• Nie Znaleziono Wyników

Ograniczenia i dalsze kierunki działań

W dokumencie Oblicza twórczości (Stron 146-149)

Można wskazać na pewne ograniczenia wynikłe z przyjętych przeze mnie założeń oraz z przebiegu samego procesu badawczego. Wybranie laureatów Nagrody dla Młodych Twórców Kultury na zasadzie pars pro toto (wybór specyficznej jej części zamiast losowego wyboru spośród całości) w pewnym stopniu zawęża generalizację.

Główną aktywnością studentów kierunków artystycznych jest doskonale‑

nie się w wybranej dziedzinie sztuki. Na wiek 18—27 lat przypada czas naj‑

większego rozwoju artystycznych mocy twórczych człowieka. Takie studia pochłaniają więcej czasu niż studia na nieartystycznych kierunkach, dlatego młodzi artyści, pełni zapału i młodzieńczych ideałów, niewiele wiedzą o spe‑

cyfice wolnego rynku. Są zatem nastawieni mniej materialistycznie niż, przy‑

kładowo, artyści w średnim wieku, mający na utrzymaniu całą rodzinę. Nie bez znaczenia jest też fakt, że laureaci nagrody musieli zgłosić się do niej sami, najpierw musieli więc wykazać się inicjatywą związaną z wyszukaniem infor‑

macji o takiej możliwości, staraniami o potrzebne rekomendacje i komple‑

towanie dokumentów. Grupę kontrolną stanowili głównie studenci bardziej ekonomicznych kierunków studiów. Ich nastawienie do otaczającej rzeczywi‑

stości mogło być przez to bardziej merkantylne, zorientowane na jak najszyb‑

sze osiągnięcie odpowiedniego statusu społeczno ‑ekonomicznego. Te ograni‑

czenia, choć zawężają zakres wysuwanych wniosków, nie zmieniają jednak głównych wyników badań, które stanowią istotną przesłankę do stwierdze‑

nia, iż postawa twórcy jest w opozycji do postawy merkantylnej wobec świata.

Potwierdzone założenia i główne hipotezy badawcze zachęcają do dal‑

szych badań. Powinny one dotyczyć bardziej szczegółowego ustalenia różnic oraz ich przyczyn między funkcjonowaniem osób twórczych i merkantyl‑

nych. Kolejny krok w analizie uzyskanych wyników mógłby polegać na prze‑

prowadzeniu analizy regresji wielokrotnej w celu określenia, które z wymia‑

rów twórczości stanowią najlepsze predykatory merkantylizmu psychicznego.

Przeprowadzone badania przeciwstawiające twórczość materializmowi miały charakter pionierski, dlatego sugeruje się ich replikację.

Literatura

Amabile T.M. (1996): Creativity in Context: Update to the Social Psychology of Creativity. Bol‑

der, Colorado: Westview Press.

Baradziej J. (2005): O kłopotach z identyfikacją granic społecznego świata. W: Celińska A., Fidler K. (red.): Człowiek zwierzę — człowiek maszyna. Kraków: Stowarzyszenie Antro‑

pologiczne „Archipelagi Kultury”.

Bauman Z. (2006): Płynna nowoczesność. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Bąbel P. (2005): Przejrzeć neurotyka. Charaktery, 2.

Bernacka E. (2004): Konformizm i nonkonformizm a twórczość. Lublin: UMCS.

Csikszentmihalyi M. (1996): Creativity: Flow and the Psychology of Discovery and Intention.

New York: Harper Collins.

Csikszentmihalyi M. (2000): The Costs and Benefits of Consuming. Journal of Consumer Research, 27, s. 267—272.

Cushman P. (1990): Why the Self is Empty: Toward a Historically Situated Psychology. Ame‑

rican Psychologist, 45, s. 599—611.

Dobrołowicz W. (1993): Psychika i bariery. Warszawa: WSiP.

Eysenck H.J. (1994): Creativity and Personality: Word Association, Origence and Psycho‑

tism. Creativity Research Journal, 7.

Franken M (2005): Psychologia motywacji. Gdańsk: GWP.

Fromm E. (1995): Mieć czy być. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.

Gałdowa A., Nelicki A. (2005): Bycie twórczym jako odpowiedź na wartości. W: Tokarz A.

(red.): W poszukiwaniu zastosowań psychologii twórczości: Kraków: Wydawnictwo Uni‑

wersytetu Jagiellońskiego.

Goleman D. (1997): Inteligencja emocjonalna. Poznań: Media Rodzina.

Golka M. (red.) (2004): W cywilizacji konsumpcyjnej. Poznań: Wydawnictwo Nauko‑

we UAM.

Górnik ‑Durose M. (2002): Psychologiczne aspekty posiadania; między instrumentalnością a społeczną użytecznością dóbr materialnych. Katowice: Uniwersytet Śląski.

Górnik ‑Durose M. (2007): Nowe szaty materializmu — konceptualizacja merkantylizmu psychicznego. Nowe oblicze materializmu, czyli z deszczu pod rynnę. Psychologia. Edu‑

kacja i Społeczeństwo, 4 (3).

Horgan T. (2006): Materialism: Matters of Definition, Defense and Deconstruction. Philo‑

sophical Studies, 131:1, s. 157—183.

Horney K. (2002): Neurotyczna osobowość naszych czasów. Poznań: Rebis.

Jarymowicz M. (1994): Poznawcza indywiduacja a społeczna identyfikacja: model zależności między odrębnością schematów Ja — My / Inni i gotowość do identyfikowania się z inny‑

mi. W: Jarymowicz M. (red.): Poza egocentryczną perspektywą widzenia siebie i świata.

Warszawa: Instytut Psychologii PAN.

Karwowski M. (2009). Klimat dla kreatywności. Warszawa: Difin.

Karwowski M., Kujawski J. (2004): Wybrane cechy osobowości uczniów zdolnych i twórczych.

Warszawa: APS.

Kasser T. (2002): The High Price of Materialism. Cambridge: MIT Press.

Kocowski T., Tokarz A. (1991): Proaktywne i antykreatywne mecznizmy motywacji aktyw‑

ności twórczej. W: Tokarz A. (red.): Stymulatory i inhibitory aktywności twórczej. Kra‑

ków: Uniwersytet Jagielloński.

Kozielecki J. (1987): Koncepcja transgresyjna człowieka. Warszawa: Żak.

Kozielecki J. (1997): Transgresja i kultura. Warszawa: Żak.

Kozielecki J. (2001): Psychotransgresjonizm — nowy kierunek psychologii. Warszawa: Żak.

Kozielecki J. (2003): Społeczeństwo transgresyjne. Szansa i ryzyko. Warszawa: Lideria.

Krzywoń D. (2005): Twórcza postawa młodzieży. Katowice: Uniwersytet Śląski.

Kwiatkowska A. (1999): Tożsamość a społeczne kategoryzacje. Warszawa: IP PAN.

Ledzińska M. (2006): Globalizacja i transgresja. W: Aranowska E., Goszczyńska M. (red.):

Człowiek wobec wyzwań i dylematów współczesności. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Józefowi Kozieleckiemu. Warszawa: Scholar.

Limont W. (1994): Synektyka a zdolności twórcze. Toruń: UMK.

10 Oblicza…

Limont W. (2005): Wykorzystanie myślenia metaforycznego w edukacji ku twórczości. W: To‑

karz A. (red.): W poszukiwaniu zastosowań psychologii twórczości: Kraków: Uniwersy‑

tet Jagielloński.

Longstaff A. (2002): Neurobiologia. Warszawa: PWN.

Mackiewicz R. (2006): Adaptacyjny charakter zachowań konsumenckich: nowy paradyg‑

mat badawczy? Przegląd Psychologiczny, 39: 3/4, s. 197—213.

Matczak A. (1994): Diagnoza intelektu. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.

Nęcka E. (2001): Psychologia twórczości. Gdańsk: GWP.

Nęcka E., Orzechowski J., Szymura B. (2008): Psychologia poznawcza. Warszawa: PWN.

Nosal Cz. (1992): Diagnoza typów umysłu. Wrocław: PWN.

Popek S. (1990): Kwestionariusz Twórczego Zachowania KANH. Lublin: UMCS.

Popek S. (2001): Człowiek jako jednostka twórcza. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Popek S. (red.) (2004): Twórczość w teorii i w praktyce. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Sternberg R.J. (2001): Psychologia poznawcza. Tłum. J.E. Czerniawska. Warszawa: WSiP.

Strzałecki A. (1969): Wybrane zagadniania psychologii twórczości. Warszawa: PWN.

Strzałecki A. (1996): Styl twórczego zachowania: model ogólny i jego zastosowanie. Stu‑

dia z Psychologii, 7, s. 159—182.

Strzałecki A. (2000): Model „Stylu Twórczego Zachowania się” jako wskaźnik pozycji spo‑

łecznej uczniów w grupie. Forum Psychologiczne, 5: 2, s. 160—171.

Strzałecki A. (2003): Psychologia twórczości. Między tradycją a ponowoczesnością. Warsza‑

wa: Wydawnictwo UKSW.

Strzałecki A. (2007): Styl Twórczego Zachowania w analizie procesów wypalenia studenc‑

kiego. Studia Psychologica, 7, s. 85—100.

Strzałecki A., Domurat A. (2010): Model Stylu Twórczego Zachowania a poziom innowa‑

cyjności przyszłej pracy studentów. Czasopismo Psychologiczne.

Studenski R. (2004): Ryzyko i ryzykowanie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Studenski R. (2005): Skłonność do ryzyka a zachowania transgresyjne. W: Żyć wspólnie, od‑

krywać innego, przeciwdziałać zniewoleniu, realizować wspólne cele. Księga streszczeń XXXII Zjazdu Naukowego Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Kraków: Impuls.

Szewczuk W. (1979): Słownik psychologiczny. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Szmidt K., Modrzejewska‑Świgulska M. (red.) (2004): Psychopedagogika działań twórczych.

Kraków: Impuls.

Szmidt K., Piotrowski K. (red.) (2002): Nowe teorie twórczości. Nowe metody pomocy w two‑

rzeniu. Kraków: Impuls.

Terada Y. (2004): Rozwój społeczeństwa konsumpcyjnego — różne koncepcje wolności. W:

Golka M. (red.): W cywilizacji konsumpcyjnej. Poznań: UAM.

Tesser A., Felson R.B., Suls J. (2004): Ja i tożsamość. Gdańsk: GWP.

Tokarz A. (2005): Dynamika procesu twórczego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ja‑

giellońskiego.

Tokarz A. (red.) (2005): W poszukiwaniu zastosowań psychologii twórczości: Kraków: Uni‑

wersytet Jagielloński.

Trzebiński J. (1976): Osobowościowe warunki twórczości. W: Reykowski J. (red.): Osobowość a społeczne zachowanie się ludzi. Warszawa: KIW.

Tyszka T., Falkowski A. (1997): Psychologia zachowań ekonomicznych. Warszawa: PWN.

Walsch K., Derby D. (1998): Neurobiologia kliniczna. Warszawa: PWN.

Wróblewska M. (2005): Osobowościowe uwarunkowania postawy twórczej studentów. Bia‑

łystok: Trans Humana.

W dokumencie Oblicza twórczości (Stron 146-149)