Formułowanie scenariuszy ramowych rozwoju infrastruktury w perspekty- perspekty-wie 2050

Badanie kierunków rozwoju systemu elektroenergetycznego w perspektywie długoterminowej 2050 może obejmować założenia realizacji bardziej radykalnych celów, jak redukcja emisji gazów cieplarnianych na poziomie 80–95%. Przyjęcie, że OZE, efektywność energetyczna i infrastruktura elektroenergetyczna oparta na tech-nologiach „smart” będą głównymi czynniki sprawczymi rozwoju opcji technologii, umożliwiającymi transformację europejskiego systemu elektroenergetycznego zgod-nie celami polityki energetycznej UE, odbywa się w projekcie finansowanym przez KE w ramach w 7. Programu Ramowego pt. Electricity Highways 2050 (e-Highways 2050)²⁷. W ramach projektu badane są możliwości wdrożenia koncepcji autostrad

26 Communication from the European Commission to the European Parliament, the Council, the Euro-pean and Social Committee and the Committee of the Regions, A policy framework for climate and energy in the period from 2020 to 2030, s. 6,

http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri-=CELEX:52014DC0015 [dostęp: 30.05.2015].

27 http://www.e-highway2050.eu/e-highway2050/

Oczekiwany rozwój 2020

Wizja 1 Wizja 2 Wizja 3 Wizja 4 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

z OZE, na dużą skalę, które to autostrady w założeniu mają „spinać” poszczególne systemy elektroenergetyczne, po identyfikacji centrów generacji i zapotrzebowania w Europie²⁸. Prace w projekcie realizowanym od września 2012 roku biegną rów-nolegle do przygotowania kolejnych edycji TYNDP (2014 i 2016). Biorąc pod uwagę, że projekt ma na celu opracowanie metodyki i modułowego planu rozwoju systemu przesyłowego dla perspektywy długoterminowej 2050 w oparciu o wyłącznie odgór-ne podejście, a jego zakończenie planowaodgór-ne jest na koniec 2015 roku, rezultatu w po-staci elementów nowej metodyki, której to elementy zostaną włączone do kolejnej edycji TYNDP, należy spodziewać się około 2018 roku²⁹. Modułowość w kontekście obszarów prac w projekcie oznacza:

 identyfikację warunków brzegowych określających ramy rozwoju infrastruk-tury w horyzoncie 2050;

 wskazanie opcji topologii sieci, które będą w stanie sprostać wyzwaniom ryn-ku energii elektrycznej 2050;

 potwierdzenie portfela niezbędnych technologii, mających (pośredni lub bez-pośredni) wpływ na topologie przyszłych sieci w Europie; potwierdzenie za-sadności opcji topologii z punktu widzenia bezpieczeństwa i niezawodności pracy systemu, w tym dla kolejnych dziesięcioletnich horyzontów 2030, 2040 i 2050;

 zbadanie modeli administracyjno-zarządczych i określenie modelu docelowe-go dla takiedocelowe-go systemu;

 rankingowanie projektów przez pryzmat korzyści ekonomiczno-społecznych za pomocą ogólnodostępnego narzędzia;

 aktywne zaangażowanie interesariuszy w proces konsultacji;

 zatwierdzenie metodyki planowania, pozbawionej ograniczeń obecnych w do-tychczasowym podejściu.

W celu identyfikacji warunków brzegowych dla rozwoju autostrad elektroener-getycznych zidentyfikowane zostały niepewności oraz opcje rozwoju systemu (tech-nologiczne, ekonomiczne, finansowe, polityczne, społeczne, środowiskowe, a także w zakresie badan i rozwoju). Na ich podstawie, biorąc pod uwagę ważność, określone strategie i „przyszłości” (ang. futures) przygotowano matrycę 30 scenariuszy. W

kolej-28 Obok europejskiego dziesięcioletniego planu rozwoju, kodeksów sieci, centralnej platformy przejrzy-stości i informacji dla uczestników rynku, wspólnego modelu (wymiany) informacji przedsięwzięcie e-Highways 2050 stanowi flagowy projekt firmowany przez ENTSO-E.

29 Projekt realizuje konsorcjum 28 podmiotów stanowiących paneuropejską reprezentację, tj. uczestniczą-cych bezpośrednio: wybranych operatorów systemów przesyłowych, uniwersytety, jednostki nauko-wo-badawcze, stowarzyszenia branżowe i organizacje pozarządowe oraz 9 operatorów systemów przesyłowych – jako strony trzecie reprezentowanych przez ENTSO-E. W dużej mierze zatem uczest-nictwo w Projekcie pokrywa się z członkostwem w ENTSO-E (37 operatorów systemów przesyłowych uczestniczących w projekcie vs 42 operatorów systemów przesyłowych członków ENTSO-E).

ło 15 scenariuszy. Po ich analizie pod kątem wyboru możliwej reprezentacji dla gru-py podobnych scenariuszy oraz porównaniu z innymi długoterminowymi studiami planistycznymi wybrano 5 reprezentatywnych scenariuszy, odpowiadających dwóm podstawowym założeniom:

 topologia sieci, odpowiadająca wyzwaniom wynikającym z wybranych scena-riuszy, sprosta każdemu innemu z analizowanych scenariuszy do roku 2050;

 podstawowe parametry opisujące scenariusze dotyczą wytwarzania, zapo-trzebowania na energię i poziomu wymiany energii między państwami, pozo-stałe zaś czynniki, takie jak zmienne społeczno-ekonomiczne, polityki itp. są wpisane w te podstawowe parametry (z różnymi rodzajami współzależności).

Scenariusze z projektu nie są zatem ani przewidywaniami ani prognozami przyszłości, żaden ze scenariuszy nie wydarzy się z większym prawdopo-dobieństwem niż inny ani nie jest bardziej preferowany od innego. Każdy ze scenariuszy stanowi alternatywny obraz, jak mogłyby się rozwijać autostra-dy elektroenergetyczne³¹. Tabela 1 zawiera zestawienie wyselekcjonowanych 5 scenariuszy brzegowych rozwoju systemu elektroenergetycznego 2050 oraz podstawowych charakteryzujących je parametrów.

30 Charakteryzujących się konfliktem pomiędzy społeczną percepcją w „przyszłościach” i możliwościa-mi rozwoju w myśl strategii, odpowiednio dla: technologii CCS i technologii jądrowej; konfliktem pomiędzy „przyszłościami” determinowanymi rynkiem a strategiami wdrożenia w oparciu o silną presję polityczną; konfliktem pomiędzy wielkoskalową strategią a małymi i lokalnymi preferencjami w „przyszłościach”.

31 Produkt nr 1.2. projektu e-Highway 2050 pt. Structuring of uncertainties, options and boundary conditions for the implementation of EHS, s. 98,

http://www.e highway2050.eu/fileadmin/documents/Results/eHighway2050_D1_2.pdf [dostęp:

20.05.2015].

2050 oraz opis podstawowych parametrów

Koszt emisji CO₂ (poziom)

wysoki, istnieje globalny rynek handlu emisjami co₂

wysokie wysoki, istnieje

parki offshore na Morzu elektrociepłow-nie i biomasa niż-szy priorytet niż instalacje OZe

Scenariusz zgodnie z tempem decommissioning wynikającym z planów rozwoju tych źródeł z krajami spoza UE (poziom) import z afryki północnej, w tym narodo-wych w oparciu o moce ramy

i rozwiązania na rzecz rozwią-zania na rzecz elastyczności

Scenariusz ogrze-wania i przemysłu na

Populacja i zmiany

demograficzne wzrost wzrost wzrost wzrost tylko migracja

w Ue

Wzrost PKB Średni Średni Średni Średni

niski ge-neracji ze źródeł opartych na pali-wach innych niż kopalne powodu-je, że inwestycje w rozwiązanie proefektywno-ścowe są mniej atrakcyjne, co stoi w opozycji do zachowań

Źródło: opracowanie własne na podstawie Produktu nr 1.2. projektu e-Highway 2050 pt. Struc-turing of uncertainties, options and boundary conditions for the implementation of EHS, dz. cyt.

wowych parametrów oraz realizacji celów polityki UE³².

Ryc. 5. Scenariusze brzegowe rozwoju systemu elektroenergetycznego 2050 na rzecz koncep-cji autostrad elektroenergetycznych 2050

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Produktu 1.2. Projektu e-Highways 2050 pt. Structu-ring of uncertainties, options and boundary conditions for the implementation of EHS.

4.2. Efekty (dez)agregacji danych dotyczących scenariuszy rozwoju koncepcji