Rozwój inteligentnych miast na świecie

Popularność koncepcji smart city nie ogranicza się tylko do większego zaintere-sowania akademickiego tym tematem. Prawdziwy potencjał tej idei ilustrują liczby funkcjonujących inteligentnych miast oraz kwoty przeznaczane na ich rozwój i imple-mentację. Szacunki dotyczące liczy inteligentnych miast na świecie są zróżnicowane.

Według najnowszego opracowania Komisji Europejskiej, tylko w Unii Europejskiej (UE-28), w 2011 roku aż 240 miast zakwalifikowano jako inteligentne ośrodki miej-skie²⁶. W opisywanym poniżej rankingu inteligentnych miast średniej wielkości funk-cjonujących w Europie wyróżniono 77 takich metropolii²⁷. Z kolei raport firmy kon-sultingowej ICH Technology szacuje, że w 2013 roku na całym świecie funkcjonowało 13 inteligentnych aglomeracji miejskich, a do roku 2025 ta liczba wzrośnie do 88²⁸.

26 Dla miast powyżej 100 000 mieszkańców i posiadających przynajmniej jedną z sześciu głównych cech inteligentnego miasta, wymienionych w pierwszej części rozdziału.

27 http://www.smart-cities.eu/index.php?cid=7&ver=3 [dostęp: 03.01.2015].

28 IHS Technology, Smart Cities Report – Business Models, Technologies & Existing Projects – 2014, IHS 2014.

zajmuje Luksemburg²⁹. Należy zauważyć, że w pierwszej dziesiątce najbardziej inteli-gentnych miast naszego kontynentu aż osiem znajduje się w krajach skandynawskich.

Jednakże ranking uwzględnia jedynie miasta średniej wielkości w Europie, liczące od 100 tys. do 500 tys. mieszkańców. W rankingach obejmujących wszystkie miasta na pierwszych miejscach znajdują się takie ośrodki, jak Londyn, Kopenhaga, Wiedeń, Barcelona i Amsterdam³⁰. Kryteria oceny różnią się w zależności rankingu, dlatego wskazanie pojedynczego, wiodącego ośrodka w Europie jest utrudnione.

Liczba inteligentnych miast na świecie zależy od przyjętych kryteriów wyboru, dlate-go lepszym wskaźnikiem potencjału opisywanedlate-go sektora wydają się wydatki na rozwój i wdrażanie inteligentnych technologii dla miast. W skali globalnej sięgają one miliardów euro. W ramach wymienianego wcześniej Europejskiego Partnerstwa Innowacyjnego – Inteligentne Miasta i Społeczności w 2012 roku wydano 81 mln euro na projekty demon-stracyjne dotyczące sektora transportu i energii w inteligentnych miastach. W 2013 roku ten budżet wzrósł już do 356 mln euro oraz objął tylko projekty integrujące trzy podsta-wowe obszary funkcjonowania inteligentnych miast: transport, energię oraz ICT.

Światowym liderem w wydatkach na rozbudowę inteligentnych miast jest konty-nent azjatycki. W najbliższych latach Indie planują budowę 7 całkowicie nowych inte-ligentnych miast w najbardziej uprzemysłowionym regionie kraju – korytarzu Delhi – Bombaj³¹. Cała inwestycja zakłada budowę 24 miast i zostanie zrealizowana przy większościowym udziale kapitału prywatnego kosztem 66 mld euro. Z kolei chiński program przebudowy miast, mający na celu zwiększenie potencjału ekonomicznego ośrodków miejskich oraz zniwelowanie różnic społecznych, obejmuje 54 projekty za kwotę 113 mld euro³². Również Korea Południowa oraz Japonia opracowały i wdroży-ły plan digitalizacji infrastruktury w miastach oraz szerszego wykorzystywania tech-nologii ICT dla potrzeb społeczeństwa.

Rozwiązania i technologie dedykowane inteligentnym miastom to także istotny rynek dla wielu firm. Szacunki dotyczące jego wielkości oraz prognozowanego są zróżnicowane, jednakże niezależnie od źródła bardzo wysokie. Według raportu Na-vigant Research, amerykańskiej firmy konsultingowej specjalizującej się w nowocze-snych technologiach, wydatki miast na technologie „smart” w 2014 roku wyniosły 8,8 mld dol., a przez najbliższe dziewięć lat, do roku 2023 wzrosną ponad trzykrotnie do poziomu 27,5 mld dol. rocznie³³.

29 European smart cities 3.0, http://www.smart-cities.eu/?cid=3&ver=3 [dostęp: 20.01.2015].

30 Zob. Top ten smartest cities in Europe, Fast Company, http://www.fastcoexist.com/3024721/the--10-smartest-cities-in-europe [dostęp: 20.01.2015]; Global Cities Index, ATKearney, http://www.atkear-ney.com/research-studies/global-cities-index/full-report [dostęp: 20.01.2015].

31 A. Jerath, Delhi-Mumbai Industrial Corridor to Spawn 7 ‘smart’ cities, „Times of India” 2011 http://time-sofindia.indiatimes.com [dostęp: 04.01.2015].

32 Mapping Smart Cities in the EU, dz. cyt., s. 18.

33 Smart Cities: Technologies & Infrastructure for Energy, Water, Transportation, Buildings & Government; Busi-ness Drivers, City & Supplier Profiles, Market Analysis & Forecasts, Navigant Research, 2014, s. 3.

w transporcie w 2014 roku miał wartość 45,1 mld dol., a w 2019 przekroczy 104 mld dol.³⁴ Z kolei w swoim własnym opracowaniu, Brytyjskie Ministerstwo Gospodarki i Innowacji (ang. Departament of Business and Innovations) szacuje, że do roku 2020 inwestycje w inteli-gentne technologie i usługi w miastach na całym świecie pochłoną 408 mld dol.³⁵ Inwesty-cje w sektor transportu stanowią istotny element tych wydatków, a inteligenta infrastruk-tura transportowa to jeden z pierwszych elementów wdrażanych podczas transformacji w inteligentne ośrodki miejskie. Według danych Intelligent Transportation Society of America (ISA), wydatki na inteligentne systemy transportowe na terenie Stanów Zjednoczonych w 2009 wyniosły 48 mld dol., a do roku 2015 sięgną poziomu 67 mld dol.³⁶

Także wydatki miast na Internet rzeczy (ang. Internet of Things) mogą być mierni-kiem potencjału rynku inteligentnych miast. Olbrzymia liczba urządzeń wokół nas jest stale połączona z Internetem. Tego typu urządzenia nie tylko dostarczają informa-cji i usług na potrzeby ich użytkowników, ale często są wzajemnie ze sobą połączone i współpracują bez udziału człowieka. Taki system skomunikowanych ze sobą obiek-tów jest nazywany Internetem rzeczy i daje praktycznie nieskończone możliwości kre-owania rozwiązań poprawiających jakość życia w mieście. Wszelkiego typu czujniki, sensory, systemy transportowe, komunalne i inne mogą być ze sobą połączone. Tak zebrane dane mogą być następnie wykorzystywane do dalszej analizy i usprawniania funkcjonowania miasta. Internet rzeczy znajduje zastosowanie w każdej dziedzinie funkcjonowania miasta, a najpopularniejsze zastosowania to zarządzanie ruchem drogowym oraz monitoring i regulacja zużycia energii. Dlatego stanowi ogromny po-tencjalny rynek zbytu dla firm zajmujących się nowoczesnymi technologiami. Według ostatnich danych, wydatki miast na rozwiązania wpisujące się w koncepcję Internetu rzeczy tylko w 2014 roku wyniosły aż 265 mld dol.³⁷

Tak ogromny rynek zbytu przyciąga bardzo dużą liczbę firm oferujących usługi i technologie dla różnych sektorów inteligentnego miasta. Do największych benefi-cjentów należą firmy specjalizujące się w opracowywaniu i implementacji szeroko pojętych nowoczesnych technologii. IBM i Cisco to liderzy tego rynku, a wśród 10 największych sprzedawców usług i technologii w tym sektorze znajdują się m.in.

Siemens, Schneider Electric, Toshiba i Hitachi³⁸. Firmy istniejące na rynku operują

34 Smart Transportation Market (Ticketing Management, Parking Management, Traffic Management, Smart Si-gnalling System, Multimodal Information System, Cloud Services, Business Services) – Global Advancements, Forecasts and Analysis (2014–2019), Market and Analysis Report, 2014, http://www.marketsandmarkets.

com/Market-Reports/smart-transportation-market-692.html [dostęp: 20.04.2015].

35 The Smart City Market Opportunities for the UK, Research Paper Number 136, The Department for Busi-ness Innovation & Skills, 2013, s. 2.

36 Sizing the U.S and North American Intelligent Transportation Systems Market: Market Data Analysis of ITS revenues and employment, The Intelligent Transportation Society of America, 2011, s. 16.

37 IDC Government Insights, http://www.idc.com [dostęp: 15.01.2015].

38 Navigant Research Leaderboard Report: Smart City Suppliers, Navigant Research, 2014,

http://www.navigantresearch.com/research/navigant-research-leaderboard-report-smart-city-suppliers [dostęp: 15.01.2015].

transporcie, dystrybucji energii oraz wody, a także bezpieczeństwie publicznym³⁹. Ryc. 2 szczegółowo ilustruje sytuację na rynku według stanu na koniec 2013 roku.

Ryc. 2. Rynek usług i technologii dla inteligentnych miast

Źródło: Navigant Research Leaderboard Report: Smart City Suppliers, Navigant Research 2014 http://www.navigantresearch.com/research/navigant-research-leaderboard-report-smart-city-suppliers [dostęp: 15.01.2015].

Popularność szeroko pojętej koncepcji inteligentnego miasta ma swoje odzwiercie-dlenie w projektach badawczych realizowanych przez ośrodki naukowe w Europie.

W ramach wykonanej przez autora analizy zidentyfikowano prawie 60 międzyna-rodowych projektów badawczo-rozwojowych realizowanych w okresie 2008–2014.

Wszystkie projekty były wieloletnie, część z nich została już zakończona, natomiast pozostałe będą kontynuowane w nadchodzących latach. Łączny budżet wszystkich działań wyniósł ponad 321 mln euro, co również świadczy o skali zainteresowania tą ideą środowisk akademickich oraz przedsiębiorstw. Większość z projektów za cel ma opracowanie nowej technologii lub rozwiązań zwiększających „inteligencję” miasta w jednym z trzech głównych obszarów: energooszczędności, mobilności lub

techno-FOLLOWERS

Execution

Strategy

CONTENDERS LEADERS

IBM Cisco Schneider

Electric Siemens Microsoft Hitachi

Huawei Ericsson ABB

SAP Oracle GE

Itron

Silver Spring AGT Networks

Toshiba CHALLENGERS

39 C. Harrison, I.A. Donnelly, A theory of Smart Cities, Proceedings of 55th Annual Meeting of Internatio-nal Society for the Systems Sciences UK, 2011, s. 2.

a nawet trzy z wymienionych obszarów. Przykładowo, projekt badawczy polegający na opracowaniu oprogramowania i aplikacji wspomagających wykorzystanie w ru-chu miejskim pojazdów o napędzie elektrycznym dotyczy zarówno obszaru inteli-gentnego transportu, inteliinteli-gentnego zużycia energii jak również technologii ICT.

Według przeprowadzonej analizy, zainteresowanie naukowców rozkłada się równo-miernie na każdy z obszarów. Spośród 57 przestudiowanych projektów 21 obejmowało obszar rozwiązań z zakresu inteligentnego transportu w miastach, a po 19 skupiało się na sektorze energii oraz ICT. Jak wspomniano powyżej, część z projektów dotyczyła dwóch lub trzech obszarów jednocześnie. W poszczególnych przypadkach trudno jednoznacznie określić obszar badań, a przedstawiona statystyka jest subiektywną oceną autora pracy.

Ryc. 3. Liczba i obszary badań europejskich projektów badawczych z zakresu inteligentnych miast rozpoczętych w okresie 2008–2014

Źródło: opracowanie własne.

Znacząca większość z projektów była dofinansowana przez Unię Europejską, przede wszystkim w ramach zakończonego już Siódmego Programu Ramowego.

Szczegółowe dane dotyczące zrealizowanych projektów znajdują się w załączniku.