Inne dokumenty

2.1.3. Inne dokumenty

Kościół przedstawia swoje nauczanie w różnych dokumentach takich jak: Adhortacje, Instrukcje, Listy i inne. Zawierają one również treści dotyczące formacji eucharystycznej.

Instrukcja Rozpocząć na nowo od Chrystusa, Ripartire da Christo podkreśla, że skuteczność sakramentu Eucharystii warunkują postawy: pojednania, przebaczenia i miłości304

. Komunia z Chrystusem eucharystycznym uzdalnia do takich postaw. Ponadto każde sprawowanie Eucharystii staje się „okazją do odnowienia zobowiązania oddawania życia jedni za drugich poprzez wzajemne przyjmowanie

302

EDE, 60.

303 „Podstawowym zadaniem – a przede wszystkim widzialną łaską i źródłem nadprzyrodzonej mocy Kościoła jako Ludu Bożego – jest trwać i stale postępować w życiu eucharystycznym,

w pobożności eucharystycznej, rozwijać się duchowo w klimacie Eucharystii”, RH, 20.

304

63

siebie i przez służbę”305

. Podczas sprawowania tego sakramentu formacyjne znaczenie może mieć Słowo Boże, które weryfikuje postawy w stosunku do Boga, do braci, do wszystkich ludzi. Eucharystia, jak określa dokument, jest: „centrum życia konsekrowanego – osobistego i wspólnotowego”306

.

Wskazując na duchowy wymiar zjednoczenia z Chrystusem eucharystycznym, który warunkuje skuteczność apostolskiego działania, Jan Paweł II kieruje zaproszenie do osób konsekrowanych: „Spotkajcie Go moi drodzy i kontemplujcie zwłaszcza w Eucharystii, sprawowanej każdego dnia i czczonej jako źródło i szczyt życia i działalności apostolskiej”307. Zachętę do codziennego udziału w Eucharystii oraz do gorliwej i przedłużonej adoracji, w której umacnia się i wzrasta wzajemna miłość osób konsekrowanych, znajdujemy w Adhortacji apostolskiej Vita Consecrata³⁰⁸. Dokument przedstawia szczegółowe wskazanie praktykowania adoracji Chrystusa obecnego w Eucharystii, w celu osobistego doświadczenia zjednoczenia z Nim³⁰⁹.

Wypowiedzi na temat związku Eucharystii z nawróceniem w sakramencie pojednania, można odczytać jako wskazanie do formacji postawy nawrócenia, która jest konieczna dla wzrostu wierności w życiu konsekrowanym³¹⁰.

Już na początku formacji zakonnej osoby konsekrowane wiedzą, jak mówi Instrukcja Wskazania dotyczące formacji w instytutach zakonnych, że Kościół ma szczególne miejsce i znaczenie w ofiarowywaniu Bogu ich życia, ponieważ: „W Kościele zakonnice

305 Tamże.

306 VC, 95.

307 Jan Paweł II, Homilia (2 lutego2001), w: L'Osservatore Romano, 4 II 2001, s. 26,

308 VC, 95

309

Tamże.

310 „Obcując często z Bożym miłosierdziem, oczyszczają i odnawiają swoje serca, a uznając pokornie swoje grzechy, ukazują otwarcie swą więź z Nim : radosne doświadczenia sakramentalnego przebaczenia, przeżywane wspólnie z braćmi i siostrami, czyni serce człowieka uległym i każe mu dążyć do coraz większej wierności”, VC, 95.

64

i zakonnicy znajdują pokarm dla życia, które rozpoczęło się w nich wraz z chrztem, oraz dla swej konsekracji zakonnej. W nim otrzymują chleb życia przy stole Słowa Bożego i Ciała Pańskiego (...). To Kościół łączy ofiarę, którą zakonnice i zakonnicy składają, z własnego życia, z ofiarą eucharystyczną Chrystusa”311

. W Adhortacji Evangelica Testificatio, Papież Paweł VI, wskazuje na Eucharystię jako ofiarę, która jest centrum życia wspólnotowego. Jednocześnie podkreśla, że dla autentycznego ofiarowania siebie w profesji zakonnej, osoba konsekrowana powinna każdego dnia podczas Eucharystii odnawiać ofiarowanie siebie, by wzrastała w niej „wola miłowania w całej prawdzie i aż do oddania życia”312. Przez ten czyn osoby konsekrowanej może dokonywać się formacja eucharystycznej postawy ofiary. Innym jeszcze elementem formacyjnym tej wypowiedzi jest przypomnienie, że Eucharystia uobecnia również cierpienia fizyczne i moralne Chrystusa, a więc wszystkie cierpienia, które spotykają zakonników, powinny być przyjmowane z Chrystusem i ofiarowane Bogu w łączności z cierpieniami wszystkich ludzi³¹³.

W Instrukcji Życie braterskie we wspólnocie, Congregavit nos in unum Christi amor teologiczne uzasadnienie powołania zakonnego w kontekście Eucharystii, oraz wynikające z niego zadania mogą także mogą pełnić funkcję formacji postawy eucharystycznej spójności, wyrażającej się w świadectwie jedności z Chrystusem i między sobą. Uświadamiając istotę i znaczenie powołania zakonnego i wskazują one modlitwę i adorację jako środki do do budowania tej jedności314

.

311 PI, 22.

312 ET, 47.

313 ET, 48. W tej wypowiedzi Papież nawiązując do Eucharystii jako ofiary podkreśla, że jej codzienna praktyka uzdalnia zakonników do odnawiania ofiary z samych siebie, którą składają Bogu każdego dnia. Ponadto wskazując na Eucharystię jako centrum wspólnoty zakonnej,

co w konsekwencji powinno kierować do adoracji Najświętszego Sakramentu, mówił: „jest czymś normalnym, żeby zbierać się wokół tabernakulum, w którym obecność Najświętszego Sakramentu wyraża i realizuje to, co powinno być głównym zadaniem każdej rodziny zakonnej(…)”, tamże.

314

65

Podobną wypowiedź znajdujemy w Liście do zakonników i zakonnic Ameryki Łacińskiej. Papież Jan Paweł II wśród wielu środków wskazuje także na Eucharystię, podczas której mogą oni odnawiać swoją jedność z Chrystusem, która ma być miejscem kształtowania się serca współczującego ze wszystkimi cierpiącymi

i postawy autentycznego świadka315. Wówczas może mieć miejsce kształtowanie eucharystycznej postawy solidarności.

Wskazanie dotyczące formacji eucharystycznej postawy miłości bezinteresownej możemy spotkać w adhortacji Benedykta XVI Sacramentum caritatis, który wskazuje na Eucharystię i adorację jako miejsce wzrastania osób konsekrowanych do radykalnego życia radami

ewangelicznymi, wyrażającego się bezinteresowną miłością

w działaniu³¹⁶. Ponadto zwraca on uwagę na znaczenie świadectwa tej formy życia wskazującej na eschatologiczną perspektywę życia ludzkiego, którego potrzebuje każdy człowiek, „ by mógł ukierunkować własne wybory oraz decyzje życiowe”317

.

Świadome uczestnictwo w Eucharystii, powoduje w człowieku zdolność do realizacji miłości Boga i bliźniego. O wychowawczej roli tego sakramentu³¹⁸ mówi Jan Paweł II w Liście Dominicae Coenae, podkreślając, że rodzi on w człowieku szczególną wrażliwość na ludzkie cierpienie i gotowość do przeciwdziałania niesprawiedliwości i krzywdzie³¹⁹.

aby w Eucharystii jednoczyć ich z sobą i budować jedność między nimi, aby coraz bardziej stawali się Jego żywym i widzialnym Ciałem, ożywianym przez Ducha i zdążającym ku Ojcu”,

ŻBW, 12, 13.

315 Jan Paweł II, List Apostolski do zakonników i zakonnic Ameryki Łacińskiej na 500 – lecie ewangelizacji Nowego Świata, Los casinos del Evangelio 29 VI 1990, 16, w: B Hylla, Życie

konsekrowane w dokumentach Kościoła, Kraków 2003, s., 430 - 431.

316 SAC, 81.

317

SAC, 81.

318 „Nie tylko poznajemy miłość, ale sami zaczynamy miłować. Wkraczamy niejako na drogę miłości i na tej drodze czynimy postępy. Miłość, która rodzi się w nas z Eucharystii też w nas się rozwija, gruntuje i umacnia”. Jan Paweł II, List Apostolski Dominicae Coenae, 24 II 1980, 5.

319

66

Program formacji eucharystycznej zawiera List Apostolski Jana Pawła II Mane nobiscum Domine, zachęcający chrześcijanina do tego, aby „przyswajał [sobie], na osobistej i wspólnotowej medytacji, wartości, które wyraża Eucharystia, postawy, które w człowieku budzi, dotyczące życia, decyzje, które prowokuje”320. Ta zachęta może odnosić się także do osób konsekrowanych, które praktykują codzienną medytację i mogą podczas tej modlitwy rozważać proponowane treści, które wyraża Eucharystia, aby być autentycznym świadkiem Chrystusa w społeczeństwie. Taka formacja eucharystyczna stanowi odpowiedź na nauczanie Kościoła i może być programem formacyjnym dla wspólnot zakonnych.

W celu wykazania obecności tych treści w dokumentach Zgromadzenia, które powstały po Soborze Watykańskim II zostanie przeprowadzona analiza tych dokumentów.

2.2. Formacja eucharystyczna w dokumentach Zgromadzenia