W niniejszym rozdziale przedstawiono powiązania pomiędzy założeniami niniejszego dokumentu, a dokumentami strategicznymi rozwoju gminy.
Strategia Rozwoju Gminy Janów na lata 2014 – 2020
Strategia Rozwoju Gminy Janów na lata 2014 – 2026 stanowi jeden z podstawowych planów działania, przedstawiających długookresowe cele i kierunki rozwoju gminy. Wizja rozwoju przedstawiona w dokumencie skupia się wokół 4 celów strategicznych prowadzących do powstania konkurencyjnej, atrakcyjnej dla przedsiębiorców, przyjaznej dla mieszkaoców i bezpiecznej gminy. Gminny Program Rewitalizacji Gminy Janów wpisuje się w założenia Strategii, a jego cele są spójne z celami ww.
dokumentu.
Cel strategiczny I.1. „Wspieranie rozwoju gospodarki lokalnej poprzez aktywizację lokalnych przedsiębiorców oraz przyciąganie nowych inwestorów” realizowany jest m.in. poprzez tworzenie sieci wsparcia dla przedsiębiorstw oraz rozwój turystyki i rekreacji bazującej na walorach przyrodniczych i kulturowych gminy Janów. Spójnośd Gminnego Programu Rewitalizacji z zapisem wskazanego wyżej celu Strategii znajdujemy w 1. celu strategicznym GPR-u. Cel ten skupia się wokół kwestii zwiększania aktywności i przedsiębiorczości mieszkaoców, co jest jednym ze sposobów przeciwdziałania bezrobociu. Powiązania omawianego celu Strategii odnajdujemy również w celu 2. GPR-u i kierunku działania 3. Tworzenie przestrzeni służących rozwojowi przedsiębiorczości. Jednym z podstawowych działao mających na celu rozwój lokalnej gospodarki jest tworzenie odpowiednich warunków, w tym dostosowanie przestrzeni publicznych dla potrzeb przedsiębiorców. Gmina Janów jako obszar położony na terenie jury krakowsko – częstochowskiej, posiada duży potencjał turystyczny, co trzeba wziąd pod uwagę przy tworzeniu przestrzeni, mających na celu przyciągnięcie turystów oraz zapewnienie inwestorom odpowiednich warunków do tworzenia bazy turystycznej.
Cel strategiczny I.2. Rozwój infrastruktury jest spójny z 3. celem Gminnego Programu Rewitalizacji:
Wysoka estetyka otoczenia i jakośd środowiska naturalnego w obszarze rewitalizacji. Według Strategii rozwój infrastruktury będzie się opierał m.in. o poprawę dostępności komunikacyjnej oraz o ochronę wartości przyrodniczych i kulturowych. Poprawa stanu jakości dróg i tworzenie infrastruktury około drogowej będzie realizowany przez kierunek działania zapewniający rozwój infrastruktury technicznej na terenie obszaru rewitalizacji. Realizacja działao edukacyjnych mających na celu poprawę jakości środowiska naturalnego odpowie na wyzwania kwestii ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego.
Cel strategiczny II.1. „Wzrost poziomu i jakości życia mieszkaoców gminy Janów skupia się głównie na podniesieniu jakości kształcenia w placówkach edukacyjnych, zwiększaniu dostępu do kultury jako możliwości spędzania czasu oraz wzrostu poczucia bezpieczeostwa mieszkaoców gminy. Cel ten jest spójny z celem 1. Gminnego Programu Rewitalizacji zakładającego rozwój oferty edukacji poza formalnej oraz spędzania czasu wolnego dla różnych grup mieszkaoców. Cel ten można powiązad również z celem strategicznym 2. Przyjazna przestrzeo służącą animacji i przeciwdziałaniu problemom
16
społecznym wśród mieszkaoców i Kierunkiem Działania 1. Modernizacja budynków publicznych z przeznaczeniem na cele społeczne. Modernizacja budynków odbędzie się w zakresie zaadaptowania ich i przystosowania pod działania edukacyjne i kulturalne.Cel strategiczny III.1. „Budowa partnerstw z podmiotami i jednostkami wewnątrz społeczności gminy Janów i w jej otoczeniu” zwraca uwagę na kwestię kreowania społeczeostwa obywatelskiego w gminie.
Spotyka się to z założeniem celu 3. GPR-u, który oprócz działao technicznych, zakłada również szereg działao edukacyjno- szkoleniowych, mających na celu budowanie coraz lepszej świadomości, jak i współodpowiedzialności za przestrzeo publiczną.
Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2014 – 2023
Podstawowym dokumentem określającym cele prowadzonej polityki społecznej w gminie jest Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2014 – 2023. Sformułowane cele Gminnego Programu Rewitalizacji wpisują się w cele wyżej wymienionego dokumentu strategicznego.
Korelacje obu dokumentów widoczne są przede wszystkim w następujących obszarach problemowych i odpowiadających im celach strategicznych:
Cel strategiczny 1. „Wzmocnienie systemu wsparcia wobec osób bezrobotnych i zagrożonych wykluczeniem społecznym” opiera się na zmniejszeniu poziomu bezrobocia i minimalizacji wykluczenia społecznego oraz likwidowaniu negatywnych skutków bezrobocia. Cel ten będzie realizowany przez działania takie, jak m.in. prowadzenie szkoleo, prowadzenie punktu informacyjnego, stworzenie banku ofert, dostęp do bezpłatnych konsultacji oraz organizowanie prac subsydiowanych. Cel ten jest spójny z 1. Celem strategicznym Gminnego Programu Rewitalizacji, w którym jednym z kierunków jest prowadzenie działao na rzecz zmniejszenia bezrobocia oraz tworzenia warunków do rozwoju przedsiębiorstw.
Kolejny Cel Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych - „Stworzenie warunków do optymalnego rozwoju i funkcjonowania rodzin” ma byd realizowany m.in. przez edukację społeczną, imprezy integracyjne, zwiększenie pomocy finansowej, zapewnienie pomocy psychologicznej, programy profilaktyczne dla dzieci odnośnie uzależnieo i pomoc w postaci asystentury rodzin. Cel ten jest spójny z celem 1. GPR-u i jego kierunkiem działao „Podejmowanie działao służących zmniejszeniu występowania problemów z uzależnieniami”.
Trzeci cel Strategii „Rozwój systemu wsparcia dla osób starszych i niepełnosprawnych” skupia się pomocy osobom starszym oraz niepełnosprawnym m.in. poprzez promowanie inicjatyw, które sprzyjają włączeniu osób starszych w życie społeczne, idea grup sąsiedzkich, zwiększanie dostępu osób starszych do kultury oraz propagowanie pozytywnego wizerunku seniorów. Założenia te pokrywają się 1 Celem Strategicznym Gminnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Janów, który skupia się na stworzeniu oferty służącej włączeniu osób starszych w życie społeczne oraz zawodowe.
Czwarty cel Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych, czyli „Rozwój zintegrowanego systemu przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy w rodzinie” opiera się na zwiększaniu działao profilaktycznych dla dzieci i młodzieży odnośnie postaw społecznych, uzależnieo oraz przemocy w rodzinie. Założenia wskazanego celu łączą się z celem GPR Gminy Janów nr 1, który w jednym z
17
swoich kierunków mówi o podejmowaniu działao służących zmniejszeniu występowania problemów z uzależnieniami.Ostatni cel Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych „Rozwój aktywnej społeczności lokalnej – społeczeostwa obywatelskiego” skupia się m.in. na wzroście świadomości społecznej mieszkaoców, co odpowiada kierunkowi Podejmowanie działao mających na celu budowę świadomości i współodpowiedzialności za przestrzeo publiczną w celu strategicznym nr 3.
Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Janów - uchwała Rady Gminy Janów nr 46/X/03 z dnia 10 lipca 2003r. - obowiązujący
Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Janów jest dokumentem określającym politykę przestrzenną oraz zasady gospodarowania terenami gminy. Z racji rangi dokumentu, kluczowe jest określenie spójności pomiędzy wytyczonymi w Studium kierunkami polityki przestrzennej a celami i kierunkami działao zawartymi w Gminnym Programie Rewitalizacji.
Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania przestrzennego Gminy Janów z 2003 roku jako cel główny podaje: „Rozwój zrównoważony respektujący unikalne walory przyrodniczo-kulturowe Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd”, co jest spójne z celem rewitalizacji – „Poprawa jakości życia mieszkaoców obszaru rewitalizacji poprzez realizacje zintegrowanych działao, służących przeciwdziałaniu zdiagnozowanym problemom w sferze społecznej, gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej oraz środowiskowej.”
Ponadto w ramach celów strategicznych studium uwzględniono cele strategiczne, które także wykazują spójnośd z opracowanym dokumentem Gminnego Programu Rewitalizacji.
W szczególności należy zwrócid uwagę na cel strategiczny Rozwój funkcji rekreacji turystyki i edukacji ekologicznej poprzez wykorzystanie walorów i zasobów środowiska przyrodniczego i kulturowego, który jest spójny z dwoma celami GPR Janów – CS2. Przyjazna przestrzeo służąca aktywności i aktywizacji oraz przeciwdziałaniu problemom społecznym, w ramach którego to celu zakłada się poprawę dostępności i atrakcyjności oferty spędzania czasu wolnego, w tym oferty wykorzystującej właśnie zasoby społeczne i środowiskowe gminy Janów; CS3. Wysoka estetyka otoczenia i jakośd środowiska naturalnego, w ramach którego planuje się między innymi podejmowanie działao służących edukacji ekologicznej wśród mieszkaoców.
Spójnośd celów można zauważyd także poprzez cel strategiczny SUiKZP: Stworzenie warunków do aktywizacji gospodarczej gminy / nowe miejsca pracy poza rolnictwem, wielofunkcyjny rozwój wsi.
Działania aktywizujące mieszkaoców do podejmowania pracy oraz działania związane z rozwojem ekonomicznym gminy zawarte są w dwóch celach strategicznych programu rewitalizacji, w tym w celu strategicznym 1, poprzez kierunek działania KD2. Prowadzenie działao mających na celu przeciwdziałanie różnym formom bezrobocia i tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi przedsiębiorczości w tym ekonomii społecznej oraz celu strategicznym 2 poprzez kierunek działania KD3. Tworzenie przestrzeni służących rozwojowi przedsiębiorczości.
18
Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego – projekt (sierpieo2017)
Głównym celem opracowywanego Studium jest „Rozwój zrównoważony respektujący unikalne walory przyrodniczo – kulturowe Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd”. Cel ten będzie realizowany poprzez realizację zadao mających na celu kreowanie polityki publicznej w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego. Działania te odpowiadają celowi strategicznemu nr 3. Wysoka estetyka otoczenia i jakośd środowiska naturalnego w obszarze rewitalizacji, który osiągnięty zostanie przez działania edukacyjne mające na celu poprawę jakości środowiska naturalnego.
W zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego Studium przewiduje realizacje zadao zmierzających do utrzymania budynków zabytkowych w dobrym stanie technicznym, co Gminny Program Rewitalizacji będzie realizował poprzez poprawę stanu technicznego obiektów budowlanych w celu strategicznym nr 3. Poprawa stanu technicznego obiektów budowlanych.
Zadania z zakresu komunikacji: modernizacja dróg, reorganizacja układu komunikacyjnego, tworzenie miejsc parkingowych oraz zwiększenie bezpieczeostwa są spójne z celem nr 3. programu rewitalizacji Wysoka estetyka otoczenia i jakośd środowiska naturalnego w obszarze rewitalizacji, który będzie osiągnięty poprzez działania mające na celu rozwój infrastruktury technicznej w obszarze rewitalizacji.
Studium Uwarunkowao i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Janów jako jeden z celów wskazuje rozwój infrastruktury technicznej. Będzie on realizowany poprzez uzbrojenie terenu pod kątem inwestycji, poprawę stanu istniejących obiektów i ich rozbudowę oraz zwiększenie liczby gospodarstw domowych wykorzystujących odnawialne źródła energii. W Gminnym Programie Rewitalizacji poprawie infrastruktury technicznej odpowiada cel 2. Przyjazna przestrzeo służącą animacji i przeciwdziałaniu problemom społecznym wśród mieszkaoców, który skupia się na kierunkach działania: modernizacja budynków publicznych z przeznaczeniem na cele społeczne, poprawa jakości i dostępności do przestrzeni rekreacyjnych w obszarze rewitalizacji oraz tworzenie przestrzeni służących rozwojowi przedsiębiorczości. Zapis ze Studium jest również spójny z celem nr 3.
Wysoka estetyka otoczenia i jakośd środowiska naturalnego w obszarze rewitalizacji. Działaniom wskazanym w Studium odpowiadają kierunki: poprawa stanu technicznego obiektów budowlanych oraz rozwój infrastruktury technicznej w obszarze rewitalizacji.
W zakresie zmian w strukturze przestrzennej gminy Studium wskazuje przeprowadzenie działao polegających m.in. na przygotowaniu terenów pod inwestycje, tworzenie atrakcyjnych warunków do rozwoju przedsiębiorczości, tworzenie ładu przestrzennego, wprowadzenie zieleni, w szczególności w postaci pasów izolacyjnych oraz rozwój usług turystycznych w ramach wyznaczonych terenów inwestycyjnych. Przygotowanie terenów pod inwestycję i tworzenie warunków dla rozwoju przedsiębiorczości jest spójne z celem 1. Aktywna społecznie i zawodowo społecznośd obszaru rewitalizacji w Gminie Janów. Cel ten będzie realizowany poprzez prowadzenie działao mających na celu przeciwdziałanie różnym formom bezrobocia i tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi przedsiębiorczości w tym ekonomii społecznej. Rozwój usług turystycznych jest zbieżny z celem nr 2.
Przyjazna przestrzeo służącą aktywności i aktywizacji oraz przeciwdziałaniu problemom społecznym wśród mieszkaoców i kierunkiem działania zmierzającym do tworzenia przestrzeni służących rozwojowi przedsiębiorczości. Wprowadzenie terenów zielonych odpowiada celowi nr 3. Wysoka estetyka otoczenia i jakośd środowiska naturalnego w obszarze rewitalizacji.
19
3. Metodologia wyznaczenia obszaru zdegradowanego i rewitalizacji
Do wyznaczenia obszaru zdegradowanego i rewitalizacji zastosowano metodologię uwzględniającą lokalne uwarunkowania i specyfikę gminy. Metodologia ta została oparta na wytycznych zawartych w Ustawie z dn. 9 października 2015 roku o Rewitalizacji oraz Wytycznych Ministerstwa Rozwoju z dn.
2 sierpnia 2016 r. w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020. Z tego względu zakładała ona wykorzystanie weryfikowalnych mierników, służących analizie wewnętrznego zróżnicowania gminy w sferze społecznej, technicznej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej oraz gospodarczej oraz różnorodnych metod i technik badawczych, pozwalających na włączenie w proces przygotowania dokumentu jak najszerszego grona odbiorców.
Proces wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji opierał się na zastosowaniu różnych metod i technik badawczych począwszy od analizy statystycznej na działaniach partycypacyjnych koocząc, w tym:
Analiza wskaźnikowa gminy w podziale na jednostki referencyjne w sferze społecznej, technicznej, środowiskowej, gospodarczej i przestrzenno-funkcjonalnej;
Badania ankietowe z mieszkaocami gminy Janów;
Wizja lokalna;
Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) z lokalnymi ekspertami;
Spotkania konsultacyjne z mieszkaocami gminy.
W efekcie, wstępnie wyznaczony obszar zdegradowany i rewitalizacji został poddany konsultacjom społecznym, w trakcie których zarówno mieszkaocy jak i pozostali interesariusze mogli zgłaszad uwagi i sugestie zmian do wyznaczonego obszaru.
Obszar zdegradowany oraz obszar rewitalizacji na terenie gminy Janów został przyjęty na podstawie Uchwały nr 205/XXXIV/17 Rady Gminy Janów z dnia 18 lipca 2017 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji Gminy Janów.
Na schemacie poniżej zaprezentowano schemat wyznaczenia obszaru zdegradowanego i rewitalizacji w Gminie Janów:
20
Rysunek 1. Proces wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji w gminie Janów.
Źródło: opracowanie własne
KROK 11. konsultacje społeczne projektu Uchwały Rady Gminy Janów ws. wyznaczenia obszaru zdegradowanego i rewitalizacji
KROK 10. Badania społeczne - badania ankietowe z mieszkaocami KROK 9. Wyznaczenie obszaru rewitalizacji
KROK 8. Wyznaczenie obszaru zdegradowanego
KROK 7. Badania społeczne - wywiady pogłebione z lokalnymi ekspertami.
KROK 6. Warsztat strategiczny z interesariuszami rewitalizacji KROK 5. Wizja lokalna z udziałem lokalnych ekspertów.
KROK 4. Analiza wskaźnikowa - budowa wskaźnika syntetycznego
KROK 3. Analiza danych w sferze gospodarczej, środowiskowej, technicznej i przestrzenno-funkcjonalnej.
KROK 2. Analiza danych w sferze społecznej.