UNFCCC i mechanizmy wspomagające redukcję szkodliwych emisji Międzynarodowy reżim zmian klimatu został ustanowiony Ramową Konwencją NZ w

sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC). Jego celem jest ustabilizowanie emisji gazów cieplarnianych, by ekosystemy mogły się przystosować do zachodzących zmian klimatu. Jest on dynamicznym procesem, w ramach którego podejmowane są wysiłki społeczności międzynarodowej mające na celu rozwiązanie jednych z największych współczesnych wyzwań ludzkości, jakimi są narastający efekt cieplarniany i związana z nim perspektywa zmian klimatu [przypis 1.7 3 ].

Podstawowym celem konwencji (art. 2) jest

„(…) doprowadzenie do ustabilizowania koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze na poziomie, który zapobiegałby niebezpiecznej antropogenicznej

ingerencji w system klimatyczny. Dla uniknięcia zagrożenia produkcji żywności i dla umożliwienia zrównoważonego rozwoju ekonomicznego poziom taki powinien być osiągnięty w okresie wystarczającym do naturalnej adaptacji ekosystemów do zmian klimatycznych.”

Najważniejsze postanowienia konwencji zawarte zostały w art. 4, w którym

stwierdzono, że państwa strony rozwinięte i inne strony wymienione w Załączniku 1 przyjmą „narodowe strategie i podejmą odpowiednie środki, mające na celu

łagodzenie zmian klimatycznych (…)”. Konwencja klimatyczna uznaje historyczną odpowiedzialność krajów Północy i nakłada na nie obowiązek przyjęcia głównej roli w ograniczaniu emisji (CO)2 i finansowaniu tego procesu. Szczegółowe zobowiązania dotyczące przekazywania funduszy i technologii na rzecz powstrzymania globalnego ocieplenia odnoszą się wyłącznie do krajów OECD.

Do realizacji celów konwencji państwa sygnatariusze przyjęły na siebie szereg zobowiązań, które nie zostały sformułowane bezwarunkowo, a ich niewypełnienie nie powoduje żadnych sankcji. Kraje uprzemysłowione (państwa rozwijające się i

transformujące gospodarkę) wymienione w Załączniku 1 do Konwencji klimatycznej (tzw. Aneks 1) [przypis 1.7 4 ] zobowiązały się do utrzymania emisji gazów

cieplarnianych do 2000 roku na poziomie z 1990 roku.

Str. 46

W aneksie ujęte zostały 24 państwa należące do OECD, (w tym 15 krajów „starej”

Unii Europejskiej) oraz 14 państw w okresie transformacji (w tym Polska) [przypis 1.7

5 ]. W Załączniku 2 do Konwencji klimatycznej (tzw. Aneks 2) wymieniono najbogatsze kraje ze specjalnymi zobowiązaniami w zakresie transferu technologii oraz pomocy finansowej. Do tej grupy zaliczono: Australię, Islandię, Japonię, Kanadę, Nową Zelandię, Norwegię, Stany Zjednoczone, Szwajcarię i kraje ówczesnej UE-15. Trzecią grupę stanowiły pozostałe państwa sygnatariusze Konwencji klimatycznej, nieujęte w Załączniku 1 (tzw. Non-Annex 1) [przypis 1.7 6 ].

Są to państwa rozwijające się, w tym bardzo dynamicznie, jak Chiny czy Indie, oraz kraje bardzo słabo rozwinięte [przypis 1.7 7 ]. Konwencja klimatyczna uznaje

historyczną odpowiedzialność krajów rozwiniętych (tj. z Załącznika 2) i właśnie na nie nakłada największą odpowiedzialność za przeciwdziałanie zmianom klimatu.

Konwencja klimatyczna przewiduje, że jej sygnatariusze będą się spotykać

regularnie na konferencjach państw stron. Konferencje te poświęcone mają być ustalaniu szczegółowych rozwiązań dotyczących wcielania w życie postanowień konwencji i planowaniu dalszych, bardziej wiążących przedsięwzięć, zmierzających do ograniczania emisji gazów cieplarnianych. Ramowa Konwencja ONZ stała się więc podstawą prawną do prowadzenia działań w imię globalnej solidarności,

zmierzających do powstrzymania zmian klimatu poprzez negocjacje między stronami kolejnych sesji Konferencji Stron Konwencji (Conference of the Parties – COP) i Konferencji Stron spotykających się w charakterze Stron z protokołu Kioto (Conference of the Parties serving as the meeting of the Parties to the Kyoto Protocol – CMP) [przypis 1.7 8 ]. CMP odgrywa rolę swego rodzaju „sekretariatu”

służącego realizacji postanowień określonych konwencji. COP pełni zatem funkcję najważniejszego organu Ramowej Konwencji, operacjonalizując zapisy konwencji, które mają charakter ogólny. Konwencja klimatyczna podpisana w Rio była bowiem dokumentem ramowym, to znaczy nie zawierała konkretnych zobowiązań, nie nakładała na poszczególne kraje limitów emisji gazów cieplarnianych ani też nie określała mechanizmów ich egzekwowania. Konferencja COP czuwa zatem nad procesem wdrażania postanowień konwencji, a także wypracowuje nowe

postanowienia w zakresie ochrony klimatu i redukcji emisji gazów cieplarnianych na świecie [przypis 1.7 9 ].

Str. 47

Pierwsza Konferencja Stron Konwencji (COP) odbyła się w 1995 roku w Berlinie, nie poczyniono jednak wtedy postępu w kwestii dalszych działań (przeciwnie –

sygnatariusze Ramowej Konwencji w sprawie Zmian Klimatycznych (UNFCCC) uchwalili tak zwany mandat berliński, który stwierdzał, że w ramach wspólnej, lecz zróżnicowanej, odpowiedzialności kraje Aneksu 1 mają przyjmować wiążące cele redukcji emisji, kraje zaś spoza Aneksu 1 – nie) [przypis 1. 80 ]. Druga Konferencja odbyła się w 1996 roku w Genewie i okazała się bardziej owocna, gdyż przyjęto naukowe konkluzje opublikowane przez IPCC w drugim raporcie (1995) oraz wezwano do wprowadzenia prawnych zobowiązań dla wszystkich sygnatariuszy.

Głównym wnioskiem ogłoszonym w raporcie było wskazanie działalności człowieka jako głównego sprawcy globalnego ocieplenia. Wezwano także do wprowadzenia prawnych zobowiązań dla wszystkich sygnatariuszy. Prawdziwy przełom przyniosła trzecia konferencja (COP3/CMP8) państw sygnatariuszy konwencji w grudniu 1997

roku w japońskim Kioto, podczas której został przyjęty Protokół do Ramowej

Konwencji NZ w sprawie Zmiany Klimatu (protokół z Kioto). Do paryskiej konferencji COP21 (2015) było to jedyne prawnie wiążące porozumienie ustanawiające

zobowiązania krajów rozwiniętych w sprawie ochrony klimatu, a w szczególności zobowiązania do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.

Protokół z Kioto ostatecznie wszedł w życie 16 lutego 2005 roku, po ratyfikacji przez Rosję (w formule „2 razy 55”, tzn. po ratyfikowaniu przez 55 krajów, których łączna emisja dwutlenku węgla była równa lub większa 55 procent emisji globalnej z 1990 roku) [przypis 1.8 1 ]. Państwa, które go podpisały i ratyfikowały, podjęły się redukcji emisji sześciu głównych gazów cieplarnianych, w konsekwencji czego, prowadząc politykę gospodarczą (szczególnie w sektorze energetycznym), musiały brać pod uwagę swoje międzynarodowe zobowiązania w dziedzinie ochrony środowiska.

Str. 48

Załącznik A do protokołu wymienił rodzaje gazów cieplarnianych (Greenhouse Gas Emission, GHG) i kategorie źródeł ich pochodzenia, a załącznik B kraje, którym przypisano ilościowo określone zobowiązania do ograniczenia lub redukcji emisji tych gazów w latach 2008-2012 (średnio o 5,2 procent w skali globu w stosunku do

poziomu z 1990 r.) [przypis 1.8 2 ]. Limity zostały ustalone po negocjacjach,

indywidualnie dla każdego kraju (poziomy redukcji emisji dla poszczególnych krajów różniły się od siebie, zob. tab. 3).

Tabela 3. Kraje aneksu B do protokołu z Kioto i ich cele redukcyjne. Źródło:

Countries included in Annex B to the Kyoto Protocol for the First Commitment Period and Their Emissions Targets, http://unfccc.int/kyoto_protocol/items/3145.php (dostęp:

15.05.2016). [pomiń tabelę 3]

1. Kraj: UE-15[asterysk], Bułgaria, Czechy, Estonia, Łotwa, Lichtenstein, Litwa, Monako, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria

1.1. Poziom redukcji 1990-2008/2012 [procent]: minus 8 2. Kraj: Kanada [trzy asteryski], Węgry, Japonia, Polska 2.1. Poziom redukcji 1990-2008/2012 [procent]: minus 6 3. Kraj: Chorwacja

3.1. Poziom redukcji 1990-2008/2012 [procent]: minus 5 4. Kraj: Nowa Zelandia, Rosja, Ukraina

4.1. Poziom redukcji 1990-2008/2012 [procent]: 0 5. Kraj: Norwegia

5.1. Poziom redukcji 1990-2008/2012 [procent]: plus 1 6. Kraj: Australia

6.1. Poziom redukcji 1990-2008/2012 [procent]: plus 8 7. Kraj: Islandia

7.1. Poziom redukcji 1990-2008/2012 [procent]: plus 10

[asterysk] poszczególne kraje UE miały różne poziomy, ale średnio 8 procent [dwa asteryski] USA nie ratyfikowały protokołu z Kioto

[trzy asteryski] W dniu 15 grudnia 2011 r. Kanada odstąpiła od przedłużonego do 2020 r. protokołu z Kioto z dniem 15 grudnia 2012 r.

Koniec tabeli 3

Najbardziej aktywnym i ambitnym aktorem była zrzeszająca uprzemysłowione kraje Unia Europejska, z postulatem redukcji emisji nawet o 15 procent [przypis 1.8 3 ].

Str. 49

Spotkało się to jednak ze sprzeciwem Stanów Zjednoczonych obawiających się utraty konkurencyjności wobec Chin i innych krajów rozwijających się (m.in. Indii, Brazylii, Meksyku), na które nie nałożono żadnych limitów redukcji GHG. Całkowitą odpowiedzialność za przyszłe losy klimatu wzięły na siebie kraje rozwinięte, które pozbyły się tak zwanych brudnych przemysłów (m.in. przemysłu stalowego,

chemicznego, wydobywczego), przenosząc je do krajów rozwijających się [przypis 1.8

4 ].

Do protokołu przystąpiły 192 państwa oraz Unia Europejska, jednak państwo o kluczowym znaczeniu dla światowego bilansu emisji (CO)2, czyli Stany Zjednoczone, do chwili obecnej nie ratyfikowały protokołu z Kioto, a wspomniane Chiny (największy emitent (CO)2) nie zostały objęte żadnymi zobowiązaniami.

Mechanizmy wspomagające realizację postanowień protokołu z Kioto

Podstawowym elementem protokołu z Kioto są limity emisji gazów cieplarnianych ustanowione dla uczestniczących w protokole krajów. Limitami emisji objęte są uczestniczące w protokole kraje rozwinięte gospodarczo, co zobowiązuje je do ograniczenia lub zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych zgodnie z przyjętym

zobowiązaniem. Protokół z Kioto wprowadził trzy instrumenty rynkowe: tak zwane mechanizmy elastyczności (flexibility mechanisms), wspierające wywiązanie się krajów stron Załącznika 1 Konwencji klimatycznej z zobowiązań redukcyjnych:

- międzynarodowy handel emisjami (International Emission Trading, IET – art. 17 protokołu z Kioto);

- mechanizm wspólnych wdrożeń (Joint Implementation, JI – art. 6 protokołu z Kioto);

- mechanizm czystego rozwoju (Clean Development Mechanism, CDM – art. 12 protokołu z Kioto).

Mechanizmy te stanowią uzupełnienie działań krajowych i pozwalają osiągnąć pożądaną redukcję emisji GHG w skali globalnej w drodze wymiany tak zwanych jednostek Kioto (AAU, ERU, CER, RMU) między stronami Konwencji klimatycznej [przypis 1.8 5 ]. Dwa pierwsze mechanizmy są skierowane do krajów z Załącznika 1:

międzynarodowy handel emisjami oraz mechanizm wspólnych wdrożeń (realizowane w ramach wyznaczonych limitów emisji). Trzeci mechanizm – CDM – daje natomiast możliwość również krajom rozwijającym się (spoza Załącznika 1) udziału w rynku węglowym [przypis 1.8 6 ].

Str. 50

Międzynarodowy handel emisjami. Międzynarodowy handel emisjami pozwala na obrót jednostkami przyznanej emisji gazów cieplarnianych (tzw. AAUs) [przypis 1.8 7 ].

Kraje z zobowiązaniami wynikającymi z protokołu z Kioto mogą kupować jednostki emisji od innych krajów z zobowiązaniami i używać ich na rzecz osiągnięcia swoich krajowych limitów emisyjnych. Instrument ten pozwala na sprzedaż nadwyżek uprawnień do emisji innym uczestnikom rynku (krajom lub przedsiębiorstwom).

Działalność ta prowadzona jest za pomocą odpowiednich giełd, gdzie podmioty mogą sprzedawać lub skupować uprawnienia (na wzór akcji). W ten sposób redukcja dokonuje się w miejscu najbardziej opłacalnym z ekonomicznego punktu widzenia.

Przedsiębiorstwo samo decyduje o tym, czy podjąć inwestycje redukujące emisję lub dokonać zakupu na wolnym rynku uprawnień do emisji. Mechanizm handlu emisjami jest tak skonstruowany, że oferuje mniejszą ilość uprawnień od rzeczywistej emisji, tak by wymusić na uczestnikach zakładaną redukcję. Funkcjonujące (regionalne) systemy handlu emisjami w 2014 roku pokrywały tylko 3,7 Gt (11 procent)

światowych emisji (CO)2 związanych z produkcją energii (średnia cena ok. 7 dolarów/t (CO)2) [przypis 1.8 8 ].

Międzynarodowy system handlu emisjami był dyskutowany między naukowcami i politykami od 1989 roku, ale pojawił się jako realna opcja polityczna dopiero w

międzynarodowych negocjacjach UNFCC w połowie lat 90. 20 wieku (COP w Berlinie w 1995 r.). Mechanizmy rynkowe wydawały się rozwiązaniem kompromisowym między stanowiskiem przemysłu niechętnym do akceptowania jakichkolwiek

obowiązkowych celów emisyjnych a oczekiwaniem społeczeństwa do wprowadzenia polityk kontrolno-zarządczych w dziedzinie środowiskowej i ochrony klimatu.

Początkowo propozycja schematu emisyjnego spotkała się ze sprzeciwem rządów europejskich, które nie miały doświadczenia z tego rodzaju instrumentem i

postrzegały go jako „licencję na zanieczyszczanie”. Ostatecznie mechanizmy elastyczności zostały ujęte w protokole jako kompromis między Stanami Zjednoczonymi i Europą. Europa zaakceptowała handel emisjami, a Stany Zjednoczone zgodziły się na wiążące międzynarodowe cele redukcji emisji GHG [przypis 1.8 9 ]. Kraje rozwijające się, z wyjątkiem Brazylii, nie wspierały handlu emisjami, dopiero później ich stanowisko uległo zmianie, gdy mechanizmy CDM zaczęły transferować fundusze i technologie, szczególnie do rosnących gospodarek.

Str. 51

Pomimo początkowego sprzeciwu UE jako pierwsza zaprojektowała i wprowadziła system handlu emisjami, opracowany na podstawie doświadczeń brytyjskich. Pod wpływem BP firmy naftowe i energetyczne zobaczyły możliwość wprowadzenia handlu emisjami na europejska agendę, gdyby Wielka Brytania stała się pionierem w tym zakresie. Stąd utworzono UK emission trading group przy wsparciu rządu, co pozwoliło na rozwinięcie UK ETS, który zaczął działać w 2002 roku [przypis 1. 90 ].

Wsparcie korporacji dla systemu handlu emisjami było głównie motywowane obawami o wprowadzenie podatku węglowego i przeciwdziałaniu jego kosztom.

Komisja opublikowała w maju 1992 roku komunikat Strategia Wspólnoty na rzecz redukcji emisji dwutlenku węgla i poprawy efektywności energetycznej [przypis 1.9 1 ], w którym zamieściła propozycję wprowadzenia połączonego europejskiego podatku od emisji dwutlenku węgla z emisji energii, ale niewielka, choć zdeterminowana, grupa państw w Radzie (Wielka Brytania, Irlandia, Hiszpania, Grecja i Portugalia) zablokowała tę inicjatywę [przypis 1.9 2 ]. Wprawdzie idea opodatkowania emisji upadła na początku lat 90. 20 wieku na skutek opozycji biznesu, to jednak wśród przedsiębiorstw zaistniała świadomość woli politycznej wprowadzenia

obowiązkowych regulacji klimatycznych w UE [przypis 1.9 3 ].

Początkowo UE była za wprowadzaniem polityk nadzorowania i kontroli oraz

wspierała podatek węglowy ze względu na siłę ruchów ekologicznych w Europie, ale także na preferencje prawne koordynowanych kontynentalnych gospodarek

rynkowych. Stany Zjednoczone preferowały natomiast schematy ETS, opierając się na sukcesie krajowego programu handlu dwutlenkiem siarki ((SO)2) w sektorze energetycznym. Firmy energetyczne i przemysłu energochłonne postrzegały handel emisjami jako narzucający na nie niższe koszty w porównaniu z podatkiem

węglowym. Wczesna kampania – wspierająca handel emisjami przez takie firmy, jak BP – była jednak wprost kampanią skierowaną przeciwko podatkowi węglowemu (firmy wybrały mniejsze zło).

Str. 52

Dodatkowo w UE w przypadku handlu emisjami część pozwoleń była przydzielana darmowo, co było oceniane jako kompensata, która miała przeciwdziałać zjawisku carbon leakage.

W 2003 roku w Chicago Climate Exchange ustanowiono pierwszy schemat handlu emisjami w stanach Zjednoczonych. W tym samym roku kilka północno-wschodnich stanów zdecydowało o ustanowieniu regionalnego systemu handlu emisjami

(późniejsza Regional Greenhouse Gas Initiative, która zaczęła działać od 2009 r.) [przypis 1.9 4 ]. Żadna z tych inicjatyw nie okazała się dużym sukcesem. Podobne trendy przyjmowania krajowych systemów handlu emisjami występują w Nowej Zelandii, Australii, i Japonii. Nowa Zelandia była pierwszym krajem poza Europą, który wprowadził obowiązkowy, obejmujący całą gospodarkę schemat handlu

emisjami. Australia w 2012 roku wprowadziła podatek węglowy jako pierwszy krok, z zamiarem przejścia do handlu emisjami w 2015 roku (później program ten został zawieszony). Japonia wprowadziła w 2008 roku dobrowolny próbny schemat handlu emisjami będący pilotem do pełnego programu. W marcu 2010 roku rząd

zaproponował ustawę (Basic Act on Global Warming Countermeasures), która przewiduje wprowadzenie obowiązkowego schematu handlu emisjami i podatku węglowego oraz taryf gwarantowanych dla OZE (indywidualny program wprowadza Tokio) [przypis 1.9 5 ]. Inne kraje pracujące nad tym systemem to Chiny, Meksyk i Korea Południowa, a także Norwegia, Szwajcaria i Chile.

W UE rozwój systemów ETS spowodował obawy o fragmentację regulacyjną UE, co

mogłoby zniszczyć korzyści wynikające z integracji rynku wewnętrznego i polityki środowiskowej. Urzędnicy byli świadomi, że akceptacja systemu handlu emisjami była ceną, jaką UE musiała zapłacić, by Stany Zjednoczone, które mimo że nie ratyfikowały protokołu z Kioto, wdrażały działania na rzecz ograniczenia redukcji emisji GHG. KE miała odrębne motywy wspierania rozwoju ETS w postaci poprawy bezpieczeństwa energetycznego przez zwiększenie udziału energetyki odnawialnej w ogólnym bilansie państw członkowskich UE oraz korzyści ekonomicznych w uzyskaniu przewagi przez nowoczesne technologie energetyczne, a także

zwiększenia własnej władzy (funkcja inicjująca) w obszarze kompetencji dzielonych (środowisko) [przypis 1.9 6 ].

Mechanizm wspólnych wdrożeń. Mechanizm wspólnych wdrożeń (Joint

Implementation – JI) ma na celu współpracę stron konwencji w zakresie wspólnych inwestycji celem zredukowania emisji.

Str. 53

Polega na realizacji przez rozwinięte kraje wymienione w Załączniku 1 do Konwencji klimatycznej projektów redukujących emisję gazów cieplarnianych w innym kraju wymienionym w Załączniku 1 do Konwencji klimatycznej. Państwo gospodarz (gospodarz projektu) zyskuje przyjazne dla środowiska, nowoczesne technologie, a państwo inwestor otrzymuje jednostki redukcji emisji (Emission Reduction Unit, ERU) uzyskane w wyniku realizacji projektu na terenie państwa-gospodarza [przypis 1.9 7 ].

ERU generowane w okresie 2008-2012 i mierzone w tonach ekwiwalentu emisji (CO)2 (1 ERU odpowiada 1 t (CO)2) zaliczano na poczet osiągnięcia własnych limitów emisji lub mogły być przedmiotem handlu. Mechanizm ten został pomyślany tak, by pozwolić państwom uprzemysłowionym na inwestowanie w przedsięwzięcia

ograniczające emisję gazów cieplarnianych w państwach rozwijających się. W ten sposób kraje rozwinięte mogłyby wywiązać się z obowiązku ograniczania globalnych emisji, unikając kosztownych i niepopularnych przedsięwzięć związanych z

ograniczaniem emisji własnego przemysłu z równoczesną promocją na rynkach trzeciego świata swoich technologii. Podejście krajów Południa było bardziej wstrzemięźliwe, gdyż obawiano się, by JI nie stał się metodą uchylania się od odpowiedzialności za redukcję własnych emisji przez kraje Północy. W praktyce większość oszczędności płynących z projektów JI pochodziło z inwestycji w

gospodarkach w okresie przejściowym głównie Rosji, Ukrainy oraz nowych państw

członkowskich UE [przypis 1.9 8 ].

Mechanizm czystego rozwoju. Mechanizm czystego rozwoju (Clean Development Mechanism, CDM) oparty został na takiej samej zasadzie współpracy jak wspólne wdrożenia, z tą różnicą, że działania inwestycyjne (mające na celu redukcję, uniknięcie lub pochłanianie gazów cieplarnianych) państwa wymienionego w Załączniku 1 do Konwencji Klimatycznej prowadzone były na terytorium innego państwa niewymienionego w tym załączniku. Państwo inwestor uzyskiwało jednostki poświadczonej redukcji emisji (Certified Emission Reduction, CER), czyli jednostki zredukowanej lub unikniętej emisji gazów cieplarnianych [przypis 1.9 9 ]. Uzyskane w tych projektach kredyty certyfikowanej redukcji emisji mierzono w tonach ekwiwalentu emisji (CO)2 (1 CER odpowiada 1 t (CO)2). Zdobyte w ten sposób jednostki mogły zostać wykorzystane przez strony wymienione w Załączniku 1 do Konwencji

klimatycznej w celu wywiązania się z części swoich zobowiązań, sprzyjając globalnej redukcji emisji. W 2012 roku największymi potencjalnymi beneficjentami CDM były Chiny (60 procent CER-ów), Indie (14 procent) oraz Korea Południowa (8 procent) i Brazylia (7 procent) (zob. rysunek 8.) [przypis 1. 100 ].

Str. 54

Rysunek 8. Skumulowany udział poszczególnych krajów i regionów w

wyemitowanych certyfikatach CER (do lipca 2015 r.). Źródło: Clean Development Mechanism (CDM), http://cdm.unfccc.int/Registry/index.html (dostęp: 15.04.2016).

Wyróżniono zatem cztery typy jednostek używanych do osiągnięcia celu redukcyjnego (lub jego uniknięcia), które stawały się przedmiotem obrotu handlowego [przypis 1.101]:

- jednostki przyznanej emisji (AAU – Assigned Amount Units) - jednostki emisji alokowane państwom z Załącznika 1;

jednostki poświadczonej redukcji emisji (CER – Certified Emission Reduction) – jednostki generowane przez projekty CDM (w krajach spoza Załącznika 1 – rozwijających się);

- jednostki redukcji emisji (ERU – Emission Reduction Units) – jednostki generowane przez projekty JI (w krajach z Załącznika 1);

- jednostki pochłaniania (RMU – Removal Units) – mające na celu zwiększenie pochłaniania gazów cieplarnianych z działań w obszarze użytkowania gruntów, zmian użytkowania gruntów oraz leśnictwa (LULUCF [przypis 1.10 2 ] – Land Use, Land Use-Change and Forestry, art. 3.3, 3.4 protokołu z Kioto).

Str. 55

Jednym z istotnych elementów reformy mechanizmu CDM, co do którego podjęto decyzję podczas szczytu klimatycznego w Durbanie, było umożliwienie realizacji

projektów z zakresu technologii wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (Carbon Capture and Storage, CCS) [przypis 1.10 3 ]. Niestety nadal takiego porozumienia nie wypracowano w stosunku do energetyki jądrowej. Wiele krajów lobbuje za uznaniem energetyki jądrowej w ramach CDM, gdyż to nie tylko

pozwalałoby uzyskać dodatkowe jednostki do emisji, które pomniejszałyby krajowe zobowiązania redukcyjne, ale także byłoby istotnym impulsem ożywienia tego sektora w skali światowej.

Szczyt klimatyczny w Durbanie okazał się w pewnym sensie przełomowy, ponieważ udało się zdefiniować nowy mechanizm rynkowy (New Market Mechanism, NMM) oraz wytyczono ścieżkę dalszej jego operacjonalizacji, w formie opracowywania zasad i procedur (modalities and procedures). Nowy mechanizm rynkowy (NMR) miałby mobilizować dodatkowe przepływy finansowe do krajów rozwijających się, jednocześnie przyczyniając się do zwiększonej kontrybucji tych krajów w globalnej redukcji emisji gazów cieplarnianych.

W dokumencie Zostały zachowane numery stron (Stron 40-51)