• Nie Znaleziono Wyników

Kapłani diecezjalni w Opus Dei i w Stowarzyszeniu Kapłańskim Świętego

CZĘŚĆ I. PRAŁATURA PERSONALNA OPUS DEI I STOWARZYSZENIE

1. HISTORIA OPUS DEI I STOWARZYSZENIA KAPŁAŃSKIEGO ŚWIĘTEGO

2.3. Kapłani diecezjalni w Opus Dei i w Stowarzyszeniu Kapłańskim Świętego

Charyzmat, który ksiądz Josemaría Escrivá otrzymał 2 października 1928 roku

stał się początkiem „zjawiska duszpasterskiego”, które wtedy zaczęło istnieć i trwa do

naszych czasów

164

. Zjawisko to ma za sobą długą historię pracy apostolskiej i rozwoju

instytucjonalnego. Założyciel Opus Dei, jako prawnik dobrze wiedział, że sama

świadomość otrzymanego charyzmatu nie wystarczała, aby mógł go szerzyć wśród

wiernych. Charyzmat wymagał umocowania w prawie, do czego też ksiądz Josemaría

z uporem dążył.

Chociaż temat naszej pracy nie dotyczy ściśle dziedziny prawa kanonicznego,

potrzeba, abyśmy przedstawili ogólne ramy prawne Stowarzyszenia Kapłańskiego

Świętego Krzyża. Znana już jest nam historia powstania Stowarzyszenia Kapłańskiego

Świętego Krzyża oraz ostateczna aprobata Dzieła i postanowienia dekretu Primum inter

z 1950 roku. Kodeks prawa partykularnego Opus Dei, zatwierdzony w 1983 roku

określa Stowarzyszenie Kapłańskie Świętego Krzyża jako stowarzyszenie księży

nierozerwalnie związane z Prałaturą

165

. W jego skład ipso facto wchodzą ci spośród

wiernych Opus Dei, którzy przez święcenia kapłańskie zostali inkardynowani do

Prałatury i podejmują w niej posługę

166

. Do Stowarzyszenia mogą również przystąpić

prezbiterzy i diakoni inkardynowani do swoich diecezji. Czynią to, aby w duchowości

i środkach ascetycznych proponowanych przez Opus Dei, znaleźć oparcie i zachętę do

szukania świętości

167

. Nie stanowią oni prezbiterium Prałatury, a inkardynacja do

zaleceń duszpasterskich”.

164

Por. P. Rodríguez, F. Ocáriz, L. Illanes, Opus Dei w Kościele..., dz. cyt., s. 13, w: http://www.ostatnia-szuflada.pl/ksiazki/odwk.pdf [dostęp, 25.09.2015]. Kiedy Założyciel „uchwycił przekaz […] oraz zadanie niestrudzonego głoszenia tego przekazu, Pan unaocznił mu, że to nie wszystko. Wolą Jego było rozpocząć w Kościele stałe «zwołanie mężczyzn i kobiet» – instytucję całkowicie poświęconą głoszeniu i realizacji tego przekazu po to, aby przyjął się on w tkance społecznej Kościoła” – tamże.

165 Por. CIPOD, nr 36 § 2. Kodeks definiuje Stowarzyszenie jako Stowarzyszenie kleryckie właściwe Prałaturze, stanowiące istotną jej część, w taki sposób, że tworzy wraz z nią jedną całość – aliquid unum – i nie może być od niej oddzielone. Por. A. Fuenmayor, V. Gómez-Iglesias, J. Illanes, L’itinéraire

juridique de l’Opus Dei..., dz. cyt., s. 623-624.

166 Por. CIPOD, nr 36 § 1. „Praelaturae presbyterium ab illis clericis constituitur, qui, ad sacros Ordines a Praelato promoti ad normam nn. 44-51, Praelaturae incardinantur eiusque servitio devoventur” – tamże; por. tamże, nr 36 § 2; por. R. Gómez Pérez, Opus Dei. Próba wyjaśnienia, dz. cyt., s. 135-137. Duchowni Prałatury wywodzą się z grona numerariuszy lub przyłączonych, czyli tych, którzy otrzymali od Boga powołanie do życia w celibacie apostolskim i w całkowitej dyspozycyjności do zadań, jakie stawia przed nimi Prałatura. Bycie numerariuszem nie zawiera konieczności przyjęcia święceń.

167 Por. CIPOD, nr 57. „Societas Sacerdotalis Sanctae Crucis, de qua in n. 36, constituitur in Associationem, quo melius suum sanctificationis sacerdotalis finem etiam inter clericos ad Praelaturam non pertinentes prosequatur iuxta spiritum et praxim asceticam Operis Dei” – tamże; por. J. Abad Ibañez,

Ubogacający charyzmat, s. 24-25; por. A. Fuenmayor, V. Gómez-Iglesias, J. Illanes, L’itinéraire juridique de l’Opus Dei..., dz. cyt., s. 624; por. CIPOD, nr 60 § 1. Kodeks Prałatury zaznacza, że alumni

37

własnej diecezji jest jednym z istotnych warunków przystąpienia do Stowarzyszenia.

Przystępując do niego, winni kierować się powołaniem otrzymanym od Boga

i szczerym pragnieniem dążenia do świętości. Powinni mieć ducha służby i być oddani

swemu biskupowi

168

. Kodeks prawa partykularnego Prałatury wyraźnie zaznacza, że

nie zachodzi tutaj problem podwójnego posłuszeństwa. Stowarzyszenie nie działa na

poziomie relacji communio hierarchica, lecz na płaszczyźnie wzajemnej pomocy

duchowej i braterstwa. Jego funkcjonowanie opiera się na kilku prostych

przeznaczonych do tego ordinationes

169

.

Kapłan chcący przystąpić do Stowarzyszenia powinien odznaczać się miłością

do własnej diecezji oraz być posłusznym biskupowi; powinien dbać o życie duchowe,

odkrywają powołanie do Opus Dei mogą być przyjęci jako aspiranci. „Alumni Seminariorum nondum diaconi non possunt in Societatem recipi. Si vocationem persentiunt antequam ordinentur, ut Adspirantes haberi et admitti valent”. Por. S. Moszoro-Dąbrowski, Czego kleryk może szukać w Opus Dei. Rozmowa

z ks. Stefanem Moszoro-Dąbrowskim, w:

http://opusdei.pl/pl-pl/article/czego-kleryk-moze-szukac-w-opus-dei/ [dostęp, 28.10.2015]. Na pytanie, czego kleryk może szukać w Opus Dei ks. Moszoro-Dąbrowski odpowiada: „Pomocy, by być lepszym klerykiem. Opus Dei to odnajdywanie Boga w codzienności, a codzienność to punktualne wstawanie, skupienie na modlitwie, serdeczność wobec bliskich… W tych sprawach tak samo musi się ćwiczyć student SGGW jak i kleryk. W ostateczności chodzi o to, by z miłości do Boga i do bliźniego mobilizować się do solidnej nauki, do regularnej spowiedzi, do pracy nad charakterem... Taka mobilizacja przyda się każdemu”.

168

Por. CIPOD, nr 58 § 1. „Socii Aggregati ac Supernumerarii Societatis Sacerdotalis Sanctae Crucis, qui quidem membra non efficiuntur cleri Praelaturae, sed ad suum cuiusque presbyterium pertinent, sunt sacerdotes vel saltem diaconi alicui dioecesi incardinati, qui Domino in Societate Sacerdotali Sanctae Crucis iuxta spiritum Operis Dei, peculiari superaddita vocatione, sese dicare volunt, ad sanctitatem nempe in exercitio sui ministerii pro viribus prosequendam, quin tamen eorum dioecesana condicio plenaque proprio uniuscuiusque Ordinario subiectio quoquo modo ex hac dedicatione afficiantur, sed contra, iuxta infra dicenda, diversis respectibus confirmentur”. Por. R. Gómez Pérez, Opus Dei. Próba

wyjaśnienia, dz. cyt., s. 138-139. Kanon mówi o „przyłączonych” i „supernumerariuszach”. Rozróżnienie

to związane jest z sytuacją życiową danego księdza oraz innymi okolicznościami, takimi jak: wiek, miejsce zamieszkania czy zadania duszpasterskie. Por. CIPOD, nr 61. Księża diecezjalni mają to samo powołanie, co pozostali członkowie Opus Dei; chodzi o dostosowanie formacji i zaangażowania w pracę Stowarzyszenia do konkretnych uwarunkowań danego księdza.

169

Por. CIPOD, nr 58§ 2. „In Societate Sacerdotali Sanctae Crucis non sunt Superiores interni pro Aggregatis et Supernumerariis, quapropter, cum ipsi oboedire tantum debeant proprio loci Ordinario, ad normam iuris, nulla omnino exsurgit quaestio de duplici oboedientia: nulla enim viget oboedientia interna, sed solummodo normalis illa disciplina in qualibet Societate exsistens, quae provenit ex obligatione colendi ac servandi proprias ordinationes; quae ordinationes, hoc in casu, ad vitam spiritualem exclusive referuntur” – tamże; por. A. Fuenmayor, V. Gómez-Iglesias, J. Illanes, L’itinéraire

juridique de l’Opus Dei..., dz. cyt., s. 624-625; por. P. Rodríguez, F. Ocáriz, L. Illanes, Opus Dei w Kościele..., dz. cyt., s. 61, w: http://www.ostatniaszuflada.pl/ksiazki/odwk.pdf [dostęp, 27.07.2015].

„Prezbiterium Prałatury (mające wobec swojego Prałata relacje zależności i komunii hierarchicznej, wynikające z inkardynacji) constituitur in Associationem, tworzy Stowarzyszenie (w którym nie ma wyżej wymienionego typu relacji), by być odpowiednim kanałem eklezjologicznym, pozwalającym kapłanom otrzymać powołanie do Opus Dei, nie zmieniając ich pierwotnej i stałej inkardynacji do Diecezji, do których należą”. Por. A. Fuenmayor, V. Gómez-Iglesias, J. Illanes, L’itinéraire juridique de

l’Opus Dei..., dz. cyt., s. 625. „Kiedy kapłan inkardynowany do diecezji przyłącza się do Stowarzyszenia

Kapłańskiego Świętego Krzyża, szuka i otrzymuje jedynie pomoc czysto duchową. Zadania, które wypływają z jego inkardynacji do diecezji pozostają stałe, bez żadnego wyjątku, podobnie jak jego więź prawna i emocjonalna z pozostałymi członkami jego prezbiterium i z prawowitymi tradycjami, liturgiczną i duchową, które mogą charakteryzować życie tej konkretnej wspólnoty diecezjalnej. Żadna z tych więzi nie zostaje naruszona. Przeciwnie, są one umocnione, ponieważ duch, jaki księża otrzymują, kiedy zbliżają się do Opus Dei, prowadzi ich do poszukiwania świętości chrześcijańskiej i ludzkiej doskonałości właśnie w wiernym wypełnieniu swoich kapłańskich zadań”. Tłum. własne.

38

nie ustawać w zdobywaniu wiedzy teologicznej, z gorliwością i jak największą

dokładnością wypełniać zadania pasterskie oraz troszczyć się o powołania

170

.

Warunkiem przystąpienia do Stowarzyszenia jest posiadanie pragnienia wypełniania

z całą doskonałością munus pastorale udzielonego przez własnego biskupa oraz

świadomość, że o wypełnianiu powyższego munus należy zdawać relację tylko

Ordynariuszowi miejsca

171

. O procedurach związanych z przystąpieniem kapłanów

diecezjalnych do Stowarzyszenia Kapłańskiego Świętego Krzyża mówi kanon

64 Kodeksu Prałatury. Procedury te, podobnie jak obowiązki związane z formacją

duchową obowiązują zarówno przyłączonych i supernumerariuszy

172

. Do szczególnych

zadań, jakie Stowarzyszenie Kapłańskie Świętego Krzyża stawia przed kapłanami

170 Por. CIPOD, nr 59 § 1. „Qui admitti volunt, eminere debent in amore dioeceseos, oboedientia ac veneratione erga Episcopum, pietate, recta in scientiis sacris institutione, zelo animarum, spiritu sacrificii, studio vocationes promovendi, et desiderio adimplendi cum maxima perfectione officia ministerialia” – tamże; por. J. Echevarría, Qué es la Sociedad Sacerdotal de la Santa Cruz. Mons. Javier Echevarría

Vicario General del Opus Dei. Entrevista realizada por Jorge Molinero. Publicada en «Plabra» 337(marzo 1993) 173-178, w: L. Mateo-Seco, R. Rodriguez-Ocaña, Sacerdotes en el Opus Dei. Secularidad, vocación y ministerio, dz. cyt., s. 320. Prałat Opus Dei, biskup Javier Echevarría podkreśla,

że Stowarzyszenie zachęca kapłanów diecezjalnych do pielęgnowania miłości braterskiej, do modlitwy, do ćwiczenia się w cnotach, do tego, aby byli zjednoczeni z własnym biskupem, miłowali diecezję oraz poświęcali się pracy duszpasterskiej.

171 Por. CIPOD, nr 61. „Ut quis qua Aggregatus admittatur, divina vocatio requiritur secum ferens totalem et habitualem disponibilitatem ad sanctitatem quaerendam iuxta spiritum Operis Dei, qui exigit: 1º imprimis studium perfecte adimplendi munus pastorale a proprio Episcopo concreditum, sciente unoquoque se soli Ordinario loci rationem reddere debere de huiusmodi muneris adimpletione; 2º propositum dedicandi totum tempus totumque laborem ad apostolatum, spiritualiter praesertim adiuvando confratres sacerdotes dioecesanos” – tamże; por. P. Rodríguez, F. Ocáriz, L. Illanes, Opus Dei

w Kościele..., dz. cyt., s. 62, w: http://www.ostatniaszuflada.pl/ksiazki/odwk.pdf [dostęp, 27.07.2015];

por. Dyrektorium (2013), nr 57. Prezbiter „na mocy przynależności do określonego prezbiterium jest przydzielony do służby Kościoła partykularnego, którego zasadą i podstawą jedności jest biskup, mający nad nim władzę zwyczajną, własną i bezpośrednią, konieczną do wypełniania jego urzędu pasterskiego. Podporządkowanie hierarchiczne, wymagane przez sakrament święceń, znajduje swoje wypełnienie eklezjologiczno-strukturalne w odniesieniu do własnego biskupa i papieża, który posiada prymat (principatus) władzy zwyczajnej nad każdym Kościołem partykularnym”. Por. Dyrektorium (1994), nr 62.

172

Por. CIPOD, nr 64. „Pro admissione ac incorporatione clericorum inter Aggregatos vel

Supernumerarios Societatis Sacerdotalis Sanctae Crucis, eaedem normae et agendi ratio servari debent, quae pro admissione et incorporatione Aggregatorum et Supernumerariorum Operis Dei praescribuntur, etiam relate ad tempus peculiaris formationis spiritualis et ad media quae candidatis praebentur, ut eorum spiritualis vita alatur” – tamże; por. M. Rhonheimer, Wy jesteście światłem Świata, Warszawa 2011, s. 327-330. Przystąpienie księży diecezjalnych do Stowarzyszenia Kapłańskiego Świętego Krzyża odbywa się na podobnej zasadzie, na jakiej przystępują do Prałatury wierni świeccy. Najpierw w liście do prałata albo do wikariusza regionalnego prosi się o przyjęcie do Stowarzyszenia w charakterze przyłączonego lub supernumerariusza. Po przyjęciu następuje pierwszy co najmniej sześciomiesięczny okres formacji. Po tym okresie następuje „admisja”, czyli oficjalne przyjęcie podania. Kolejny etap to roczny okres pogłębionej formacji w duchu i praktyce Opus Dei. Po upływie tego czasu, dany kapłan może zostać członkiem Stowarzyszenia Kapłańskiego Świętego Krzyża na okres jednego roku. Dopiero ten krok czyni go formalnie członkiem Stowarzyszenia. Akt ten nazywa się „oblatio”. Odbywa się on w formie wzajemnej deklaracji wyrażonej zgodnie przez danego kapłana i przedstawiciela prałata. Deklaracja taka tworzy wzajemną więź duchową pomiędzy kapłanem a Opus Dei. Członkostwo zachowuje ważność tylko do najbliższego 19 marca, dnia św. Józefa, który jest wzorem oddania i wierności oraz patronem Dzieła. 19 marca każdego następnego roku trzeba wewnętrznie odnowić akt własnego powierzenia się przynależności do Stowarzyszenia. Dopiero po pięciu latach oblacji względnie po sześć i pół roku po złożeniu prośby o przyjęcie można związać się ze Stowarzyszeniem Kapłańskim Świętego Krzyża definitywnie na całe życie. Ten akt nazywa się „fidelitas”.

39

diecezjalnymi należą: we wszystkich sprawach dotyczących życia kapłańskiego

i posługi dusz nie czynić nic bez biskupa; dbać o swoją kondycję księdza diecezjalnego

i ćwiczyć się w coraz większej miłości do Boga; zawsze i wszędzie, z największą

naturalnością traktować braci kapłanów, bez stwarzania atmosfery tajemniczości,

w żaden sposób nie oddzielać się od braci kapłanów, lecz usilnie dążyć do zjednoczenia

z nimi; z innymi członkami prezbiterium żyć w miłości braterskiej tak, aby uniknąć

cienia podziału, być złączonym więzami miłości apostolskiej i braterskiej oraz zabiegać

o jak największą jedność wszystkich kapłanów

173

. Temat środków formacji, o których

mówi Kodeks Prałatury

174

w odniesieniu do księży diecezjalnych stowarzyszonych

podejmujemy w trzeciej części naszej pracy.

Jest wielu księży, którzy nie należą do Stowarzyszenia Kapłańskiego Świętego

Krzyża, są natomiast jego współpracownikami. Uczestniczą w środkach formacyjnych

lub pomagają w jakiś sposób działalności Stowarzyszenia. Wspierają Dzieło modlitwą

i jałmużną. Niektórzy też pomagają przez swoją posługę kapłańską, np. spowiadając

osoby z Prałatury

175

.

173 Por. CIPOD, nr 69. „Spiritus quo Aggregati et Supernumerarii Societatis Sacerdotalis Sanctae Crucis informari in omnibus debent, his praeprimis continetur: 1º nihil sine Episcopo agere, quod quidem complecti debet omnem ipsorum vitam sacerdotalem atque animarum ministeria; 2º propriam condicionem dioecesanam non derelinquere, sed contra, ipsam maiore semper Dei amore exercere; 3º maxima quidem semper et ubique naturalitate inter confratres sacerdotes se gerant, et nullo modo secretos sese exhibeant, cum nihil in ipsis inveniri debeat quod ita celari oporteat; 4º a confratribus sacerdotibus nullo modo distingui velint, sed totis viribus uniri cum ipsis nitantur; 5º cum ceteris membris presbyterii cuiusque proprii ita fraterna caritate pleni sint, ut quamlibet prorsus divisionum umbram vitent, specialibus apostolicae caritatis et fraternitatis nexibus coniungantur, et inter omnes omnino sacerdotes maximam unionem studeant” – tamże; por. M. Busca., Vi ho costituiti perché andiate e portiate frutto.

Sulle tracce della santità nel ministero sacerdotale con l’aiuto di San Josemaría, Milano 2012. s. 46-47. 174 Por. CIPOD, nry 70-72.

175 Por. J. Abad Ibañez, Stowarzyszenie Kapłańskie Świętego Krzyża, dz. cyt., s. 32. Bycie współpracownikiem Stowarzyszenia Kapłańskiego Świętego nie wymaga posiadania powołania do Opus Dei. Współpracowników mianuje Wikariusz Regionalny za zgodą kandydata. Nawiązując do samych początków Dzieła, szczególnie ceni się wsparcie modlitewne starszych i chorych księży. Członkowie Opus Dei modlą się codziennie za wszystkich, którzy w jakikolwiek sposób pomagają Prałaturze; księża Prałatury wielokrotnie ofiarują Msze święte w intencji zmarłych współpracowników. Stolica Apostolska zezwoliła na udzielanie odpustów, które współpracownicy mogą uzyskać w określonych dniach roku pod ustalonymi warunkami i zawsze, kiedy z pobożnością odnawiają swe zobowiązania jako współpracownicy – por. tamże; por. H. Zieliński, Świadectwo księdza, w: Biuro Informacyjne Opus Dei w Polsce, Współpracownicy Opus Dei, Warszawa 2013, s. 10. „W mediach pracuję od ponad dwudziestu lat. Przy tej okazji zetknąłem się z Opus Dei. Początkowo jako dziennikarz. W końcu trafiłem na rekolekcje dla kapłanów organizowanych w Dworku pod Warszawą. Wśród ludzi związanych z Dziełem znalazłem swoją najbliższą rodzinę, na której modlitwę i duchowe wsparcie zawsze mogę liczyć. Tutaj ciągle uczę się wierności Bogu i Jego kapłaństwu, co nie jest łatwe w szalonym tempie dziennikarskiego życia. Systematyczna spowiedź i kierownictwo duchowe są dla mnie ratunkiem przed pogubieniem się i zeświecczeniem. Obecnie jestem redaktorem naczelnym tygodnika Idziemy, pracuję ze świeckimi, mam wśród różnych dziennikarzy wielu przyjaciół, ale jestem dla nich przede wszystkim księdzem. I za to jestem Bogu i Jego Dziełu szczególnie wdzięczny”.

40