DOBÓR I CHARAKTERYSTYKA PRÓBY, ANALIZA REZULTATÓW Przedstawione badania sondażowe nie są reprezentatywne, mogą
PYTANIE 14. SKĄD CZERPAŁEŚ/CZERPIESZ INFORMACJE O BUDDYZMIE?
Respondenci i respondentki mogli zaznaczyć po kilka źródeł. Naj-więcej osób czerpało informacje o buddyzmie ze stron interneto-wych (co potwierdza, że internet stał się w Polsce pierwszym me-dium, ważnym przy poszukiwaniu wiadomości, także w kwestiach dotyczących innych tradycji religijnych), nieco mniej zaś z telewizji (35), od znajomych i z książek (po 32 osoby). Najmniej osób czer-pało wiedzę o buddyzmie od samych buddystów, aczkolwiek skoro aż 12 osób przyznało się do znajomości z buddystami dziwi, że dla połowy mniej jest to źródło poszerzania wiedzy na ten temat. Spo-śród innych źródeł respondenci wymieniali najczęściej szkołę – w tym zajęcia z religii i historii. Potwierdza to istotną rolę szkoły w poszerzaniu horyzontów i edukacji o różnych kulturach.
z książek; 31 od znajomych;
31
z gazet; 22
ze stron internetowych;
47
z telewizji; 35
z radia; 8 bezposrednio
od buddystów; 5
z innych źródeł; 12
PODSUMOWANIE
Większość badanych uważało buddyzm za filozofię i religię oraz posiadało podstawową wiedzę na jego temat przejawiającą się na przykład w wiązaniu go z praktyką medytacji. Wśród responden-tek i respondentów brak było wśród jednak bardziej szczegółowej wiedzy o czym świadczy chociażby brak wymienienia jakiegokol-wiek kraju, gdzie działa szkoła therawady. Różnorodność opisów postrzegania postaci Buddy pokazuje, że dla Polaków może nie być jasne za kogo tak naprawdę buddyści uważają założyciela swojego ruchu. Zdecydowana większość respondentów potrafiła wskazać pozytywne swoim zdaniem cechy buddyzmu takie jak: pokój, spo-kój, medytacja, opanowanie. Może to implikować posiadanie przez większość badanych neutralnego bądź pozytywnego nastawienia wobec buddyzmu. Ankietowani uważali, że buddyzm nie jest w Polsce popularny, ale przez społeczeństwo jest raczej dobrze odbierany a polskie media zazwyczaj kreują korzystny obraz tego ruchu. Zdecydowana większość respondentów i respondentek opowiedziała się za dialogiem religijnym z buddyzmem. Powodami były miedzy innymi: wspieranie tolerancji, przeciwdziałanie
kon-od rkon-odziny; 2
ze szkoły; 8
ze słyszenia;
2
fliktom, poparcie dla pogłębiania wiedzy. Osoby sprzeciwiające się dialogowi między religiami podkreślały na ogół zbyt dużą liczbę różnic kulturowych i doktrynalnych by mogło dojść do porozu-mienia. Ponad jedna trzecia badanych uważała ponadto, że w jakiś sposób do pogłębienia tego dialogu się przyczynia. Dla większości respondentów buddyzm nie może stanowić zagrożenia dla katoli-cyzmu ponieważ pochodzi z innego kręgu kulturowego różnego od uwarunkowań, które dotyczą Polski. Osoby uznające buddyzm za zagrożenie najczęściej wymieniały negatywne cechy katolicyzmu i wskazywały, że buddyzm ich nie posiada. Jedynie cztery osoby stwierdziły, że niedaleko miejsca ich zamieszkania znajduje się ośrodek buddyjski. Tylko jeden respondent brał udział w spotka-niu grupy buddyjskiej lub medytacyjnej, chociaż 12 osób ma zna-jomych buddystów. Najczęstszymi źródłami wiedzy o buddyzmie są (w kolejności od najczęściej wskazywanych): internet, telewizja, książki, gazety, radio, szkoła, buddyści, rodzina i tzw. ze słyszenia.
Jak wykazała analiza badania kwestionariuszowego, respondenci rzadko kiedy opierają swoje przekonania o literaturę przedmiotu;
informacje czerpią raczej od swoich znajomych oraz z internetu – stąd w pierwszej części niniejszej pracy znalazło się wiele odwołań do materiałów z przestrzeni wirtualnej. Mimo że próbę stanowiły osoby studiujące na wyższych uczelniach, a w dodatku na humani-stycznych kierunkach, ich wiedza oraz skojarzenia dotyczące bud-dyzmu, nie wykraczały poza powszechne slogany i stereotypowe postrzeganie tej religii. Być może taki stan wiedzy można wytłu-maczyć niewielkim zainteresowaniem buddyzmem, uznaniem go za coś bardzo odległego - co przejawiało się między innymi pod-kreślaniem w odpowiedziach na pytania otwarte, że buddyzm po-chodzi z innego kręgu kulturowego czy też innej cywilizacji niż chrześcijaństwo. Z drugiej strony buddyzm nie stanowił dla re-spondentek i respondentów czegoś całkowicie egzotycznego o czym świadczy posiadanie pewnych informacji na jego temat, znajomość z buddystami części badanych. Większość badanych cechowała się także otwartością wobec buddyzmu, co przejawiało się między innymi w odpowiedziach na pytanie o dialogu między
religiami, na podstawie całości rezultatów można jednak wnio-skować, że buddyzm stanowił dla nich zjawisko marginalne.
Chociaż przeprowadzone badania nie były reprezentatywne, mogą jednak wskazywać na to, że w buddyzm w Polsce postrzegany jest przez młodzież jako ruch czy też religia mniejszościowa, będąca produktem odległej kultury. Chociaż bywa postrzegana jako po-tencjalnie atrakcyjna, pogłębianie informacji na jej temat prakty-kowane jest bardzo rzadko.
LITERATURA
Gruber E. R., Kersten H. (1996). Pra-Jezus. Buddyjskie źródła chrześcijaństwa.
Gdynia: Wydawnictwo URAEUS.
Jan Paweł II. (1994). Przekroczyć próg nadziei, Lublin: KUL.
Pawłowski K.J. (Red. 2007). Benares a Jerozolima. Przemyśleć chrześcijaństwo w kategoriach hinduizmu i buddyzmu. Kraków: TYNIEC Wydawnictwo Benedyktynów.
Sieradzan J. (1997). Przekroczyć próg mądrości. Kraków: Wydawnictwo EJB.
ŹRÓDŁA INTERNETOWE
Bohman-Widmark A. (1999). Geneza i rozwój konfliktu chrześcijańsko-buddyjskiego na Śri Lance dostępny:
http://www.buddyzm.edu.pl/biblioteczka/prog/geneza.html [28.09.2013].
Dalajlama XIV. (1993). Buddyzm i chrześcijaństwo. Fragment wywiadu prze-prowadzonego z XIV Dalajlamą dostępny:
http://www.buddyzm.edu.pl/ cybersangha/page.php?id=153 [28.09.2013].
Fic L. (2001). Buddyzm a chrześcijaństwo Problem “Boga” i Jezusa Chrystusa w buddyzmie, Ateneum Kapłańskie nr 551, dostępny:
http://web.diecezja.wloclawek.pl/ Ateneum/fic_551.html [28.09.2013].
GUS Główny Urząd Statystyczny. 2012. Wyznania Religijne - Stowarzyszenia Narodowościowe i Etniczne w Polsce 2009-2011 dostępny:
http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/oz_wyznania_religijne_sto w_nar_i_etn_w_pol_2009-2011.pdf [28.09.2013].
Joźwiak W. (1999). Chrześcijaństwo i buddyzm - podobieństwa i różnice, Taraka - magazyn rozwojowy dostępny:
http://www.taraka.pl/chrzescijanstwo_buddyzm [28.09.2013].
Kuśnierz G.(2001). Między niechęcią a współpracą. O przenikaniu się kultur i relacjach buddyjsko-chrześcijańskich na Zachodzie dostępny:
http://www.buddyzm.edu.pl/ cybersangha/page.php?id=196 [28.09.2013].
Levitz G. (2010). Chrześcijaństwo a buddyzm - podobieństwa, różnice, perspek-tywy dostępny: http://greglevitz.salon24.pl/151146,chrzescijanstwo-a-buddyzm-podobienstwa-roznice-perspektywy [28.09.2013].
Ling Y. (2012). Przekroczyć próg wyzwolenia dostępny:
http://www.mahajana.info/ prog.html [28.09.2013].
OKIEM - Encyklopedia zjawisk XXI wieku. (2010). Buddyzm a Chrześcijaństwo dostępny: http://www.okiem.pl/bog/religie_bu.htm [28.09.2013].
POZOSTAŁE
Cejrowski W. (2012). Boso przez świat - Buddyzm, nagranie dla telewizji TVN.