• Nie Znaleziono Wyników

Rozdział V. Metodologiczne podstawy badań własnych

5.3. Typologia zmiennych i ich wskaźników

W niniejszym projekcie badawczym, wydaję mi się zasadne określenie zależności między zmiennymi.

Zmienne niezależne – w badaniach pedagogicznych są to szczególnie te działania natury pedagogicznej, których celem jest spowodowanie określonych skutków w rozwoju umysłowym, społecznym, moralnym, fizycznym dzieci i młodzieży.

Zmienne zależne – to te rzeczywiste lub domniemane skutki uwzględnionych w badaniach zmiennych niezależnych, czyli spodziewane przez badacza wyniki zastosowanych oddziaływań pedagogicznych (Łobocki, 1999, s. 133-134).

W niniejszych badaniach określono grupę zmiennych i wskaźników (tab. 11)

91 Tab. 11. Układ zależności między zmiennymi

Zmienne Wskaźniki

Niezależna Uwarunkowania społeczne dotyczące czynników poza indywidualnych:

92 5.4. Metody i narzędzia badawcze

Metoda badawcza to zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza, zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego.

Do głównych metod badawczych zaliczamy: eksperyment pedagogiczny, monografię pedagogiczną, metodę indywidualnych przypadków oraz sondaż diagnostyczny (Kamiński, 1974, za: Pilch 2010).

Narzędzie badawcze jest przedmiotem służącym do realizacji wybranej techniki badań. Zgodnie z ujęciem K. Rubachy (2008) można wyodrębnić zarówno metody badań jakościowych:

1. wywiad,

2. obserwacja etnograficzna,

3. przeszukiwanie źródeł wtórnych ,

A także ilościowych:

1. obserwacja ilościowa, 2. ankieta,

3. metody testowania (Rubacha, 2008, s.132).

Jako metodę badań w niniejszym projekcie wykorzystano ankiety i metody testowania. Jednym z narzędzi badawczych był Kwestionariusz ankiety dla rodziców uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim oraz z uszkodzonym słuchem. Zawiera on metryczkę, informacje dotyczące struktury, statusu socjoekonomicznego, a także inne informacje na temat badanych uczniów, ich relacji ze środowiskiem rówieśniczym i dotyczących pracy nauczyciela wychowania fizycznego. Dodatkowo w niniejszej pracy wykorzystano Kwestionariusz dotyczący relacji rówieśniczych wśród badanych osób. Oprócz wymienionych powyżej kwestionariuszy ankiety zostały zastosowane: test Eurofit, a także Analiza stylu wychowania M. Ryś (2004).

Test Eurofit należało wykonać w przeciągu dwóch dni, przy czym pierwszego dnia zaleca się wykonanie prób 1-3, natomiast pozostałe próby w dniu następnym. Można również wykonać test w ciągu jednego dnia według podanej

93

wyżej kolejności, z tym jednak, że próbę trzecią (bieg wytrzymałościowy) należy odbyć, jako ostatnią (Dobosz, 2012, s. 13).

EUROFIT jest najnowszym testem oceny sprawności fizycznej w Polsce. Test składa się z pomiarów antropometrycznych, wytrzymałości krążeniowo – oddechowej i pozostałych zdolności motorycznych. Badamy nim 9 podstawowych czynników:

1. Równowaga ogólna – postawa równoważna na jednej nodze.

Próba polega na utrzymaniu równowagi w staniu jednonóż na belce (drewniana, metalowa) o ściśle określonych wymiarach, z uchwytem nogi wolnej za kostkę. Po uprzedniej pomocy ze strony nauczyciela, uczeń sam rozpoczyna próbę, która trwa minutę. Pomiar jest zatrzymywany za każdym razem jak uczeń spadnie z belki. Notowane jest liczba prób do wykonania tego ćwiczenia. Jeśli ćwiczący spadnie 15 razy w przeciągu pół minuty, próba automatycznie kończy się wynikiem zerowym.

2. Próba szybkości – stukanie w krążki.

Próba polega na naprzemianstronnym dotykaniu dwóch krążków oddalonych od siebie w równej odległości sprawniejszą ręką. Dłoń mniej sprawna znajduje się na metalowej płycie, pomiędzy krążkami. Badany dokonuję 25 dotknięć każdego krążka (50 ruchów) jak najszybciej potrafi.

Mierzy się czas potrzebny do wykonania próby.

3. Gibkość – w składzie skłon dosiężny wprzód.

Do wykonania próby potrzebny jest blat stołu bądź skrzynka o odpowiednich wymiarach, na której wyrysowana jest siatka centymetrowa, gdzie „0” jest na wysokości stóp badanego. Ćwiczący opiera bose stopy o ściankę skrzyni i wykonuje pełny, mocny skłon wprzód, opierając palce jak najdalej potrafi na siatce centymetrowej. Wynik podany jest w chwili próby. Jeśli dłonie przekroczyły „0” to wynik jest dodatni, a jeśli dłonie były poniżej tej cyfry to wynik mierzony był w skali ujemnej.

4. Siła eksplozywna – skok w dal z miejsca.

Do tej próby potrzeba jedynie wytyczonych linii i siatki centymetrowej, która umożliwi zmierzenie wyniku. Badany ustawia się w rozkroku, gdzie stopy są na szerokość bioder, wykonuje pełny zamach, wykonuje energiczny skok tak, aby wylądować jak najdalej i nie podeprzeć skoku rękami.

94

Długość skoku mierzymy od wyznaczonej linii odbicia do najbliższego pozostawionego śladu ( zazwyczaj pięty badanego).

5. Siła statyczna – zaciskanie ręki na dynamometrze.

Do wykonania próby potrzebny jest przyrząd o nazwie dynamometr. Badany obejmuje przyrząd wygodnie, lepszą ręką trzyma go wzdłuż nogi tak, by nie dotykała uda. Ćwiczący ściska przyrząd najmocniej jak potrafi, a wynik mierzony jest z dokładnością do 1kg.

6. Wytrzymałość mięśni brzucha – siady zleżenia tyłem.

Badany kładzie się wygodnie na twardym podłożu, uginając nogi pod kątek ok. 90 stopni, ręce trzymając za głową. Dla większej stabilności partner klęcząc przed nim chwyta badanego za stopy tak, by cała podeszwa przylegała do podłoża. Ćwiczący przechodzi jak najszybciej z leżenia do siadu, wykonując przysłowiowe „brzuszki”, dotykając łokciami kolan.

Wynik mierzony jest za pomocą ilości powtórzeń tego ćwiczenia w przeciągu 30 sekund.

7. Siła funkcjonalna – zwis na ugiętych ramionach.

Do próby potrzebny jest drążek, materac oraz stoper. Próba polega na jak

Do wykonania tej próby potrzebne są dwie równoległe, oddalone od siebie 5 metrów linie. Ćwiczący biegnie jak najszybciej do drugiej linii przekraczając ją dwiema stopami i wraca z powrotem. Czynność wykonywania 10 razy, a wynik sprawdzany przy pomocy stopera z dokładnością do 0,1s.

9. Wytrzymałościowy bieg wahadłowy.

Do wykonania ostatniej próby potrzebny jest szeroki korytarz, bądź sala gimnastyczna z dwoma, równolegle narysowanymi liniami w odległości 20 metrów od siebie. Ćwiczący biegają od jednej linii do drugiej w tempie dyktowanym przez sygnały z płyty CD. Zadaniem badanego jest utrzymanie coraz to szybszego tempa. Ćwiczący, jeśli już nie da rady, bądź czuje się zmęczony sam rezygnuje z kontynuowania biegu. Wynikiem testu jest

95

liczba przebiegniętych dwudziestometrowych odcinków (Dobosz, 2012, s.12-18).

Analiza stylu wychowania M. Ryś (2004) jest wystandaryzowanym narzędziem badawczym, który pozwolił na zdiagnozowanie dominującego stylu wychowania w badanych rodzinach. Autorka wyróżnia trzy główne style wychowania:

1. Styl autokratyczny (dominacja rodzica, dziecko zobligowane do wykonywania poleceń).

2. Styl demokratyczny (wiele kwestii rozpatrywanych jest wspólnie poprzez dyskusję).

3. Styl liberalny:

a) kochający (rodzice otaczają dziecko czułością, dają mu pełną swobodę w jego wyborach i postępowaniu),

b) niekochający (rodzice okazują dziecku obojętność, chłód emocjonalny (M. Ryś, 2004, s. 6).

Narzędzie to diagnozuje strukturę środowiska rodzinnego oraz style wychowania w rodzinie. W aneksie do tego narzędzia możemy znaleźć natomiast twierdzenia określające daną strukturę środowiska rodzinnego oraz konkretny styl wychowawczy (M. Ryś, 2004, s. 7).

Wszystkie dane zebrane w wyniku wykorzystania opisanych powyżej narzędzi badawczych pozwoliły przeprowadzić odpowiednią analizę statystyczną.

Wykonano dwa główne rodzaje analiz. Pierwsze z nich polegały na analizowaniu różnic między trzema badanymi grupami we wszystkich badanych zmiennych.

Drugie natomiast polegały na poszukiwaniu związków między zmiennymi dotyczącymi sprawności fizycznej, a pozostałymi i wykonano je osobno dla trzech badanych grup. Przyjęto poziom istotności=0,05, to znaczy, że za wyniki istotne statystycznie uznano takie, dla których p<0,05. Wyniki istotne statystycznie zaznaczono w tabelach czerwonym kolorem.

Wykonano serię analiz porównujących płci ze zmiennych z testu EUROFIT.

Analizy te, podobnie jak wszystkie pozostałe, wykonano osobno dla trzech badanych grup, stosując testy t Studenta. Analizy wykonano jedynie dla wyników przeliczonych, gdyż wyniki surowe, ze względu na zróżnicowanie badanych prób pod względem wieku, jak też na naturalne różnice międzypłciowe, nie dadzą tak miarodajnych efektów jak rezultaty przeliczone.

96

„W 1920r Sir Ronald A Fisher opracował technikę, którą nazwano analizą Wariancji (ANOVA). Ta metoda pozwala nam na symultaniczne porównanie kilku średnich na poziomie istotności ustalonym przez badacza. Analiza wariancji jest w istocie grupą technik przeznaczonych do testowania hipotez.” (King, 2009, s.485). Taką technikę zastosowano w niniejszej pracy, lecz z uwagi na niespełnianie założenia o homogeniczności wariancji przez wiele zmiennych z testu EUROFIT, zastosowano analizę wariancji w wersji Welcha.

Przy małych próbach najtrafniejszym sposobem stosowanym do danych prawidłowych zamiast metody według momentu iloczynowego jest metoda korelacji R. Spearmana. Korelacja ta została zastosowana, gdy liczba par, czyli N, była niższa od 30. „Jeżeli dane mamy w postaci pomiarów lub wyników, trzeba je najpierw zamienić na szeregi rang, stosowanie wtedy tej metody jest jeszcze wygodniejsze” (Guilford, 1960, s. 322).

W analizie empirycznej zostały również uwzględnione porównania post – hoc., nazywane także a posteriori („co następuje później”). „Porównania te wykonywane są po otrzymaniu istotnej wartości F, pokazujące, które średnie różnią się istotnie, chroniąc nas przy tym przed nieuzasadnionym wykorzystaniem efektów przypadku (King, 2009, s. 506).

W niniejszej pracy najczęściej stosowano statystykę chi² mającą liczne zastosowania w praktyce. „Najbardziej powszechnie stosuje się je w związku z danymi w formie liczebności lub danymi, które można sprowadzić do liczebności.

Obejmuje to proporcje, a nawet prawdopodobieństwa” (Guilford, 1960, s. 259).

„Badacze porównują liczebności obserwowane (uzyskane w próbie), pojawiające się w poszczególnych kategoriach rozkładu z liczebnościami, których zgodnie z założoną hipotezą oczekują. Rozbieżność między liczebnościami obserwowanymi, a oczekiwaniami jest wyrażona właśnie, jako statystyka -chi-kwadrat” (King, 2009, s. 458).

5.5. Wybór grupy badawczej

W realizowanym projekcie dokonano celowego doboru grupy badawczej i byli to uczniowie, którzy realizują obowiązek szkolny na drugim etapie edukacji.

97

Wybrano tę grupę wiekową, ponieważ w tym okresie życia można najlepiej ocenić zachodzące zmiany w rozwoju sprawności fizycznej u ucznia. Potrafią oni progresywnie i z dobrym rezultatem opanować umiejętności, które wchodzą w zakres sprawności fizycznej, np. pływanie, skakanie do wody, jazdę na łyżwach, a także na nartach. Robią też szybkie postępy w nauce gry na instrumencie, malowaniu, zwłaszcza kiedy podejmują tę aktywność z powodu własnych zainteresowań, a nie pod wpływem nacisków z zewnątrz (J. Trempała, 2011, s.235).

Do badanej grupy zostali włączeni uczniowie:

1. pełnosprawni (50 osób),

2. z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim (50 osób), 3. z uszkodzonym słuchem (25 osób).

Dwie pierwsze grupy liczyły po 50 osób, natomiast grupa niesłyszących była o połowę mniejsza (25 osób). Badaniami objęto łącznie 125 osób.

Wykres 3. Ilościowe zestawienie grup biorących udział w badaniu

40

20 40

Niepełnosprawni

Z uszkodzonym słuchem Pełnosprawni

Źródło: badania własne

Badane dzieci uczęszczały do klas IV-VI szkoły podstawowej. Z racji tego, że w grupach z wybraną niepełnosprawnością rozpiętość wiekowa była dość duża, średnia wieku była większa niż w grupach badanych uczniów pełnosprawnych, co ukazuje tabela 12.

98

Tab. 12. Średnia wieku dzieci biorących udział w badaniu

Grupa Średnia Odchylenie standardowe N

Płeć Płeć Płeć

K M Ogółem K M Ogółem M K Ogółem

Niepełnospraw-ni 12,35 12,77 12,63 1,11 1,26 1,21 17 31 48

Z uszkodzonym

słuchem 12,70 12,67 12,68 ,95 1,35 1,18 10 15 25

Pełnosprawni 10,58 10,65 10,62 ,65 ,56 ,60 24 26 50

Ogółem 11,59 11,99 11,82 1,30 1,47 1,41 51 72 123

Źródło: badania własne

Zróżnicowanie płciowe nie było istotne pod względem statystycznym, ale wartym odnotowania jest fakt, że w analizie empirycznej, w zasadzie w każdej grupie, większość stanowili chłopcy.

Tab. 13. Procentowe zestawienie osób biorących udział w badaniu

Grupa

Niepełnosprawni Głusi Pełnosprawni Ogółem

N % N % N % N %

Płeć K 18 36,00 10,00 40,00 24,00 48,00 52,00 41,60 M 32 64,00 15,00 60,00 26,00 52,00 73,00 58,40 Ogółem 50 100,00 25,00 100,00 50,00 100,00 125,00 100,00 Źródło: badania własne

99

Wykres 4. Ilościowe zestawienie badanych uczniów z uwzględnieniem płci

41,6

58,4

K M

Źródło: badania własne

5.6. Organizacja i teren badań

Badania zostały przeprowadzone terminie od września 2017 do marca 2018 roku. Prace badawcze były przeprowadzone w Szkołach Podstawowych, Specjalnych Ośrodkach Szkolno-Wychowawczych, Szkołach Specjalnych na terenie trzech województw: małopolskiego, podkarpackiego oraz śląskiego.

Ze względu na zróżnicowane wytyczne grupy docelowej w pracy badawczej zakwalifikowano aż trzynaście placówek oświatowych. W placówkach o charakterze specjalnym w badaniach uwzględniłem wszystkie siedem ośrodków, w których uczyły się dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim (bez sprzężeń).

Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy nr 2 w Krakowie - Ul. Zamoyskiego 100, Kraków. Historia tego ośrodka rozpoczyna się w 1956 roku, kiedy kierownictwo szkoły rozpoczęło starania o wybudowanie nowego budynku dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. Budowa, która rozpoczęła się we wrześniu 1959, napotykała na swojej drodze ogromne trudności, a szczęśliwe zakończenie prac przesunęło się aż, do 1963, kiedy nastąpiło oddanie szkoły oraz internatu. Dnia 3 IX 1963 roku odbyło się uroczyste otwarcie Państwowego Zakładu Wychowawczego Nr 2 im. Janusza Korczaka, który obejmował: Szkołę Podstawową Specjalną Nr 46 im. Janusza Korczaka oraz

100

Internat dla 106 wychowanków. W szkole było 14 oddziałów, 10 oddziałów miało naukę przed południem, 4 po południu. W latach 1977/78 rozpoczął się eksperyment programowy pod kierownictwem Zofii Polak, przeprowadzony był pod opieką Ministerstwa Oświaty, przy ścisłej współpracy z Departamentem Szkolnictwa Specjalnego. Efektem tychże działań było wprowadzenie w 1984 programu nauczania szkół specjalnych, nawiązując przy tym dość liczne kontakty z innymi ośrodkami, wprowadzając innowacyjne metody nauczania. Szkoła oraz internat stanowiły od tamtego czasu stałą bazę ćwiczeniową dla studentów WSP, UJ, WSPS w Warszawie oraz innych uczelni półwyższych. W setną rocznicę urodzin Janusza Korczaka, za swoje dokonania, placówka otrzymała "Medal Korczakowski". Dyrektor Nowak był barwną postacią, a rządząc przez 11 lat stworzył wspaniałe warunki do pracy, a także mobilizował swoich pracowników do efektywnego samokształcenia. Jego następczyni - Barbara Kraszewska, w latach 1986-90 nawiązała kontakty z Holandią - skąd otrzymaliśmy konkretną pomoc materialną. Nawiązano współpracę z Francją poprzez fundację "Equilibre", gdzie organizowano giełdy odzieży z wymiernymi efektami finansowymi, wspomagającymi placówkę. Ogromny wkład w realizacje zamierzeń według Ośrodka stanowią fundusze wypracowane przez Towarzystwo Wspierania Inicjatyw Społecznych na Rzecz Kształcenia Specjalnego, którego twórcą był dyrektor Zdzisław Marczewski. (http://www.sosw2.pl/page/17).

Zespół Szkół Specjalnych nr 4 – Ul. Zakątek 2, Kraków. Kolejną szkołą, w której młodzież została poddana badaniom był Zespół Szkół Specjalnych nr 4 w Krakowie. Jest to placówka łącząca w sobie Przedszkole nr 24, Szkołę Podstawową nr 44 oraz Gimnazjum nr 55. Powstał on w oparciu o kadry i bazę lokalową Szkoły Podstawowej Specjalnej nr 44, jednej z najstarszych placówek tego typu w Polsce i najstarszą szkołę specjalną w Krakowie. Charakterystyka szkoły przyjmuje się w konwencji „szkoła, w której zawsze coś się dzieje”.

Lekcje prowadzone są w sposób interesujący, a uczniowie czerpiąc wiedzę z lekcji, chętnie biorą udział we wszelkiego rodzaju konkursach, zawodach, a także biorą udział w tzw. zielonych szkołach, osiągając przy tym bardzo wysokie wyniki. Od września 2011 przy Zespole Szkół Specjalnych nr 4 istnieje również oddział Przedszkola Specjalnego, który we wrześniu 2012 roku przekształcony został w Przedszkole Samorządowe nr 24. Działania edukacyjne szkoły mają na celu

101

stworzenie dzieciom atmosfery pełnej akceptacji i umożliwiającej rozwój osobowości (http://www.zss4krakow.oswiata.org.pl/o_zesp.php).

Zespół Szkół Specjalnych nr 14 w Krakowie – Os. Sportowe 28, Kraków. Najwięcej respondentów wyraziło chęć współpracy w ZSS nr 14 w Krakowie. Początki szkoły datuje się na 1 września 1959 r., gdzie Kuratorium Okręgu Szkolnego w Krakowie organizuje Szkołę Podstawową nr 71, którą umieszczono w dwóch salach Domu Kultury przy ul. Bulwarowej 19. Na początku roku szkolnego naukę rozpoczęło jedenastu uczniów w klasie II i III, a pod koniec uczyło się w niej już 34 uczniów. Pierwszymi nauczycielkami były p. Eugenia Górska i pełniąca funkcję kierownika p. Eugenia Pater. W 1960 r. szkołę przeniesiono do osobnego pawilonu w budynku Szkoły Podstawowej nr 92. Naukę rozpoczęło 44 uczniów w klasach I, III i IV. Gdy kierownikiem został p. Julian Wiński liczba uczniów stale rosła, stąd dla słabszych dzieci utworzono „klasy życia”, dając początek szkoły na os. Mogiła 7. W 1968 r. szkoła otrzymuje cały budynek na os. Sportowym 28, a uczniowie zaczynają kształcić się w cyklu 8-letnim. Na wniosek Rady Pedagogicznej (1969 r.) z okazji 10-lecia istnienia, szkoła otrzymuje imię prof. Marii Grzegorzewskiej, a dwa lata później (1 stycznia 1971 r.) działalność rozpoczyna Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 3 na os. Mogiła 7, której uczniowie uczą się również w budynku na os. Sportowym 28, a młodzież kształci się w niej na kierunkach: krawiec i monter. Od 1981 r. Zespołowi Szkół nadano wspólne imię prof. Marii Grzegorzewskiej, a w latach 1986-1989 powstają nowe kierunki kształcenia, które wzbogacają program placówki – ogrodnik, murarz, mechanik. W latach 1990-1999 nauczyciele wychowania fizycznego zakładają Stowarzyszenie Społeczno-Sportowe „Sprawni Razem”. Było to na tyle prężnie działające stowarzyszenie, że jego działalność doprowadziła reprezentację Polski do mistrzostwo Europy w piłce nożnej na para mistrzostwach w Wielkiej Brytanii. Od 1999 r. funkcję dyrektora pełni p. Anna Kosińska. Przy szkole powstaje Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci Specjalnej Troski „Arkadia”. Organizowany jest pierwszy Festiwal Twórczości Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej „Lajkonik”, a w 2001 r. odbywa się pierwsza wymiana młodzieży ze szkoły zawodowej z Wielkiej Brytanii, dzięki czemu szkoła otrzymuje nowe komputery, posiada dostęp do Internetu, a także tworzy własną stronę internetową. 07.07.2004 r.

założona zostaje Szkoła Przysposabiająca do Pracy nr 1. Zespół Szkół otrzymuje numer 14, której to nazwa trwa do dnia dzisiejszego. W lipcu 2007 r. powołane

102

zostaje I Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla absolwentów zasadniczej szkoły zawodowej, gdzie po dwóch latach nauki pierwsza uczennica zdała maturę (http://www.zss14.pl/historia-zespolu-szkol/).

Trzecią w kolejności placówką badawczą jest Zespół Szkół i Placówek Specjalnych nr 10 znajdujący się przy ul. Lubomirskiego 21 w Krakowie.

Szkoła została założona 24 czerwca 1863 roku. Po ciągłych zmianach adresowych wreszcie w 1904 roku Placówka otrzymała nowy budynek przy ul. Lubomirskiego 19/21. Okres I Wojny Światowej 1913-1923 to ciężkie czasy, które wycisnęły na szkole ogromne piętno. W 1914 roku budynek szkolny zajęło wojsko na koszary, a gdy go po 13 miesiącach szkołę opuściło, przedstawiała obraz całkowitego zniszczenia i spustoszenia (2 miesiące trwał remont i dezynfekcja).

Po 1918 roku szkoła wydziałowa przestała istnieć, a na jej miejsce wyrosła 8-klasowa szkoła powszechna. Okres II wojny Światowej (1939-1945) to czasy okupacji hitlerowskiej. Nauka w tym czasie mimo wszystko odbywała się, o czym świadczą wypisy nazwisk najlepszych uczniów w kronice szkolnej. Po zakończeniu II wojny światowej w 1948 roku dokonano szeregu zmian nawiązując do Marksizmu oraz materializmu, a do placówki przy Lubomirskiego mogli uczęszczać wyłącznie chłopcy. Zajęcia koedukacyjne wprowadzone w 1961r. wraz ośmioklasową szkołą podstawową. W 1971 roku szkoła podstawowa nr 3 przeniosła się do budynku przy ul. Topolowej, a w jej miejsce powstała Szkoła Podstawowa Specjalna nr 131. Dwadzieścia lat później (1991) przywrócono patrona szkoły i nadano jej imię świętego Mikołaja. W roku 2013 Rada Miasta Krakowa dokonała zmiany w dotychczasowym kształcie placówki, powołując do życia Zespół Szkół i Placówek Specjalnych w Krakowie. Do dziś w jego skład wchodzą:

1. Szkoła Podstawowa nr 131 dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

2. Gimnazjum nr 61 dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

3. Gimnazjum nr 84 dla dzieci zagrożonych niedostosowaniem społecznym.

4. Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii (http://kr.edu.pl/o-nas/historia-szkoly/).

W związku z brakiem wystarczającej liczby respondentów, swoje badania zmuszony byłem przenieść w okolice Krakowa. Skorzystałem z możliwości przeprowadzenia badań w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Myślenicach przy ul. 3 Maja 97. Jest to placówka dydaktyczno - wychowawcza

103

i opiekuńcza dla dzieci oraz młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym oraz niepełnosprawnością sprzężoną w tym m.in. z autyzmem w wieku od 7 do 24 lat.

Od 1997 roku szkoła współpracuje z Ośrodkiem Kształcenia zawodowego Młodzieży Niepełnosprawnej w Husum (Niemcy), gdzie corocznie organizowane są wymiany młodzieży pomiędzy tymi ośrodkami (http://soswmyslenice.edu.pl/o-nas2/o-nas).

Zespół Szkół im. Brata Alojzego Kosiby w Wieliczce przy ul.Piłsudskiego 105 w Wieliczce to ośrodek, który od lat pracuje z osobami niepełnosprawnymi. Szkolnictwo specjalne w Wieliczce zostało zainicjowane przez pana Józefa Szerłomskiego, a dzięki przychylności pana Ignacego Hyżego (Inspektora Oświaty) oraz władz miasta, w 1962 roku powstała w Wieliczce pierwsza klasa specjalna. Nauczanie dla dzieci niepełnosprawnych intelektualnie odbywało się na początku w jednym pomieszczeniu zorganizowanym w budynku Komitetu Miejskiego PZPR i Gminnej Rady Narodowej w Rynku Górnym.

Warunki lokalowe były bardzo ciężkie, a nauką objętych zostało 12 dzieci, z których programowo część była w klasie I, a część w klasie IV (1962/63).

W następnych latach, okazało się, że dzieci niepełnosprawnych intelektualnie zaczęło przybywać i w związku z tym utworzono drugą klasę specjalną. Niedługo później klasy specjalne na stałe zostały przeniesione do budynku przy Szkoły Podstawowej nr 1, nad którym opiekę sprawował pan Mieczysław Cieślik. Dzięki staraniom pana Józefa Szerłomskiego w 1971 roku przy SP nr 1 oficjalnie otworzono Szkołę Specjalną, a pierwszym kierownikiem szkoły został sam inicjator tego pomysłu.

Od początku istnienia szkoła borykała się z problemem bazy lokalowej, gdzie w pierwszych latach dzieci uczyły się w dwóch, a od roku 1980 w trzech salach lekcyjnych w Szkole Podstawowej nr 1, dlatego wynajmowano pomieszczenia m.in. w wielickim Liceum Ogólnokształcącym. Tragiczna sytuacja lokalowa (brak sali gimnastycznej, gabinetu reedukacyjnego, gabinetu psychologa) nie wpłynęła jednak na negatywną atmosferę, a nauczyciele pracujący w tej szkole

Od początku istnienia szkoła borykała się z problemem bazy lokalowej, gdzie w pierwszych latach dzieci uczyły się w dwóch, a od roku 1980 w trzech salach lekcyjnych w Szkole Podstawowej nr 1, dlatego wynajmowano pomieszczenia m.in. w wielickim Liceum Ogólnokształcącym. Tragiczna sytuacja lokalowa (brak sali gimnastycznej, gabinetu reedukacyjnego, gabinetu psychologa) nie wpłynęła jednak na negatywną atmosferę, a nauczyciele pracujący w tej szkole