Niemieckie PSZ prowadzą aktualnie szeroko zakrojone szkolenia wszystkich pracowników specjalistycznych zajmujących się pośrednic-twem pracy i doradzpośrednic-twem. Ich celem jest zwiększenie potencjału w zakresie poradnic-twa – a, co za tym idzie, profesjonalizmu i ja-kości porad BA. Koncepcja leżąca u podstaw w obszarze jurysdykcji SGB III (ubezpieczenia dla bezrobotnych) nabierała kształtu od 2008 r., w ramach projektu i obecnie znajduje się w fazie wdrożenia.
Warunki i cele koncepcji ramowej Poradnictwo jest silnie reprezentowane w sie-ci usług społecznych oraz w ustawie Kodeks Zabezpieczenia Społecznego, SGB III – podob-nie, jak w uprzednio obowiązujących ustawach w tym zakresie. Poradnictwo od dawna stanowi zatem jedną z czołowych usług BA. Skąd więc potrzeba „nowej” koncepcji poradnictwa w BA?
Czynniki, które się do tego przyczyniły, to między innymi rosnące zapotrzebowanie na poradnictwo w obliczu zmian na rynku pra-cy, polityka tegoż rynku, wprowadzane od 2002 r. rozwiązania prawne, a także reforma
podstaw kształcenia specjalistów w zakresie pośrednictwa pracy i doradztwa w BA.
Koncepcja poradnictwa stosowana w BA jest wewnętrzną koncepcją zawodową, wykorzy-stującą nie tylko pracę specjalistów w zakresie poradnictwa, ale również pracę specjalistów zajmujących się pośrednictwem pracy, nasta-wioną na potrzeby pracowników. Analizuje ona określone warunki ramowe i opisuje podstawy teoretyczne koncepcji, a także proces doradczy i standardy jakości. Przede wszystkim udostęp-nia praktyczny zestaw metod wspierających doradców w codziennej pracy z klientami. Pod-czas tworzenia tego opracowania pod uwagę wzięto zarówno obecne koncepcje organizacji, jak i opinie ekspertów-praktyków.
Cechy koncepcji
Określone ramy prawno-instytucjonalne Analiza standardów prawnych, którym pod-lega BA jako usługodawca w zakresie usług społecznych, wytycza dwa obszary działal-ności. Pierwszy to klasyczne „doradztwo za-wodowe” – koncentrujące się na kwestiach związanych z rozwojem zawodowym oraz wspieraniu procesu orientacji i podejmowa-nia decyzji. Drugi obszar skierowany jest do osób zajmujących się doradztwem w pośred-nictwie pracy i szkoleniami. Te zróżnicowane
2.4 Niemcy
w rozwiązywaniu problemów. Mówiąc kon-kretnie, oznacza to, że OEB w swych ramach odniesienia ma na celu określenie „wymiarów wyboru kariery zawodowej”, takich jak świa-domość istnienia problemów, samodzielna ocena kariery zawodowej oraz zdolność po-dejmowania decyzji, podczas gdy IBB ma na celu opracowanie profilu klienta i konkretnych strategii integracji.
Podstawowy proces i ogólne zasady Formaty doradztwa opierają się na wspól-nym, podstawowym procesie zaczerpniętym z „analizy sytuacyjnej”, „celów” i „strategii w za-kresie rozwiązań”. Koncepcja ta zatem plasuje się w nurcie podejść problemowych, traktu-jąc doradztwo jako metodyczną interwencję w zakresie rozwiązywania problemów. Klient jest w centrum zainteresowania wszystkich trzech faz. Zachęca się go do zgłaszania wła-snych pomysłów przed skorzystaniem z po-mocy doradcy. Ostatecznie uzgadniane są poszczególne punkty wyjścia do dalszego omówienia. Podejście stanowiące podstawę znajduje odzwierciedlenie również w tzw.
„zasadach ogólnych”, kształtujących proces jako całość. Można je pokrótce określić, jako:
otwarcie na problemy klienta i zapewnia-nie najlepszego możliwego wsparcia, klient jako aktywny partner, nastawienie na zasoby, transparentność, nastawienie na wyniki, zaan-gażowanie w ramach porozumień i umów. Te ogólne zasady stanowią uzupełnienie zasad sformułowanych w SGB I i SGB III, a
dotyczą-powiednich metodologii i strategii, mediów oraz zasobów. W koncepcji nie ma żadnych
„automatycznych” procesów i z góry zdefi-niowanych kroków. Każda sekwencja otwiera różnorodne możliwości działania – to doradca i klient wybierają najlepsze dla siebie. Ponadto częścią sekwencji są standardy jakości, które należy wziąć pod uwagę przed wdrożeniem.
Zatem BA posiada po raz pierwszy dokładnie sformułowane standardy dotyczące proce-sów, które umożliwiają orientację personelowi doradczemu i stanowią punkt odniesienia dla osób nadzorujących szkolenia i specjalistów.
Organizacja określonych obszarów działania
Podstawowa koncepcja i jej elementy skła-dowe mają zastosowanie do całego ukierun-kowanego na pracowników procesu dorad-czego w BA. Jednak, w przypadku młodzieży, dorosłych i osób niepełnosprawnych sekwen-cje są tworzone w każdym przypadku osobno – w ten sposób dają możliwość uwzględnie-nia typowych przypadków i procedur, umoż-liwiając tym samym zaspokojenie zapotrzebo-wania na perspektywę praktyczną.
Materiały dodatkowe
Rozwój procesu doradczego wspierany jest przez podręcznik zawierający metody pracy, wyposażenie i materiały dodatkowe na wy-brane tematy.
Otwarcie na rozwój (z możliwością
2
Innowacyjne narzędzia i metody w poradnictwie i doradztwie kariery | Badania krajowe
Wdrożenie
Kluczowym elementem wdrożenia jest proces treningu wzmiankowany na początku tego artykułu. Proces ten rozpoczął się w 2010 r., a jego zakończenie zaplanowano na począ-tek roku 2012. Uwzględnia on zasadę mie-szanego uczenia się, tzw. blended learning, a ponadto, zawiera programy szkoleniowe dla osób nadzorujących. Po raz pierwszy w hi-storii BA wszystkich specjalistów w zakresie pośrednictwa pracy i doradztwa pracujących na poziomie pracownika, a także ich bez-pośrednich zwierzchników uwzględniono w procesie kwalifikacji, by poprawić jakość doradztwa świadczonego na rzecz klientów.
Całkowita liczba uczestników w tym proce-sie – 16 000 – potwierdza imponującą skalę inwestycji w „jakość poradnictwa”, a także daje pojęcie na temat pojawiających się wyzwań – w szczególności w zakresie szkolenia – dla BA.
Narzędzia teleinformatyczne w poradnictwie
W Niemczech w dziedzinie poradnictwa za-wodowego często stosuje się narzędzia tele-informatyczne. Szczególnie studenci, zanim rozpoczną szkolenie zawodowe/ współczesny staż lub studia, często z nich korzystają.
Jakie organizacje oferują takie narzędzia
identyfikacji kompetencji studentów z myślą o przyszłych kierunkach studiów.
Na przykład: egzaminy na studia w dziedzi-nie inżydziedzi-nierii, ekonomii, matematyki i fizyki, języków itp.
Tego rodzaju egzaminy na swoich stronach czę-sto oferują uczelnie wyższe i szkoły pomaturalne.
Jakie są zalety takich egzaminów?
Studenci mogą samodzielnie stwierdzić, czy dysponują podstawową wiedzą potrzebną do pomyślnego ukończenia studiów. Uczelnie wyż-sze i szkoły pomaturalne mają mniejwyż-sze proble-my z przedwcześnie przerywanymi studiami.
Nawet niektóre firmy korzystają z technologii teleinformatycznych przy wyborze nowych pra-cowników. Z pewnością takie egzaminy sta-nowią jedynie jedną z cegiełek w odkrywaniu mocnych i słabych stron klientów.
Narzędzia psychologiczne (opierające się na samopoznaniu)
W trakcie procesu doradczego doradcy stosują różne metody i narzędzia pomagające klien-towi znaleźć najlepsze dla niego rozwiązanie, jeśli chodzi o rozwój osobisty. Na przykład: jeśli klient nie wie, co może zrobić, by odkryć swoje mocne i słabe strony, zdolności
i indywidual-Jeśli klient ma konkretne wyobrażenie na te-mat pracy, szkolenia zawodowego, możliwo-ści studiów itp. i po prostu oczekuje podobnej pomocy by osiągnąć ten cel, doradca zawo-dowy stosuje różne strategie, by mu pomóc (zob. następną tabelkę).
W trakcie całego procesu świadczenia doradz-twa doradca stosuje różne metody i techni-ki, by znaleźć jak najlepsze rozwiązanie dla klienta, takie jak np. otwarte pytanie, para-fraza, zaawansowane pytanie itp. W celu za-gwarantowania wysokich standardów jakości
2
Innowacyjne narzędzia i metody w poradnictwie i doradztwie kariery | Badania krajowe
dla wszystkich doradców zawodowych pracujących w strukturach PSZ opra-cowano także koncepcję BEKO. Przykłady podano w tabelce poniżej.
Kursy internetowe dla doradców
Elementy szkoleń dla doradców zawodowych w PSZ są szkoleniami internetowymi z inter-netowymi kursami.
Co uwzględniono w szkoleniu internetowym?
Serie filmowe z doświadczonymi dorad-cami zawodowymi pokazującymi typowe sytuacje w dziedzinie doradztwa ze stu-dentami i osobami poszukującymi pracy.
Ta metoda prowadzenia kursów interneto-wych jest całkiem przydatna, ponieważ uzu-pełnia normalne szkolenie doradcy zawodo-wego i można ją przeprowadzić bez żadnych ograniczeń czy fizycznej obecności w grupie szkoleniowej.
Jednak trzeba wspomnieć o tym, że ta me-toda prowadzenia kursów internetowych do-stępna jest jedynie w przypadku doradców zawodowych, którzy pracują w strukturze PSZ i nie mogą jej stosować inni doradcy zawo-dowi z sektora prywatnego.