Propozycja Indeksu „Nowej Gospodarki”

Przedstawione metody pomiaru rozwoju państw według „nowej gospodarki” pokazują różnorodność, arbitralność i szeroki zakres analityczny na poziomie makroekonomicznym. Mając jednakże na uwadze przyjętą przez autora definicję „nowej gospodarki” eksponującą znacznie technologii ICT w procesie przemian krajów, merytorycznie uzasadnione jest sformułowani nowego wskaźnika, którego pomiar odnosiłby się bezpośrednio do założeń i cech „nowej gospodarki”.

Podstawę proponowanego wskaźnika, jako metody pomiaru „nowej gospodarki”, stanowi indeks IDI (11 zmiennych) oraz następujące dodatkowe kryteria:

1. Wartość przedsiębiorstw ICT (rozumiana poprzez ich kapitalizację giełdową67

) w stosunku do wartości wszystkich przedsiębiorstw notowanych na giełdzie danego kraju.

2. Liczba klastrów ICT w ogólnej liczbie klastrów. 3. Wskaźnik e-partycypacji (0-1; 1-wartość najlepsza).

4. Liczba zatrudnionych w sektorach ICT w stosunku do całkowitego zatrudnienia w gospodarce.

5. Wydatki na oprogramowanie komputerowe (procent PKB).

6. Poziom nielegalnego oprogramowania (procent całkowitego zainstalowanego oprogramowania)

7. Eksport usług ICT (procent całkowitego eksportu). 8. Zasięg telefonii komórkowej (procentowo)

9. Wpływ ICT na dostęp do usług podstawowych (1-7; 1-brak wpływu, 7-wysoki wpływ).

67

Kapitalizacja giełdowa rozumiana jako iloczyn jednostkowej ceny akcji i ilości wyemitowanych akcji przez dany podmiot.

100

10. Poziom zaawansowania prawa odnoszącego się do ICT (1-7, 1-brak, 7-wysokie zaawansowanie).

11. Liczba patentów związanych z ICT w ogólnej liczbie przyznawanych patentów w kraju (procent).

Proponowany wskaźnik zawiera 22 zmienne, których pomiar ma charakter ilościowy i jakościowy. Kryteria ilościowe dotyczyłyby punktów: 1,2,4,5,6,7,8 i 11. Z kolei, pomiar jakościowy ma miejsce w przypadku punktów: 3, 9 i 10. Narzędziem do pomiaru kryteriów jakościowych jest skala Likerta. Wszystkie zmienne podlegają normalizacji do wartości maksymalnej. Ponieważ większość zmiennych proponowanych do Indeksu „Nowej Gospodarki” ujmowanych jest w metodach indeksowych przedstawionych w rozdziale drugim, wyznaczenie nowego wskaźnika nie wiąże się z problemem braku odpowiednich źródeł danych.

Celem indeksu winien być pomiar wartości możliwie statycznych, tak by ranking najwyżej rozwiniętych państw w kierunku „nowej gospodarki” tworzyły państwa nie najszybciej zmniejszające lukę dzielącą je od innych, ale podmioty, które cechują się już osiągniętym relatywnie najwyższym poziomem przekształcenia do „nowej gospodarki”. Sytuacja taka (kraje niżej rozwinięte do „nowej gospodarki” odnotowują wyższe tempo przemian aniżeli gospodarki, które już osiągnęły relatywnie wysoki poziom dostosowań do „nowej gospodarki”) hipotetycznie jest możliwa, co pokazano w badaniu (konwergencja rozwoju nastąpiła w przypadku indeksów: KEI, NRI oraz SII - patrz tabela 19).

2.6. Podsumowanie

Dokonana w rozdziale drugim analiza wskaźników dostarcza interesujących i ważnych informacji z punktu widzenia naukowca prowadzącego badania na temat współczesnego charakteru i kierunku przemian w gospodarce światowej na poziomie makroekonomicznym. Jednocześnie wnioski z niej wyciągnięte mogą stanowić istotną grupę determinantów podejmowania decyzji przez polityków gospodarczych państwa.

Przede wszystkim należy stwierdzić, że nie istnieje tylko jedna metoda pomiaru rozwoju „nowej gospodarki”. Dobór badanych zmiennych w ramach poszczególnych wskaźników może wywoływać wątpliwości lub kontrowersje sposób. Ponadto, jak pokazano w rozdziale pierwszym, również zdefiniowanie „nowej gospodarki” rodzi pewne problemy, czego dowodem są liczne pojęcia i tym samym sposoby pomiaru. Zaproponowany przez autora Indeks „nowej gospodarki” dotyczy części aspektów zmian w globalnej ekonomii na poziomie makroekonomicznym.

101

Po drugie, z uwagi na odmienne podejścia analityczne (mające w większym stopniu charakter pomiaru ilościowego aniżeli jakościowego) istnieją różne zestawienia państw najwyżej rozwiniętych według „nowej gospodarki”. Nie mniej jednak dokonana w pracy analiza pięciu indeksów sugeruje, że krajami przodującymi są: Holandia, Szwajcaria, Singapur, Korea Południowa oraz kraje Nordyckie, w szczególności: Szwecja, Finlandia, Dania, Norwegia) oraz duże i również wysoko rozwinięte kraje (Kanada, Niemcy, Stany Zjednoczone). Należy jednakże z całą stanowczością stwierdzić, że, na podstawie analizy wskaźnikowej, Stany Zjednoczone, będące początkowo liderem przemian i miejscem powstanie „nowej gospodarki”, w ostatnich latach stają się krajem, w którym tempo dostosowań do „nowej gospodarki” jest mniejsze.

Po trzecie, o słuszności istnienia „nowej gospodarki” świadczy również fakt, że spośród badanej grupy państw w trzech przypadkach na cztery odnotowano średni wzrost wartości indeksów w ujęciu absolutnym68. Oznacza to, że „nowa gospodarka” uznawana jest za obowiązujący i kraje dostosowują swoje gospodarki według jego wymogów. Należy jednak zwrócić uwagę, że sposoby implementacji nowego modelu mogą być różne. Jak wskazuje Rosińska [Rosińska 2007, s. 80-81] istnieją trzy możliwe sposoby jego wdrażania:

- kontynuacja bieżącej strategii opartej na współpracy sektorowej, brak koordynacji między sektorami kształcącymi kadry a sferą produkcji, mała liczba metod stymulowania współpracy sektorowej;

- doraźna interwencja, oparta na bieżącym naprawianiu pojawiających się nieprawidłowości (kształcenie dopiero w momencie wystąpienia zaburzeń). Jednocześnie brak jasnej strategii rozwoju w długim okresie, umożliwiającej zmiany systemowe;

- strategiczna innowacyjność na rzecz rozwoju, która pozwalałaby na odpowiednie przygotowanie społeczeństwa do modelu i jego aktywne włączenie się w realizację; tworzenie systemu zachęt i korzyści dla gospodarujących podmiotów, które wspierałyby integrację sektora nauki i kształcenia.

Po czwarte, analiza wskaźnikowa dla pojedynczych państw, zarówno wartościowa jak i rankingowa pokazuje, że spadek wartości wskaźnika w ujęciu absolutnym nie musi koniecznie oznaczać spadku w rankingu całościowym. Podobnie wzrost wartości

68

W przypadku indeksu GII nie badano dynamiki zmian absolutnych wartości współczynnika z uwagi na odmienną metodologię w potencjalnie badanym okresie.

102

wskaźnika w ujęciu absolutnym nie przesądza automatycznie o wzroście w zestawieniu całkowitym.

Po piąte, w pracy zaproponowano nową metodę wskaźnikowego pomiaru rozwoju „nowej gospodarki”, którą nazwano Indeksem „Nowej Gospodarki”. Celem tego współczynnika jest zestawienie państw według cech najbardziej charakterystycznych dla „nowej gospodarki”.

103

Rozdział 3. Przedsiębiorstwa międzynarodowe a „nowa