• Nie Znaleziono Wyników

Konwergencja w energetyce

Przyszłość polityki infrastrukturalnej – konwergencja i zaawansowane

3. Konwergencja w energetyce

Energetyka dostarcza energię w dwóch postaciach: elektryczną – dostarczaną przewodami elektrycznymi, a produkowaną za pomocą turbin i prądnic napędzanych rozmaitymi źródłami energii, oraz cieplną – dostarczaną odbiorcy za pośrednictwem transportującego ciepło nośnika (może nim być para wodna pod dużym ciśnieniem, ogrzana woda lub inne ciecze). Do ogrzewania nośników wykorzystuje się rozmaite źródła energii. Transformacja energii elektrycznej czy cieplnej do postaci ostatecznej (np. ciepła czy światła) to domena użytkownika końcowego.

Konwergencja w energetyce odbywa się na poziomie sieciowym oraz nośników energii. Ważnym stymulatorem zmian są cele UE do 2020 roku9:

 Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w stosunku do poziomu z 1990 roku (lub nawet o 30% w warunkach sprzyjających);

 Pozyskiwanie 20% energii ze źródeł odnawialnych;

 Wzrost efektywności energetycznej o 20%.

Przed energetyką stoi więc wiele ważnych wyzwań, bezpośrednio lub pośrednio prowadzących do konwergencji sieci elektrycznych, gazowych i ciepłowniczych. Te sieci w przeszłości były najczęściej eksploatowane niezależnie. Znaczny potencjał istnieje w zarządzaniu jednostkami wytwarzającymi energię, sieciami przesyłowy-mi i dystrybucyjnyprzesyłowy-mi, składowaniem czy magazynowaniem, systemaprzesyłowy-mi planowania w przedsiębiorstwie, a także zarządzania zasobami energetycznymi, biurem obsługi klienta oraz taryfikatorami i billingiem.

Konwergencja sieci elektrycznych, gazowych i ciepłowniczych wydaje się szcze-gólnie istotna w kontekście odnawialnych źródeł energii (OZE). Dostępność rozpro-szonych odnawialnych źródeł energii wiatru i słonecznej ulega gwałtownym zmia-nom w ciągu doby. Powoduje to wyzwania dotyczące stabilności sieci energetycznej i w dalszej kolejności bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Monitorowanie

9 Por. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE, Dz. Urz. UE ser. L z dnia 14 listopada 2012 r.

wiednie sterowanie popytem stanie się możliwe dzięki przesyłaniu i interpretowaniu danych operacyjnych ze wszystkich jej węzłów (koncepcja smart grid). Ma to prowa-dzić do optymalnego wykorzystania nośników energii, a zatem optymalizacji dzia-łania sieci. Właściwością systemu smart grid jest możliwość pozyskiwania informacji z poszczególnych węzłów sieci w czasie quasi-rzeczywistym (np. z instalacji wytwa-rzających energię, stacji transformatorowych), a także od odbiorców energii (od go-spodarstw domowych i odbiorców przemysłowych po pompy cieplne, ogrzewacze wody, urządzenia chłodnicze lub zamrażarki, baterie samochodowe). Konwergencja międzybranżowa zakłada budowę lub rozbudowę odpowiedniej infrastruktury ko-munikacyjnej ICT, łączącej węzły sieci energetycznej oraz infrastruktury automatyzu-jącej reakcję sieci na wszelkie zmiany jej stanu w czasie quasi-rzeczywistym (SCADA).

Istotna jest przede wszystkim wymiana liczników poboru energii na inteligentne, umożliwiające nie tylko przekazywanie danych o pobranej lub wprowadzonej jej wartości, ale także, w zależności od prawa obowiązującego w danym kraju członkow-skim, na taryfikację czy zdalną aktywację lub dezaktywację usługi.

Innym rozwiązaniem problemu z fluktuacją mocy generowanej przez OZE może być odpowiednie magazynowanie energii, gdy produkcja przeważa nad popytem, i wykorzystanie jej w sytuacji odwrotnej. Dzięki temu produkcja energii z elektrowni nie musi być dostosowana do aktualnego zapotrzebowania. Istnieje kilka sposobów magazynowania energii elektrycznej, m.in. elektrownie szczytowo-pompowe, pompy ciepła, wykorzystanie elektromobilności (baterie pojazdów) czy technologia power--to-gas. Ta ostatnia przyczyni się w sposób szczególny do konwergencji w energetyce, ponieważ umożliwia transformację energii pochodzącej z jednego nośnika na inny.

W power-to-gas proces chemiczny pozwala uzyskać z prądu elektrycznego uzyskanego z OZE paliwo gazowe. Jest to technologia, której stosowanie stanie się opłacalne, gdy udział OZE w wytwarzaniu energii osiągnie 60–70%; poniżej tego progu inne metody magazynowania lub rozbudowa systemu Smart grid będą bardziej ekonomiczne.

Konwergencja sieci w Unii Europejskiej jest również bardzo istotna, gdyż wymaga wyrównania fluktuacji mocy generowanej przez OZE między południem kontynentu (energia słoneczna) a północą (energia wiatrowa)10. Koszty budowy odpowiednich tras przesyłowych to istotne wyzwanie dla realizatorów tego przedsięwzięcia.

Konwergencja infrastruktury energetycznej, gazowej i ciepłowniczej jest nie-zwykle istotna dla efektywności energetycznej11 i redukcji emisji dwutlenku węgla.

10 Por. rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 347/2013 z dnia 17 kwietnia 2013 r.

w sprawie wytycznych dotyczących transeuropejskiej infrastruktury energetycznej, uchylające decyzję nr 1364/2006/WE oraz zmieniające rozporządzenia (WE) nr 713/2009, (WE) nr 714/2009 i (WE) nr 715/2009, Dz. Urz. UE ser. L z dnia 25 kwietnia 2013 r.

11 Przez efektywność energetyczną należy rozumieć stosunek uzyskanych wyników, usług, towarów lub energii do wkładu energii; to zależność między energią uzyskaną a doprowadzoną. Pojęcie to zostało zdefiniowane po raz pierwszy w dyrektywie 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie efektywności energetycznej budynków, Dz. Urz. WE ser. L z dnia 4 stycznia 2003 r.

października 2012 roku w sprawie efektywności energetycznej zmusza do zwiększe-nia efektywności energetycznej w UE dzięki redukcji podstawowego zużycia o 20%

w porównaniu z 2006 rokiem. Realizacja dyrektywy wymaga wielu działań mających na celu podniesienie efektywności energetycznej przez państwa członkowskie w latach 2013–2020. W artykule 7 pt. Systemy zobowiązujące do efektywności energetycznej dyrek-tywa dodatkowo ustala cel nowych oszczędności energetycznych w wysokości 1,5%

rocznej sprzedaży energii odbiorcom końcowym w latach 2014–2020. Dotyczy to pod-miotów gospodarczych będących dystrybutorami energii i przedsiębiorstw prowadzą-cych detaliczną jej sprzedaż z wyłączeniem sektora transportu. Osiągnięcie tych celów wymaga od państw członkowskich nałożenia na wymienione podmioty obowiązku wprowadzenia działań zmierzających do zwiększenia efektywności i uzyskania wy-maganych wyników. W razie niewypełnienia dyrektywy przedsiębiorstwa narażają się na sankcje finansowe. Dyrektywa i odpowiednie prawa krajowe są więc dla dostawców energii motywacją do znacznej redukcji poboru energii przez odbiorców.

Dyrektywa narzuca też dużym przedsiębiorstwom (od 250 pracowników lub z rocznym przychodem w wysokości co najmniej 50 mln euro) określone obowiązki:

 regularne przeprowadzanie zewnętrznych audytów energetycznych (co naj-mniej raz na cztery lata), lub

 wprowadzenie certyfikowanego systemu zarządzania energią zgodnie z nor-mami EN16001 lub ISO50001, lub

 wprowadzenie certyfikowanego systemu zarządzania środowiskiem zgodnie z normą ISO 14000, lub

 uczestniczenie w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS), lub

 wprowadzenia równorzędnego wspólnotowo uznanego systemu zarządza-nia, który powinien uwzględniać regularny wewnętrzny lub zewnętrzny au-dyt energetyczny,

 zdefiniowania i udokumentowania systemu zarządzania energią lub doku-mentacji przeprowadzenia audytu energetycznego i jego wyników.

Polityka wobec małych i średnich przedsiębiorstw jest wytyczana na szczeblu kra-jowym. W większości przypadków wymagany jest tylko audyt energetyczny.

ISO50001 implikuje przede wszystkim konieczność wprowadzenia systemu tele-informatycznego, który pozwala na agregację danych zużycia energii cieplnej, elek-trycznej, gazu, a także najważniejszych odbiorców (systemów oświetlenia, klimaty-zacji, maszyn produkcyjnych itd.). Jest to więc przykład pełnej konwergencji między energetyką a ICT, z założenia podobny do smart meteringu, czyli wymagający instalacji inteligentnych liczników, ale wprowadzający kilka istotnych różnic12:

 agregacja danych odbywać się będzie nie tylko na poziomie licznika główne-go, lecz także na poziomie podliczników; może nawet zostanie zintegrowana z systemem automatyki budynkowej;

12 M. Geilhausen, Kompakter Leitfaden für Energiemanager, Vieweg+Teubner Ver lag – Springer Fachme-dien, Wiesbaden 2014.

wanej techniki pomiarowej;

 systemy zarządzania infrastrukturą pomiarową mają być implementowane na poziomie dowolnego przedsiębiorstwa i muszą być łatwe w obsłudze.

Na efektywności energetycznej opierają działalność przedsiębiorstwa usług ener-getycznych, tzw. ESCo (Energy Services Company)13. Zgodnie z dyrektywą 2006/32/

WE z 5 kwietnia 2006 roku w sprawie efektywności końcowego wykorzystania ener-gii i usług energetycznych ESCo to przedsiębiorstwo świadczące usługi energetyczne (dostarczające energię elektryczną, gaz, wodę, ciepło) oraz dążące do poprawy efek-tywności energetycznej w zakładzie lub w pomieszczeniach użytkownika. Poprawa efektywności odbywa się między innymi dzięki optymalizacji technologii konwersji, czyli np. zmiany rodzaju oświetlenia czy systemu ogrzewania. ESCo zobowiązuje się w kontrakcie do wygenerowania pewnych oszczędności w porównaniu z sytuacją za-staną, a za swe usługi żąda części tych oszczędności. Poniższy schemat14 przedstawia różnice między klasycznym modelem biznesowym dostawcy energii a ESCo.

Ryc. 1. Schemat sprzedaży produktów infrastrukturalnych Źródło: Opracowanie własne.

Model klasyczny:

Sprzedaż produktów infrastrukturalnych

Model usługowy:

Sprzedaż usług infrastrukturalnych

Zarządzanie obciążeniem

Leasing produktowy

POPYT NA USŁUGĘ

Dostawca technologii

Producent Dystrybutor POPYT NA

USŁUGĘ

Użytkownik Umowa o świadczeniu usług

Energia

Energia

Produkt

Producent Dustrybutor Użytkownik

Dostawca technologii

13 Por. K. Roelich, J. Steinberger J., C. Knoeri, Efficient and service oriented infrastructure operation; the role of the Energy Efficiency Directive in driving change towards multi-utility service companies, ECEEE Summer Study Proceedings 2013, http://proceedings.eceee.org/papers/proceedings2013/1-351-13_Roelich.

pdf?returnurl=http%3A%2F%2Fproceedings.eceee.org%2Fvisabstrakt.php%3Fevent%3D3%26do-c%3D1-351-13 [dostęp: 28.05.2015].

14 J. Steinberger, J. van Niel, D. Bourg, Profiting from negawatts: reducing absolute consumption and emissions through a performance-based energy economy, „Energy Policy” 2009, nr 37, s. 361–370.

ICT (Information Communications Techonology) jest najmłodszą, a jednocześnie naj-szybciej rozwijającą się infrastrukturą skoncentrowaną na przekazywaniu informa-cji15. ICT to przekaz informacji na odległość (komunikacja) w czasie (zapamiętywanie) oraz przetwarzanie tych informacji (informatyka). W pojęciu ICT zawarta jest konwer-gencja sieci telefonicznych, radiowo-telewizyjnych oraz komputerowych (IT). Odby-wa się ona w domenach sieci operatorów telekomunikacyjnych (carrier) albo w do-menie przedsiębiorstwa (enterprise). Użytkownicy końcowi ICT dostrzegają wartość nie w samym dostępie do infrastruktury, ale w konkretnych zastosowaniach (aplika-cjach). Aplikacją może być przeglądanie witryn www, wysyłanie e-maili, oglądanie telewizji cyfrowej, sprawdzanie rozkładu jazdy komunikacji miejskiej na smartfonie16. W następnym kroku dokonany zostanie krótki szkic warstw ICT oraz trendów konwergencji w tej technologii.

Łączność (connectivity) – to przenoszenie informacji w sieci. Można ją podzielić dalej według kryteriów technologicznych (sieci stałe lub mobilne), a także według granulacji (sieci domowe – home, sieci firmowe – enterprise, sieci telekomunikacyjne – carrier). Sieci składają się z węzłów (ruterów), a także połączeń (kable miedziane, światłowody, mikrofale, stacje bazowe). Transportują one obecnie około 30 petabajtów danych miesięcznie. Największą globalną siecią jest Internet17. Nie należy zapominać o istnieniu wielu sieci zamkniętych, czyli niedostępnych w Internecie ze względu na brak fizycznego czy logicznego łącza, takich jak sieci intranetowe wielkich przedsię-biorstw, administracji publicznej, uniwersytetów, sieci prywatnych użytkowników i wiele innych. Konwergencja na poziomie sieci dostępu odbywa się między siecia-mi stałysiecia-mi (światłowodasiecia-mi, siecia-miedzią) a sieciasiecia-mi mobilnysiecia-mi (UMTS, LTE). Wynikiem tej konwergencji są tzw. mikrokomórki – komórki radiowe o bardzo ograniczonym zasięgu podłączone do sieci światłowodowej. Łączą one największe zalety mobilno-ści z wysokimi parametrami transferu danych. Innym przykładem konwergencji jest uwolnienie ostatniej mili (bit stream access), umożliwiające operatorom alternatywnym swobodny dostęp do bazy klientów. Konwergencja międzybranżowa daje możliwość wykorzystania sieci dostępowych jako infrastruktury komunikacyjnej w energetyce (smart grid) czy transporcie, przede wszystkim w systemie connected car, zarządza-niu flotą pojazdów itp. Oprócz energetyki i transportu nie można zapomnieć o jej zastosowaniu w całej sferze aplikacji machine-to-machine18, umożliwiających zautoma-tyzowaną wymianę danych między urządzeniami końcowymi, takimi jak maszyny,

15 Ogólnie o ICT: A.Z. Dodd, The Essential Guide to Telecommunications (5th Edition), Prentice Hall, Upper Saddle River – Boston i in., 2012.

16 Por. R.E. Balmer, Competition and Investment in Telecommunications and Media Markets, CreateSpace – Independent Publishing Platform 2014.

17 Wizualizacja na http://internet-map.net

18 Por. J. Höller, From machine-to-machine to the Internet of things: Introduction to a new age of intelligence, Elsevier Academic Press, Amsterdam 2014.

ną bazą danych i centrum kontroli. Dzieje się to za pośrednictwem Internetu i sieci dostępowych (stacjonarnych i mobilnych).

Systemy wspomagające (enabling) – umożliwiają zarządzanie sieciami ICT (Opera-tions Support Systems, OSS) oraz korzystanie z usług za pośrednictwem ICT (Business Support Systems, BSS). OSS to wszystkie te systemy, dzięki którym można konfiguro-wać sieć, na bieżąco monitorokonfiguro-wać jej stan i reagokonfiguro-wać na ewentualne awarie. Do OSS należy też bardzo istotna sfera bezpieczeństwa sieci. BSS to z kolei te systemy, które są potrzebne do zrealizowania konkretnych aplikacji – poczynając od identyfikacji i au-toryzacji użytkowników, naliczania i rozliczania opłat, zbierania płatności, wsparcia klienta, interfejsów aplikacyjnych umożliwiających korzystanie z zasobów sieciowych (choćby serwerów SMS), konsumenckich baz danych, a kończąc na bazach danych i systemach dokonujących ogólnej interpretacji danych aplikacyjnych (big data). Za-awansowana technologia OSS/BSS jest wielkim sukcesem ICT i stanowi jej wyróżnik wobec energetyki i transportu, gdyż pozwala w czasie quasi-rzeczywistym na dyna-miczne uwierzytelnienie użytkownika, umożliwiając korzystanie z przysługującego mu zakresu usług, a następnie rozliczenie (authentication, authorization, accounting).

Konwergencja na poziomie OSS/BSS odbywa się na wielu poziomach. Analogicznie do scalania się w jedną stałych i mobilnych sieci dostępowych systemy zarządzające i monitorujące tymi sieciami są ujednolicane. Energetyka i transport zaczynają ko-rzystać z systemów OSS/BSS operatorów telekomunikacyjnych, by tworzyć własne, konwergentne usługi, takie jak connected car czy e-mobilność.

Aplikacje (applications) – to konkretne zastosowania infrastruktury i jej zasobów na potrzeby użytkownika końcowego. Na bazie szerokopasmowego przekazu danych istnieje multum aplikacji, które generują dużą wartość dodaną. Przykładem są choć-by reklamy, za których pomocą tradycyjnie finansuje się Google. Innym przykładem jest over the top, czyli dostarczanie treści wideo, audio i innych mediów bez udziału i kontroli operatorów telekomunikacyjnych. Często z tego powodu operatorom bra-kuje środków na inwestycje w sieć, która generuje wartość dodaną głównie niezależ-nym dostawcom aplikacji. Dyskusje o przyszłości ICT dotyczą przeważnie samych aplikacji, z pominięciem faktu, że za ich prawidłowe całościowe działanie odpowiada skomplikowana maszyneria. Aby działała aplikacja, potrzebna jest zarówno łączność, jak i systemy wspomagające. Na przykład aplikacja nawigacyjna Google Maps nie zadziała, jeśli nie ma w danym miejscu dostępu do sieci, czy to dlatego, że brak stacji bazowych w okolicy, czy też wtedy, gdy użytkownik nie zapłacił rachunku, a operator po zidentyfikowaniu go nie zezwoli mu na korzystanie z zasobów sieciowych. Po-dobnie aplikacja nie zadziała, gdy operator telekomunikacyjny nie udostępni za po-średnictwem swoich systemów OSS danych geolokalizacyjnych użytkownika (GPS).

Dane te powinny być przekazywane do Google w sposób chroniony, aby nie dosta-ły się w niepożądane ręce. Konwergencja na poziomie aplikacji odbywa się przede wszystkim w połączeniach telefonii analogowej i cyfrowej, telefonii i Internetu mobil-nego albo stacjonarmobil-nego. Na poziomie aplikacji widoczna jest konwergencja między

portalów streamingowych, telewizji cyfrowej (IPTV), telewizji na żądanie (video on de-mand), telewizji mobilnej (mobile TV) czy telewizji interaktywnej (smart TV). Efektem konwergencji jest także smartfon – osobisty komputer z licznymi aplikacjami ope-ratorskimi i pozaopeope-ratorskimi, który służy również jako telefon. Smartfon jest jed-nocześnie charakterystyczny wyrazem trendu dalszego rozwoju technologii ICT na poziomie aplikacyjnym – operatorzy sieci są systematycznie wypierani z dostarczania aplikacji przez przedsiębiorstwa w tym kierunku wyspecjalizowane. Na klasycznym smartfonie usługi operatorskie ograniczają się do zazwyczaj do telefonii i udostępnie-nia Internetu. Świat mediów, rozrywki, portali społecznościowych, nawigacji i wielu innych aplikacji pozostaje poza kontrolą operatorów ICT.

Nowe modele biznesowe w dziedzinie ICT doskonale wyraża pojęcie cloudd com-puting („chmura”)19. Istnieje wiele modeli:

 IaaS (Infrastructure as a Service) polega na outsourcingu zasobów obliczenio-wych i pamięci dzięki korzystaniu z wyspecjalizowanych centrów komputero-wych zamiast lokalnego hardware’u.

 Model SaaS (Software as a Service) polega na dystrybucji oprogramowania, w którym aplikacja jest przechowywana i udostępniana użytkownikom przez producenta za pośrednictwem Internetu. Eliminuje to potrzebę instalacji i uru-chamiania programu w komputerze klienta.

 Koncern Apple zamierza wprowadzić we własnych produktach kartę SIM po-zwalającą na zmianę dostawcy usług telekomunikacyjnych w menu telefonu, tym samym oferując użytkownikowi zintegrowaną usługę „z jednej ręki”.

 Amazon Kindle, przenośne urządzenie do czytania książek elektronicznych (e-booków) i e-gazet, wykorzystuje ekran w technologii E Ink, wprowadzony przez firmę Amazon.com na rynek amerykański w listopadzie 2007 roku. Kin-dle ma zintegrowaną kartę SIM – użytkownik nie zawiera umowy z dostawcą usług telekomunikacyjnych, czyni to za niego „w tle” Amazon.

Podsumowanie

Powiązania między różnymi sieciami infrastrukturalnymi istniały zawsze; na przykład rozwój infrastruktury energetycznej na początku XX wieku otrzymał wiel-kie wsparcie dzięki elektryfikacji kolei. Wiele wskazuje na to, że to wzajemne oddzia-ływanie w przyszłości stanie się jeszcze bardziej intensywne i kompleksowe, o czym zdają się świadczyć opisane wyżej trendy w konwergencji infrastruktur.

Jest ona widoczna na dwóch poziomach: wewnętrznym, czyli dotyczącym różne-go rodzaju nośników, mediów czy sposobów transportu klasycznych produktów in-frastrukturalnych, a także zewnętrznym, czyli między infrastrukturą ICT, energetyką i telekomunikacją.

19 R. Rafalels, Cloud Computing: From Beginning to End, CreateSpace – Independent Publishing Plat-form 2015.

w kształtowaniu usługi infrastrukturalnej. Jednocześnie na dostawcy infrastruktury spocznie cała odpowiedzialność za efekt ekonomiczny całości dostarczonego rozwią-zania, na co dobitnie wskazuje przykład wspomnianych Energy Services Corporations.

Wyjątkiem wydaje się ICT, system coraz bardziej oddalający świat aplikacji od infra-struktury, który ze względu na potencjał przesyłania danych w czasie quasi-rzeczy-wistym oraz dzięki zaawansowanym systemom zarządzania sieciami staje się meta-infrastrukturą dla transportu i energetyki.

Bibliografia:

Balmer R.E., Competition and Investment in Telecommunications and Media Markets, CreateSpace – Independent Publishing Platform 2014.

Dodd A.Z., The Essential Guide to Telecommunications (5th Edition), Prentice Hall, Up-per Saddle River – Boston i in., 2012.

Global Bandwidth Research Service www.telegeography.com

Geilhausen M., Kompakter Leitfaden für Energiemanager, Vieweg+Teubner Verlag – Springer Fachmedien, Wiesbaden 2014.

Höller J., From machine-to-machine to the Internet of things: Introduction to a new age of intelligence, Elsevier Academic Press, Amsterdam 2014.

Leal W. (syn), Kotter R., E-Mobility in Europe: Trends and Good Practice, Springer Iner-national Publishing, Cham 2015.

Rafalels R., Cloud Computing: From Beginning to End, CreateSpace – Independent Publishing Platform 2015.

Roelich K., Steinberger J., Knoeri C., Efficient and service oriented infrastructure opera-tion; the role of the Energy Efficiency Directive in driving change towards multi-utility service companies, ECEEE Summer Study Proceedings 2013, http://proceedings.

eceee.org/papers/proceedings2013/1-351-13_Roelich.pdf?returnurl=http%3A- %2F%2Fproceedings.eceee.org%2Fvisabstrakt.php%3Fevent%3D3%26do-c%3D1-351-13 [dostęp: 28.05.2015].

Statystyka Elektroenergetyki Polskiej, rok 2014, Agencja Rynku Energii SA.

Steinberger J., van Niel J., Bourg D., Profiting from negawatts: reducing absolute con-sumption and emissions through a performance-based energy economy. „Energy Policy”

2009, nr 37, s. 361-370.

Transport. pod red. W. Rydzkowskiego i K. Wojewódzkiej-Król, Wydawnictwo Na-ukowe PWN, Warszawa 2009.

Dyrektywa 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie efektywności energetycznej budynków, Dz. Urz. WE ser. L z dnia 4 stycznia 2003 r.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z 25 października 2012 r.

w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/

UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE, Dz. Urz. UE ser. L z dnia 14 listopada 2012 r.

kwietnia 2013 r. w sprawie wytycznych dotyczących transeuropejskiej infrastruktury energetycznej, uchylające decyzję nr 1364/2006/WE oraz zmieniające rozporzą-dzenia (WE) nr 713/2009, (WE) nr 714/2009 i (WE) nr 715/2009, Dz. Urz. UE ser. L z dnia 25 kwietnia 2013 r.

http://internet-map.net

SUMMARY

a complete understanding of the requirements of infrastructure policy requires the understan-ding of its current development trends. although these trends have been studied in each of the infrastructure domains, an overall view of all domains is still missing. this paper attempts to fill this gap by examining convergence and new service models across all infrastructure domains.

numerous examples from ict, transportation and energy sectors are being described. in addi-tion, the author attempts to introduce the technical and legal particularities behind these trends for each sector.

the results clearly indicate that ict, transportation and energy grow into a common infrastruc-ture layer. in particular, ict is being employed as a meta infrastrucinfrastruc-ture in many industries, se-rving as a possibility to deploy applications that require near-real time data quality.

PPP i inwestycje publiczne