działania ustawy
4.2. Przeciwdziałania przemocy wobec dziecka w rodzinie w świetle gminnych programów
Podstawą działań podejmowanych na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie w środo-wisku lokalnym jest gminny program przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrony o iar przemocy w rodzinie. W większości badanych gmin – w 73% (32 gminy) po 1.08.2010 roku opracowano (28 gmin) lub uaktualniono (4 gminy) gminne programy. W sporej jednak czę-ści badanych gmin (ponad 27%) do czasu zebrania tych danych95 nie uchwalono jeszcze stosownego programu.
WYKRES 41.GMINNEPROGRAMYPRZECIWDZIAŁANIAPRZEMOCYWRODZINIE (44 GMIN).
ŹRÓDŁO: OPRACOWANIEWŁASNE.
Dane powyższe są zbliżone do ustalonej w końcu września 2011 roku przez Ministerstwo Pra-cy i Polityki Społecznej średniej z danych wojewódzkich wynoszącej 70% gmin w Polsce96. Duża część badanych gmin (56% – 18 gmin) zadeklarowała występowanie w opracowanych programach specy ikacji osoby dziecka jako o iary i osoby zagrożonej przemocą w rodzinie.
Jednak sytuację, iż nie wszystkie gminy taką specy ikację w swych programach zawarły, na-leży uznać za mało satysfakcjonującą.
95 Stan na początek sierpnia 2011 r.
96 MPiPS, Informacja o skutkach obowiązywania Ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 125, poz. 842).
64%
gminy z programem opracowanym po 1.08.2010
gminy bez programu gminy, które uaktualniły stary program po 1.08.2010 27%
9%
CZĘŚĆ II. FUNK CJONOW ANIE NOWELIZA CJI US TA WY O PR ZECIWD ZIAŁANIU PR ZEMOCY W R OD ZINIE
WYKRES 42. SPECYFIKACJAOSOBYDZIECKAWGMINNYCHPROGRAMACHPRZECIWDZIAŁANIAPRZEMOCY WRODZINIE (N=32).
ŹRÓDŁO: OPRACOWANIEWŁASNE.
W programach, w których dokonano specy ikacji osoby dziecka, dotyczyła ona między in-nymi: edukacji dzieci i młodzieży o problemie i możliwościach uzyskania pomocy, działal-ności edukacyjno–pro ilaktycznej w świetlicach, organizowania poradnictwa dla dzieci, edukacji rodziców na temat wychowania bez przemocy, ukierunkowania na zmniejszenie zjawiska przemocy domowej wobec dzieci – izycznej, psychicznej, wykorzystywania sek-sualnego, zaniedbywania oraz nadopiekuńczości, tworzenia systemu wsparcia dla rodzin w celu zapewnienia właściwych warunków rozwoju dzieci, zapewnienia właściwej inter-wencji w sytuacjach, gdy o iarą przemocy domowej jest dziecko, podnoszenia integracji działań wśród osób odpowiedzialnych za pomoc dziecku i rodzinie, organizowania terapii dla dzieci o iar.
W gminnych programach przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w których dokonano specy-ikacji osoby dziecka, przewidziano w tym zakresie – poza zadaniami wynikającymi z ustawy nowelizującej – różne rodzaje działań:
► edukacja na temat zjawiska przemocy wobec dziecka poprzez różne formy sprzyjające poszerzaniu wiedzy oraz działalność informacyjna,
► tworzenie pomocy wolontariackiej na rzecz dzieci krzywdzonych,
► organizowanie konkursów w zakresie zapobiegania przemocy domowej, inspirowanie nowych rozwiązań w zakresie przeciwdziałania przemocy,
► aktywizacja społeczności lokalnych, lokalnych mediów, organizacji i instytucji do podej-mowania działań na rzecz dzieci krzywdzonych,
► tworzenie warunków dla bezpiecznego spędzania czasu przez dzieci poprzez działalność świetlic środowiskowych oraz wspieranie różnych form spędzania czasu wolnego przez dzieci i młodzież,
► prowadzenie poradnictwa dla rodziców oraz ich edukacja mająca na celu wzmocnienie i poprawę kompetencji opiekuńczych i wychowawczych w rodzinach zagrożonych prze-mocą oraz edukacja rodziców na rzecz wychowania bez przemocy,
56%
programy bez specyfikacji osoby dziecka
programy ze specyfikacją osoby dziecka
44%
CZĘŚĆ II. FUNK CJONOW ANIE NOWELIZA CJI US TA WY O PR ZECIWD ZIAŁANIU PR ZEMOCY W R OD ZINIE
badań na temat zjawiska,
► monitorowanie sytuacji rodzin podopiecznych OPS,
► opracowanie procedur pomocy dziecku krzywdzonemu,
► propagowanie skutecznych sposobów powstrzymywania przemocy domowej i radzenia sobie z przemocą,
► zapewnienie schronienia o iarom przemocy domowej,
► szkolenia o przemocy wobec dziecka w rodzinie dla różnych osób (grup zawodowych),
► rozwój działalności asystenta rodziny,
► upowszechnienie korzystania przez dzieci z form pomocy psychologicznej,
► prowadzenie grup wsparcia,
► wypracowanie standardów służb w zakresie współpracy na rzecz pomocy dziecku dozna-jącemu krzywdy – organizowanie superwizji poświęconych problematyce pracy z dzie-ckiem krzywdzonym i jego rodziną,
► zapewnienie właściwych warunków do rozmów z dzieckiem i przesłuchań,
► opracowanie programów terapeutycznych dla dzieci.
Realizację działań określonych w gminnym programie przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony o iar przemocy w rodzinie na mocy ustawy z 10 czerwca 2010 roku powierza się gminnemu zespołowi interdyscyplinarnemu. Ustawowym obowiązkiem gminy jest okre-ślenie w drodze uchwały przez Radę Gminy trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowa-nia. W oparciu o dane dostarczone przez gminy do końca lipca 2011 roku można stwierdzić, iż w przeważającej części w badanych gminach podjęto stosowne uchwały – w 37 gminach, co stanowi 84% badanych gmin.
WYKRES 43. UCHWAŁYWSPRAWIETRYBUPOWOŁYWANIAIODWOŁYWANIACZŁONKÓWZESPOŁU INTERDYSCYPLINARNEGOORAZSZCZEGÓŁOWYCHWARUNKÓWJEGOFUNKCJONOWANIA (N=44).
ŹRÓDŁO: OPRACOWANIEWŁASNE.
gminy z podjętymi uchwałami gminy bez uchwał 84%
16%
CZĘŚĆ II. FUNK CJONOW ANIE NOWELIZA CJI US TA WY O PR ZECIWD ZIAŁANIU PR ZEMOCY W R OD ZINIE
Analiza przedstawionych przez gminy treści uchwał wykazała, iż spora część gmin, które podjęły uchwały w sprawie powoływania i odwoływania członków zespołu interdyscypli-narnego, nie określiło jednak w bardziej szczegółowy sposób tego, kto, czyli przedstawicie-le jakich instytucji lokalnych zostają do zespołu powołani, poprzestając na odwołaniu się w kwestii składu zespołu interdyscyplinarnego do zgodności z ustawą. Stan ten uchwycono w 15 z badanych gmin.
WYKRES 44. SZCZEGÓŁOWEWSKAZANIECZŁONKÓWZESPOŁUINTERDYSCYPLINARNEGOWUCHWALEGMINY (N=37).
ŹRÓDŁO: OPRACOWANIEWŁASNE.
Z kolei szczegółowe warunki funkcjonowania zespołu interdyscyplinarnego, rozumiane jako określenie jego zadań w stopniu szerszym niż tylko odwołanie się do ich enumeracji zawar-tej w ustawie nowelizującej, miało miejsce tylko w 8 uchwałach gminnych.
WYKRES 45. SZCZEGÓŁOWEOKREŚLENIEZADAŃZESPOŁUINTERDYSCYPLINARNEGOWUCHWAŁACHGMINNYCH
(N=37).
ŹRÓDŁO: OPRACOWANIEWŁASNE.
tak 60% nie
40%
nie tak 78%
22%
CZĘŚĆ II. FUNK CJONOW ANIE NOWELIZA CJI US TA WY O PR ZECIWD ZIAŁANIU PR ZEMOCY W R OD ZINIE
WUCHWAŁACHGMINNYCH (N=37).
ŹRÓDŁO: OPRACOWANIEWŁASNE.
Jedynie 27% badanych gmin z podjętymi uchwałami określiło bardziej szczegółowo cha-rakter dokumentacji, która ma być prowadzona przez zespoły interdyscyplinarne. Należy tu zaznaczyć, iż dokumentacja ta jest bardzo istotna dla monitorowania przypadków wystę-powania zjawiska przemocy w rodzinie w środowisku lokalnym, ale też monitorowania go w skali całego kraju. Można tu podkreślić, iż powinna ona mieć charakter racjonalny wobec swej funkcji i najlepiej wystandaryzowaną postać.