funkcjonalnych w świetle przeprowadzonych badań jakościowych
3.3.7. Miasto Sieradz i jego obszar funkcjonalny
Sieradz jest miastem o powierzchni ponad 51 km2,położonym w zachodniej części województwa łódzkiego. Miasto w roku 2017 liczyło 42 570 mieszkańców, zajmu-jąc w województwie jedenaste miejsce pod tym względem53. Do roku 1998 Sieradz był stolicą województwa sieradzkiego, później stał się stolicą powiatu sieradzkiego, dzięki czemu nadal pełni ważną funkcję ośrodka administracyjno-gospodarczego dla zachodniej części województwa. Miasto ma ciekawy potencjał turystyczno--rekreacyjny. Swoją siedzibę ma tu gmina wiejska Sieradz oraz starostwo powia-tu sieradzkiego. Wywiady przeprowadzono z kierownikiem Referapowia-tu ds. Rozwoju Urzędu Miasta Sieradza, starostą sieradzkim, burmistrzem miasta i gminy War-ta oraz burmistrz miasWar-ta Złoczewa54. Tym JST poświęcona zostanie dalsza część opracowania.
Powiat sieradzki utworzony został w roku 1999 w drodze reformy administra-cyjnej. Jego powierzchnia wynosi 1490,83 km2. Swym zasięgiem powiat obejmuje
53 Liczba mieszkańców ma tendencję malejącą, w stosunku do roku 2012 zmniejszyła się o 1081 osób, tj. 2,48%.
54 W spotkaniu uczestniczył również koordynator projektu Złoczewski Obszar Funkcjonalny, prezes spółki Złoczewska Strefa Inwestycyjna.
gminę miejską Sieradz, gminy miejsko-wiejskie: Błaszki, Warta i Złoczew oraz siedem gmin wiejskich: Brąszewice, Brzeźnio, Burzenin, Goszczanów, Klonowa, Sieradz oraz Wróblew. Liczba ludności powiatu wykazuje tendencję spadkową, w roku 2017 liczył on 118 692 mieszkańców55. Powiat sieradzki graniczy z pięcio-ma powiatami województwa łódzkiego (poddębickim, zduńskowolskim, łaskim, wieluńskim i wieruszowskim) oraz trzema powiatami województwa wielkopol-skiego (ostrzeszowskim, kaliskim i tureckim).
Warta jest gminą miejsko-wiejską położoną 15 km od Sieradza. Warta zajmuje powierzchnię 254,34 km2. Liczba ludności w roku 2017 kształtowała się na pozio-mie 12 784 pozio-mieszkańców56. Przez gminę przebiega droga krajowa nr 83, stanowią-ca połączenie między Sieradzem a Turkiem. Krajobraz Warty kształtuje przede wszystkim dolina rzeki Warty, a także zbiornik zalewowy Jeziorsko.
Złoczew jest gminą miejsko-wiejską, o powierzchni 117 km2, z liczbą mieszkań-ców o malejącej tendencji. W roku 2017 liczba ta wynosiła 7189 osób57. Siedzibą gminy jest miasto Złoczew.
Współpraca podejmowana przez miasto Sieradz i inne JST koncentruje się przede wszystkim na drodze ekspresowej S8, która w kontekście gospodarczym stanowi dla miasta kluczowy obszar. Wraz z zachodnią obwodnicą miasta i wę-złami komunikacyjnymi droga ekspresowa ma się pozytywnie przełożyć na po-zyskiwanie nowych inwestycji, poprawę dostępności komunikacyjnej miasta oraz wykorzystanie potencjału gospodarczego Sieradza i regionu. Współpracę w tym zakresie podjęło 20 samorządów. W opinii burmistrza Warty, współpra-ca z miastem Sieradz nie występuje, miasto ma bowiem inne cele. Łączy je je-dynie rzeka. Podobnie współpracę oczenia burmistrz Złoczewa, zdaniem której dotychczas nie wystąpiły związki i wspólność interesów z Sieradzem. Taki stan rzeczy znalazł również potwierdzenie w opinii przedstawiciela Sieradza, który stwierdził, że miasto koncentruje się na wykorzystaniu swojego potencjału en-dogenicznego.
Współpraca powiatu sieradzkiego z gminami leżącymi w jego granicach admi-nistracyjnych opiera się na drogach strategicznych dla powiatu (łączących stolicę powiatu z gminami). W roku 2013 samorządy położone w dolinie rzeki Warty oraz zbiornika Jeziorsko podpisały porozumienie o współpracy. Sygnatariusza-mi byli: starosta poddębicki, starosta sieradzki, burSygnatariusza-mistrz Warty oraz wójt gSygnatariusza-miny Pęczniew. Przystąpienie do partnerstwa rozważa również gmina-miasto Sieradz.
Współpraca obejmie m.in. rozwój turystyki i rekreacji w dolinie rzeki oraz zbior-nika, promocję gospodarczą i społeczną, kulturę i dziedzictwo narodowe. Współ-praca podejmowana przez powiat z innymi JST w zasadzie koncentruje się na po-tencjale przyrodniczym.
55 Liczba ta w stosunku do 2012 r. zmniejszyła się o 1718 mieszkańców, tj. 1,43%.
56 Liczba ta w stosunku do 2012 r. zmniejszyła się o 177 osób, tj. o 1,36%.
57 W stosunku do roku 2012 liczba ta zmniejszyła się o 138 mieszkańców, tj. o 1,88%.
Ponadto w roku 2014 miasto Sieradz, Zduńska Wola, powiat zduńskowolski, gmina Zduńska Wola oraz gmina Zapolice nawiązały współpracę w sprawie przy-gotowania i realizacji projektu Aktywna Dolina Rzeki Warty, którego celem jest rozwój infrastruktury zwiększającej atrakcyjność turystyczno-rekreacyjną obsza-ru funkcjonalnego Doliny Rzeki Warty oraz promocję turystyki aktywnej. W maju 2015 r. do współpracy zaproszono powiat sieradzki oraz Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola. Poza współpracą w obszarze drogi ekspresowej S8 oraz obszaru funkcjonalnego rzeki Warty obecnie trudno mówić o współpracy z sąsiadującymi gminami.
W roku 2013 grupa samorządów powiatów sieradzkiego i wieluńskiego pod-pisała porozumienie w sprawie współpracy przy rozwijaniu infrastruktury gmin leżących na pograniczu tych powiatów. Liderem projektu pn. Złoczewski Ob-szar Funkcjonalny – współpraca samorządów powiatów sieradzkiego i wieluńskie-go w celu wykorzystania potencjału powstającej kopalni odkrywkowej „Złoczew”
oraz drogi ekspresowej S8 była gmina Złoczew, partnerami zaś gminy Brąszewice, Brzeźnio, Burzenin, Klonowa, Ostrówek, jak również powiaty sieradzki i wieluń-ski. W roku 2014 grupa członków została rozszerzona o gminy Lututów, Błaszki oraz Konopnicę.
Warta jest również członkiem Stowarzyszenia „Lokalna Grupa Działania – Przymierze Jeziorsko” utworzonego w roku 2006. LGD swoją działalnością obej-muje obszar gminy Dobrej (województwo wielkopolskie), Pęczniewa, Warty, Sie-radza i Burzenina. Zasadniczym kierunkiem działania Stowarzyszenia jest rozwój obszarów wiejskich wokół zbiornika Jeziorsko, opierający się na aktywizacji lokal-nej społeczności.
Współpraca między urzędem miasta Sieradza a samorządem województwa wy-stępuje w bardzo ograniczonym zakresie (wynika z realizacji zadań ustawowych oraz wspófinansowania przedsięwzięć). Burmistrz Warty współpracę między gmi-ną a urzędem marszałkowskim ocenił pozytywnie. Zdaniem starosty sieradzkiego współpraca z samorządem województwa, opierająca się na wspólnych przedsię-wzięciach, nie istnieje.
Miasto Sieradz najczęściej podejmuje współpracę z: Łódzką Specjalną Strefą Ekonomiczną, Łódzką Agencją Rozwoju Regionalnego, Izbą Gospodarczą, Polską Agencją Informacji i Inwestycji Zagranicznych oraz Głównym Instytutem Gór-nictwa (w zakresie gospodarki niskoemisyjnej). W opinii rozmówcy urząd współ-pracuje z przedsiębiorcami i dla przedsiębiorców. Włącza przedsiębiorców w pro-cesy konsultacji, wykorzystuje też bezpośrednie nieformalne kontakty. Miasto dba o przygotowanie infrastruktury technicznej, zwiększanie i uzbrajanie wolnych tere-nów inwestycyjnych. Opracowało również kompleksową ofertę dla potencjalnych przedsiębiorców, koncentrując się na pozyskaniu nowych inwestorów. Na terenie miasta utworzona została Łódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna, podstrefa Sie-radz, zajmująca powierzchnię łącznie ponad dwóch hektarów. Współpraca powia-tu z podmiotami sektora prywatnego ma sporadyczny charakter (prowadzona jest
np. w zakresie finansowania szkoleń zawodowych uczniów). Natomiast współpraca Warty z przedsiębiorcami, zdaniem burmistrza, układa się bardzo dobrze i koncen-truje na promocji i udostępnieniu terenów. Za kluczowy podmiot, istotny z punktu widzenia rozwoju gminy Złoczew oraz całego ZOF, uznaje się Polską Grupę Ener-getyczną. Złoczew rozważa też współpracę z samorządami gospodarczymi, jak rów-nież planuje utworzenie na swoim terenie Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.
W przypadku współpracy miasta Sieradza ze szkołami wyższymi trudno zna-leźć wspólne pole działania. W przypadku starostwa opiera się ona na przedsię-wzięciach o charakterze miękkim.
Współpraca miasta z organizacjami pozarządowymi realizowana jest według programu współpracy. Jego celem jest budowanie partnerstwa między samorządem a organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami w celu rozpoznawania i za-spokajania potrzeb mieszkańców oraz uaktywniania różnych środowisk w rozwią-zywaniu problemów lokalnych. Współpraca koncentruje się wokół realizacji zadań własnych miasta, w szczególności w obszarach: wypoczynek dzieci i młodzieży, wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej oraz kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego. W przypadku powiatu współpraca z organizacja-mi pozarządowyz organizacja-mi jest sporadyczna, co jest podyktowane przede wszystkim bra- kiem kompetencji powiatu w tym zakresie. Realizacja zadań w trybie konkurso-wym koncentruje się w zasadzie na pomocy społecznej, a w trybie pozakonkursokonkurso-wym – uczestnictwie w imprezach szczebla ponadgimnazjalnego oraz organizacji współ-zawodnictwa powiatowego szkół. Główne formy współpracy gminy Warta z organi-zacjami pozarządowymi koncentrują się wokół działań informacyjnych i konsulta-cyjnych. Organizacje świadczą również pomoc bezpośrednią na rzecz mieszkańców społeczności lokalnej. Współpraca finansowa koncentruje się na zlecaniu zadań publicznych w drodze Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, w szczególności w zakresie wspierania i upowszechniania kultury fizycznej. Gmi-na Złoczew prowadzi współpracę z organizacjami pozarządowymi Gmi-na podstawie corocznie ogłaszanego programu. Gmina z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego podejmuje działania o charakterze finansowym i pozafinansowym. Analiza wyników badań ankieto-wych wskazuje, że gmina środki przekazuje na wspieranie i upowszechnianie kultu-ry fizycznej. Z punktu widzenia rozwoju, Złoczew za kluczowe uznaje jednak dwie podstawowe lokalne organizacje, tj. Towarzystwo Przyjaciół Złoczewa oraz Lokalną Grupę Działania – Ziemia Wieluńsko-Sieradzka.