K om ponenty in teligen cji budynk ow ej

Geneza i istota „in teligen tn ych b u d y n k ó w ”

Budynki są wytworem i częścią naszej kultury. Rozwijane i rozbudow yw ane rów nolegle z postępem cyw ilizacyjnym są odzw ierciedleniem poziom u kultury technicznej. W przeszłości projektowanie budynków było głów nie oparte na twórczej kreacji wykorzystującej zn an ą w iedzę z różnych dziedzin i na inteligencji jej kojarzenia, czyli umiejętności stosow ania. Poziom zaawansowania technologicznego skutecznie tem perow ał w yobraźnię tw órców 133, lecz ju ż od najdawniejszych czasów budow niczow ie próbow ali przystosow yw ać sw oje siedziby do panującego na danym obszarze klimatu. N a całym św iecie znajdują się różnorodne i pom ysłow e rodzaje zabudowy lokalnej, pow stałej z m iejscowych m ateriałów , harm onizujące z naturalnym krajobrazem. D om y te stanow ią kontynuację sposobu zabudowy, która przez lata prób i błędów doprowadziła do perfekcyjnego przeciw staw iania się niekorzystnym w pływ om klimatu, modyfikując go poprzez kształt i obudow ę swoich siedzib.

W wyniku postępu technologicznego stosow ano różne m ateriały i konstrukcje, które były dostępne i zapew niały określony m ikroklim at, d u żą trwałość wznoszonych budynków i obiektów.

Można śm iało pow iedzieć, że były one w pew nym stopniu „inteligentne", i to bez stosow ania zaawansowanej techniki. Stopień tej „naturalnej inteligencji" m ożna w spółcześnie znacznie podwyższyć stosując m ateriały najnow szej generacji, które sam oczynnie m ogą w istotny sposób poprawić m ikroklim at w użytkow anych pom ieszczeniach. N ie m ogą one jednak go optym alizow ać i dbać o jak najm niejsze zużycie energii. Ponadto nie są w stanie realizować autom atycznie innych funkcji niezbędnych w now oczesnych budynkach i obiektach. W wyniku szybkiego postępu w dziedzinie techniki m ikroprocesorow ej zaczęły szybko pojaw iać się nowe pola zastosow ań elektroniki, inform atyki i telekom unikacji.

W ciągu ostatnich dziesięciu lat rynek system ów tzw. autom atyki budynkow ej rozw inął się znacząco na całym świecie. Zapotrzebow anie na tego rodzaju instalacje w ynikało z konieczności zwiększenia kom fortu, „produktyw ności” budynku, popraw y jakości pow ietrza oraz oszczędności energii. Zaspokojenie tych potrzeb stało się m ożliw e dzięki zastosow aniu zaaw ansow anej elektroniki oraz technologii inform atycznych134.

M im o faktu, że w iększość ludzi zdaje sobie ju ż sprawę, iż inteligentne budow nictw o je st sposobem na optym alizację korzyści i kosztów, w iedza na ten tem at je s t jeszcze zbyt powierzchowna. Architekci i inw estorzy coraz częściej realizują sw oje w yobrażenia o inteligentnych budynkach. Już niem al każdy nowy, komfortow o w yposażony biurow iec je st tak nazywany. M nogość zaaw ansow anych technologicznie instalacji i autom atycznego w yposażenia, choćby sterowana elektronicznie klim atyzacja lub regulow any w edług upodobań użytkow ników energooszczędny system ogrzew ania, są dla tw órców i w łaścicieli obiektów w ystarczającym powodem, by nazw ać je inteligentnym i135. N iejednokrotnie nie zasługują one na takie określenie.

Dlaczego? Powód w ydaje się prosty. Definicja ,, inteligencji" budynku nie je st pow szechnie znana i często dowolnie się j ą interpretuje136.

133 Haribson R., Zbudow ane, nieza b u d o w a n e i n ie d o zbudow ania, W arszaw a 2001, s. 171-189.

134 McHale A.P., Inteligencja rośnie. Inteligentny B udynek 3,1999, s.29.

135 Trusiew icz T ., B udow ać Intelig en tn ie , IV M iędzynarodow a konferencja „Budynek inteligentny” , W rocław 1999, wygody, bezpieczeństw a, dług o term in o w ej elastyczności i atrakcyjności rynkow ej". D .B oyd określa inteligentny budynek ja k o budynek ze skom puteryzow anym system em operacyjnym i system em zarządzania. P ow iązania z

W celu lepszego zrozum ienia i jasnego zdefiniow ania pojęcia „inteligentny budynek"

konieczne jest prześledzenie historii ew olucji tego określenia. Początkow o w yrażenie to byto odnoszone do kontroli podstaw ow ych instalacji budynkow ych takich jak: ogrzew anie, klimatyzacja, wentylacja, ośw ietlenie, w indy, sygnalizacja pożarowa, kontrola dostępu, systemy antyw łam aniowe, zasilanie elektryczne, kom unikacja telefoniczna. Pomijano spraw y dotyczące integracji tych systemów. Z upływem czasu pojaw ił się następny, bardziej złożony i zaawansowany technologicznie elem ent inteligentnego budynku. Było to centrum m onitorujące i sterujące wyposażone w pojem ny kom puter integrujący całą infrastrukturę techniczną budynku137. Dzięki integracji system ów m ożna było globalnie monitorować i zarządzać w szystkim i usługami, zw iększyć poziom bezpieczeństw a oraz optym alizow ać zużycie energii.

Kolejnym zadaniem była integracja informacji pochodzącej od różnych systemów budynkowych, aby stw orzyć jeden zintegrow any system zarządzania budynkiem (IBM S - Integrated Building M anagem ent System). Dzięki tem u będzie on (budynek) bezpieczniejszy, bardziej elastyczny oraz efektywniej w ykorzystany. Zadaniem producentów systemów automatyki budynkowej je st spełnienie oczekiw ań użytkow ników w tym zakresie. D otyczy to producentów na

,

całym swiecie .

N iejednokrotnie spotykam y się z opinią, że o tym, czy budynek m ożna nazwać inteligentnym, decyduje różnorodność w yposażenia139. Dla w ielu projektantów i użytkowników nowoczesnych budynków najw ażniejsze je st zgrom adzenie w nich ja k największej liczby czujników, układów sterujących pracą urządzeń, rozbudow anie instalacji kom puterow ych i teletechnicznych oraz um ieszczenie centralnego kom putera nadzorującego układy budynku.

N ajw ażniejszą rolę odgryw ają zatem m ożliw ości sprzętu i skuteczne połączenie niezależnych elem entów systemu. Czy urządzenia będą w łaściw ie w ykorzystywane, czy pozw olą użytkownikom w przyszłości korzystać z budynku w zupełnie odmienny sposób - nie zaw sze brane jest pod uwagę.

To, że kilka niezależnych układów je s t ze sobą w jakiś sposób połączonych, nie koniecznie oznacza, że napraw dę z korzyścią dla inw estora finansującego kosztow ne instalacje, efektyw nie ze sobą w spółdziałają140. Inteligentny budynek to nie tylko autom atyka i rozbudowany m onitoring. Najw iększe m ożliw ości uzyskano dotychczas w budynkach biurowych, w których poszukuje się kompilacji podniesienia efektywności eksploatacji kosztów ze stworzeniem lepszego środowiska w celu podniesienia wydajności pracy. W arunki oferowane w biurowcach m ają obecnie jednoznaczny aspekt ekonom iczny. Jak w ynika z badań przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych i Europie, w ydajność pracow ników zatrudnionych w nowoczesnych inteligentnych biurach w zrasta o około 15% w porów naniu z w ydajnością w tradycyjnych biurowcach, co, oczywiście, nie pozostaje bez w pływu na zyski firm. N ie bez znaczenia są także niższe koszty usług technicznych i łączności141. W chwili obecnej prawie każdy budynek użyteczności publicznej posiada ju ż system telekom unikacyjny oraz system autom atyzujący prace biurowe. Struktury te są silnie ze sobą zw iązane i bardzo m ocno oddziałują na poziom i jakość pracy wykonywanej przez personel zatrudniony w budynku. Badania ekspertów przekonują że koszt budow y biurowca inteligentnego je st tylko nieznacznie w yższy od kosztu budowy konwencjonalnych budynków,

autom atyką biu ro w ą i telek o m u n ik acją s ą bardzo silne i niektórzy autorzy, zg ad zają się z tak ą o graniczoną definicją. W szerszym rozum ieniu, inteligentny budynek sugeruje, że m ożna m ieć poprzez zintegrow any system kom puterow y absolutną kontrolę, nie tylko nad budynkiem i jeg o usługam i, ale rów nież nad funkcjonow aniem organizacji korzystających z budynku. A trakcyjne d la w arstw kierow niczych je st to, że poprzez swój kom puterow y term inal m ogą m onitorow ać i kontrolow ać w ydajność budynku, w yposażenia i zasobów ludzkich. Studium the In tellig en l Building in E uropę (IBE) zdefiniow ało inteligencję budynku (W orthington, 1994) jako: „efektyw ne w ykorzystanie budynku, p rzestrzen i i system ów biznesow ych do w spierania p erso n elu w w ydajnym w ykonyw aniu zadań ”. K upczak T., Spojrzenie na rynek Inteligentnych B u d yn kó w w Polsce, R aport Inteligentny Budynek 2000/2001.

137 Sułtan J., In teligentny budynek - p r zy ja c ie l użytkow nika, 1PB W iadom ości 7/(78), 1997.

138 M cH aleA .P., Inteligencja rośnie, Inteligentny B udynek 3,1999, s.29.

139 Trusiew icz T., B udow ać Inteligentnie, IV M iędzynarodow a konferencja „Budynek inteligentny”, W rocław 1999, s. 138.

140 tam że, s. 140.

141 Bolkow ski J., Inteligentny biurow iec to ju ż norm a, IPB W iadom ości 7(138),2002, s.28.

wymaga natom iast profesjonalnego projektow ania, starannego doboru m ateriałów konstrukcyjnych i wykończeniowych142.

O pisane form y inteligencji budynku w ym agają istotnych m odyfikacji klasycznego podejścia do procesu projektow ania i w ykonyw ania elem entów budowlanych. A paratura w chodząca w skład infrastruktury technicznej w ym aga dodatkow ych powierzchni lub specjalnych pom ieszczeń. Unia Europejska narzuca bardzo ostre kryteria w tej dziedzinie. Nowoczesny biurow iec powinien zabezpieczać bieżące potrzeby pracow ników i klientów , tak aby w miarę m ożliw ości mogli na miejscu korzystać z restauracji i barów , poczty, usług bankowych, fryzjera oraz mogli sporządzić podstawowe zakupy.

W Polsce, nie czekając na stosow ne przepisy, pow staje coraz więcej takich miejsc pracy i wypoczynku143. Jednym z przykładów m oże być budynek „ F ocus" w W arszaw ie Stefana Kuryłowicza. Obiekt ten, w dziedzinie inteligencji budynkowej nie je st z pew nością czołow ym przykładem. I choć w iele je s t ju ż obiektów tego typu, lepiej w yposażonych w autom atykę budynkową, to w łaśnie ,,F o c u s" pom yślnie przetrw ał próbę rynkową. Podczas gdy inne biurow ce przeżywają kryzys, ten cieszy się ogrom nym zainteresow aniem ze strony w ynajm ujących. N a czym polega ten fenom en? Przem aw iający chłodną elegancją budynek, doskonale w yraża profesjonalizm połączony ze zrozum ieniem jasnych zasad inteligentnej kompozycji architektonicznej144.

Kompozycja „F ocusa" zbudow ana je st na zasadzie stw orzenia budynku na wskroś urbanistycznego i na wielow arstwowości użytej przy kom ponow aniu fasad budynku i wnętrz. Atrium stanowi jądro aktywności i płuca budynku, w okół którego rozm ieszczone zostały poszczególne grupy funkcjonalne.

Budynek inteligentny przyszłości, ja k w idzim y, to nie tylko w ygoda i kom fortow e środowisko będące w ynikiem zastosow ania autom atyki, ale rów nież (a m oże przede w szystkim ) głęboko hum anistyczna w izja holistycznego podejścia do spraw najbardziej bliskich człowiekowi, takich jak: zdrow ie, natura i w ypoczynek. W inteligentnym budynku nie jest ważne, w jaki sposób są realizow ane poszczególne usługi, lecz to, w jaki sposób w pływ ają one na efektywność, oszczędność energii, kom fort, funkcjonalność i bezpieczeństw o. N ie je st to jednak warunek w ystarczający do funkcjonow ania inteligentnego budynku.

Fot.57. Inteligentny biurow iec

„Focus” W arszaw a (S. K uryłow icz 2000). R ozw iązania pro p o n o w an e w tym budynku nie o g ran iczają się jed y n ie do zastosow ania now oczesnych urządzeń

technicznych, ale rów n ież w y rażają się w inteligentnym p o d ejściu do w szystkich problem ów

kom pozycyjnych, funkcjonalnych, technologicznych i m ateriałow ych

142 B olkow ski J., In teligentny b iurow iec to j u ż norm o, IPB W iadom ości 7(138),2002, s.28,

143 C elowo nie w ym ienia się ich ilości, po n iew aż niektóre źródła podają, że inteligentnych b iurow ców w Polsce je s t sto kilkadziesiąt, lecz ja k w iadom o ich poziom inteligencji je s t bardzo różny

144 Leśnikow ski W ., Focusa p o ku sa m onum entalna, A rchitektura & B iznes, 11,2001.

Udana realizacja inteligentnego budynku zależy od trzech poziom ów rozw iązań14 :

1. D ostarczenia efektyw nego szkieletu budynku: takiego, który pozwoli na w ydajne zastosowanie technologii informacyjnych oraz będzie podatny na rozwój i zmiany.

2. Zastosowania technologii inform acyjnych redukujących koszty i popraw iających w ydajność, zawierających: system y zarządzania budynkiem kontrolujące środow isko budynku i zapew niające kontrolę użytkow ników, system y zarządzania przestrzenią umożliwiające przeprowadzanie zmian, m onitorow anie w ykorzystania i kontrolę dostępu, aplikacje biznesowe, w spierające w ew nętrzną i zew nętrzną kom unikację, przetwarzanie i przechow yw anie informacji oraz ułatwiające prezentację i m anipulow anie pomysłami.

3. Dostarczenie usług i technik integracyjnych.

Jeśli zdefiniujem y inteligentny b udynek146 jako przestrzeń, w której potrzeby biznesow e są zespolone z ludzkimi aspiracjami w ykorzystania budynku jak o środka do ich zaspokojenia, a technologię trak tu jąjak o pomoc w realizacji tego celu, to pojaw iają się trzy podstaw ow e koncepcje:

integralność (budynek inteligentny pow inien być zestawem elem entów przeznaczonych do integracji, nie tylko w m om encie m ontażu, ale także w trakcie działania), adaptow alność (zdolność do m odyfikow ania, aktualizacji i reorganizacji elem entów budynku, odzw ierciedlającej zmiany technologiczne, zm iany sposobów użytkow ania lub w pływ y zewnętrzne), elastyczność (zdolność do przystosow ywania się do zmian na m niejszą skalę: budynek, w którym adaptacje nie są konieczne do sensownego wykorzystania przestrzeni i funkcji).

W obrazowy sposób definiuje inteligentny budynek i Zintegrow any System Zarządzania Budynkiem A .M cH ale147. Zintegrow any System Zarządzania Budynkiem to taki system, w którym m am y do czynienia z połączeniem dwóch (lub więcej) oddzielnych systemów. M ogą one wymieniać m iędzy sobą inform acje w celu lepszego zarządzania oraz sterowania budynkiem.

Poziom 1 Poziom 2

R ys.34. M odel zintegrow anego system u zarządzania budynkiem (wg H ale'a)

Fig.34. Integrated building

m anagem ent system m odel (from Hale)

Poziom 1 charakteryzuje się najniższym stopniem integracji. W instalacjach każdy system stanowił odrębną całość, kom unikacja m iędzy systemami m ożliw a była jed y n ie poprzez zastosow anie fizycznych połączeń (na poziom ie hardw are’u), poprzez które odbyw ało się sterowanie określonym i funkcjami. R ozw iązania tego typu przez lata stosowane były w całej

145 Kupczak T., Spojrzenie na rynek Inteligentnych B udynków w Polsce, Raport Inteligentny B udynek, 2000/2001.

146 Loe E.C., Cosi o f In teligent buildings, K onferencja W atford, 1998.

141 M cH ale A .P., Inteligencja rośnie, Inteligentny B udynek 3,1999, s .3 1.

Europie. Za przykład m oże posłużyć sygnał sterujący przekazyw any z system u detekcji pożaru do systemu HVAC (H eating, Cooling, Air-Conditionig).

Poziom 2 charakteryzuje się integrację podsystemów, za pom ocą łącza szeregow ego, poprzez specjalny kontroler. System y takie były popularne w ostatnim dziesięcioleciu i stosow ane są do dziś. Ich zaletą je st to, że m ogą być sterow ane za pom ocą komputera. wspólnej magistrali system ow ej. Pow yższy poziom integracji je st rozw iązaniem najbardziej wydajnym ekonomicznie. R ealizow any obecnie odpow iada zarów no w łaścicielow i, ja k i zarządcy budynku148.

Allan P.M cH ale w publikacji pt. Inteligencja rośnie149 podkreśla, że w ciągu ostatnich dziesięciu lat rynek system ów autom atyki budynkowej rozwinął się znacząco na całym świecie.

Zapotrzebowanie na tego rodzaju instalacje w ynikało z konieczności zw iększenia komfortu, produktywności budynku, popraw y jakości pow ietrza oraz oszczędności energii. Stało się to możliwe dzięki zastosow aniu zaaw ansow anej elektroniki oraz technologii inform atycznych.

Podstawowymi elem entam i sterow ania budynkiem są: BMS - System Z arządzania Budynku (.Building M anagm ent System ), skom puteryzow any system, w yposażony w układy mikroprocesorowe, który m onitoruje, steruje i zarządza systemami automatyki budynkow ej., BAS - System Automatyki Budynku (B uilding Autom ation System), skom puteryzow any system wyposażony w układy m ikroprocesorow e, który monitoruje i steruje system am i budynkow ym i, ZSB - Zintegrow any System B ezpieczeństw a, skom puteryzow any system w yposażony w układy mikroprocesorowe, który m onitoruje i steruje systemam i bezpieczeństwa.

Podczas gdy B A S 150 je s t elem entem w ykonaw czym i zajm uje się głów nie m onitorow aniem , zbieraniem informacji i sterow aniem , BM S służy do zarządzania. Jest system em do optym alizacji warunków i kosztów eksploatacji obiektów budynkowych.

W obliczu postępu technologicznego oraz obniżenia kosztów tych rozw iązań okazało się, że instalacja system ów 1BC w średnich oraz dużych budynkach je st obecnie bardzo opłacalna.

Kolejnym zadaniem je s t w ięc integracja inform acji pochodzącej od różnych system ów budynkowych, aby stw orzyć jeden zintegrow any system zarządzania budynkiem (IBM S - Integrated B uilding M anagem ent System). Dzięki temu budynek będzie bezpieczniejszy, bardziej elastyczny oraz efektywniej w ykorzystany. Zadaniem producentów system ów autom atyki budynkowej jest spełnienie oczekiw ań użytkow ników w tym zakresie. D otyczy to producentów na całym św iecie151.

Rynek inteligentnego budow nictw a je s t rynkiem bardzo dużym, bow iem uczestnicy procesu inwestycyjnego, realizacyjnego i eksploatacyjnego budynku m ają znaczący w pływ na jeg o przeznaczenie, m ożliw ości, funkcje, a także jak o ść i koszty.

148 K upczak T., Spojrzenie na rynek Inteligentnych B udynków w Polsce, Raport Inteligentny B udynek 2000/200 l,s. 10.

149 M cHale A .P ., Inteligencja rośnie, W rocław 1999.

Uczestników rynku inteligentnego budow nictw a m ożna ogólnie podzielić n a 132:

■ rynek odbiorcy (inw estor, inw estor zastępczy, użytkownik (banki, rynek ubezpieczeń, przem ysł, w ojsko, szkolnictw o, służba zdrowia, hotelarstwo, turystyka, rekreacja, obiekty handlowe, telekom unikacja, adm inistracja państw ow a i sam orządow a, budownictwo, energetyka, developerzy),

■ rynek dostaw cy (biura architektoniczne, generalni wykonawcy, biura projektowe, integratorzy system ów , inw estorzy zastępczy, producenci, firmy teleinform atyczne, dystrybutorzy, firm y budow lane, firm y konsultingowe),

■ rynek specjalisty (architekci, inżynierow ie budow nictw a, autom atycy, inspektorzy nadzoru, teleinform atycy, konsultanci, elektrycy, organizatorzy inwestycji, inżynierow ie sanitarni, audytorzy.

Intensywny rozwój działań proekologicznych w budownictwie dotyczy szczególnie oszczędności energii, w ykorzystania w alorów naturalnych przyrody oraz minim alizacji zanieczyszczeń środowiska w skali budynku, jeg o otoczenia, także w iększych przestrzeni. Na poprawę sam opoczucia znajdujących się w budynku ludzi w pływa dbałość o odpow iedni klimat wnętrz, zieleń oraz zachow anie kontaktu człow ieka z otoczeniem zew nętrznym 153. Budynki poddane działaniom proekologicznym na bazie wysokich technologii zostały nazw ane sm art building. Mówi się także o budynkach zielonych, tzw. green building. Aby budynek spełnił kryterium bycia „zielonym ” lub ekologicznie bezpiecznym, zrów noważonym i w ydajnym musi spełniać definicje rów nowagi i w ytrzym ałości ekologicznej jako „stanu bycia zdolnym do spełnienia potrzeb obecnych pokoleń, osiągając równowagę pom iędzy pozyskaniem energii a obciążeniem środowiska " .

Pytanie o „ekologiczny projekt”, to pytanie o więcej niż tylko o zastosow anie nowej technologii. W pewien sposób odkryte na nowo podejście holistyczne do budynku i jeg o systemów przypom ina nam, ja k projektow ać oraz budować w ydajne i wygodne budynki, traktując je jako integrację różnych system ów zam iast jednego statystycznego systemu, w którym poszczególne podsystemy oddzielone są w zajem nie od siebie. W budynkach inteligentnych m ożliw e jest szczególnie uzyskanie pow ażnych ograniczeń zużycia energii, łączenia klimatyzacji z w entylacją naturalną autom atycznej regulacji w ilgotności i tem peratury pomieszczeń, kontrolow anego, w miarę m aksym alnego, w ykorzystania św iatła naturalnego. Połączenie w szystkich podanych wyżej działań stanowi o inteligencji budynków różnych wysokości - jednak szczególne nagrom adzenie problemów w skazuje na budynki wysokie, gdzie wym agany poziom inteligencji może być najwyższy. Budynki takie pow stają w krajach najbardziej rozwiniętych, stawiając nowe w ymagania technologii.

Jeśli jednak zrezygnujm y na chw ilę z wym agań technologicznych czy odrzucimy klasyfikacje wym yślone przez technologów i autom atyków , m ożem y zastanow ić się, czego tak na prawdę chcem y i czego oczekujem y od organizm u technicznego, który nazw iem y inteligentnym.

Przede wszystkim m usim y oddzielić pojęcie inteligencji od homeostazy, rozumianej jak o zdolność organizmu czy układu technicznego do zachow ania „status quo”. Mówiąc prościej, hom eostaza jest zespołem zachow ań (działań) pozw alających na utrzymanie stabilnych i korzystnych warunków funkcjonowania organizm u czy układu technicznego. W tym znaczeniu znakom ita w iększość funkcjonujących budow li zw anych inteligentnym i to budynki wyposażone w hom eostazę i nic ponadto. Czy to mało? O czyw iście, że nie. Często takie budynki spraw iają ogrom ne w rażenie na nowych użytkownikach. W szystko dzieje się „sam o”, do niczego nie trzeba przykładać ręki.

Budynek sam „dba” o siebie i swoich użytkowników. Ale to nie jest jeszcze inteligencja - tylko pełna kom pleksow a autom atyka.

152 Kupczak T ., Spojrzenie na rynek Inteligentnych Budynków w Polsce R aport Inteligentny Budynek 2000,2001, s. 12.

153 Paw łow ski A.Z., In teligentne wieżowce, W iadom ości 9 (128), 2001.

154 Brundtland Raport, 1987.

Cechy inteligen tn ego bu dyn ku

Ludzie w swoim dążeniu do bezpieczeństw a i wygody chcą mieszkać w przytulnym domu, pracować (mniej, ale w ydajniej) w ładnym i funkcjonalnym biurze, zaspokajać sw oje potrzeby w przyjaznym środowisku, blisko przyrody. Z drugiej strony inwestorzy i w łaściciele pragną eksploatować budow le now oczesne, w ygodne funkcjonalne, łatwe w utrzym aniu, oszczędne.

Spełnianiem tych oczekiw ań zajm ują się różnorodne gałęzie przem ysłu i usług używ ające dla swoich wyrobów i technik hasła „ inteligentny budynek". Czy nowe, zaaw ansow ane technologie instalacji budynkow ych opracow ane przez inżynierów, a pozw alające na daleko posunięta automatyzację zarządzania technicznym i zasobam i budynku, to ju ż je st inteligencja? Czy użytkownik (często niefachow y i nie rozum iejący starań projektantów) myśli tak samo? A leksander Panek twierdzi, że „ ...przez inteligencją rozum iem y zdolność kojarzenia fa k tó w i adekw atnej do param etrów klim atycznych w pojedynczych pomieszczeniach zgodnie z w ym aganiam i użytkownika.

• reakcja na zm ianę w otoczeniu polega na zm ianie ustawienia nasłonecznienia

• umiejętność komunikowania.

Taka m ożliw ość „kom unikow ania" się budynku z otoczeniem w wielu przypadkach uznawana jest, przez ich tw órców , za rozw iązania inteligentne.

Dochodzimy w reszcie do najszerszego pojęcia inteligencji, która zakłada um iejętność zaawansowanego „rozum ienia” siebie naw zajem i szeroko pojętego środow iska oraz umiejętność wpływ ania na otoczenie (zgodnie z potrzebami systemu inteligentnego). Budynkami

Dochodzimy w reszcie do najszerszego pojęcia inteligencji, która zakłada um iejętność zaawansowanego „rozum ienia” siebie naw zajem i szeroko pojętego środow iska oraz umiejętność wpływ ania na otoczenie (zgodnie z potrzebami systemu inteligentnego). Budynkami