• Nie Znaleziono Wyników

Prowadzenie badań i opis wyników

W dokumencie Action research (Stron 84-88)

3. Współpraca organizacji z uczelniami w ramach prowadzenia badań w działaniu

3.2. Badania naukowe

3.2.2. Prowadzenie badań i opis wyników

Na tym etapie przyjmuje się, że student uzgadnia wraz z organizacją i promo-torem problem badawczy, którym zajmie się w swoich badaniach i który jest rozpisany na poszczególne szczegółowe pytania badawcze. Tak przygotowa-ny student przystępuje do sporządzenia planu badań, który będzie obejmował

Action research w kształtowaniu współpracy uczelni z interesariuszami. Korzyści, szanse i wyzwania 90

[…] decyzje, których zakres sięga od ogólnych założeń do szczegółowych metod groma-dzenia i analizy danych. Decyzją nadrzędną jest wybór schematu badawczego, którym zamierza posłużyć się autor. Wybór ten zależy od założeń światopoglądowych badacza, od planowanych procedur (zwanych strategiami) oraz metod gromadzenia, analizy i in-terpretacji danych. Wpływ na decyzję ma również natura badanego problemu lub za-gadnienia, osobiste doświadczenia badacza oraz kategoria odbiorców, do których pro-jekt jest adresowany [Creswell 2003, s. 29].

Cele dobrze skonstruowanego planu badawczego to: osiągnięcie względnej pewności, że dokonaliśmy pogłębionej analizy problemu badawczego, zrozu-mieliśmy założenia paradygmatyczne, którymi kierujemy się w procesie ba-dawczym, rozważyliśmy dokładnie metodykę badań wraz z jej ograniczeniami.

W większości prac naukowych badacz wykazuje także bezpośrednio bądź pośrednio obraną przez siebie metodologię badań, metodykę oraz metody ba-dawcze. Tutaj metodologia to „nauka o metodach, która inwentaryzuje meto-dy postępowania badawczego, opisuje sposób ich stosowania, charakteryzuje wady oraz zalety stosowania wobec problemów badawczych” [Czakon 2016, s. 10]. Jest to więc teoretyczna świadomość prowadzenia badań naukowych, która także zostaje zaprezentowana w pracy naukowej. Metodyka zaś „ozna-cza sposób podejścia standardowy dla każdego ze szczegółowych obszarów badań” [Czakon 2016, s. 11], a także „zbiór zasad i sposobów dotyczących wy-konywania jakiejś pracy i zmierzania do określonych celów; w konsekwencji przez działanie metodyczne rozumie się: (1) działanie zawierające także wska-zania i sposoby postępowania, (2) oparte na określonej metodzie, planowe, sy-stematyczne” [Słownik wyrazów obcych PWN, za: Kawa 2013]. Tak rozumia-na metodyka wymaga, aby badacz opisał wybór metod badawczych, którego dokonał, a także wyprowadził argumenty i wnioski dotyczące tego, czemu te a nie inne metody będą według niego najbardziej odpowiednie do osiągnię-cia celu badań. Ponadto musi on wskazać poszczególne kroki pozwalające na zbadanie danego obszaru problemu badawczego, w tym między innymi, jak długo będą trwały badania, kto będzie brał udział w badaniu i jak została do-brana próba badawcza, w jaki sposób zostanie przedstawiona wiarygodność wyników badań.

Metoda natomiast (gr. méthodos) znaczy „świadomie i konsekwentnie stosowany sposób postępowania dla określonego celu, co w nauce oznacza:

(1) sposób badania rzeczy i zjawisk, (2) ogół reguł stosowanych przy badaniu rze-czywistości, (3) drogę dochodzenia do prawdy [Słownik wyrazów obcych PWN, za: Kawa 2013] oraz „skład i układ etapów postępowania badawczego, powta-rzalny w badaniu określonej klasy problemów ze względu na swą skuteczność”

3. Współpraca organizacji z uczelniami w ramach prowadzenia badań w działaniu 91

[Czakon 2016, s. 11]. Badacz pokazuje, jakimi metodami badawczymi będzie się posługiwał oraz w jaki sposób będzie to robił.

W trakcie tworzenia planu badawczego student będzie potrzebował od or-ganizacji informacji, czy metody, które wybrał są możliwe do przeprowadza-nia (np. czy osoby, z którymi chciałby przeprowadzić wywiad, będą chętne i dostępne, czy dokumenty organizacyjne będą do jego dyspozycji); określe-nia czasu i dostępności uczestników badań; zgody na wybrany sposób doku-mentowania materiału badawczego (np. dyktafon).

Aby wesprzeć studentów w pisaniu prac magisterskich, zespół promoto-rów przygotował propozycję „schematu projektowanych badań w działaniu”.

Schemat ten zawierał podstawowe informacje dla Komisji Etycznej o badaniu służącym do napisania pracy magisterskiej, prowadzonym w ramach realizo-wanego projektu, takie jak:

• autor pracy;

• tytuł pracy;

• badana organizacja / badane organizacje;

• uczestnicy badań;

• cel pracy;

• problem badawczy lub hipoteza badawcza;

• pytania badawcze;

• typ projektu badawczego;

• procedury gromadzenia danych;

• procedury dokumentowania danych;

• przewidywane kwestie etyczne.

Po ustaleniu planu badawczego student przystępuje do badań, w trakcie których komunikowanie się z organizacją i jej wsparcie są niezbędne dla suk-cesu badań, gdyż:

• przygotowuje narzędzia badawcze (np. scenariusze wywiadów indy-widualnych lub grupowych, protokoły obserwacyjne, kwestionariusze ankiet, dyspozycje do analizy dokumentów), które konsultuje z orga-nizacją i promotorem;

• przygotowuje niezbędne do rejestracji i dokumentowania materiału badawczego urządzenia (np. dyktafon, pakiety oprogramowania biu-rowego, w tym pakiet Microsoft Offi ce, programy do transkrypcji wy-wiadów, aparat, kamera, notatnik, laptop);

• kontaktuje się z uczestnikami badań i umawia spotkania, podczas któ-rych będzie mógł przeprowadzić wywiad(y); zapytuje o wydarzenia or-ganizowane przez organizacje odpowiednie do prowadzenia obserwa-cji; pozyskuje bazę interesariuszy lub sam taką tworzy, aby móc rozdać

Action research w kształtowaniu współpracy uczelni z interesariuszami. Korzyści, szanse i wyzwania 92

ankiety bądź wysłać je mailowo; fotografuje i/lub fi lmuje np. sytuacje organizacyjne czy przestrzeń organizacyjną; otrzymuje dostęp do do-kumentów wewnętrznych organizacji;

• stosując adekwatne metody badawcze, zbiera materiał badawczy: prze-prowadza wywiady i dokonuje ich transkrypcji, otrzymuje wypełnione ankiety, a ich wyniki wprowadza do odpowiednich programów kom-puterowych, analizuje źródła internetowe i dokumenty zastane, tworzy notatki z badań, protokołuje prowadzone obserwacje;

• w trakcie i/lub po zebraniu materiału badawczego dokonuje jego anali-zy i interpretacji; w pranali-zypadku badań jakościowych dzięki wielokrotne-mu czytaniu i porównywaniu wyników badań jest w stanie określić po-wtarzające się kategorie badawcze, rozpoznać ich kontekst, zrozumieć z różnych perspektyw (przez zastosowanie wielu metod badawczych) ich znaczenie; w badaniach ilościowych student ilościowo analizuje mate-riał badawczy, tworząc wykresy, rysunki i tabele z pozyskanych danych;

badanie mieszane łączy oba sposoby analizy i interpretacji;

• prezentuje wyniki badań w  pracy naukowej, dokonując ich opisu i obrazując je odpowiednimi, przetworzonymi lub surowymi, dany-mi (czyli w opis wyników niejako wplata wykresy i tabele bądź odpo-wiednie cytaty z wywiadów lub obserwacji, stąd struktura rozdzia-łu wynikowego tworzona jest na zasadzie opis wyników – prezentacja danych – wpisywane naprzemiennie). Taki sposób opisu wyników nie powinien zawierać wniosków, a  tylko to, co badacz odczytuje w otrzymanym materiale. Prezentowane są jedynie wyniki badań od-powiadające na zadane pytania badawcze i niezbędne do rozwiązania prob-lemu badawczego.

Jak wykazano w powyższym wy-liczeniu, organizacja jest ważnym partnerem dla studenta w prowadze-niu badań naukowych. Co prawda to student wykonuje pracę gromadze-nia danych, aczkolwiek bez otwar-tości organizacji, jej zaufania i za-angażowania nie będzie on w stanie uzyskać wyczerpującego materiału badawczego.

Zrozumienie celu badań, jakie prowadzi student, jest w tej kwestii kluczo-we. W naszych badaniach otrzymaliśmy odpowiedzi, że podczas prowadze-nia badań w organizacji studentom często towarzyszą uczucia: obcości, braku

Rola pracodawcy/opiekuna polega na wspieraniu procesu badawczego i ułatwianiu dostępu do organizacji. Opiekun jest rodzajem przewodnika, wskazującym tropy i ścieżki, ale nienarzucającym swojej opinii. Może współtworzyć proces badawczy i konsultować wnioski, ale nie ingeruje w ostateczne wyniki badań. (Pracownik organizacji 5)

3. Współpraca organizacji z uczelniami w ramach prowadzenia badań w działaniu 93

zaufania, chęci nadmiernej kontroli, piętrzenia trudności, nieskutecznej ko-munikacji, rozbieżności rozumienia celów stosowania metody badawczej oraz roli studenta w organizacji.

W dokumencie Action research (Stron 84-88)