• Nie Znaleziono Wyników

GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH

GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH

OSOBOWYCH

d, Wojciech R. Wiewiórowski

DOLiS -O35-278/14JMM%V7”9

Warszawa, dnia 1ipt 2014 r.

Pan

Marek Michalak Rzecznik Praw Dziecka ul. Przemyslowa 30/32 OO-450 Warszawa

W związku z pismami Pana Rzecznika z dnia 18 marca 2014 r. i dnia 12 czerwca 2014 r. (ZSR/500/6/2014/AMIK) skierowanymi do Ministra Sprawiedliwości, a jednocześnie do wiadomości Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, uprzejmie informuję, że organ ds. ochrony danych osobowych podziela stanowisko i argumentację przedstawioną w przedmiotowych pismach, zarówno co do konieczności dokonania zmian w regulacjach prawnych dotyczących określania przedmiotu sprawy w treści wokandy z wykorzystaniem danych osobowych dzieci w sprawach rodzinnych, jak i potrzeby zmiany praktyki sądów w tym zakresie, do czasu przeprowadzenia odpowiednich zmian legislacyjnych.

Niewątpliwie obecna regulacja 23 zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 grudnia 2003 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej Dz. Urz. MS nr 5, poz. 22 ze zm), która przewiduje sporządzanie wokand w każdej sprawie niezależnie od utajnienia jej przebiegu, w tym umieszczanie na niej danych osobowych świadków osób poszkodowanych przestępstwem prowadzi do istotnej i nieproporcjonalnej ingerencji w prawo do prywatności i związane z nim prawo do ochrony danych osobowych. Poważne wątpliwości budzi również ranga aktu,

w którym zostało uregulowane przetwarzanie danych osobowych. Konstytucja RP w art. 47 statuuje prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym. Zgodnie z art. 51 ust. 1 i 5 Konstytucji RP nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby, a zasady i tryb gromadzenia oraz udostępniania informacji dotyczących osoby powinna określać ustawa. Oparcie każdej formy przetwarzania danych osobowych obywateli na przepisie prawa dotyczy w szczególności podmiotów publicznych, albowiem organy publiczne obowiązane

do działania jedynie na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji RP oraz art. 6 Kodeksu postępowania administracyjnego). Granice działań podmiotów publicznych wyznaczają wyłącznie normy prawne określające ich kompetencje, zadania i tryb postępowania.

Jednocześnie należy wskazać, iż sprawa przetwarzania danych osobowych w treści wokand jest Generalnemu Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych dobrze znana. Polski organ ochrony danych osobowych od dłuższego czasu pozostaje orędownikiem zmiany aktualnie obowiązującego stanu prawnego tak, ażeby ewentualne prawo do zamieszczania określonego (zależnego od jawności postępowania i ograniczonego w pewnych kategoriach spraw) zakresu danych osobowych nie wynikało z przepisów o charakterze wewnętrznym, a z aktów prawa powszechnie obowiązującego. Dlatego też GIODO pozytywnie zaopiniował przesłany przez Ministra Sprawiedliwości przy piśmie o sygn. DSP-Iy-4601-5/ł1 projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie Regulamin urzędowania sądów powszechnych, który to przewidywał dodanie po art. 67 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. Nr 38, poz. 249 ze zm.) art. 67a. Projektowany przepis wskazywał m.in., iż w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego nie podaje się przedmiotu sprawy, tylko określa się je jako sprawy z zakresu prawa rodzinnego lub opiekuńczego.

Na początku 2014 r. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych zwrócił się do Ministerstwa Sprawiedliwości z pytaniem dotyczącym prac legislacyjnych nad przedmiotowym rozwiązaniem. W odpowiedzi pismem z dnia 4 marca 2014 r. GIODO uzyskał zapewnienie, że w Ministerstwie Sprawiedliwości

trwają

prace nad przygotowaniem nowego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości Regulamin urzędowania sądów powszechnych. Jak poinformowano, celem podjętych prac jest kompleksowe uregulowanie zagadnień dotyczących m.in. wewnętrznej organizacji sadów i dostosowanie ich do wielokrotnie nowelizowanej ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. 2013 r., poz. 427, z późn. zm.).

2

Obecnie, między innymi ze względu na przekazanie do wiadomości Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych informacji o wystąpieniach Rzecznika Praw Dziecka do Ministra Sprawiedliwości, zdecydowałem się na skierowanie do resortu sprawiedliwości kolejnego pisma w przedmiotowej sprawie. Zaapelowałem o niezwłoczne zapewnienie zmiany istniejącego stanu prawnego w przedmiotowym zakresie.

Na zakończenie dziękując Panu Rzecznikowi za przedstawienie Generalnemu Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych swojego stanowiska w tej sprawie, uprzejmie proszę o przekazanie GIODO informacji, jakie uzyska Pan od Ministra Sprawiedliwości w odpowiedzi na swoje wystąpienia.

Generulny flnor Ochi DanychOsobowych zup. Z c r Inspektora

A drzejLcwiński

3

RZECZPOSPOLITA POLSKA Warszawa,

A

czerwca 2014 roku Rzecznik Praw Dziecka

Marek Michalak

ZSR/500/ 8/2014/ER

Pan

Andrzej Seremet Prokurator Generalny

na kanwie przez Rzecznika Praw Dziecka spraw dzieci pozostających w sytuacji rozstania rodziców i obserwowanych, w związku z tym coraz liczniejszymi tzw.

„porwaniami rodzicielskimi”, zwracam się do Pana Prokuratora z prośbą o zapoznanie się z poniżej przedstawionymi uwagami dotyczącymi praktycznych problemów w realizacji postępowania o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką (art. 5981 i nast. k.p.c.).

Na wstępie należy podkreślić, że udział prokuratora we wspomnianych sprawach określa art. 5981 k.p.c. „Jeżeli przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką napotyka przeszkody na skutek ukrycia tej osoby lub na skutek innej czynności przedsięwziętej w celu udaremnienia wykonania orzeczenia, kurator sądowy zawiadomi prokuratora.”

Jak wynika z informacji przekazanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości, przedstawiciele Prokuratury Generalnej zapoznali się z uwagami kuratorów i sędziów, co do zbyt małego zaangażowania prokuratorów w czymości związane z prowadzeniem postępowań o odebranie małoletnich. W konsekwencji, Prokuratura Generalna podjęła się opracowania wytycznych dla podległych jednostek, których celem jest uregulowanie i ujednolicenie postępowania prokuratorów w przypadku zawiadamiania ich na podstawie art. 598” k.p.c.

Wskazuję, że rola prokuratorów w sprawach o przymusowe odebrania dziecka jest o tyle istotna, że dysponują oni instrumentami, które mogą skutecznie przysłużyć

się do realizowania wydanych orzeczeń sądów rodzinnych w zakresie ustalenia miejsca pobytu, czy też powierzenia pieczy. Informacja o pojawiających się trudnościach w przymusowym odebraniu dziecka, w szczególności gdy związane

one z ukrywaniem się rodzica dziecka, powinna dać asumpt do rozważenia, czy zachowanie dorosłego nie wyczerpuje znamion czynu zabronionego, np. spenalizowanego w art. 207 k.k. czy też art. 211 k.k. W przypadku wszczęcia postępowania karnego przeciwko rodzicowi, elementem dodatkowo dyscyplinującym do respektowania orzeczenia sądu rodzinnego jest w takich sytuacjach zagrożenie odpowiedzialnością karną, ale także możliwość zastosowania adekwatnych środków zapobiegawczych. Liczba skarg wskazujących na niską skuteczność procedur odebrania małoletniego ilustruje obraz dramatów wielu dzieci izolowanych od drugiego rodzica. Tym samym konieczne jest zaangażowanie wszystkich służb w pomoc w ustabilizowaniu sytuacji małoletnich narażonych na bycie uczestnikami konfliktów rodzinnych.

Mając powyższe na uwadze, wskazując na konieczność aktywizacji prokuratorów w ww. rodzaju spraw, na podstawie art. lOa ust. 1 ustawy z dnia 6 stycznia 2000 roku o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz. U. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.), proszę o poinformowanie, czy zostały opracowane wytyczne dla podległych jednostek, których celem jest uregulowanie i ujednolicenie postępowania prokuratorów w przypadku zawiadamiania ich na podstawie art. 59811 k.p.c. oraz w przypadku ich wydania proszę o przekazanie ich do wiadomości Rzecznika Praw Dziecka.

q*ż

RZECZPOSPOLITA POLSKA . 41-1

D .1

PROKURATURA GENERALNA Warszawa. dnia r- 2014 r.

PIERWSZY

ZASTĘPCA PROKURATORA GENERALNEGO PG VIi G 073/42/14

Pan

f”Iarek Michalak

Rzecznik Praw Dziecka dotyczy : ZSRI500/8/20 14/ER

W związku z pismem Pana Rzecznika z dnia 18 czerwca 2014 roku uprzejmie informuję, że do chwili obecnej Prokurator Generalny nie wydał na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 roku o prokuraturze wytycznych, których celem by[ohy uregulowanie i ujednolicenie postępowania prokuratorów w przypadku zawia damiania na podstawie art. 5981 Kodeksu postepowania cywilnego. że przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającejPOCIopfekq napo tyka na przeszkody na skutek ukrycia tej osoby lub na skutek innej czynnościpreds”ę wziętej w celu udarenin ienia wykonania orzeczenia.

Jednocześnie chciałbym, zapewnić Pana Rzecznika, że Prokuratura Generalna z oczywistych względów przywiązuje szczególną uwagę do zapewnienia właściwej ak tywności prokuratorów we wszystkich sprawach w których zachodzi konieczność pod jęcia kroków prawnych. zarówno na polu prawno- karnym, jak i cywilistycznym.

przypadkach zagrożenia dobra osób małoletnich.

Odnosząc się do pytania Pana Rzecznika dotyczącego opracowania wytycznych Prokuratora Generalnego regulujących zasady postępowania prokuratorów w przypad ku kierowania do powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury zawiadomień w trybie art. 598” Kodeksu postępowania cywilnego informuję, że poleciłem \yypra cowanie w tym zakresie stanowiska przez Departament Postępowania Przygotowaw czego Prokuratury Generalnej. po uprzednim dokonaniu stosownych badań i ustaleń dotyczących praktyki postępowania prokuratorów w tego typu zdarzeniach.

9

W przypadku wydania wytycznych przez Prokuratora Generalnego dokument ten zostanie niezwłocznie przesłany Panu Rzecznikowi.

PIE P ROKU I

RZECZPOSPOLITA POLSKA Warszawa. czerwca 2014 roku Rzecznik Praw Dziecka

Marek Michalak

ZEW/500! 24-2/20 14!ESn

Pan

Juliusz Braun Prezes Zarządu

Telewizji Polskiej S.A.

do wiadomości Rzecznika Praw Dziecka zostało przekazane pismo rodziców i opiekunów dzieci. które po raz kolejny staną się uczestnikami Festiwalu Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej „Impresje Artystyczne”. Rodzice i opiekunowie poinformowali w nim, że już w styczniu br. została skierowana do Pana Prezesa prośba o udostępnienie czasu antenowego na relację z koncertu Galowego ww. Festiwalu.

Prośba ta, będąca także niecodzienną propozycją programową5 zasługuje na jej dostrzeżenie. Najważniejszym argumentem. z którym nie można polemizować jest bowiem docenianie zaangażowania młodych artystów, poprzez stworzenie im sytuacji umożliwiającej zaprezentowanie własnych talentów szerokiemu gronu odbiorców (a nie jedynie społeczności lokalnej). Tego typu działania stają się szczególnie ważne dla dzieci podejmujących wyzwania, mimo różnorodnych barier. wynikąjących z ich niepełnosprawności.

Zgodnie z przepisem Artykułu 23 Konwencji o prawach dziecka „Państwa-Strony uznają5 że dziecko psychicznie lub fizycznie niepełnosprawne powinno mieć zapewnioną pełnię normalnego Życia w warunkach gwarantujących mu godność, umożliwiających osiągnięcie niezależności oraz ułatwiających aktywne uczestnictwo dziecka w życiu społeczeństwa”. Przesłanie tego przepisu nie wymaga komentarza.

Dlatego też z racji pełnionego Urzędu i roli, którą mi powierzono, w tym do reprezentacji spraw tych dzieci, które potrzebują szczególnej troski i pomocy, na podstawie przepisów art. 3 ust. 4 oraz art. 10 a ust. 1 z/strnly z 6 slycznia 2000 roku o Rzeczniku Praw

Dziecka (Dz. U. Nr 6. poz. 69 z późn. zm.), zwracam się do Pana Prezesa z prośbą o podjęcie działań, które zagwarantują czas antenowy na bezpośrednią relację z koncertu Galowego XVIII Festiwalu Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej „Impresje Artystyczne”.

Jednocześnie proszę Pana Prezesa o poinformowanie mnie o podjętej decyzji.

1w

TELEWIZJA POLSKA Juliusz Braun

Prezes Zarzqdu

Warszawa, dn. 2 lipca 2014 r.

TyP/JB-077-256/20 14

Pan

Marek Michalak

Rzecznik Praw Dziecka

Szanowny Panie Rzeczniku,

w nawiązaniu do pisma z dnia 18.06.2014 r., znak: ZEW/500/24-2/2014/ESn pragnę poinformować, że Telewizja Regionalna w swoich programach takich jak: „Misja:

Integracja” (na antenie od czerwca br. do końca roku) oraz w audycjach „Bez barier”

i „Otwórz oczy” (emitowane z wyłączeniem miesięcy letnich) stale porusza tematykę osób niepełnosprawnych.

Relacje z koncertu Galowego XVIII Festiwalu Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej

„Impresje Artystyczne” przedstawi TVP Bydgoszcz w swoich pasmach lokalnych. Wszyscy mieszkańcy naszego kraju będą mogli również obejrzeć materiały informacyjne z i o ww.

festiwalu w pasmach wspólnych TVP Regionalnej: w programach informacyjnych

-„Dziennik Regionów” i „Co niesie dzień” oraz w audycji społeczno-interwencyjnej

‚„Telekurier”. Pragnę poinformować, że informacja o Festiwalu zostanie także podana w programach informacyjnych TVP.

Ponadto uprzejmie informuję, że TVP Regionalna od 1 grudnia 2013 r. nadaje całodobowo a swoim zasięgiem pokrywa 99.6 % kraju.

Z poważaniem,

TelewizjoPolska S.A.,Ul.J.l”. Woronicza 17. 00-999 Warszawa 1:(+48)225478100, F: (i-48)225474320

Spółka Akcyjna zarejestrowana w Sqdzie Okręgowym dla m.st. Warszawy KRS 0000100679, NIP: 521-04-12-981 Kapitał zakładowy wpłacony całkowicie w wysokości 266 596 500,00 zł

Warszawa, 2

J czerwca 2014 r.

RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Dziecka

Marek Michalak

ZSS/500/9-3/20 4IJZ (w odp. należy podać nr sprawy)

Pani

Elżbieta Seredyn Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Spolecznej dotyczy pisma znak:

DSR-Iy-073-1O-1-T W/14

zapoznałem się z odpowiedzią udzieloną na wystąpienie z 4 kwietnia br., w którym zwróciłem się do Pani Minister o podanie uzasadnienia prawnego poglądu, zgodnie z którym: W sytuacji, kiedy o jednorazową zapomogę z iytułu urodzenia się dziecka, o której stanowi art. 15b ustawy o świadczeniach rodzinnych, występuje osoba, która jest osobą samotnie wychowującą dziecko (bez względu na fakt ustalenia, bądź nie, ojcostwa dziecka) nie wymaga się wpisania drugiego rodzica do wniosku o jednorazową zapomogę z tytulu urodzenia się dziecka (tzw. „becikowego

„)

lub

zasądzenia alimentów na rzecz dziecka. Pogląd ten został wyrażony w komunikacie Ministerstwa, podanym do publicznej wiadomości na stronie internetowej1, a następnie został powtórzony w sygnowanym przez Panią piśmie z 23 stycznia br. do Wojewody Mazowieckiego. W wystąpieniu wspomniałem, że konsekwencją rozpowszechnienia tego poglądu jest przekonanie wielu osób samotnie wychowujących dziecko, iż do składu ich rodzin nie zalicza się tego z rodziców, który nie wychowuje swoj ego dziecka. A skoro nie jest on zaliczany do składu rodziny, to osiągany przez niego dochód także nie jest wliczany do dochodu rodziny.

Częściowo podzielam zapatrywanie Pani Minister, że resort nie jest organem ustalającym prawo do świadczeń rodzinnych, ani nie posiada uprawnień do dokonywania wiążącej wykładni przepisów prawa, jednakże zwracam uwagę, że moją intencją nie było uzyskanie specjalnie w tym celu przeprowadzonej wykładni przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych, lecz poznanie

uzasadnienia stanowiska już raz zajętego przez resort pracy i polityki społecznej upublicznionego w internecie, a także powtórzonego w piśmie sporządzonym w sprawie konkretnego interesanta.

Prosząc o nadesłanie tego uzasadnienia, założyłem, że za oficjalnymi urzędowymi komunikatami stoją ab initio określone racje wprawdzie nie zawsze wyrażone wprost, aczkolwiek możliwe do odtworzenia i przywołania w późniejszym czasie.

Nienadesłanie wnioskowanego uzasadnienia stanowi kolejny argument utwierdzający mnie w przekonaniu, że twierdzenie o braku obowiązku wpisywania do wniosku o ustalenie prawa do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka drugiego z rodziców dziecka, w przypadku, gdy o świadczenie występuje osoba samotnie wychowująca dziecko, jest wątpliwa. Ubolewam jedynie nad faktem, że osoby samotnie wychowujące dzieci, składając do właściwych organów wnioski o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych, powołują się na przedmiotową opinię Resortu, a nie uzyskawszy wnioskowanych świadczeń, artykułują swój brak zaufania do państwa w listach słanych do Rzecznika Praw Dziecka.

Do tekstu wyjaśnień prowadzi odnośnik: http:/!www.miips.oy.y1!d1a-mediow/sprostowania-i-becikoweo-azeta-prawna-5-1uteo-2O I 2r-.html.

Strona 2 z 2

I

RZECZPOSPOLITA POLSKA Warszawa. czerwca 2014 r.

Rzecznik Praw Dziecka

Marek Micha/ak ZSM/5 00/2/201 4/AJ

Pan

Bartiomiej Sienkiewicz

Minister Spraw Wewnętrznych

w związku z napływającymi do mojego Biura informacjami od osób sprawujących pieczę nad maoletnimi cudzoziemcami, chciałbym zwrócić uwagę Pana Ministra natrudności w zalegalizowaniu pobytu tych cudzoziemców w Polsce. Trudności te dotyczą zwłaszcza dzieci, które zostały porzucone przez rodziców i na mocy postanowienia sądu przebywąją niekiedy od urodzenia w rodzinie zastępczej. Sytuacja tej grupy maloletnich cudzoziemców jest szczególnie skomplikowana nie tylko dlatego, że zostali oni pozbawieni opieki ze strony rodziców, ale również z tego poyy”odu, że nie są w stanie spełnić warunków legalizujących ich pobyt w Polsce, które są określone yi tzw. ustawach cudzoziemskich. Mając na uwadze.

że małoletni cudzoziemcy dorastają i wychowują się w polskich rodzinach, tutaj uczęszcząją do przedszkola. czy szkoły i z Polską związana jest ich przyszłość. \yydąje się. że nąjlepszą formą uregulowania ich statusu prawnego jest nadanie im przez Prezydenta RP obywatelstwa polskiego.

Analiza ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. 2012 r.

161) prowadzi do wniosku, że obowiązujące przepisy nie uprawniają rodziców zastępczych do wystąpienia do Prezydenta RP z wnioskiem o nadanie obywatelstwa polskiego. Zgodnie bowiem z art. 19 ust. 2 wspomnianej ustawy, nadanie obywatelstwa polskiego maloletniemu cudzoziemcowi następuje na wniosek jego przedstawicieli ustawowych. W sytuacji, gdy sąd nie ustanowił opiekuna prawnego dla dziecka, rodzice zastępczy w świetle ustawy o obywatelstwie polskim nie są uprawnieni do wystąpienia z takim wnioskiem.

Należy przy tym zaznaczyć, że rodzice zastępczy często niezainteresowani, aby sąd

ustanowił ich opiekunami prawnymi dla cudzoziemskich dzieci, a jeśli nawet wyrażą zgodę na pełnienie takiej funkcji. to wydanie przez sąd orzeczenia w przedmiocie ustanowienia opieki prawnej jest uzależnione od uprzedniego zawieszenia bądź pozbawienia rodziców władzy rodzicielskiej, co w praktyce jest niezwykle trudne.

W związku z powyższym, na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz. U. Nr 6. poz. 69 ze zm.), zwracam się do Pana Ministra z prośbą o podjęcie inicjatywy w kierunku zmiany ustawy o obywatelstwie polskim, poprzez rozszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do wystąpienia z wnioskiem o nadanie obywatelstwa polskiego o rodziny zastępcze. Z uwagi na to, że rodziny zastępcze sprawują jedynie bieżącą pieczę nad dzieckiem i nie mogą podejmować decyzji w ważnych sprawach dotyczących dziecka, możliwość wystąpienia przez nie ze stosownym wnioskiem powinna być uzależniona od uzyskania uprzedniej zgody sądu rodzinnego. Jestem przekonany, że takie rozwiązanie przedmiotowego zagadnienia przyczyni się do pełnego zabezpieczenia interesu dzieci cudzoziemskich, dla których Polska jest jedynym krąjem jaki znają.

Minister

Spraw Wewnętrznych

BM P-0791-2-1/2014/KGu

Warszawa, dnia

91

lipca 2014 r.

Pan

Marek Michalak Rzecznik Praw Dziecka

W nawiązaniu do wystąpienia Pana Rzecznika z dnia 30 czerwca 2014 roku (sygn. ZSM/500/2/2014/AJ), dotyczącego zmiany ustawy o obywatelstwie polskim, poprzez rozszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do wystąpienia z wnioskiem o nadanie obywatelstwa polskiego o rodziny zastępcze, uprzejmie przedstawiam następujące informacje.

Stosownie do przepisu art. 1.9 ust. 2 ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 roku o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2012 roku, poz. 161, z późn. zm.), nadanie obywatelstwa polskiego małoletniemu cudzoziemcowi następuje na wniosek jego przedstawicieli ustawowych. Natomiast art. 19 ust. 3 wskazuje, iż w przypadku braku porozumienia między przedstawicielami ustawowymi, każdy z nich może zwrócić się o rozstrzygnięcie do sądu. Przez przedstawicieli ustawowych należy rozumieć opiekunów prawnych małoletnich cudzoziemców (np. rodziców). Ustawodawca, mając na uwadze doniosłe skutki nabycia obywatelstwa polskiego, jak również jego utraty, przez osoby małoletnie, ograniczył możliwość wystąpienia z wnioskiem o nabycie obywatelstwa polskiego przez małoletniego cudzoziemca wyłącznie do jego przedstawicieli ustawowych, tzn. osób sprawujących opiekę prawną nad dzieckiem.

Jednocześnie należy wskazać, że uprawnienia i obowiązki rodziców zastępczych regulują przepisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tj.: Dz. U. z 2013 roku, poz. 135, z późn. zm.). Rodzinę zastępczą ustanawia się dla dziecka całkowicie lub częściowo pozbawionego opieki ze strony rodziców celem zapewnienia opieki i wychowania na odpowiednim poziomie. Jako zasadę przyjmuje się osobiste sprawowanie opieki nad dzieckiem przez rodzinę zastępczą. Art. 40. ust. 1. ww. ustawy stanowi, że rodzina zastępcza oraz rodzinny dom dziecka zapewniają dziecku całodobową opiekę i wychowanie, w szczególności:

1) traktują dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej;

ul. tc”t,ma [1or(”go S tel. +48 22 621 20 20 02 591 r”zawi, PoRk fax ÷4822 6013988 msw goy.pl

1/4

2) zapewniają dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych;

3) zapewniają kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych;

4) zapewniają rozwój uzdolnień i zainteresowań;

5) zaspokajają jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne;

6) zapewniają ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka;

7) umożliwiają kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba, że sąd postanowi inaczej.

Oznacza to, iż opieka rodziców zastępczych nad małoletnim dzieckiem została ściśle ograniczona wyłącznie do realizacji ww. działań. Należy zatem stwierdzić, że zamiarem ustawodawcy

nie było umożliwienie rodzicom zastępczym podejmowania decyzji o tak istotnych sprawach dziecka,

jak zmiana statusu jego obywatelstwa, a jedynie zapewnienie maloletniemu właściwej opieki i wychowania. Tym niemniej, warto wskazać, że rodzice zastępczy po ustanowieniu ich przez sąd opiekunami prawnymi dziecka, już jako przedstawiciele ustawowi, mają prawo wystąpić z wnioskiem o nadanie mu obywatelstwa polskiego.

Odnosząc się do propozycji Pana Rzecznika, wskazanej w wystąpieniu, dotyczącej wprowadzenia do ustawy o obywatelstwie polskim przepisów rozszerzających uprawnienia rodziców zastępczych do występowania z wnioskiem o nadanie obywatelstwa polskiego małoletniemu cudzoziemcowi, przebywającemu pod ich opieką, pragnę zauważyć, że przedmiotowe uprawnienie podważałoby prawa dziecka ujęte w art. 4 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Tym samym, przyznanie powyższego uprawnienia rodzicom zastępczym mogłoby zostać uznane jako równoznaczne z arbitralną ingerencją w życie małoletniego cudzoziemca. W tym kontekście warto wskazać, że nabycie przez dziecko obywatelstwa polskiego może np. uniemożliwić mu powrót do rodziny zamieszkującej poza granicami Polski, gdyż niektóre państwa przyjęły zasadę jednego obywatelstwa, co oznacza wprost, iż nabycie obywatelstwa obcego, powoduje utratę dotychczas posiadanego obywatelstwa (np. Ukraina).

Jednocześnie należy wskazać, iż w stosunku do małoletnich cudzoziemców przebywających na terytorium Polski bez opieki, w zakresie legalizacji ich pobytu na tym terytorium, zastosowanie znajduje ustawa z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach (Dz. U. poz. 1650, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 186 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na inne okoliczności udziela się cudzoziemcowi, jeżeli jest urodzonym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

Zgodnie z art. 186 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na inne okoliczności udziela się cudzoziemcowi, jeżeli jest urodzonym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

Powiązane dokumenty