Prowadzone badania i wyniki pracy studentki

Studentka w ramach swojej pracy realizowała badania jakościowe, głównie ob-serwacje uczestniczące (podczas wizyt w obiektach szlakowych), analizę fo-rów internetowych i stron poświęconych szlakom kulturowym oraz wywia-dy niestandaryzowane z:

• pracownikami organizacji (dyrektor stowarzyszenia, dyrektor arty-styczna wydarzenia organizowanego na szlaku kulturowym, koordy-nator promocji);

• przewodnikami w ramach szlaku kulturowego (w szczególności z tymi, którzy pracują na rzecz obiektów dostosowanych do potrzeb osób nie-słyszących lub z dysfunkcjami słuchu, jak i takich, które dostosowań nie posiadały);

• osobami z dysfunkcjami słuchu, które odwiedziły szlak.

5. Studia przypadków projektu pt. „Badania dla praktyki. Wykorzystanie wdrożeniowych prac…” 133

Ich celem było rozpoznanie ograniczeń po stronie organizacji i obiektów szlaku kulturowego w stwarzaniu dostępu dla osób z niepełnosprawnościa-mi, jak również rozpoznanie potrzeb tej grupy społecznej w zakresie korzy-stania z walorów turystycznych i kulturowych szlaku.

Badania wykazały, że brakuje w stowarzyszeniu wystarczającego doświad-czenia we współpracy z osobami z niepełnosprawnością słuchu, jak również rozwiązań zwiększających ich dostęp do obiektów szlaku kulturowego. Sy-tuacja na szlaku także nie przedstawiała się korzystnie w opinii badanych:

zasadniczo wskazywano na brak dostępu do dziedzictwa kulturowego tej gru-py społecznej, podkreślano braki w tolerancji w stosunku do osób z niepełno-sprawnością słuchu wśród przewodników, funkcjonujące stereotypy na ich te-mat, jak również brak wiedzy na temat ich potrzeb.

5.2.4. Krótka prezentacja planu wdrożeniowego

Celem opracowywanego planu wdrożeniowego było zaproponowanie takich rozwiązań, które ułatwią zwiedzanie szlaku osobom z niepełnosprawnością słuchową. Pierwszym pomysłem było stworzenie aplikacji, która byłaby swe-go rodzaju przenośnym przewodnikiem, zawierającym fi lmy z tłumaczeniem na Polski Język Migowy opisów architektury obiektów dostępnych na szlaku.

Pomysł ten wymagałby jednak funduszy i dużego zaangażowania pracowni-ków w ich pozyskanie. Pojawiły się także przeszkody techniczne, jak wieko-wość obiektów, brak możliwości ich modernizacji (z uwagi na ograniczenia prawne dotyczące konserwacji zabytków) oraz fakt, że obiekty często znajdu-ją się w miejscach trudno dostępnych, pozbawionych dostępu do internetu.

W związku z tym pomysł ten został odrzucony.

Pojawiła się także propozycja, aby przeprowadzić kursy języka migowego dla przewodników. To rozwiązanie okazało się jednak niemożliwe do zrea-lizowania głównie z powodu dużej liczby obiektów i zbyt częstej rotacji osób pracujących na szlaku oraz wysokich kosztów takiego szkolenia.

Ostatecznie zdecydowano, że zostanie opracowany poradnik dla przewod-ników szlakowych, dotyczący kontaktu z osobami z niepełnosprawnością słu-chu. Jego podstawą było przekonanie o potrzebie edukacji osób związanych ze szlakiem w zakresie potrzeb osób z dysfunkcjami słuchu, natomiast zwiększe-nie wiedzy powinno poprawić jakość ich obsługi. Pomysł został pozytywzwiększe-nie oceniony w organizacji, ponieważ był szyty na miarę i potrzeby stowarzysze-nia. Przygotowanie poradnika przebiegało dwutorowo: studentka opracowała go od strony merytorycznej, a opiekunka – z racji swoich umiejętności – jego

Action research w kształtowaniu współpracy uczelni z interesariuszami. Korzyści, szanse i wyzwania 134

grafi czną stronę. Dodatkowo treść była konsultowana z osobami z niepełno-sprawnością słuchową, które wielokrotnie zgłaszały swoje uwagi, aż do mo-mentu pełnej akceptacji tekstu z ich strony. Wspólnie przygotowany poradnik został przedstawiony organizacji, która również zaproponowała pewne zmiany.

Poradnik przygotowany jest w bardzo przystępnej i ciekawej formie. Za-wiera opis właściwych zachowań przewodników w stosunku do osób z dys-funkcją słuchu. Poza tym studentka opisała specyfi kę potrzeb osób z niepeł-nosprawnością słuchu, obalając przy okazji stereotypy na ich temat. W treści przewodnika zamieszczone zostały także fragmenty wypowiedzi osób, które wzięły udział w jej badaniach.

Studentka zaproponowała ponadto, aby stowarzyszenie nawiązało współpracę z innymi organizacjami pozarządowymi, wspierającymi osoby z dysfunkcjami słuchu, w celu wspólnego wypracowania na przykład materiałów popularyzują-cych wiedzę na temat obiektów na szlaku, a jednocześnie dostosowanych do po-trzeb osób niesłyszących. Zauważyła także, że taka współpraca będzie miała sens tylko wtedy, jeśli przewodnicy będą przygotowani na specjalną grupę odbiorców.

5.2.5. Wyniki wdrożenia – co udało się zrealizować organizacji z planu wdrożeniowego?

Prezentacja przewodnika zaplanowana została podczas corocznego spotkania z przewodnikami, otwierającego nowy sezon turystyczny. Pierwotnie studentka w trakcie tego spotkania miała zaprezentować jego treść i poprowadzić szko-lenie dla uczestników w zakresie wsparcia na szlaku osób z niepełnospraw-nością słuchu. Byłoby to nietypowe spotkanie stowarzyszenia z przewodni-kami, które zwykle dotyczą tematów wyłącznie organizacyjnych, takich jak dress code, identyfi katory itp. Nigdy natomiast nie poruszano tematów zwią-zanych z niepełnosprawnością turystów. Ostatecznie nie udało się zrealizować pomysłu, ponieważ spotkanie wyjątkowo miało się odbyć w późniejszym niż planowano terminie. Stowarzyszenie zamierza natomiast przygotować wersję papierową poradnika, tak by móc rozdać egzemplarze przewodnikom podczas wspomnianego spotkania, a także rozpowszechniać je w przyszłych latach.

5.2.6. Ocena procesu badawczego i wdrożeniowego

Trudnością, która pojawiła się na wstępie procesu badawczego, była koniecz-ność wzajemnego uczenia się badań w działaniu – zarówno studentka, jak i pracownicy organizacji po raz pierwszy korzystali z tej strategii badawczej.

5. Studia przypadków projektu pt. „Badania dla praktyki. Wykorzystanie wdrożeniowych prac…” 135

Nowością było pojawienie się studentki i prowadzenie badań w stowarzysze-niu, jednocześnie jej zainteresowania zbiegły się z potrzebami organizacji.

Opiekunka organizacji podkreślała, że udział w projekcie był dla organi-zacji bardzo korzystny, ponieważ przewodnicy pozyskali nową wiedzę, dzię-ki której będą lepiej przygotowani do pracy z turystami, a podniesienie jako-ści obsługi turystów stanowi jeden z celów stowarzyszenia.

Przedstawicielka organizacji dobrze oceniła współpracę ze studentką, pod-kreślała jej zaangażowanie i samodzielność. Jednocześnie, zwracając się ku przyszłej współpracy, podkreślała konieczność lepszego poinformowania pra-cowników stowarzyszenia o prowadzonych badaniach i potrzebę uzgodnienia badań z całym zespołem. W jej opinii w projektach tego typu potrzebna jest współpraca pracowników i członków organizacji.

Zdaniem opiekunki dużym ułatwieniem byłoby także, gdyby student przed rozpoczęciem projektu był na stażu czy praktykach w tej organizacji. Taka ak-tywność pozwoliłaby mu dodatkowo poznać zadania i charakter pracy stowa-rzyszenia, a pracownikom dałaby możliwość bliższego poznania studenta.

W dodatku zyskałby czas na głębsze rozpoznanie i zidentyfi kowanie proble-mów praktycznych.