I. Morfologia zmienności wybranych szeregów czasowych cen produktów rolnych
2. Metody analizy zmian w czasie szeregów czasowych
2.1. Desezonalizacja przy wykorzystaniu metody Census II X-11
2. Metody analizy zmian w czasie szeregów czasowych
:WHRULLDQDOL]\V]HUHJyZF]DVRZ\FKVWRVXMHVLĊZLHOHUyĪQ\FKPHWRGVWD
W\VW\F]Q\FK SRF]ąZV]\ RG PHWRG QDMSURVWV]\FK SRSU]H] UyĪQH PRGHOH DQDOL
W\F]QH:SU]HSURZDG]RQHMDQDOL]LHZ\NRQDQR
x GHVH]RQDOL]DFMĊSU]\Z\NRU]\VWDQLXPHWRG\&HQVXV,,;
x GHWUHQG\]DFMĊ]DSRPRFąILOWUX+RGULFD3UHVFRWD
x GHUDQGRPL]DFMĊZFHOXZ\HOLPLQRZDQLDZSá\ZXF]\QQLNyZORVRZ\FKVWRVX
MąF ĞUHGQLąUXFKRPą SU]\ XĪ\FLX PHWRG\ 0&' PRQWKVRI F\FOLFDOGRPL
QDQFH
x LGHQW\ILNDFMĊ SXQNWyZ ]ZURWQ\FK ]JRGQLH ] ]DáRĪHQLDPL PHWRG\ %U\
%RVFKDQ
x RNUHĞOHQLHVWDW\VW\NRSLVRZ\FKFKDUDNWHU\]XMąF\FKEDGDQHV]HUHJLF]DVRZH
2.1. Desezonalizacja przy wykorzystaniu metody Census II X-11
-HGQą]PHWRGNWyUDSR]ZDODZ\]QDF]\ü]PLDQ\VH]RQRZRĞFLMHVWZLHOR
VWRSQLRZDSURFHGXUDGHNRPSR]\FMLVH]RQRZHM&HQVXV;$QDOL]DSU]\]D
VWRVRZDQLX PHWRG\ &HQ]XV ,, ; VWDQRZL SRGVWDZĊ GR RGWZRU]HQLD HPSL
U\F]QHJRREUD]XZDKDĔNWyU\PSRGOHJDMąDQDOL]RZDQH]MDZLVND-HVWQLH]EĊG
Q\PHOHPHQWHPRFHQ\ZáDVQRĞFLEDGDQ\FKV]HUHJyZF]DVRZ\FKSRGNąWHPLFK
SU]\GDWQRĞFL Z NUyWNRRNUHVRZ\FK SURJQR]DFK 3RZV]HFKQLH XZDĪDQD MHVW ]D
MHGQR]QDMOHSV]\FKQDU]ĊG]LVWRVRZDQ\FKZDQDOL]LH]MDZLVNHNRQRPLF]Q\FKQD
ĞZLHFLH 0HWRGD ED]XMH QD ]DáRĪHQLX ĪH Z G\QDPLFH SURFHVyZ HNRQRPLF]
Q\FKPRĪQDZ\RGUĊEQLüWU]\OXEF]WHU\NRPSRQHQW\G\QDPLNL ZDKDQLDVH]R
QRZH 6 ]PLDQ\QLHUHJXODUQHZ\UDĪDMąFHSHZQHMHGQRUD]RZH]DEXU]HQLD ,
ZDKDQLDF\NOLF]QHXMPRZDQHáąF]QLH]WUHQGHPOXERGG]LHOQLH 7&OXE& RUD]
GáXJRRNUHVRZ\WUHQGOLQLRZ\OXEQLHOLQLRZ\ 7 6NáDGQLNL 6 , L 7& Z\RG
UĊEQLDVLĊ]DSRPRFąPHWRG\&HQVXV,,;DGRUR]G]LHOHQLDWHQGHQFMLLF\NOX
7& L & QDMF]ĊĞFLHMVWRVXMHVLĊILOWU+RGULFD3UHVFRWWD +3
:DQDOL]LH]PLDQF\NOLF]Q\FKSRVáXĪRQRVLĊNRQFHSFMąF\NOXRSDUWąQDEDGDQLX
RGFK\OHĔRGWUHQGX :WRNXHPSLU\F]QHM DQDOL]\ PRĪQDGRNRQDüSR]\W\ZQHMOXE
QHJDW\ZQHM ZHU\ILNDFML KLSRWH] R REHFQRĞFL Z GDQ\P SURFHVLH SRV]F]HJyOQ\FK
=RVWDáDRQDRSUDFRZDQDSU]H]$PHU\NDĔVNLH%LXUR6SLVyZ &(1686 ZODWDFKV]HĞüG]LH
VLąW\FKL]GRE\áDV]HURNLHX]QDQLHZĞUyGSUDNW\NyZ:\NRU]\VW\ZDQDMHVWJáyZQLHZDQDOL
]LH]PLDQSURGXNF\MQ\FKSU]\ NWyU\FKLVWRWQDMHVWNRUHNWD]HZ]JOĊG\ QDOLF]EĊGQL URER
F]\FK L ]GDU]HQLD QLHW\SRZH 2SLV PHWRG\ PRĪQD ]QDOHĨü Z SUDF\ ± 6& :KHHOZULJKW
60DNULGDNLVForecasting Methods for Management-RKQ:LOH\1HZ<RUN
6&:KHHOZULJKW60DNULGDNLVForecasting Methods for Management-RKQ:LOH\1HZ
<RUN
'HVH]RQDOL]DFMDGRNRQXMHVLĊSRSU]H]LWHUDF\MQąSURFHGXUĊZ\JáDG]DQLD
V]HUHJXRSDUWąQDĞUHGQLFKUXFKRP\FKLREHMPXMąFąQDVWĊSXMąFHNURNL
REOLF]HQLH Z\UD]RZHM Z SU]\SDGNX GDQ\FK PLHVLĊF]Q\FK ĞUHGQLHM UX
FKRPHMMDNRSLHUZV]HJRSU]\EOLĪHQLDWUHQGXF\NOX(trend-cycle)RWU]\PXMąF
ZVSyáF]\QQLNL 6L,
]REOLF]RQ\FKZSRSU]HGQLPNURNXZVSyáF]\QQLNyZ6L,Z\UDĪDMąF\FKVXPĊ
VNáDGQLNDVH]RQRZHJRLQLHUHJXODUQHJRZ\]QDF]DVLĊRNUHVRZąĞUHGQLąUX
FKRPąMDNRZVWĊSQ\V]DFXQHNVNáDGQLNDVH]RQRZHJRGODNDĪGHJRPLHVLąFD
Z\QLNLZVWĊSQHJRRV]DFRZDQLDVNáDGQLNyZVH]RQRZ\FKVąNRU\JRZDQH]D
SRPRFąRNUHVRZHMVFHQWURZDQHMĞUHGQLHMUXFKRPHM
ZVSyáF]\QQLNL 6 L , REOLF]RQH Z SXQNFLH O G]LHOL VLĊ SU]H] VNRU\JRZDQH
ZVWĊSQHV]DFXQNLVNáDGQLNDVH]RQRZHJRZFHOXZ\]QDF]HQLDVNáDGQLNDQLH
UHJXODUQHJR
HNVWUHPDOQHZDUWRĞFLVNáDGQLNDQLHUHJXODUQHJRVąHOLPLQRZDQHOXENRU\JR
ZDQH QD SRGVWDZLH DQDOL]\ RNUHVRZ\FK UXFKRP\FK RGFK\OHĔ VWDQGDUGR
Z\FKVNáDGQLNDQLHUHJXODUQHJR
GR ZVSyáF]\QQLNyZ 6 L , RF]\V]F]RQ\FK ] ZDUWRĞFL HNVWUHPDOQ\FK VWRVXMH
VLĊRNUHVRZąĞUHGQLąUXFKRPąZFHOXSRQRZQHJRRV]DFRZDQLDVNáDGQLNyZ
VH]RQRZ\FK
WDNZ\]QDF]RQHZVNDĨQLNLVH]RQRZHVąSRQRZQLHNRU\JRZDQH]DSRPRFą
VFHQWURZDQHMĞUHGQLHMUXFKRPHM
3URFHGXUDGHVH]RQDOL]DF\MQD&HQVXV,,;]RVWDáDRSUDFRZDQDZ ULXGRVNRQDORQD
Z USU]H]'DJXPZ8U]ĊG]LH6WDW\VW\F]Q\P.DQDG\MDNRUR]ZLQLĊFLHPHWRG\,,;
VWRVRZDQHM MXĪ ZF]HĞQLHM Z 86 %XUHDX RI &HQVXV 3URFHGXUD &HQVXV ,, ;Z\NRQXMH WU]\
SRGVWDZRZHIXQNFMH±ZJ(%'DJXPX11-ARIMA/88. Seasonal Adjustment Method – Foun-dations and User’s Manual2WWDZD WMGHVH]RQDOL]DFMDV]HUHJyZF]DVRZ\FKGHNRPSR
]\FMDV]HUHJyZF]DVRZ\FKQDVNáDGQLNQLHUHJXODUQ\VH]RQRZ\F\NOLF]Q\LWUHQGRUD]HNVWUD
SRODF\MQDSURJQR]DRKRU\]RQFLHPLHVLĊF\
( % 'DJXP X11-ARIMA/88. Seasonal Adjustment Method – Foundations and User’s Manual2WWDZD ,.XGU\FND51LOVVRQCykle koniunktury w Polsce analiza wstępna,
= SUDF =DNáDGX %DGDĔ 6WDW\VW\F]QR(NRQRPLF]Q\FK *86 L 3$1 ] :DUV]DZD
2(&'Leading Indicators and Business Cycles in Member Countries6RXUFHVDQG0HWKRGV
12
ZVWĊSQHRV]DFRZDQLHV]HUHJXZ\UyZQDQHJRVH]RQRZRQDVWĊSXMHSU]H]SRG]LH
OHQLHV]HUHJXSLHUZRWQHJRSU]H]ZVNDĨQLNLVH]RQRZRĞFLX]\VNDQHZSXQNFLH
ZFHOXZ\RGUĊEQLHQLD]WDNRF]\V]F]RQHJRV]HUHJXNRPSRQHQWXZ]URVWRZR
F\NOLF]QHJR VWRVRZDQ\ MHVW W]Z ILOWU +HQGHUVRQD Z SRVWDFL OXE
Z\UD]RZHM ĞUHGQLHM UXFKRPHM R GáXJRĞFL GREUDQHM ZHGáXJ VWRVXQNX
VNáDGQLNDQLHUHJXODUQHJRGRWUHQGX']LHOąFV]HUHJZ\MĞFLRZ\SU]H]RV]D
FRZDQ\ZWHQVSRVyEWUHQGF\NORWU]\PXMHP\GUXJLHSU]\EOLĪHQLHV]DFXQNX
ZVSyáF]\QQLNyZVH]RQRZRĞFLL]PLDQQLHUHJXODUQ\FK6L,
]HZVSyáF]\QQLNyZ6L,REOLF]RQ\FKGODNDĪGHJRPLHVLąFDRGG]LHOQLHZ\
]QDF]DVLĊRNUHVRZąĞUHGQLąZDĪRQąRVSHF\ILNDFML]DOHĪQHMRGZDUWRĞFL
RJyOQHJRZVNDĨQLND6L,X]\VNXMąFZWHQVSRVyEGUXJLHSU]\EOLĪHQLHV]D
FXQNXZVNDĨQLNyZVDPHMVH]RQRZRĞFL
SRQRZQLHZ\NRQXMHVLĊNURNREOLF]DMąFPLHVLĊF]QąVFHQWURZDQąĞUHGQLą
UXFKRPą]HZVNDĨQLNyZVH]RQRZRĞFLLNRU\JXMąFMH]DSRPRFąWHMĞUHGQLHM
V]HUHJZ\MĞFLRZ\G]LHOLVLĊSU]H]Z\]QDF]RQHZSXQNFLHZVNDĨQLNLVH
]RQRZRĞFLX]\VNXMąFRVWDWHF]Q\V]HUHJZ\UyZQDQ\VH]RQRZR
:LHORNURWQD HVW\PDFMD SRZRGXMH ĪH RWU]\PDQH HVW\PDWRU\ ZDKDĔ VH]R
QRZ\FK ZVNDĨQLNyZ GODMHGQRLPLHQQ\FKRNUHVyZQLHSU]\MPXMąMHGQDNRZ\FK
ZDUWRĞFLZSRV]F]HJyOQ\FKODWDFK]DUyZQRZPRGHOXDGG\W\ZQ\PMDNLPXOWL
SOLNDW\ZQ\P0DP\]DWHPGRF]\QLHQLD]PRĪOLZRĞFLąXMPRZDQLD]PLHQQHJR
W\SXVH]RQRZRĞFLNWyU\QDMF]ĊĞFLHMZ\VWĊSXMHZSUDNW\FHJRVSRGDUF]HM
=HVWDZLHQLD ]DZLHUDMą FKDUDNWHU\VW\NĊ QDMZDĪQLHMV]\FK FHFK ]PLHQQRĞFL
EDGDQ\FK V]HUHJyZ F]DVRZ\FK SU]HDQDOL]RZDQ\FK ] Z\NRU]\VWDQLHP PHWRG\
&HQVXV ,, ; 3RGDQH ]RVWDá\ ĞUHGQLD GáXJRĞü ]PLDQ MHGQRNLHUXQNRZ\FK
(ADR – average duration of run) VNáDGQLND QLHUHJXODUQHJR F\NOLF]QHJR RUD]
VNáDGQLNDF\NOLF]QHJRXMPRZDQHJRZUD]]HVNáDGQLNLHPQLHUHJXODUQ\PáąF]QLH
OLF]EĊPLHVLĊF\QLH]EĊGQ\FKGODXSHZQLHQLDVLĊĪH]PLDQ\REVHUZRZDQHZV]H
UHJXPDMąFKDUDNWHUF\NOLF]Q\DQLHQLHUHJXODUQ\F]\OL0&'(months for cycli-cal dominance)XG]LDáVNáDGQLNDQLHUHJXODUQHJR,VH]RQRZHJR6RUD]WUHQGX7
LF\NOX&ZREVHUZRZDQHM]PLHQQRĞFL3RND]XMHWRZ]JOĊGQHUR]PLDU\VNáDGQL
NyZ Z ]PLDQDFK FHQ Z ]DOHĪQRĞFL RG F]DVX WUZDQLD ]PLDQ L LFK ]QDF]HQLD
ZZ\MDĞQLDQLXZDULDQFMLFHQRUD]UHODFMLPLĊG]\VNáDGQLNDPL
:]DOHĪQRĞFLRGZLHONRĞFLLORUD]X,&VWRVRZDQHVąQDVWĊSXMąFHĞUHGQLHUXFKRPH+HQGHUVR
QD ,ORUD] ,& Z\UD]RZD ĞUHGQLD UXFKRPD +HQGHUVRQD ,&
Z\UD]RZDĞUHGQLDUXFKRPD+HQGHUVRQDRUD],&RGSRZLHGQLRZ\UD]RZDĞUHGQLDUX
FKRPD+HQGHUVRQD±ZJ,.XGU\FND51LOVVRQCykle koniunktury w Polsce: analiza wstęp-na.=SUDF=DNáDGX%DGDĔ6WDW\VW\F]QR(NRQRPLF]Q\FK*86L3$1] :DUV]DZD
2. 2. Detrendyzacja za pomocą filtru Hodrica-Prescota
:DĪQ\PHWDSHPHPSLU\F]QHMDQDOL]\V]HUHJyZMHVWRGG]LHOHQLHGáXJRRNUH
VRZ\FKWUHQGyZRGZDKDĔF\NOLF]Q\FK6WDQRZLWRSXQNWZ\MĞFLDGRR]QDF]HQLD
NRPSRQHQWyZ F\NOLF]Q\FK ]PLDQ EDGDQ\FK V]HUHJyZ F]DVRZ\FK 6HSDUDFML
WUHQGXLZDKDĔF\NOLF]Q\FKGRNRQDQR]DSRPRFąILOWUX+RGULFD3UHVFRWD +3
NWyUHJRZDUWRĞFLZ\JáDG]RQHVWDQRZLá\SR]LRPWUHQGX 7 )LOWUDFMDMHVWGUXJLP
RERNDQDOLW\F]QHJRVSRVREXRFHQ\WHQGHQFMLUR]ZRMRZHM]ZLą]DQ\P]SHZQ\PL
IRUPDPL ORNDOQHJR XĞUHGQLDQLD GDQ\FK 6SRVRE\ WH PDMą QD FHOX X]\VNDQLH
SU]\EOLĪRQHJRREUD]XWUHQGX]DĞHIHNW]DOHĪ\RGFKDUDNWHUXILOWUDMDNL]RVWDQLH
Z\NRU]\VWDQ\:QDV]\PSU]\SDGNXZ\NRU]\VWDQRPDNV\PDOQ\SR]LRPZDUWR
ĞFLSDUDPHWUXZ\JáDG]DQLD NWyU\SR]ZROLáX]\VNDüZPLDUĊZ\JáDG]RQ\
SR]LRPWUHQGXQLH]DZLHUDMąF\]PLHQQRĞFLNRQLXQNWXUDOQHM
1DOHĪ\SDPLĊWDüĪHQLH]DOHĪQLHRGVSRVREXX]DVDGQLHQLDLWHFKQLNLZ\]QD
F]DQLD WHQGHQFML UR]ZRMRZHM 7 SURFHGXUD UR]G]LHODQLD ÄF]\VWHJR WUHQGX´
LÄF]\VWHJRF\NOX´E\áDQLHMHGQRNURWQLHNU\W\NRZDQDMDNR]DELHJV]WXF]Q\LU\
]\NRZQ\=DVWU]HĪHQLDPHU\WRU\F]QHEXG]LSU]HGHZV]\VWNLPOHĪąFHXSRGVWDZ
WHM NRQFHSFML ]DáRĪHQLH Z]DMHPQHM QLH]DOHĪQRĞFL GáXJRRNUHVRZHM G\QDPLNL
LNUyWNRRNUHVRZ\FKIOXNWXDFML:\RGUĊEQLDQLHÄZ]URVWRZHJR´LÄF\NOLF]QHJR´
HOHPHQWXSURFHVXUR]ZRMXMHVW ±ZĞZLHWOHWHMNU\W\NL±]DELHJLHPXPRZQ\P
L QLHGRVWDWHF]QLH X]DVDGQLRQ\P ZáDĞQLH ]H Z]JOĊGX QD Z]DMHPQą ]DOHĪQRĞü
WUHQGX L ZDKDĔ F\NOLF]Q\FK MDNR ]MDZLVN XZDUXQNRZDQ\FK SRGREQ\P DOER
LGHQW\F]Q\P]HVSRáHPF]\QQLNyZ
2.3. Derandomizacja przy użyciu koncepcji Months of Cyclical Dominance 8VXQLĊFLH VNáDGQLND SU]\SDGNRZHJR Z\NRQDQR VWRVXMąF ĞUHGQLą UXFKRPą
R V]HURNRĞFL RNQD Z\JáDG]DQLD UyZQ\P 0&' F]\OL OLF]ELHPLHVLĊF\ NRQLHF]
Q\FKGRZ\GRE\FLD]PLDQF\NOLF]Q\FK(MCD – Month for Cyclical Dominan-ce) 0&'VáXĪ\ GREDGDQLD UHODFML PLĊG]\ ]PLDQDPL V\VWHPDW\F]Q\PL L ORVR
Z\PLZRFHQLHSU]\GDWQRĞFLV]HUHJyZF]DVRZ\FKZEDGDQLXNRQLXQNWXU\3R
OHJD QD RV]DFRZDQLX RNUHVX MHGQRVWHN F]DVX NWyUH Vą MHGQRF]HĞQLH SRGVWDZą
QDMNUyWV]HM ĞUHGQLHM UXFKRPHM GOD NWyUHM ĞUHGQLD DEVROXWQD ]PLDQD HOHPHQWyZ
WUHQGXLF\NOXZGDQ\PRNUHVLHMHVWUyZQDOXEZLĊNV]DDQLĪHOLĞUHGQLDDEVROXWQD
]PLDQDHOHPHQWyZQLHUHJXODUQ\FK1DMQLĪV]DRWU]\PDQDZDUWRĞüGODNWyUHMMHVW
VSHáQLRQ\WHQZDUXQHNMHVWPLDUą0&'
+2QJHQD6easonal Adjustment of European Community External Trade Statistics: Appli-cation of X11-ARIMA/88 :RUNVKRS RQ 2SLQLRQ 6XUYH\V IRU %XVLQHVV DQG &RQVXPHUV DQG
7LQH6HULHV$QDO\VLV0XQLFK
5%DUF]\N=.RZDOF]\NMetody badania koniunktury gospodarczej3:1:DUV]DZD
3R]QDĔ
:SUDNW\FHRWU]\PDQDPLDUD0&'MHVWOLF]EąPLHVLĊF\NWyUHSU]HFLĊWQLH
PXV]ąVLĊÄ]OHZDü´DĪUR]ZyMHOHPHQWyZV\VWHPDW\F]Q\FKWRMHVWWUHQGXLZD
KDĔ NRQLXQNWXUDOQ\FK EĊG]LH SU]HZ\ĪV]Dá UR]ZyM HOHPHQWyZ QLHUHJXODUQ\FK
F]HJRZ\UD]HPMHVWUHODFMD,7&QLĪV]DRGMHGQRĞFL0LDUDWDSRND]XMHW\PVD
P\P GáXJRĞü RNUHVX MDNL QDOHĪ\ RGF]HNDü DE\ ]DREVHUZRZDQD QD NU]\ZHM
ZDUWRĞFLHPSLU\F]Q\FK]PLDQDNLHUXQNXNV]WDáWRZDQLDW\FKZDUWRĞFLPRJáD]R
VWDü]FDáąSHZQRĞFLąX]QDQD]DQRZąID]ĊF\NOX:DUWRĞü0&'UyZQDQS
R]QDF]D ĪH MXĪ SR PLHVLąFDFK MHGQRNLHUXQNRZHM ]PLDQ\ ]Z\ĪNRZHM OXE
]QLĪNRZHMEDGDQHM]PLHQQHMPRĪQDSU]\MąüLĪ]QDPLRQXMHRQDQRZąID]ĊF\NOX
DQLHSU]HMĞFLRZHZDKDQLDQLHUHJXODUQH
2.4. Identyfikacje punktów zwrotnych zgodnie z założeniami metody Bry-Boschan 3RGVWDZąXVWDODQLDSXQNWyZ]ZURWQ\FKRUD]LGHQW\ILNDFMLJáyZQ\FKZDKDĔ
F\NOLF]Q\FKZV]HUHJDFKF]DVRZ\FKMHVWPHWRGDRSDUWDQDNRQFHSFMLWUHQGXZ\
]QDF]RQHJRZRSDUFLXRSURFHGXUĊ%U\%RVFKDQ3ROHJDRQDQDZ\NRU]\VWDQLX
]HVSRáXĞUHGQLFKUXFKRP\FKGRZ\]QDF]DQLDWUHQGXDQDVWĊSQLHZ\]QDF]HQLX
SXQNWyZ]ZURWQ\FK:W\PFHOXREOLF]DQHVąĞUHGQLHUXFKRPHRUyĪQHMGáXJR
ĞFLSRF]\QDMąF RG QDMEDUG]LHM Z\JáDG]RQ\FK NU]\Z\FK GáXJRRNUHVRZ\FK QS
ĞUHGQLHMPLHVLĊF]QHMNU]\ZHM6SHQFHUDLĞUHGQLHMPLHVLĊF]QHMDNRĔF]ąF
QD NUyWNRRNUHVRZHM ĞUHGQLHM PLHVLĊF]QHM D RVWDWHF]QLH QD V]HUHJXGDQ\FK
VXURZ\FKEH]WUHQGX 3URFHGXUDZ\V]XNLZDQLDSXQNWyZ]ZURWQ\FKMHVWSRZWD
U]DQDQDUyĪQHJRW\SXZ\JáDG]RQ\FKNU]\Z\FKZFHOX]QDOH]LHQLDWDNLFKSXQN
WyZ]ZURWQ\FKNWyUHQDMOHSLHMRGSRZLDGDMą]PLHQQRĞFLREVHUZRZDQHMZV]HUH
JX Z\MĞFLRZ\P ] NWyUHJR Z\HOLPLQRZDQR ZDKDQLD VH]RQRZH -DNR ]ZURW\
SU]\MPRZDQHVąWHNWyUHVSHáQLDMąQDVWĊSXMąFHZDUXQNL
SU]\MPXMą ZLHONRĞFL HNVWUHPDOQH X]\VNDQH QD NU]\ZHM ZDUWRĞFL HPSLU\F]
Q\FK]NWyU\FKZ\HOLPLQRZDQRZDKDQLDVH]RQRZHSU]\SDGNRZHDOHWDNĪH
WHQGHQFMĊUR]ZRMRZą
ĝUHGQLD UXFKRPD R RNUHVLH UyZQ\P 0&' PD SRGVWDZRZH ]QDF]HQLH Z DQDOL]LH F\NOX
LZLGHQW\ILNDFMLSXQNWyZ]ZURWQ\FK
51LOVVRQOECD Leading Indicators and the Phase Average Trend Method2(&'(FR
QRPLF6WXGLHVQU
-DNZ\ĪHM
5%DUF]\N=.RZDOF]\NMetody badania koniunktury gospodarczej3:1:DUV]DZD
3R]QDĔ
2(&'Leading Indicators and Business Cycles in Member Countries6RXUFHVDQG0HW
KRGV 12 =0DWNRZVNLProblemy identyfikacji cykli koniunkturalnych
>Z @ Z prac nad syntetycznymi wskaźnikami dla gospodarki polskiejWRP,5*6*+:DU
V]DZD =0DWNRZVNLCykle w rozwoju gospodarki polskiej. Barometry koniunktury dla gospodarki polskiej,5*6*+:DUV]DZD
JyUQ\SXQNW]ZURWQ\±SXQNWSRF]ąWNRZ\ID]\QLHSU]HUZDQHJRVSDGNXWUZD
MąFHJRPLQLPXPSLĊüPLHVLĊF\
GROQ\SXQNW]ZURWQ\±SXQNWNRĔFRZ\ID]\VSDGNXDMHGQRF]HĞQLHSRF]ąW
NRZ\ID]\Z]URVWXWUZDMąFHJRPLQLPXPSLĊüPLHVLĊF\
SXQNW\]ZURWQHQDNU]\ZHMZDUWRĞFLHPSLU\F]Q\FKSRZ\HOLPLQRZDQLXZDKDĔ
VH]RQRZ\FKSU]\SDGNRZ\FKRUD]WHQGHQFMLUR]ZRMRZHMPXV]ą]QDMGRZDüVLĊ
ZEH]SRĞUHGQLPRWRF]HQLXSXQNWyZZ\RGUĊEQLRQ\FKQDNU]\ZHM0&'
SLHUZV]\ L RVWDWQL Z\UyĪQLRQ\ SXQNW JyUQ\ GROQ\ PXVL RVLąJQąü FR QDM
PQLHM WDN Z\VRNą QLVNą ZDUWRĞü MDNGRZROQ\ HOHPHQW V]HUHJXOHĪąF\ QD
SRF]ąWNXOXEQDNRĔFXV]HUHJXZ]JOĊGQLHMDNHOHPHQW\]QDMGXMąFHVLĊPLĊ
G]\SXQNWDPL]ZURWQ\PL
HOLPLQRZDQHVąSXQNW\]ZURWQHOHĪąFHZSURPLHQLXSLĊFLXPLHVLĊF\RGSR
F]ąWNXLRGNRĔFDEDGDQHJRRNUHVX
HOLPLQRZDQHVąSXQNW\]ZURWQHQDREXNUDĔFDFKV]HUHJXRZDUWRĞFLDFKZ\Ī
V]\FK QLĪV]\FK RGZDUWRĞFL]DQRWRZDQ\FKEOLĪHMNUDĔFD
HOLPLQRZDQHVąF\NOHNRQLXQNWXUDOQHNUyWV]HDQLĪHOLSLĊWQDĞFLHPLHVLĊF\
GR]PLDQRFKDUDNWHU]HF\NOLF]Q\P]DOLF]DVLĊW\ONRWHZSU]\SDGNXNWyU\FK
PRĪQDZ\]QDF]\üFRQDMPQLHMF]WHU\SXQNW\]ZURWQHFRR]QDF]DZ\VWąSLH
QLHPLQLPXPGZyFKSHáQ\FKF\NOL
V]F]\W\LVLRGáDPXV]ąZ\VWĊSRZDüQDSU]HPLHQQLH
1LHNWyUH]W\FKNU\WHULyZ ]ZáDV]F]DL X]QDMHVLĊMHGQDN]D]E\WUH
VWU\NF\MQH Z RGQLHVLHQLX GR JRVSRGDUNL R PQLHM UHJXODUQ\P SU]HELHJX L QLH
ZSHáQLXNV]WDáWRZDQ\PPHFKDQL]PLH]PLDQF\NOLF]Q\FKWDNLHMMDNJRVSRGDUND
SROVNDQDREHFQ\PHWDSLHUR]ZRMX
2.5. Określenie statystyk opisowych charakteryzujących badane szeregi czasowe 2SUyF]HVW\PDFMLJáyZQ\FKVNáDGQLNyZV]HUHJXF]DVRZHJRREOLF]RQRUyĪ
QHVWDW\VW\NLRSLVRZH
x REOLF]RQRSURFHQWRZH]PLDQ\PLHVLĊF]QHV]HUHJXF]DVRZHJRRUD]SRV]F]H
JyOQ\FKMHJRVNáDGRZ\FKZ]DOHĪQRĞFLRGF]DVXWUZDQLD]PLDQ
5%DUF]\N=.RZDOF]\NMetody badania koniunktury gospodarczej3:1:DUV]DZD
3R]QDĔ =0DWNRZVNLProblemy identyfikacji cykli koniunkturalnych>Z @ Z prac nad syntetycznymi wskaźnikami dla gospodarki polskiej WRP ,5* 6*+ :DUV]DZD
=0DWNRZVNLCykle w rozwoju gospodarki polskiej. Barometry koniunktury dla gospodarki polskiej,5*6*+:DUV]DZD
x SURFHQWRZ\ XG]LDá Z\EUDQ\FK VNáDGRZ\FK V]HUHJX F]DVRZHJR FHQ Z LFK
FDáNRZLWHM]PLHQQRĞFLZ]DOHĪQRĞFLRGF]DVXWUZDQLD]PLDQ\
x LQQ\P ZVNDĨQLNLHP REOLF]DQ\P Z RSDUFLX R Z\QLNL NRUHNFML VH]RQRZHM
&HQVXV;MHVW0&'2EOLF]RQHZDUWRĞFL0&'ZVND]XMąMDNLRNUHVSR
WU]HEQ\MHVWDE\]PLDQ\Z\QLNDMąFH]G]LDáDQLDVNáDGQLNDGáXJRRNUHVRZHJR
7& ]UyZQDá\ VLĊ ]H ]PLDQDPL Z\QLNDMąF\PL ] G]LDáDQLD VNáDGQLND SU]\
SDGNRZHJR-HVWWRWHĪMHGQR]QDF]QH]W\PĪHSRWDNLPRNUHVLHMHGQRNLH
UXQNRZ\FK ]PLDQ ĞUHGQLHM UXFKRPHM RG SXQNWX ]ZURWQHJR PRĪHP\ E\ü
SHZQLFRGRSUDZLGáRZRĞFLWHQGHQFMLGáXJRRNUHVRZHM