6. Społeczeństwo w grody i ich funkcje – posługuje się terminami: – poprawnie posługuje się – przedstawia charakter drużyny – wyjaśnia, czym się różnił – wskazuje przykłady nazw czasach pierwszych życie w grodzie i na gród, podgrodzie, danina, terminami: gród, podgrodzie, książęcej wojownik drużyny od miejscowości, które mogły
Piastów podgrodziu posługi prawo książęce, danina, – wyjaśnia powinności ludności rycerza w średniowieczu pełnić
sposoby uprawy roli na – przedstawia wygląd posługi, osada służebna względem władcy funkcję osad służebnych
ziemiach polskich i budowę średniowiecznego – charakteryzuje grupy
podział społeczeństwa w grodu ludności w państwie
państwie pierwszych – opisuje sposoby wczesnopiastowskim Piastów pozyskiwania ziemi uprawnej i – omawia zakres władzy
zakres władzy panującego jej uprawiania panującego w państwie
powinności poddanych pierwszych Piastów
wobec władcy
powstanie rycerstwa w Polsce
terminy: metoda żarowa, gród, podgrodzie, prawo książęce, danina, posługi, osada służebna, wojowie, drużyna książęca
* Tajemnice sprzed źródła historyczne – wymienia nazwy źródeł – przedstawia dokonania – omawia teorie dotyczące – określa ramy – przedstawia przykład innej wieków – Kto dotyczące początków historycznych dotyczących postaci: Galla Anonima pochodzenia Galla Anonima chronologiczne wydarzeń średniowiecznej kroniki spisywał dzieje państwa polskiego dziejów państwa polskiego za i Wincentego Kadłubka – wymienia przyczyny opisanych w kronikach Galla polskiej
Polski? obiektywizm i prawda panowania pierwszych powstania kronik Anonima i Wincentego
historyczna Piastów Kadłubka
– tłumaczy konieczność weryfikacji prawdziwości źródeł historycznych
i gospodarcze w okresie dzielnicowego
rozbicia dzielnicowego – omawia postaci:
terminy: rozbicie Władysława Wygnańca,
dzielnicowe, dzielnica Leszka Białego, Konrada
senioralna, Tatarzy, Mazowieckiego, Henryka
osadnictwo, kolonizacja, Pobożnego
trójpolówka – zaznacza na osi czasu daty:
postaci historyczne: 1226 r., 1227 r., 1241 r.
Władysław Wygnaniec, Leszek Biały, Konrad Mazowiecki, Henryk Pobożny
2. Zjednoczenie koronacja i śmierć – przy pomocy nauczyciela – poprawnie posługuje się – przedstawia próby – wyjaśnia, jaką rolę – przedstawia wyobrażenie Polski Przemysła II posługuje się terminami: terminami: starosta, zjednoczenia Polski przez w zjednoczeniu kraju na temat świętego
panowanie Wacława II starosta, Szczerbiec Szczerbiec książąt śląskich oraz Przemysła odegrał Kościół katolicki Stanisława jako patrona
rola arcybiskupów – wskazuje na mapie: II zjednoczenia kraju
gnieźnieńskich i jednolitej granice państwa polskiego – opisuje, w jakich
organizacji kościelnej za panowania Władysława okolicznościach Władysław
w zjednoczeniu dzielnic Łokietka, ziemie utracone na Łokietek utracił Pomorze
polskich rzecz Krzyżaków Gdańskie
przejęcie władzy przez – omawia postaci: Przemysła – przedstawia działania Władysława Łokietka i jego II, arcybiskupa Jakuba Władysława Łokietka na rzecz
koronacja Świnki, Wacława II, zjednoczenia kraju
rządy Władysława Łokietka Władysława Łokietka – opisuje przebieg konfliktu
konflikt Łokietka – zaznacza na osi czasu daty: Władysława Łokietka
z Krzyżakami i bitwa pod 1295 r., 1309 r., 1320 r., z Krzyżakami
1331 r.
Płowcami
terminy: starosta, Szczerbiec
postaci historyczne:
Przemysł II, arcybiskup Jakub Świnka, Wacław II, Władysław Łokietek
3. Czasy Kazimierza polityka dyplomacji – przy pomocy nauczyciela – poprawnie posługuje się – przedstawia i ocenia – wyjaśnia, dlaczego – przedstawia cele oraz Wielkiego Kazimierza Wielkiego posługuje się terminami: terminami: uniwersytet, Orle postanowienia pokoju w Kaliszu Kazimierz Wielki za konsekwencje układu
pokój z zakonem uniwersytet, Orle Gniazda, Gniazda, Akademia – charakteryzuje reformy najważniejsze uznał reformy dynastycznego zawartego
krzyżackim w Kaliszu Akademia Krakowska Krakowska Kazimierza Wielkiego wewnętrzne państwa przez Kazimierza Wielkiego
przyłączenie nowych ziem – przy pomocy nauczyciela – wskazuje na mapie: – wyjaśnia, w jaki sposób – tłumaczy, jakie znaczenie z Węgrami
do państwa polskiego tłumaczy, co zdecydowało granice monarchii Kazimierz dbał o obronność miało założenie Akademii – wyjaśnia, dlaczego sól
reformy Kazimierza o przyznaniu Kazimierzowi Kazimierza Wielkiego państwa Krakowskiej należała niegdyś do
Wielkiego przydomka „Wielki” i ziemie włączone do Polski – wyjaśnia znaczenie uczty u najdroższych towarów
umocnienie granic – wyjaśnia znaczenie słów, że przez tego władcę Wierzynka – przedstawia wybrany
polskiego państwa Kazimierz Wielki: zastał Polskę – zaznacza na osi czasu daty: zamek wzniesiony w czasach
utworzenie Akademii drewnianą, a zostawił 1333 r., 1343 r., 1364 r. Kazimierza Wielkiego
Krakowskiej i skutki tej murowaną decyzji
38
zjazd monarchów w Krakowie
uczta u Wierzynka
terminy: uniwersytet, Orle Gniazda, Akademia Krakowska
postać historyczna:
Kazimierz Wielki
4. Unia polsko- koniec dynastii Piastów na – przy pomocy nauczyciela – poprawnie posługuje się – przedstawia okoliczności – charakteryzuje stanowisko – uzasadnia twierdzenie, że litewska polskim tronie posługuje się terminem: unia terminami: Andegawenowie, objęcia tronu polskiego przez polskiej delegacji na soborze poglądy Pawła Włodkowica
rządy Andegawenów w personalna unia personalna, sobór, Jadwigę w Konstancji na temat wojen religijnych
Polsce – przedstawia dynastię Wielkie Księstwo Litewskie, – wymienia postanowienia unii – wyjaśnia, dlaczego są aktualne także dzisiaj
unia polsko-litewska zapoczątkowaną przez Jagiellonowie w Krewie Akademia Krakowska
w Krewie Władysława Jagiełłę – wyjaśnia przyczyny – przedstawia postanowienia została przemianowana na
wielka wojna z zakonem – przy pomocy nauczyciela zawarcia unii polsko- pokoju w Toruniu Uniwersytet Jagielloński krzyżackim i bitwa pod opisuje przyczyny i przebieg litewskiej – wyjaśnia zasady współpracy
Grunwaldem wielkiej wojny z zakonem – opisuje przebieg bitwy pod między Polską a Litwą ustalone
I pokój w Toruniu krzyżackim Grunwaldem w zapisach unii w Horodle
unia w Horodle – wskazuje na mapie:
terminy: Andegawenowie, granice Wielkiego Księstwa
Litewskiego, Krewo, unia personalna, sobór,
Horodło, Grunwald, Toruń Wielkie Księstwo Litewskie,
– opisuje postaci: Ludwika Jagiellonowie
Węgierskiego, Jadwigi,
postaci historyczne:
Władysława Jagiełły, Ludwik Węgierski, Jadwiga,
wielkiego księcia Witolda, Władysław Jagiełło, wielki
Pawła Włodkowica, Ulricha książę Witold, Paweł
von Jungingena Włodkowic, Ulrich von
– zaznacza na osi czasu daty:
Jungingen
1385 r., lata 1409–1411, 1410 r., 1413 r.
* Tajemnice sprzed okoliczności powstania – przedstawia, kim był Jan – wyjaśnia, w jaki sposób Jan – wyjaśnia, dlaczego podczas II – wymienia cele – wyjaśnia, jakie warunki wieków – Jaką bitwę obrazu Bitwa pod Matejko Matejko przygotowywał się wojny światowej Niemcom namalowania obrazu Bitwa powinno spełniać dzieło
namalował Jan Grunwaldem do namalowania obrazu zależało na zniszczeniu dzieła pod Grunwaldem sztuki, aby można je było
Matejko? Jan Matejko jako malarz – omawia nieścisłości w traktować jako źródło
dziejów Polski przekazie historycznym historyczne
obrazy jako źródło wiedzy obrazu Bitwa pod – omawia inne dzieło Jana
historycznej Grunwaldem Matejki
znaczenie Bitwy pod Grunwaldem
39
5. Czasy świetności okoliczności zawarcia unii – przy pomocy nauczyciela – poprawnie posługuje się – przedstawia okoliczności – wyjaśnia, dlaczego doszło – przedstawia Jana Długosza dynastii Jagiellonów polsko-węgierskiej posługuje się terminami: terminami: Związek Pruski, zawarcia unii polsko-węgierskiej do zawiązania Związku jako historyka i
bitwa pod Warną wojska zaciężne, żołd wojna trzynastoletnia, Prusy – charakteryzuje rządy Pruskiego wychowawcę przyszłych
panowanie Kazimierza – przy pomocy nauczyciela Królewskie, Prusy Zakonne, Kazimierza Jagiellończyka – porównuje postanowienia królów Polski
Jagiellończyka opisuje okoliczności śmierci wojska zaciężne, żołd – opisuje przebieg wojny I i II pokoju toruńskiego – wyjaśnia, dlaczego wojska
wojna trzynastoletnia Władysława Warneńczyka – wskazuje na mapie: Węgry, trzynastoletniej – uzasadnia twierdzenie, że zaciężne pod koniec
II pokój toruński i jego – przy pomocy nauczyciela Warnę, Prusy Królewskie, – przedstawia postanowienia II odzyskanie dostępu do średniowiecza zastąpiły w postanowienia wyjaśnia, dlaczego dla Polski Prusy Zakonne, państwa pokoju toruńskiego morza miało przełomowe bitwach tradycyjne
panowanie Jagiellonów w ważne stało się odzyskanie rządzone przez Jagiellonów znaczenie dla rozwoju rycerstwo
Czechach i na Węgrzech dostępu do morza w drugiej połowie XV w. polskiej gospodarki
– omawia dokonania:
terminy: Związek Pruski,
Władysława III wojna trzynastoletnia, Prusy
Warneńczyka, Zbigniewa Królewskie, Prusy Zakonne,
Oleśnickiego i Kazimierza wojska zaciężne, żołd
Jagiellończyka
postaci historyczne:
– zaznacza na osi czasu daty:
Władysław III Warneńczyk,
1444 r., 1454 r., 1466 r.
Kazimierz Jagiellończyk, Zbigniew Oleśnicki
6. Monarchia monarchia patrymonialna i – przy pomocy nauczyciela – poprawnie posługuje się – wyjaśnia, w jaki sposób – przedstawia, kiedy i w jaki – ocenia, jakie szanse i jakie stanowa w Polsce stanowa posługuje się terminami: terminami: rycerstwo przekształciło się w sposób doszło do zagrożenie niosło za sobą
wpływ przywilejów szlachta, sejm walny, izba monarchia patrymonialna, szlachtę utworzenia stanów w Polsce zwiększenie wpływu nadawanych przez władcę na poselska, senat monarchia stanowa, – wyjaśnia, w jaki sposób – tłumaczy różnice między szlachty na władzę
osłabienie władzy przywileje, szlachta, szlachta uzyskała wpływ monarchią patrymonialną
królewskiej pańszczyzna, konstytucja na sprawowanie rządów a stanową
przekształcenie się sejmowa, sejm walny, izba w Polsce – wyjaśnia, jaka jest geneza
rycerstwa w szlachtę poselska, senat – przedstawia najważniejsze nazw obu izb sejmu
przywileje szlacheckie i ich – przedstawia sejm walny przywileje szlacheckie walnego: izby poselskiej
konsekwencje dla władzy oraz jego skład – wyjaśnia znaczenie konstytucji oraz senatu
królewskiej – zaznacza na osi czasu daty: Nihil novi
ukształtowanie się sejmu 1374 r., 1505 r.
walnego
konstytucja Nihil novi i jej znaczenie dla ustroju Rzeczypospolitej
terminy: monarchia patrymonialna, monarchia stanowa, przywileje, szlachta, pańszczyzna, konstytucja sejmowa, sejm walny, izba poselska, senat
40