Dla potrzeb artykułu obliczono korelację między udziałem funduszy venture capital fi-nansujących startupy w PKB a średnim wzrostem poziomu eksportu w krajach Grupy Wyszehradzkiej. Wyniki analizy zaprezentowano poniżej (zob. tabela 1 i 2).
Tabela 1. Dane wejściowe do analizy współzależności między wzrostem eksportu a udziałem funduszy venture capital w PKB w latach 2012–2016 w krajach Grupy Wyszehradzkiej5 Kraj 2012 2013 2014 2015 2016 Czechy 1 0,00008 0,00124 0,00189 0,00095 0,00241 2 4,27917 0,18694 8,65037 7,70282 4,27196 Polska 1 0,00138 0,00167 0,0028 0,00308 0,00394 2 4,58426 6,08237 6,67504 7,69389 9,01675 Słowacja 1 0,00000* 0,00000* 0,00226 0,00792 0,01232 2 9,30652 6,66477 3,65877 7,00066 4,76372 Węgry 1 0,05728 0,00916 0,0229 0,01997 0,02592 2 -1,79396 4,18262 9,8003 7,67055 5,78233 Legenda:
1 – Udział wartości zainwestowanych pieniędzy przez fundusze venture capital w przedsiębiorczość star-tupową w relacji do PKB (w %).
2 – Wzrost eksportu danego państwa w relacji do okresu poprzedniego (w %).
* z powodu braku danych założono, że w danym roku fundusze venture capital nie finansowały żadnych przedsięwzięć.
Źródło: na podstawie danych zamieszczony w raportach Entrepreneurship at a Glance OECD (różne lata) oraz Banku Światowego (różne lata).
115 Związek funduszy venture capital z eksportem – wyniki badania współzależności dla krajów Grupy Wyszehradzkiej
Tabela 2. Dane wyjściowe w analizie korelacji między wzrostem eksportu a udziałem funduszy venture capital w PKB w latach 2012–2016 w krajach Grupy Wyszehradzkiej Kraj R2 V A B S Czechy 0,0171 76,38% 490,50 4,37 3,83 Polska 0,9242 7,80% 1527,76 2,88 0,53 Słowacja 0,1584 36,77% -159,44 7,00 2,31 Węgry 0,5260 68,25% -176,94 9,91 3,50 Legenda:
R2 – współczynnik determinacji Pearsona. V – współczynnik zmienności reszt. A – współczynnik kierunkowy. B- wyraz wolny.
S – odchylenie standardowe reszt.
Źródło: obliczenia własne na podstawie danych zamieszczonych w tabeli 1.
Zaprezentowane w tabeli 2 wyniki analizy korelacji pokazują jasno, że w badanych la-tach korelacja pomiędzy wzrostem eksportu a udziałem funduszy venture capital w PKB jest bardzo silna w przypadku Polski. Współczynnik determinacji dla naszego kraju wyniósł aż 92,42%, z kolei współczynnik zmienności reszt tylko 7,80%. W przypadku pozostałych państw krajów Grupy Wyszehradzkiej dopasowanie zmiennych do modelu było słabe.
Badanie przeprowadzone w 2016 r. przez Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapita-łowych przy współpracy z firmą konsultingową KPMG pokazuje, że blisko 60% ankieto-wanych przedsiębiorstw finansoankieto-wanych przez fundusze private equity (w skład których w przeważającej wielkości wchodzą inwestycje venture capital) dokonuje ekspansji za-granicznej [KPMG 2016]. Warto tutaj nadmienić, że głównymi udziałowcami istniejących funduszy venture capital w Polsce są przede wszystkim inwestorzy zagraniczni (w tym Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju), zaś w nieco mniejszym stopniu budżet państwa.
Zakończenie
Fundusze venture capital są głównym źródłem finansowania innowacyjnych przedsię-wzięć. W Europie rynek tych funduszy różni się od tego znajdującego się w Stanach Zjednoczonych. Na naszym kontynencie venture capital finansują przedsiębiorstwa znajdujące się we wczesnych fazach rozwojowych, zaś w Stanach Zjednoczonych te posiadające już bagaż doświadczeń (późniejsza faza rozwojowa przedsiębiorstwa). W przypadku Polski inwestorzy tworzący fundusze venture capital pochodzą głównie
z zagranicy (np. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju). W naszym kraju fundusze
ven-ture capital angażują się w przedsięwzięcia międzynarodowe – głównie poprzez
rozwi-janie eksportu finansowanych przedsiębiorstw.
Obecnie brak jest dostatecznie wielu badań nad eksportem przedsiębiorstw finan-sowanych przez fundusze venture capital. Wydaje się więc zasadne, aby kolejnymi kro-kami badaczy było analizowanie aspektów związanych z międzynarodowym zaangażo-waniem finansowanych przedsiębiorstw w celu lepszego zrozumienia fenomenu silnej zależności eksportu od funduszy venture capital w Polsce.
Bibliografia
Aizenman J., Kendall J. (2012), The internationalization of venture capital, „Journal of Economic Studies”, z. 39, nr 5, ss. 488–511.
Bannock G. (1991), Venture Capital and the Equity Gap, National Westminster Bank, London. Bergemann D., Hege U. (1998), Venture capital financing, moral hazard, and learning, „Journal of Banking & Finance”, z. 22, nr 6, ss. 703–35.
Bygrave W. D., Timmons J. (1992), Venture capital at the crossroads, Harvard Business Review Press, Boston.
EVCA (2007), Guide on Private Equity and Venture Capital for Entrepreneuer [online], https://www. investeurope.eu/media/78722/guide-on-private-equity-and-venture-capital-2007.pdf, dostęp: 22 października 2017.
EVCA (2017), Central and Eastern Europe Private Equity Statistics 2016 [online], https://www.in-vesteurope.eu/media/671537/invest-europe_cee_privateequitystatistics2016_24082017.pdf, dostęp: 26.10.2017.
Gawlik R. (2016), Finansowanie innowacyjnych przedsięwzięć przez fundusze podwyższonego ryzyka-determinanty procesu decyzyjnego, „Studia i materiały”, Miscellanea Oeconomicae, z. 3, nr 20, ss. 151–159.
Harrison R.T., Mason C.M. (1993), Finance for the Growing Business: the Role of Informal Invest-ment, „National Westminster Bank Quarterly Review”, ss. 17–29.
117 Związek funduszy venture capital z eksportem – wyniki badania współzależności dla krajów Grupy Wyszehradzkiej
Hellmann T., Puri M. (2002), Venture capital and the professionalization of start up firms: Empirical evidence, „The Journal of Finance”, Vol. 57, No. 1, ss. 169–197.
Ivashko О., Chulipa I. (2016), Rola venture capital w finansowaniu innowacji na Ukrainie, „Zeszyty Naukowe WSEI”, Seria: Ekonomia, z. 12, nr 2, ss. 121–130.
Kowalczyk A. (1991), Finansowanie przedsięwzięć wysokiego stopnia ryzyka – Venture Capital In-vestments, Międzynarodowa Szkoła Menadżerów, Warszawa.
KPMG (2016), Rynek private equity w Polsce w 2016. Trendy i szanse rozwoju [online], https://psik. org.pl/images/publikacje-i-raporty---publikacje/Raport-KPMG_Rynek-private-equity-w-Pol-sce-2016.pdf, dostęp: 22.10.2017.
Landström H. (2007), Pioneers in venture capital research [w:] H. Landström (red.), Handbook of research on venture capital, Edward Elgar Publishing, Cheltenham, ss. 3–65.
Latusek-Jurczak D. (2013), Polscy przedsiębiorcy w Dolinie Krzemowej, „Management and Business Administration: Central Europe”, z. 21 nr 1, ss. 30–40.
Murray G. (1994), An Assessment of the First Three Years of the European Seed Capital Fund Scheme, „European Planning Studies”, nr 2, ss. 435–461.
OECD (2017), Entrepreneurship at a Glance [online], http://www.oecd-ilibrary.org/industry-and-services/entrepreneurship-at-a-glance_22266941, dostęp: 12.10.2017.
Ostasiewicz W. (2011), Badania statystyczne, Wolters Kluwer, Warszawa. Sobczyk M. (2010), Statystyka opisowa, Wydawnictwo CH Beck, Warszawa.
Tamowicz P. (1995), Fundusze inwestycyjne typu venture capital. Narodziny i rozwój, warunki roz-woju venture capital w Polsce, Instytut Badań nad Gospodarka Rynkowa, Gdańsk.
Tamowicz P. (2004), Venture capital – kapitał na start, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczo-ści, Gdańsk.
Węcławski J. (1997), Venture capital: nowy instrument finansowania przedsiębiorstw, PWN, Warszawa. World Bank (2017), World Bank Open Data [online], https://data.worldbank.org/indicator/NE.EXP. GNFS.KD.ZG, dostęp: 12.10.2017.
Eliza Chilimoniuk-Przeździecka |
eliza.przezdziecka@sgh.waw.plSzkoła Główna Handlowa w Warszawie, Kolegium Gospodarki Światowej