• Nie Znaleziono Wyników

Istota bankowości mobilnej - pojęcie, geneza, usługi

Słowa kluczowe: bankowość mobilna, finanse osobiste, zarządzanie finansami osobistymi

Wprowadzenie

Sektor bankowy stał się jednym z największych i najszybciej rozwijających się segmentów rynku finansowego. Zmodernizowane technologie, usługi i plany zarządzania finansami w znacznym stopniu dostosowane są do potrzeb konsumenckich.

Banki, które pragną przetrwać na rynku muszą wciąż wprowadzać niekonwencjonalne technologie i unowocześniać swoje usługi i produkty.

Jedną z najnowocześniejszych form usług świadczonych przez banki jest bankowość mobilna. Postęp technologiczny i teleinformatyczny dał początek nowym możliwościom dostępu do produktów banku. Przez urządzenia mobilne, jak i również za pośrednictwem Internetu można nieustannie przeprowadzać transakcje na swoim koncie bankowym. Ewolucja wzrostu nowatorskich technologii w bankowości mobilnej bazuje nie tylko na udogodnieniu usług bankowych oraz na redukcji kosztów, lecz także na pokonywaniu barier czasowych, organizacyjnych i przestrzennych.

Istota bankowości mobilnej - pojęcie, geneza, usługi

W literaturze przedmiotu odnajdziemy wiele rozmaitych definicji bankowości mobilnej, w zależności od stosunku autora do rozważanego pojęcia. Pomimo różnych holistycznych opracowań teoretycznych, do tej pory nie stworzono jednej, ogólnie akceptowanej i obowiązującej na rynku finansowym definicji bankowości mobilnej (m-banking).

Wielu autorów przedstawia bankowość mobilną, jako segment wąskiego pojęcia bankowości elektronicznej. Pojęcie bankowości mobilnej używa się, jako określenie form usług, które oferują banki wykorzystujące urządzenia przenośne (mobilne) do zrealizowania operacji bankowych1. W znaczeniu wąskim za bankowość

1 B. Świecka: Bankowość elektroniczna. CeDeWu, Warszawa 2004, s. 22.

58 mobilną określa się wykonywanie transakcji za pośrednictwem urządzeń technologicznych, mobilnych jak i szczególnie dedykowanych aplikacji. Bankowość mobilna zawiera się zarówno w bankowości internetowej, jak i elektronicznej2. Jest to korzystanie z systemu bankowego za pomocą Internetu w telefonie komórkowym.

Jedynie urządzenia, które użytkujemy łącząc się z systemem, wskazują czy możemy posługiwać się pojęciem bankowości internetowej, czy w węższym znaczeniu z bankowością mobilną.

Wgląd do rachunku przez telefon, jak i inne formy łączności klienta z bankiem od momentu powstania na rynku uległy wielu przekształceniom i modyfikacjom 3. Instytucje bankowe bardzo szybko zdały sobie sprawę, że w Polsce więcej społeczeństwa korzysta z telefonu komórkowego niż z komputera połączonego do sieci Internetu, co nakłania do poszukiwania nowego rozwiązania i spopularyzowania bankowości mobilnej, zwanej również m-bankingiem. Najważniejszą cechą takiego sposobu jest całodobowa dostępność, a największym atutem jest oszczędność czasowa związana z wyeliminowaniem wizyt w banku.

Przełomem w takim rozwiązaniu było zastosowanie telefonu. Pojawiły się one w Polsce później niż w innych krajach Europy Zachodniej, bo około 1992 roku, a wyeliminowanie uporczywego czynnika, jakim niewątpliwie jest stanie w kolejkach.

Rozpatrując kwestię Polski prekursorem jest mBank. Rozpoczął on swoją działalność 26 listopada 2000 roku. Doprowadził do rewolucji w branży, udowadniając, że takie rozwiązania są najkorzystniejsze i przynoszą oczekiwane efekty5. Na początku głównym odbiorcom były osoby prywatne, dopiero później rozwiązanie to otworzyło się także na przedsiębiorstwa. Mobile banking jest gałęzią, która najszybciej rozwijała się w odniesieniu do technologii informacyjno-komunikacyjnych. Porównując do bankowości internetowej czas na spopularyzowanie był trzykrotnie krótszy6. Telefon komórkowy jest narzędziem, które spełnia określone funkcje, poprzez które umożliwia dostęp do bankowości mobilnej:

 rozpoznanie użytkownika,

 przekaz informacji - funkcja komunikacyjna,

 wprowadzanie danych z konta mobilnego,

2 http://www.czasnafinanse.pl/produkty-finansowe/konta/artykuly/bankowosc-mobilna, 06.04.2016.

3 A. Zalewska- Bochenko: Bankowość telefoniczna i jej wpływ na rozwój bankowości. [ z :],

http://www.ue.katowice.pl/uploads/media/24_A.Zalewska-Bochenko_Bankowosc_telefoniczna....pdf, z dnia 06.04.2016, s. 2.

4 P. Wroński, Bankowość elektroniczna dla firm, CeDeWu, Warszawa 2004, s. 13.

5 http://www.mbank.pl/o-nas/o-mbanku/historia.html, 03.04.2016.

6 S. Wojciechowska-Filipek, Technologia informacyjna w usługach bankowości elektronicznej, w: U.

Swoboda, Bankowość detaliczna. Strategie marketingowe i procesy Difin, Warszawa 2010, s. 56.

59

 przetwarzanie danych7.

Narzędzia mobilne są nieodzownymi "towarzyszami" naszego codziennego życia. Urządzenia przenośne stały się wyznacznikami kierunku zmian naszych nawyków, zachowań i przyzwyczajeń8. Ich producenci dbając o wysoką sprzedaż, bezustannie rozciągają zakres funkcjonalności swoich usług i produktów. Doprowadziło to do wzniesienia kompatybilności i inteligencji urządzeń na wcześniej nieznany poziom, przekształcając się w tzw. smartfony. Można wyodrębnić trzy dziedziny usług:

bazowe, dodatkowe i specjalne. Bankowe usługi służą zaspokajaniu potrzeb klientów i zawierają wielofunkcyjne rachunki bieżące, lokaty oszczędnościowe oraz kredyty konsumencki9. Są elastyczne, ponieważ dostosowują się do indywidualnych potrzeb klienta. W bankowości mobilnej do najbardziej rozpowszechnionych form usług bankowych zaliczamy:

 SMS Banking,

 MMS,

 WAP,

 Systemy SIM Toolkit

 PDA10.

Telefon komórkowy umożliwia powiadamianie klientów o różnych usługach bankowych poprzez kanał komunikacji Short Message Service (SMS). System ten ma swoje ograniczenia, ponieważ nie jest w stanie przesyłać interaktywnej grafiki oraz rozbudowanego tekstu. Operacje takie jak miesięczne raporty oraz inne rozliczenia klientów nie są w stanie być obsługiwane przez SMS. Ograniczona oferta banków oraz niedostateczne zabezpieczenie tego kanału dystrybucji ma wpływ na niskie wykorzystywanie tej usługi w bankowości mobilnej. W związku z wyżej wymienionymi niedogodnościami usługa SMS została wyparta przez Multimedia Messaging Services (MMS). Pełna multimedialność tego rozwiązania wiąże się z możliwością przesyłu animacji, dźwięków i filmów. Decydującym czynnikiem, który wpływa na atrakcyjność usługi jest pojemność pamięci. Jeden standardowy MMS sięga 300kB i nie jest zawężony do 160 znaków jak w wypadku SMS.

Popularnym rozwiązaniem jest także operowanie funkcją Wireless Application Protocol (WAP). Jest protokołem służącym do obsługi aplikacji bezprzewodowych, który pozwala koordynować działania bankowe przy pomocy urządzeń przenośnych oraz Internetu11. W związku z tym, że telefony komórkowe w dzisiejszej rzeczywistości posiadają opcję WAP, nie ma potrzeby instalowania dodatkowego oprogramowania, co zwiększa atrakcyjność usługi. Obsługuje przede wszystkim krótkie informacje, proste

7 T. Hassa, Systemy płatności mobilnych - problemy definicyjne, typologia, charakterystyka wybranych rozwiązań, w: Kolegium zarządzania i finansów, Warszawa 2012, s. 33.

8 R. Tiwari, S. Buse, The Mobile Commerce Prospects: A Strategic Analysis of Opportunities in the Banking Sector, Hamburg University Press, Hamburg 2007, s. 64

9 S. Wojciechowska-Filipek, Technologia informacyjna... op.cit., s. 64.

10 http://www.knf.gov.pl/Images/Raport_Bankowosc_elektroniczna_tcm75-24666.pdf, str. 40, 04.04.2106.

11 S. Wojciechowska-Filipek, Technologia informacyjna...op.cit., s. 58.

60 grafiki i ikony, przejrzyste i klarowne kwestionariusze oraz zezwala na przegląd nieskomplikowanych serwisów internetowych za pomocą telefonu komórkowego12.

Poprzez WAP bank umożliwia klientom sprawnie zarządzać środkami pieniężnymi i posiadać całkowitą pieczę nad rachunkiem bankowym.. Informacja o saldzie rachunku, dokonywanie przelewów, założenie i likwidacja lokaty, dostęp do historii operacji, zmiana PIN-kodu tego wszystkiego można dokonać poprzez skorzystanie z usługi WAP13. Minusem usługi jest jej kosztowność. Klient płaci za czas połączenia, a nie za pobór określonej ilości danych. Przeglądanie długich wiadomości na małych ekranach powoduje dyskomfort użytkowania. Wpływa to na węższą stosowalność protokołu w aspekcie usług bankowych14.

Pod względem funkcjonalności zbliżoną usługą jest Subscriber Identity Module Application Toolkit (SIM Toolkit), który upraszcza zdalne obsługiwanie funkcji bankowych poprzez urządzenie komórkowe. Poprzez instalację na karcie SIM dodatkowej aplikacji ułatwiono zdecydowanie dostęp do rachunku bankowego15. Aplikacja SIM Toolkit bazuje na współpracy banków z operatorami sieci komórkowych.

Umożliwia łatwy przegląd danych i bezpośrednie złożenie przelewu bankowego w telefonie. Możliwość ta zaistniała, ponieważ większość wszechstronnych telefonów (smartfonów) porusza się w systemach Symbian, Windows CE, Android, iPhone OS, które są dostępne na polskim rynku. Po zainstalowaniu aplikacji bankowej w menu telefonu powstanie dodatkowa ikona, przez którą klient uzyska całkowity dostęp do własnego konta i będzie mógł bez przeszkód operować w sferze bankowej16.

Nową technologią, która dopiero rozwija się w Polsce, jest Universal Mobile Telecommunications System (UMTS). Jest już trzecią generacją usług, która stworzy stały i szybki dostęp do Internetu i transmisji danych. Multikompleksowa jakość aplikacji dostępna dzięki sieci UMTS wciąż stanowi wyzwanie dla bankowości mobilnej i najbliższy czas pokaże, ile znaczy ona w bankowości17.

Potencjał urządzeń mobilnych nie jest jeszcze w pełni wykorzystywany przez banki. Ciągle pojawiają się nowe, doskonalsze rozwiązania oraz koncepcje pozwalające zastosować się w świadczeniu usług finansowych przy pomocy telefonu komórkowego.

Znaczenie i zakres wykorzystania tych urządzeń będą ewoluować wraz z progresem świadomości konsumentów oraz łatwości w obyciu się z wyżej wymienionymi. Wzrost możliwości przetwarzania danych oraz realizacja coraz bardziej złożonych i skomplikowanych zadań doprowadzą do absolutnej dominacji urządzeń mobilnych.

Instytucje finansowe czerpią ogromne korzyści z wykorzystywania bankowości mobilnej, które wypływają z redukcji kosztów na dużą skalę, trudną do osiągnięcia w

12 B. Świecka, Bankowość ...op.cit., s. 21.

13 B. King, Bank 3.0, Marshall Cavendish Business, Singapore 2013, s. 334–335

14 M. Macierzyński, Mobilny internet zmieni wiele biznesów, w tym i bankowych. Przegląd Finansowy Bankier 5 (172) z 6 marca 2012, s. 16-17.

15 http://bankowoscinternetowa.republika.pl/html/tel.html, 04.04.2016.

16 http://www.knf.gov.pl/Images/Raport_Bankowosc_elektroniczna_tcm75-24666.pdf, 08.04.2016.

17 M. Goliński, M. Graczyk, W.Prussak, T. Skawiński, M. Szafrański, Znaczenie urządzeń mobilnych w eksploracji informacji, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, "Ekonomicznie Problemy Usług, Gospodarka Elektroniczna'' Tom II, Szczecin 2012, s. 576.

61 innych branżach ze względu na niemożność wyeliminowania czynnika logistycznego.

Wykorzystanie Internetu w bankowości mobilnej umożliwia rozwój usług finansowych:

połączenie systemów bankowych ze sklepami internetowymi, z działaczami rynku nieruchomości oraz z domami maklerskimi. Klient poprzez usługi mobilne ma klarowniejszy wgląd w dany produkt i trafniej podejmuje decyzje, dostosowując ofertę banku do swoich indywidualnych potrzeb18.

Skomplikowane funkcjonowanie banków było kiedyś bardzo pracochłonne i zajmowało sporo czasu. Dzisiaj dzięki rozwojowi technologii informatycznej została wyeliminowana potrzeba fizycznego kontaktu klienta z pracownikami banku, co pozwala wygospodarować zaoszczędzenie cennego czasu. W obecnej rzeczywistości konsument większość potrzeb związanych z bankiem może wykonać w domu.

Prowadzenie działalności mobilnej w znacznym stopniu wpływa na reputację banku.

Instytucja korzystająca z takiego rozwiązania jest łatwiej zauważalna na rynku, postrzegana jako nowoczesna i troszcząca się o komfort i zadowolenie odbiorców19.