województwa opolskiego
6. Wnioski i próba interpretacji wyników
Wyniki sondażu zrealizowanego przez Urząd Statystyczny w Opolu w przemy-śle, budownictwie, handlu i usługach w 2004 r. wskazują na poprawę sytuacji w ba-danych branżach. Na ocenę koniunktury w 2004 r. miało wpływ przede wszystkim wstąpienie Polski do Unii Europejskiej. Respondenci wiązali wysokie nadzieje na oży-wienie gospodarcze po 1 maja 2004 r. W I kwartale 2004 r. pozytywne oceny doty-czyły głównie przewidywanej poprawy sytuacji w badanych jednostkach. Początek II kwartału 2004 r. (1 maja 2004 r.) był granicą, która oddzielała zdecydowanie opi-nie respondentów. Ogólna sytuacja ekonomiczna branż została podobopi-nie oceniona w przemyśle, budownictwie, handlu i usługach. Systematycznie w kolejnych kwar-tałach 2004 r. następował wzrost pozytywnie oceniających sytuację ekonomiczną w badanych jednostkach – dotyczyło to szczególnie przemysłu i budownictwa. Jed-nocześnie ocen dotyczących sytuacji złej lub pogarszającej się było mniej. Ponadto pozytywnym aspektem oceny koniunktury gospodarczej były odpowiedzi dotyczą-ce przewidywanej sytuacji ekonomicznej jednostek. Wyrażane opinie były bardziej optymistyczne niż oceny aktualnej sytuacji.
Badani przedsiębiorcy przemysłowi, budowlano-montażowi, handlowcy i usłu-godawcy wskazywali na podobne bariery swej działalności. Były one podobne rów-nież do tych, wskazywanych w latach wcześniejszych. Największy odsetek badanych przedsiębiorców wskazywał na:
– obciążenia na rzecz budżetu, – wysokie koszty siły roboczej, – niedostateczny popyt, – konkurencję,
– problemy finansowe (np. dostęp do kredytów bankowych), – niejasne i niespójne przepisy prawne.
Badani przedsiębiorcy wszystkich branż, prognozując stan zatrudnienia w ciągu najbliższych miesięcy twierdzili głównie, że pozostanie on na dotychczasowym po-ziomie. Liczba opinii badanych przewidujących wzrost zatrudnienia ulegała w kolej-nych kwartałach 2004 r. pewnym wahaniom. Ich odsetek utrzymywał się na podob-nym poziomie co odpowiedzi przewidujących spadek zatrudnienia.
Wszyscy badani przedsiębiorcy planujący przeprowadzenie inwestycji zarówno przemysłowi, jak i z branży budowlano-montażowej zamierzali – podobnie jak w
la-tach wcześniejszych – wykorzystać głównie środki własne. Badani w większości pro-wadzili inwestycje modernizacyjne.
Uzupełnieniem analizy koniunktury gospodarczej badanej w województwie opol-skim mogą być dane dotyczące wskaźników koniunktury dla całej Polski, prowadzo-ne przez Główny Urząd Statystyczny2. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury na przestrzeni lat 2001 i 2002 notował niskie wyniki, najczęściej poniżej zera, co ozna-cza, że odpowiedzi negatywnych było zdecydowanie więcej niż pozytywnych. Na wy-kresie 64 umieszczone zostały miesięczne wskaźniki dla 2003 i 2004 r. W przetwór-stwie przemysłowym odnotowano nieznaczny ale systematyczny wzrost wskaźnika, aż do listopada 2004 r. W grudniu wskaźnik ten zmniejszył się osiągając poziom 13,1%.
W budownictwie natomiast odnotowano duże wahania opinii nt. klimatu koniunk-tury. Od stycznia do marca zmniejszał się wskaźnik ogólnego klimatu koniunktu-ry, od kwietnia wystąpił znowu jego wzrost i w końcu czerwca 2004 r. wskaźnik był wyższy niż na początku roku. Następnie opinie ulegały znacznemu pogorszeniu (do sierpnia). Od września aż do końca roku wskaźnik był coraz lepszy, osiągając w grud-niu poziom 24,3%, co było najwyższym wskaźnikiem w całym okresie 2003–2004.
Najgorsza sytuacja wystąpiła w handlu, gdzie w całym badanym okresie wskaźnik przyjmował wartości ujemne.
Wykres 64. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury dla Polski w 2003 i 2004 r. wg badań Głównego Urzędu Statystycznego [w %]
2 Wskaźniki ogólnego klimatu koniunktury Głównego Urzędu Statystycznego obliczane są na podstawie prowadzonych co miesiąc badań opinii dyrektorów przedsiębiorstw metodą testu koniunktury, zharmonizowanych z odpowiednimi zaleceniami Komisji Europejskiej dla krajów członkowskich Unii Europejskiej.
75 Sytuacja społeczno-gospodarcza w roku 2004
Badanie koniunktury gospodarczej prowadzi także Instytut Badań nad Gospodar-ką Rynkową. Wskaźnik bieżącego klimatu koniunktury oraz krótkookresowy progno-styczny wskaźnik koniunktury obliczany jest dla wszystkich województw. Ponadto prezentowane są wskaźniki koniunktury dla całej Polski oraz w podziale na sektory:
przemysłu, handlu i usług oraz bankowości. Zbieżna jest ogólna tendencja kształ-towania się wskaźnika koniunktury w badaniach Głównego Urzędu Statystycznego i Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową. Wykres 65. przedstawia ogólny wskaź-nik bieżącego klimatu koniunktury oraz wskaźwskaź-nik w przemyśle, handlu i usługach w kraju w poszczególnych miesiącach 2003 i 2004 roku. Zdaniem badaczy Instytu-tu Badań nad Gospodarką Rynkową w Polsce przez cały rok 2004 utrzymywała się dobra koniunktura gospodarcza. Po osiągnięciu przez cykl gospodarczy fazy wzro-stowej, która rozpoczęła się od połowy 2003 roku, silnym impulsem dla gospodarki przyspieszającym wzrost, okazała się akcesja do Unii Europejskiej.
Z badań Instytutu wynika, że przedsiębiorcy z województwa opolskiego w 2004 r.
należeli do grupy ostrożnie oceniających wskaźnik koniunktury, z tendencją do wzro-stu optymizmu, plasując się w środkowej części miesięcznych rankingów. Zestawie-nia miesięcznych wskaźników bieżącego klimatu koniunktury gospodarczej oraz krótkookresowych prognostycznych wskaźników koniunktury dla poszczególnych województw przedstawiają wykresy 66–77. Wynika z nich, iż badane podmioty go-spodarcze w województwie opolskim w styczniu i lutym 2004 r. źle oceniły klimat dla prowadzenia swojej działalności. Wskaźniki w tych miesiącach przyjęły warto-ści ujemne. W marcu 2004 r. we wszystkich województwach wskaźnik bieżącego klimatu koniunktury oraz krótkookresowy prognostyczny wskaźnik koniunktury przyjął wartości dodatnie. W województwie opolskim wskaźnik bieżącego klimatu
Wykres 65. Wskaźnik bieżącego klimatu koniunktury dla Polski w 2003 i 2004 r., wg Instytutu Badań nad Gospo-darką Rynkową [w %]
koniunktury wyniósł +26,2 i był najwyższy w analizowanym okresie. Od kwietnia do czerwca wskaźnik ten był nadal dodatni i wynosił od +17,1 w kwietniu do +18,7 w czerwcu. Warto zauważyć, że w maju i czerwcu 2004 r. pozytywne oceny klima-tu spowodowały, iż region uplasował się odpowiednio na 3. i 4. miejscu w rankingu województw. W kolejnych miesiącach opinie opolskich przedsiębiorców nieco się po-gorszyły. W sierpniu okazaliśmy się największymi pesymistami. Ostatnie miesiące 2004 roku cechowały się gorszymi ocenami koniunktury we wszystkich wojewódz-twach (wskaźniki przyjmowały bardzo często wartości ujemne).
Wykres 66. Zestawienia miesięcznych wskaźników bieżącego klimatu koniunktury gospodarczej oraz krótko-okresowych prognostycznych wskaźników koniunktury dla poszczególnych województw w stycz-niu 2004 r.
77 Sytuacja społeczno-gospodarcza w roku 2004
Wykres 67. Zestawienia miesięcznych wskaźników bieżącego klimatu koniunktury gospodarczej oraz krótko-okresowych prognostycznych wskaźników koniunktury dla poszczególnych województw w lutym 2004 r.
Wykres 68. Zestawienia miesięcznych wskaźników bieżącego klimatu koniunktury gospodarczej oraz krótko-okresowych prognostycznych wskaźników koniunktury dla poszczególnych województw w marcu 2004 r.
Wykres 69. Zestawienia miesięcznych wskaźników bieżącego klimatu koniunktury gospodarczej oraz krótko-okresowych prognostycznych wskaźników koniunktury dla poszczególnych województw w kwiet-niu 2004 r.
Wykres 70. Zestawienia miesięcznych wskaźników bieżącego klimatu koniunktury gospodarczej oraz krótko-okresowych prognostycznych wskaźników koniunktury dla poszczególnych województw w maju 2004 r.
79 Sytuacja społeczno-gospodarcza w roku 2004
Wykres 71. Zestawienia miesięcznych wskaźników bieżącego klimatu koniunktury gospodarczej oraz krótko-okresowych prognostycznych wskaźników koniunktury dla poszczególnych województw w czerw-cu 2004 r.
Wykres 72. Zestawienia miesięcznych wskaźników bieżącego klimatu koniunktury gospodarczej oraz krótko-okresowych prognostycznych wskaźników koniunktury dla poszczególnych województw w lipcu 2004 r.
Wykres 73. Zestawienia miesięcznych wskaźników bieżącego klimatu koniunktury gospodarczej oraz krótko-okresowych prognostycznych wskaźników koniunktury dla poszczególnych województw w sierp-niu 2004 r.
Wykres 74. Zestawienia miesięcznych wskaźników bieżącego klimatu koniunktury gospodarczej oraz krótko-okresowych prognostycznych wskaźników koniunktury dla poszczególnych województw we wrze-śniu 2004 r.
81 Sytuacja społeczno-gospodarcza w roku 2004
Wykres 75. Zestawienia miesięcznych wskaźników bieżącego klimatu koniunktury gospodarczej oraz krótko-okresowych prognostycznych wskaźników koniunktury dla poszczególnych województw w paź-dzierniku 2004 r.
Wykres 76. Zestawienia miesięcznych wskaźników bieżącego klimatu koniunktury gospodarczej oraz krótko-okresowych prognostycznych wskaźników koniunktury dla poszczególnych województw w listo-padzie 2004 r.
Wykres 77. Zestawienia miesięcznych wskaźników bieżącego klimatu koniunktury gospodarczej oraz krótko-okresowych prognostycznych wskaźników koniunktury dla poszczególnych województw w grud-niu 2004 r.