Nasze dotychczasowe badania mają charakter analiz jakościowych.
W dalszych krokach warto skorzystać z gotowych kwestionariu-szy i obiektywnych wskaźników emocjonalności wypowiedzi na blogach, a także mierzalnego wsparcia społecznego, celem analiz ilościowych. W toku analiz jakościowych widać, że kobiety wyko-rzystują różne sposoby radzenia sobie z chorobą, które odpowiadają
46 | Małgorzata Osowiecka, Monika Błajet-Grabowska
stylom regulacji emocji. Wśród konsekwencji emocjonalnych cho-roby można wyróżnić reakcje psychopatologiczne i cechy cha-rakterystyczne dla depresji. Wychodząc od badania Osowieckiej i Sterczyńskiego (2016) oraz innych teoretycznych i empirycznych dowodów na znaczenie ekspresyjnego pisania w pobudzaniu proce-sów poznawczych (w tym twórczego myślenia), chcemy dodatkowo wykazać, że pisanie ekspresyjne na blogach, sposób pisania, style regulacji emocji oraz poziom depresyjności wiążą się z konsekwen-cjami poznawczymi, zwłaszcza twórczym myśleniem. Badanie ma charakter korelacyjny. Zweryfikujemy związek częstotliwości pisania na blogu i emocjonalności wypowiedzi, poziomu wsparcia, a także stylu regulacji emocji z poziomem skuteczności w radze-niu sobie z chorobą i poziomem funkcjonowania poznawczego w zakresie myślenia twórczego. Badania będą prowadzone online.
Pierwszym krokiem będzie kontakt z kobietami piszącymi na temat chorób nowotworowych, których blogi uprzednio analizowano na drodze jakościowej. W dalszych badaniach zastosujemy więc kwestionariusze: Skalę Depresji Becka (BDI), Kwestionariusz Re-gulacji Emocji Grossa (1999), Test Niezwykłych Zastosowań Guil-forda. Pierwszy z kwestionariuszy mierzy nasilenie depresji, drugi preferowany przez człowieka sposób regulacji emocji (oraz jego adaptacyjność i nieadaptacyjność), natomiast trzeci z propono-wanych mierzy myślenie twórcze i był już zastosowany w badaniu Osowieckiej i Sterczyńskiego (2016).
Podsumowanie
Z przeprowadzonych analiz jakościowych blogów kobiet z chorobą nowotworową wynika, że autorki stosują różnorodne sposoby ra-dzenia sobie z własnymi emocjami, których przyczyną jest choroba.
Najczęstszym z nich jest pisanie o własnych emocjach. Istnieje też wiele innych metod radzenia sobie, np. humor, proszenie o wspar-cie społeczne i instrumentalne oraz formy negatywne: wyolbrzy-mianie problemów, odmawianie pomocy. W internetowych opisach
Czy pisanie bloga może być terapią… | 47
choroby blogi wydają się być nadzieją na zmniejszenie lęku, który towarzyszy przeżywaniu choroby. Pisanie, czytanie i opowiadanie o swoich przeżyciach na blogach może wpływać na zmniejszenie cierpienia i łatwiejszą adaptację do przeżywanej choroby. Można przypuszczać, że dla kobiet spostrzegane i dawane wsparcie wy-daje się być w mniejszym stopniu zależne od czynników indywi-dualnych i sytuacyjnych, a bardziej: od czynników kulturowych.
Zgodnie z teorią ról kształtowanych kulturowo jedną z istotnych właściwości zdefiniowanej kulturowo roli kobiecej jest otwartość na innych i gotowość do udzielania im pomocy w codziennych sytuacjach (Cieślak, Wojnbergier 2006). Dzięki świadomości, że pisanie ekspresyjne z niemal całkowitą pewnością zostanie dostrze-żone, kobiety coraz częściej sięgają po tego typu formę radzenia sobie z trudnymi odczuciami i otrzymują od innych (zwłaszcza od osób tej samej płci) wsparcie, którego potrzebują.
Internet, jak żadne inne medium, spowodował wiele zmian w relacjach międzyludzkich, a także wsposobach porozumiewania się. Z jednej strony mówi się o zagrożeniach (takich jak uzależnie-nie) niesionych przez rozwój Internetu, a z drugiej o korzyściach, jakie może on dać osobom wymagającym pomocy, psychoterapii, rozmowy (Drath 2015). W dzisiejszych czasach mamy o wiele wię-cej różnych form pomocy psychologicznej niż jeszcze dekadę czy dwie temu. Oprócz rozmowy terapeutycznej kierowanej do osób z problemami psychicznymi są to: poradnictwo dla osób zdro-wych, pomoc parom, rodzinom, a także wsparcie w chorobach somatycznych (Simonton 2012). Internet jest nadal dość słabo za-gospodarowanym terapeutycznie obszarem, budzącym wśród wielu terapeutów kontrowersje. Może on jednak wiele pomóc w ekspresji własnych problemów. Forma komunikacji w Internecie ułatwia kontakt: nie wymaga kontaktu bezpośredniego, a także pozwala na zacieranie się granic między ludźmi, ponieważ w kontakcie za pośrednictwem sieci zazwyczaj nie mają dużego znaczenia takie cechy indywidualne jak wiek, wygląd, pochodzenie (Drath 2015).
Temat pomocy w Internecie, a zwłaszcza samopomocy, jest obecnie tematem dopiero dyskutowanym. Z pewnością w toku rozwoju
48 | Małgorzata Osowiecka, Monika Błajet-Grabowska
nowych technologii będziemy mogli przybliżyć się do odpowiedzi na pytanie, czy ta szybkość dotyczy również procesu zdrowienia i poprawy samopoczucia osób chorujących na nowotwory.
Bibliografia
Baikie, K.A.; Wilhelm, K. (2005). Emotional and physical health benefits of expressive writing. Advances in Psychiatric Treatment, 11.
Beck, A.T. (1967). The diagnosis and management of depression. Philadelphia, PA: University of Pennsylvania Press.
Rodzvilla, J. (ed.) (2002). We’ve Got Blog: How Weblogs are Changing our Culture. Cambridge, MA: Perseus Publishing.
Boals, A.; Klein, K. (2005). Word use in emotional narratives about failed romantic relationships and subsequent mental health. Journal of Language and Social Psychology, 3.
Chung, C.K.; Pennebaker, J.W. (2007). The psychological functions of function words, [w:] K. Fiedler (ed.), Social communication. New York: Psycho-logy Press.
Cieślak, R.; Wojnbergier, S. (2006). Styl przywiązania a wsparcie społeczne w związku małżeńskim. Studia Psychologiczne, 44(4).
Drath, W. (2015). Miejsce psychoterapii w społeczeństwie ery Internetu. Psy-choterapia, 2(173).
Drat-Ruszczak, K. (2011). Uciszanie się kobiet – zachowanie w bliskich związ-kach. Wykład otwarty. Sopot: SWPS.
Frank, A. (1998). Just listening: narrative and deep illness. Families, System
& Health. 16(3).
Gross, J.J. (1999). Emotion Regulation: Past, Present, Future. Cognition and Emotion, 13(5).
Han W. i in. (2005). Breast cancer and problems with medical interactions:
Relationships with traumatic stress, emotional self-efficacy and social support. Psychooncology, 14(4).
Heilferty, C. (2009). Toward a theory of online communication in illness:
concept analysis of illness blogs. Journal of Advanced Nursing, 65(7).
Czy pisanie bloga może być terapią… | 49
Izdebski, P. (2007). Psychologiczne aspekty przebiegu choroby nowotworowej piersi. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Kleimman, A. (1988). The illness narratives: suffering, healing and human condition. New York: Basic Books.
Osowiecka M.; Sterczyński R. (2016). Write about your difficult experience!
Describing emotions leads to creativity boost. Personality and Individual Differences [w druku].
Maruszewski T.; Ścigała, E. (1995). Poznawcza reprezentacja emocji. Przegląd Psychologiczny, 38.
Pennebaker, J.W.; Mayne, T.J.; Francis, M.E. (1997). Linguistic predictors of adaptive bereavement. Journal of Personality and Social Psychology, 72.
Simonton, C. (2012). Triumf życia. Możesz mieć przewagę nad rakiem, przeł.
A. Bidziński, A. Wrońska. Łódź: Wydawnictwo Jacek Kaszyk.
Smyth, J.; Helm, R. (2003). Focused expressive writing as self-help for stress and trauma. Journal of Clinical Psychology, 59.
Smyth, J.; Nazarian, D.; Arigo, D. (2008). Expressive Writing in the Clinical Context. Emotion Regulation, 59(2).
Sormanti, M. (2010). Facilitating women’s development through the illness of cancer: depression, self-silencing, and self-care, [w:] D. Jack, A. Ali (eds.), Silencing the self across cultures. Depression and gender in the social world. Oxford–New York: Oxford University Press.
Stirman, S.W.; Pennebaker, J.W. (2001). Word use in the poetry of suicidal and nonsuicidal poets. Psychosomatic Medicine, 63.
Ślubowska, M.; Ślubowski, T. (2008). Problemy psychosocjalne w raku piersi.
Psychoonkologia, 1.
Trzebiatowska, I.A. (2002). Depresja w chorobie nowotworowej. Psychoon-kologia, 2.
Wolf, M.; Theis, F.; Kordy, H. (2013). Language use in eating disorder blogs.
Psychological implications of social online activity. Journal of Language and Social Psychology, 32.
Wysocka-Bobryk, T.; Procner, M.; Tchórzewska H. (2001). Hierarchia war-tości i obraz płci psychologicznej w grupach kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi i układu chłonnego. Psychoonkologia, 9.
Łucja Kapralska, Agata Maksymowicz AGH w Krakowie