Przebaczenie

Prawda wiary chrześcijańskiej poucza nas, że w sytuacji zniewolenia grzechem Bóg ponownie kieruje w stronę człowieka swoją miłość i uzdalnia go przez swoją łaskę do istotowo wewnętrznej przemiany, która stwarza nową jakość relacji stworzenia do Stwórcy i Zbawcy. To wyzwalająca miłość Chrystusa okazana na krzyżu stanowi szczególną siłę do tego, by każdy człowiek mógł ją przeżyć po swojemu i uzyskać wolność dzieci Bożych619. Chrześcijański program etyczny jest nie tylko wezwaniem do tego, aby człowiek uznał i wyznał swoje grzechy przed Bogiem i społecznością, lecz przede wszystkim jest propozycją autentycznego nawrócenia się do Boga i do prawdziwych wartości życia620

.

Aby Eucharystia, w której uczestniczy codziennie osoba konsekrowana, mogła przynosić oczekiwane owoce komunii i odnowy, jak mówi Instrukcja Rozpocząć na nowo od Chrystusa, „nie może zabraknąć w niej podstawowych warunków, przede wszystkim przebaczenia i wzajemnej miłości. Według nauki Pana, zanim przyniesie się dar przed ołtarz, potrzebne jest wpierw pełne pojednanie braterskie (por. Mt. 5, 23.). Nie można sprawować sakramentu jedności, pozostając obojętnymi jedni na drugich, (…) ponieważ przede wszystkim z komunii z Jezusem eucharystycznym można czerpać zdolność miłowania i przebaczania”⁶²¹. Postawa taka wymaga ciągłego umacniania

618

RH, 20.

619 P. Góralczyk, Wyzwolenie człowieka z grzechu, w: Communio, nr 1(55) rok X 1990 , Grzechów

odpuszczenie, s. 13.

620 Tamże, s. 4.

621

133

przez przyjmowanie Eucharystii, by mogło dokonywać się „utrzymanie życia w tej nowej jakości, to znaczy w przebaczaniu (przyjmowaniu i okazywaniu przebaczenia) (…)”622

. Eucharystia, jak określa Z. Kiernikowski ma być pomocą „ (…)aby samemu stawać się pokarmem dla innych, dla przebaczenia im”623

.

Znamienna jest w tym kontekście wypowiedź Jana Pawła II, że Eucharystia jest także źródłem komunii braterskiej utwierdzanej przez „duchowość wspólnotową”, którą cechują uczucia wzajemnego otwarcia, przywiązania, zrozumienia i przebaczenia624

. Do rozwoju takiej postawy już w początkowych etapach formacji zakonnej należy

pomóc osobie w jej poznaniu siebie ze wszystkimi jej

uwarunkowaniami, także podświadomymi, i niedojrzałością⁶²⁵.

Instrukcja Nowe powołania dla nowej Europy, wspomagając działania formacyjne, zwraca uwagę na to, by: „młody człowiek mógł być pojednany ze swoją przeszłością: z nieuniknionym wszelkiego rodzaju elementem negatywnym z nią związanym, jak i również pozytywnym, który powinien być w stanie rozpoznać z wdzięcznością. Powinien być pojednany z mającymi znaczenie postaciami swej przeszłości, z ich bogactwem i słabościami. Szczególnie ważna jest postawa młodego człowieka wobec bardziej czy mniej poważnych urazów przeszłego życia”626

. Wiąże się to z wezwaniem do odpowiedzialności za swoje życie, wyrażającej się także w umiejętności pozytywnego wykorzystania bolesnych doświadczeń. Trzeba jedak pamiętać, że powołania mogą rodzić się z cierpienia i rozczarowania i w takim wypadku dokument stwierdza, że „jest konieczne bardziej

622 Z. Kiernikowski, Eucharystia i nowość chrześcijańskiego życia, w: Liturgia Sacra, 6 (2000), nr 2, s. 267.

623 Tamże.

624 MND, 21; Jan Paweł II, List Apostolski, Nuvo Millennio ineunte, Poznań 2001, 43.

625 K. Dyrek, M. Kożuch, K. Trojan, Powołanie, rozeznanie i rozwój, Kraków 1993, s. 46.

626

134

uważne rozeznanie, wykorzystujące także specjalistyczne wizyty, by nie nakładać ciężarów nie do udźwignięcia na plecy słabych”627

.

W związku z formacją eucharystycznej postawy przebaczenia konieczne wydaje się zwrócenie uwagi na potrzebę agresji, która może wyrażać brak przebaczenia sobie lub innym. Wówczas przejawia się w tym, że w sposób brutalny osoba stara się przezwyciężać trudności i przeciwności⁶²⁸. „W życiu codziennym potrzebę tę można rozpoznać po następujących postawach: przemawianie i poruszanie się w sposób nie liczący się z nikim; potrącanie i usuwanie innych z drogi; zastraszanie, używanie środków przymusu i siły; (…) atakowanie światopoglądu innych; wyśmiewanie się z kogoś; złośliwość słowna, pomniejszanie i poniżanie innych”629

.

Pomocą w formacji postawy może być praktykowanie przepraszania innych, zwłaszcza przed spowiedzią świętą oraz w dniu odnowienia ducha, jak polecają Konstytucje Zgromadzenia630

. Ponadto nieodzownym jest okazywanie wyrozumiałości dla słabości, braków czy wad, zdając sobie sprawę, że każdy pragnie przebaczenia w miłości. Ważną jest również atmosfera wspólnty, w której obecna jest prostolinijność, łagodność i uprzejmość w słowach, gestach jak

i w całym zachowaniu ⁶³¹. W stwierdzeniach tych zauważamy

nawiązanie do wskazań Założyciela. Do siostry Leony pisał:„Zbudowała mnie także Twoja wyrozumiałość i niebranie do serca tego, co siostra Anna napisała Ci z Łańcuta. Jej list jest niedobrym humorem zaprawny i nawet trochę twardy, widać, że ma jeszcze zadraśnięte serce (…), ale

627 Tamże.

628

K. Trojan, dz. cyt., s. 70. Por. S. Siek, Struktura osobowości, Warszawa, 1986, s. 145; A. Cencini,

Żyć w pojednaniu, Kraków 1995, s. 89 – 90.

629 M. Kożuch, Chrześcijańska formacja indywidualna, Kraków 2001, s. 327.

630 Dyrektorium Zgromadzenia, p. 36.

631

135

słusznie wybaczasz jej tę drażliwość, bo to zapewne nie ze złego serca u niej, tylko z nadwątlonego zdrowia pochodzi”⁶³².

Przebaczać znaczy odrzucać drogę odwetu. Przebaczenie zawiera w sobie uznanie wyrządzonej krzywdy i poszukiwanie dialogu na płaszczyźnie racjonalno - wolitywnej⁶³³. Warto pamiętać, że postawa przebaczenia nie oznacza automatycznego przezwyciężenia poczucia krzywdy i niechęci wobec winowajcy, którą przeżywa się

na płaszczyźnie uczuciowej. Szczególne znaczenie dla osoby

konsekrowanej powinna mieć komunia z Chrystusem

eucharystycznym,z którego może czerpać zdolność przebaczania⁶³⁴. Poprzedza ją zawsze akt pokutny, modlitwa końcowa kapłana, która jest prośbą o przebaczenie635

, a szczególnie <Ojcze nasz> oraz <Znak Pokoju>, który ma wyrażać „przebaczającą i wprowadzającą pokój postawę człowieka”636

. Ten aspekt Eucharystii ma wymiar

ewangelizacyjny⁶³⁷, umożliwia osobie konsekrowanej pełniejsze dawanie świadectwa o doświadczeniu miłości przebaczającej.