Uświęcanie wierzących

Misję uświęcania wierzących w Chrystusa biskupi wypełniają przez sprawowanie sakramentów. Są głównymi szafarzami misteriów Bożych, jak również zarządcami i krzewicielami życia liturgicznego w swojej diecezji41. Dyrektorium Apostolorum

39 Por. tamże, s. 67.

40 Por. tamże, s. 67.

successores wskazuje, że posługa uświęcania jest podstawowym obowiązkiem biskupa,

a zadania nauczania i pasterzowania są przyporządkowane do tej posługi. Posługa uświęcania jest bowiem w sposób szczególny pełniona in persona Christi, stanowiąc szczyt i źródło życia chrześcijańskiego. Dyrektorium zaznacza, że posługi nauczania i rządzenia są ściśle związane z posługą uświęcania42.

Biskup jest obdarzony pełnią sakramentu kapłaństwa i jako narzędzie Chrystusa udziela łaski Bożej innym członkom Kościoła. Dyrektorium stwierdza, że życie duchowe wierzących ma swój początek w biskupie i od niego zależy. Dlatego też troską biskupa jest religijne odniesienie do Boga u siebie samego i u innych wiernych⁴³. W clebracji, szczególnie pod przewodnictwem biskupa, dokonuje się ujawnienie Kościoła44. Jan Paweł II podkreślił, że posługa uświęcania jest podstawą głoszenia chrześcijańskiej nadziei. Celebracje liturgiczne mają być objawieniem tajemnicy, jasno wyrażając naturę kultu Bożego i odzwierciedlać istotę Kościoła45. Kodeks Prawa Kanonicznego nakłada na biskupa obowiązek ofiarowania Najświętszej Ofiary Mszy świętej w intencji swoich wiernych, szczególnie w niedziele i święta nakazane46.

Szczególnego znaczenia nabierają zgromadzenia liturgiczne pod przewodnictwem biskupa. Otoczony swoim ludem wyraża jedność Mistycznego Ciała Chrystusa. Dlatego powinien chętnie i często przewodniczyć celebracjom liturgicznym, zwłaszcza w uroczystości i święta nakazane. Obrzędy sprawowane pod przewodnictwem biskupa mają być przykładem dla wierzących47.

Wyjątkowym miejscem spełniania posługi uświęcania dla biskupa jest kościół katedralny. Jest on Kościołem-matką, centrum diecezji48. Katedra jest znakiem jedności Kościoła partykularnego i miejscem, gdzie dokonują się najbardziej doniosłe momenty życia każdej diecezji. To w tym miejscu dokonuje się najwznioślejszy moment życia Kościoła – święty akt munus sanctficandi biskupa i wspólnoty, w której posługuje49. Katedra jest widocznym znakiem władzy nauczania i rządzenia w diecezji. Zadaniem

42 Por. Apostolorum successores, nr 143.

43 Por. tamże, nr 144.

44 Por. KL, nr 41.

45 Por. Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska Pastores gregis, Wrocław 2003, nry 33, 35.

46 Por. Kodeks Prawa Kanonicznego, Poznań 1984, kan. 388.

47 Por. Apostolorum successores, nr 145.

48 Por. Jan Paweł II, Pastores gregis, nr 34.

biskupa jest troska o to, aby liturgie katedralne odznaczały się godnym charakterem, poszanowaniem rubryk i gorliwym zaangażowaniem wiernych50.

Szczególną liturgią ukazującą pełnię kapłaństwa biskupa i ścisłą jedność między kapłanami jest coroczna liturgia Mszy św. Krzyżma. Podczas niej poświęcane są: olej chorych, olej katechumenów oraz Krzyżmo święte, które jest sakramentalnym znakiem zbawienia i doskonałości chrześcijan odrodzonych z wody i Ducha Świętego. Oprócz tej liturgii wierni gromadzą się w katedrze także przy innych okolicznościach. Należą do nich m.in. świętowanie rocznicy poświęcenia katedry czy święta patronów diecezji51.

Ważnym wydarzeniem w życiu diecezji jest dzień udzielania sakramentu święceń diakonatu i prezbiteratu. Przywilejem biskupa jest udzielanie go osobiście przy licznym udziale wiernych, dla ich zbudowania, umocnienia szacunku względem powołania kapłańskiego oraz modlitwy w intencji powołanych do tego stanu52.

Biskup powinien sprawować liturgie także w innych kościołach na terenie swojej diecezji. Sposobnością ku temu są wizyty duszpasterskie, udzielanie sakramentu chrztu dorosłym oraz sakramentu bierzmowania, spotkania kapłańskie, jak również inne zgromadzenia licznie gromadzące wiernych53.

Biskup jest właściwym szafarzem sakramentu bierzmowania, dlatego powinien udzielać go osobiście54. Uwidacznia się w ten sposób duchowe owocowanie tego sakramentu, który ściślej wiąże wiernych z Kościołem. Zadaniem biskupa jest czuwanie, by kandydaci do przyjęcia bierzmowania byli właściwie przygotowywani. Udzielanie tego sakramentu powinno odbywać się w sposób uroczysty przy udziale wspólnoty chrześcijańskiej. By ukazać związek bierzmowania z Eucharystią, zaleca się, by biskup sprawował ją w wraz z prezbiterami. W ten sposób podkreślony zostaje związek tego sakramentu z misterium Kościoła i posługi biskupiej⁵⁵.

Wymienione wyżej liturgie oraz inne, które wynikają z kalendarza liturgicznego, są ważnymi okazjami służącymi do umocnienia więzi komunii z kapłanami, osobami

50 Por. Apostolorum successores, nr 156.

51 Por. Jan Paweł II, Pastores gregis, nr 34.

52 Por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 882 i 884 § 1.

53 Por. Apostolorum successores, nr 145.

54 Por. Ceremoniał, nr 7.

zakonnymi i świeckimi. Przyczyniają się również do wzbudzenia zapału misyjnego wśród członków Kościoła partykularnego56.

Ceremoniał liturgicznej posługi biskupów słusznie przypomina, że zadaniem

biskupa jest zachęcanie i pouczanie ludu, aby z wiarą i szacunkiem uczestniczył w liturgii, szczególnie w ofierze Mszy świętej57. Pełnia sakramentu kapłaństwa odnosi się szczególnie do Eucharystii, którą biskup sam sprawuje i troszczy się o jej sprawowanie. To w Eucharystii najpełniej objawia się Kościół. Dzięki łasce Ducha Świętego, we wszystkich prawowitych zgromadzeniach wiernych, prawdziwie obecny jest Chrystus. Jak zaznaczyli ojcowie soborowi, w każdej wspólnocie ołtarza, szczególnie przy świętej posłudze biskupa, uwidacznia się jedność Mistycznego Ciała Chrystusa. Nawet w niewielkiej wspólnocie wiernych objawiają się także cechy Kościoła, jego jedność, świętość, powszechność i apostolskość. Każdą celebracją eucharystyczną, prawomocnie sprawowaną, kieruje biskup. Jemu powierzono bowiem zadanie sprawowania kultu chrześcijańskiego zgodnie z przykazaniami Pana i prawem Kościoła. Biskupi, modląc się z ludem i pracując dla niego, przyczyniają się do jego uświęcenia⁵⁸.

Jan Paweł II zauważył, że kiedy wspólnota diecezjalna gromadzi się ze swoim pasterzem na modlitwie, wówczas objawia się Kościół. Dokonuje się to przy pełnym i czynnym uczestnictwie ludu Bożego, a więc przy tych samych obchodach liturgicznych, w modlitwie przy jednym ołtarzu, pod przewodnictwem biskupa, w otoczeniu kapłanów i posługujących. Wspólnota podtrzymuje więź jedności ze swoim biskupem w każdej liturgii eucharystycznej, niezależnie od tego, czy przewodniczy jej biskup i w jakim dniu tygodnia jest sprawowana. Wyrazem tego jest wspomnienie imienia biskupa w modlitwie eucharystycznej59.

Niedzielna Msza św., z którą wiąże się obowiązek uczestnictwa całej wspólnoty, ponieważ sparowana jest w dniu Zmartwychwstania Chrystusa, podkreśla wymiar eklezjalny i jest pierwowzorem innych liturgii eucharystycznych. Jednocześnie każda wspólnota, gromadząc się na „łamaniu chleba”, staje się miejscem urzeczywistnienia

56 Por. Jan Paweł II, Pastores gregis, nr 34.

57 Por. Ceremoniał, nr 7.

58 Por. KK 26.

Kościoła. Jest też miejscem umacniania komunii z Kościołem powszechnym60. Modli się przecież do Boga: Utwierdź w wierze i miłości Twój Kościół pielgrzymujący na ziemi;

a więc Twojego sługę, naszego Papieża (…), wszystkich biskupów świata, duchowieństwo i cały lud odkupiony61.

W rozdziale VI Dyrektorium Apostolorum Successores uświęceniu niedzieli omówione zostało we fragmencie numer 149. Przypomniano w nim, że niedziela jest dniem liturgicznym w pełnym tego słowa znaczeniu. W tym bowiem dniu wierni gromadzą się, by słuchać słowa Bożego i uczestniczyć w Eucharystii. Wspominają mękę, zmartwychwstanie i uwielbienie Jezusa Chrystusa oraz składają uwielbienie Bogu. Biskup powinien zatem zabiegać, aby wierni świętowali niedzielę, obchodząc ją jako „dzień Pański” przez uczestnictwo w ofierze Mszy świętej, spełnianie uczynków chrześcijańskiej miłości oraz konieczny odpoczynek. Niedzielna Msza święta ma być starannie przygotowana, ponieważ wielu wierzących łączy ożywienie wiary ściśle z uczestniczeniem w liturgii. Kongregacja ds. Biskupów zwróciła uwagę, że godziny Mszy świętych na danym terenie powinny być powszechnie znane i tak dostosowane, aby ułatwić wiernym w nich uczestnictwo. Należy unikać niepotrzebnego mnożenia celebracji. Należy również zorganizować kult Boży dla osób, które wyjeżdżają poza miejsce zamieszkania na niedzielny odpoczynek lub też wykonują pracę zawodową. Służyć temu mają Msze w sobotę wieczorem, czy wcześnie rano w pobliżu dworców, lotnisk lub zakładów pracy. W dużych ośrodkach należy szczególnie zadbać o posługę religijną dla obcokrajowców. Warto stwarzać im możliwość uczestnictwa we Mszy św. odprawianej w ich języku lub po łacinie62.