, IMAS na zlecenie Euro RSCG Poland, 01.2010.
Badanie IRCenter.com, 10.2017.
Friedrich Carl Joachim, 1963, Man and His Government: An Empirical Theory of Po-litics, New York.
Giddens Anthony, 2007, Nowoczesność i tożsamość, tłum. Alina Szulżycka, Warszawa.
Goćkowski Janusz, 1998, Autorytet, w: Encyklopedia Socjologii, tom 1, red. Zbigniew Bokszański, Andrzej Kojder, Warszawa.
Janowski Andrzej, Stachyra Roman, 1985, Prestiż ucznia wśród rówieśników, Warszawa.
Jung Bohdan, 2001, Media, komunikacja, biznes elektroniczny, Warszawa.
Kamińska Magdalena, 2011, Niecne memy� Dwanaście wykładów o kulturze interne-tu, Poznań.
Lasswell Harold D., Kaplan Abraham, 1950, Power and Society: A Framework for Political Inquiry, New Haven.
Michels Robert, 1930, Authority, w: International Encyclopedia of the Social Sciences, red. David L. Sills, New York, s. 319–321.
Momro Jakub, 2002, Henri-Frédéric Amiel i Maria Baszkircew w Internecie� O blogach okiem literaturoznawczym (i nie tylko), w: Liternet� Literatura i Internet, red. Piotr Marecki, Kraków.
Piórkowski Paweł, 2016, Autorytety� Idole, pozory, eksperci i celebryci, Konin.
Słownik Języka Polskiego PWN, hasło: autorytet, sjp.pwn.pl/szukaj/ autorytet.html [dostęp: 15.08.2018].
Szacki Jerzy, 1980, Typy autorytetu w naukach społecznych, w: Autorytet w nauce, red. Paweł Rybicki, Janusz Goćkowski, Wrocław.
Zuckerberg Randi, 2014, Dot�s(com)plikowane� Jak rozplątać nasze życie w sieci, tłum.
Liliana Grzegrzółka, Warszawa.
Uniwersytet Jagielloński