Wystąpienia generalne w zakresie prawa do nauki

■ Nierówne traktowanie uczniów szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne – wystąpienia z 18 stycznia 2016 roku

W wystąpieniu³⁸⁰ do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministra Edukacji Narodowej Rzecznik Praw Dziecka przedstawił problem nierównego traktowania uczniów szkół artystycznych w aspekcie przepisów dotyczących promowania do klasy programowo wyższej z wyróżnieniem lub ukończenia szkoły z wyróżnieniem.

Rzecznik wskazał, że zgodnie z § 19 ust. 1 i § 20 ust. 1 rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 24 sierpnia 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów w publicznych szkołach artystycznych³⁸¹, uczeń szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne, który w wyniku klasyfikacji rocznej uzyskał:

 z obowiązkowych zajęć edukacyjnych średnią ocen co najmniej 4,75

 co najmniej bardzo dobrą ocenę z przedmiotu głównego (przedmiotów głównych) lub specjalności lub specjalizacji oraz co najmniej bardzo dobrą ocenę zachowania otrzymuje promocję do klasy programowo wyższej z wyróżnieniem.

Uczeń szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne, który w wyniku klasyfikacji końcowej uzyskał:

 z obowiązkowych zajęć edukacyjnych średnią ocen co najmniej 4,75

 co najmniej bardzo dobrą ocenę z przedmiotu głównego (przedmiotów głównych) lub specjalności lub specjalizacji oraz co najmniej bardzo dobrą ocenę zachowania

380 ZEW.422.1.2016.ES 381 Dz. U. z 2015 r. poz. 1258

kończy szkolę artystyczną z wyróżnieniem.

Analogiczne sytuacje kształtowały przepisy § 20 i 21 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych³⁸².

W wystąpieniu Rzecznik zauważył problem warunkowania otrzymania wyróżnienia uzyskaniem co najmniej bardzo dobrej oceny z przedmiotu głównego (przedmiotów głównych) lub specjalności albo specjalizacji. Wymóg uzyskania dodatkowo bardzo dobrej oceny z przedmiotu głównego w ocenie Rzecznika Praw Dziecka oraz rodziców zgłaszających sprawy³⁸³ powoduje, że w sytuacji zmiany profilu szkoły z artystycznej ogólnokształcącej na ogólnodostępną dzieci nie mają równych szans w procesie rekrutacji.

W odpowiedzi³⁸⁴ Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego zapewnił, że w przypadku szkół artystycznych, realizujących kształcenie ogólne, brak oceny bardzo dobrej nie uniemożliwia uzyskania promocji z wyróżnieniem w zakresie ogólnokształcącym. Szkoły mają obowiązek wydania z urzędu druku poświadczenia dla uczniów szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne, którzy spełniają w zakresie obowiązkowych zajęć ogólnokształcących oraz zachowania wymagania określone przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania w zakresie uzyskania promocji z wyróżnieniem lub ukończenia szkoły z wyróżnieniem. Zdaniem Ministra zasady klasyfikowania i promowania uczniów publicznych szkół artystycznych nie są dyskryminujące, a uczeń decydujący się na podjęcie nauki w szkole artystycznej musi liczyć się z dopuszczonymi przez ustawodawcę odrębnymi od szkolnictwa ogólnego zasadami oceniania, klasyfikowania i promowania.

Minister Edukacji Narodowej poinformował³⁸⁵, że różnice w przepisach dotyczących uczniów szkół artystycznych i ogólnodostępnych wynikają ze specyfiki szkolnictwa artystycznego w Polsce. W celu zachowania spójności systemu oświaty część regulacji funkcjonowania szkolnictwa artystycznego minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego określa w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw oświaty i wychowania. Przedmiotowa kwestia również podlegała takiej procedurze. W związku z tym uczeń lub absolwent szkoły realizującej kształcenie ogólne, który uzyskał z obowiązkowych zajęć edukacyjnych ogólnokształcących średnią ocen co najmniej 4,75 oraz co najmniej

382 Dz. U. z 2015 r. poz.843

383 ZEW.441.1416.2015.ES, ZEW.441.1488.2015.ES, ZEW.441.1605.2015.ES, ZEW.441.1606.2015.ES, ZEW.441.288.2016.ES , ZEW.441.464.2016.ES

384 DEK/607/16 oraz DEK.050.6.2016.JP/4 385 DKO-WEK.4019.12.2016.AK

bardzo dobrą ocenę zachowania, otrzymuje – na swój pisemny wniosek lub pisemny wniosek rodzica (prawnego opiekuna) – poświadczenie spełniania, w zakresie obowiązkowych zajęć edukacyjnych ogólnokształcących oraz zachowania, wymagań określonych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania w zakresie uzyskania promocji z wyróżnieniem lub ukończenia szkoły z wyróżnieniem. W ocenie Ministra przepisy zapewniają takie same prawa wszystkim uczniom.

■ Dostęp dzieci do przedszkola – wystąpienie z 22 stycznia 2016 roku

W wystąpieniu³⁸⁶ do Ministra Edukacji Narodowej Rzecznik Praw Dziecka przedstawił problem niezadowalającego dostępu trzyletnich dzieci do przedszkola oraz występowania dysproporcji w tym zakresie w zależności od miejsca zamieszkania dziecka.

Rzecznik podkreślił, że wiek przedszkolny jest szczególnie ważnym okresem w rozwoju dziecka i powinien być nieodłącznie związany z edukacją przedszkolną – jako czynnikiem harmonijnego rozwoju dziecka w obszarze fizycznym, poznawczym, społecznym i emocjonalnym. Z danych za rok szkolny 2014/2015 wynikało, że w mieście ok. 75,4%

trzylatków było objętych wychowaniem przedszkolnym, a na wsi tylko 48%. Ponadto Rzecznik Praw Dziecka zwrócił uwagę na potencjalne skutki zmiany polegającej na przywróceniu obowiązku szkolnego od 7. roku życia, tj. pogłębienie nierówności w dostępie do edukacji przedszkolnej dzieci w wieku 3 lat.

W odpowiedzi³⁸⁷ Minister Edukacji Narodowej poinformował, że zaspokajanie potrzeb wspólnoty w zakresie edukacji publicznej należy do zadań własnych gminy. W ocenie Ministra liczba miejsc w publicznych placówkach wychowania przedszkolnego i w oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych pozwala na stwierdzenie, że możliwości objęcia edukacją przedszkolną dzieci w wieku od 3 do 6 lat są znaczne.

Poinformował również o zasadach i wysokości dofinansowania z budżetu państwa zadań z zakresu wychowania przedszkolnego oraz zapewnił, że edukacja przedszkolna jest traktowana w polityce państwa jak prawo przysługujące każdemu dziecku.

■ Ocena funkcjonowania przepisów dotyczących zdrowego żywienia – wystąpienia z 27 stycznia i 26 września 2016 roku

Rzecznik Praw Dziecka w wystąpieniu³⁸⁸ do Głównego Inspektora Sanitarnego wniósł o ocenę działalności oświatowo-zdrowotnej prowadzonej przez przedszkola, szkoły

386 ZEW.422.3.2016.MP

387 DJE-WEPiSN.4023.14.2015.MŁ 388 ZEW.422.4.2016.EB

i placówki sytemu oświaty, a także o przedstawienie wniosków z przeprowadzanych przez Państwową Inspekcję Sanitarną kontroli w zakresie realizacji rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach³⁸⁹. Rzecznik w szczególności wniósł o przekazanie informacji na temat liczby kontroli przeprowadzonych w szkołach i placówkach systemu oświaty, stwierdzonych nieprawidłowości (z wyszczególnieniem problemów odnoszących się do żywienia dzieci w stołówkach szkolnych i w formie cateringu), funkcjonowania sklepików szkolnych i dostępnego w nich asortymentu, działań podjętych przez dyrektorów jednostek systemu oświaty w celu właściwego wdrożenia zmian w sposobie żywienia dzieci i młodzieży (także w odniesieniu do zmian świadomości w tym zakresie wśród dzieci, rodziców i nauczycieli), zgłaszanych problemów przez dyrektorów ww. miejsc w zakresie organizacji zdrowego żywienia, angażowania się rodziców w przygotowywanie list produktów wykorzystywanych do przyrządzania posiłków. Rzecznik zwrócił się również do Głównego Inspektora Sanitarnego z zapytaniem o ewentualne wnioski w zakresie zmiany obowiązujących przepisów, aby lepiej służyły one upowszechnianiu nawyków zdrowego żywienia i kształtowania prozdrowotnego stylu życia wśród młodych ludzi. W ocenie Rzecznika właściwe odżywianie dzieci i młodzieży ma kluczowe znaczenie dla ich zdrowia teraz i w przyszłości. Dlatego z takim zaangażowaniem zabiegał o likwidację „śmieciowego”

żywienia w jednostkach systemu oświaty i wprowadzenie powszechnie obowiązujących norm żywieniowych wypracowanych przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie.

W odpowiedzi³⁹⁰ Główny Inspektor Sanitarny poinformował o działaniach podejmowanych na rzecz upowszechniania zasad zdrowego żywienia wśród dzieci i młodzieży. W ramach działalności oświatowo-zdrowotnej zarówno na szczeblu wojewódzkim, jak i powiatowym przeprowadzono szereg działań zmierzających do wdrożenia w szkołach i placówkach oświatowych zaleceń i norm żywienia. Celem działań było zwiększenie świadomości dzieci i ich rodziców, pracowników szkół i przedszkoli oraz ajentów sklepików szkolnych oraz właścicieli firm cateringowych. Główny Inspektorat Sanitarny podejmował również czynności edukacyjne i kontrolne w zakresie przeciwdziałania nadwadze i otyłości.

389 Dz. U. poz. 1256

390 GIS-PZ-PZ-073-06/BS/16 SK 31013/2016

Mając na uwadze, że odpowiedź nie odnosiła się wprost do zagadnień poruszonych w wystąpieniu, Rzecznik Praw Dziecka ponownie zwrócił się³⁹¹ do Głównego Inspektora Sanitarnego o uzupełnienie wyjaśnień.

W odpowiedzi³⁹² otrzymał informację o przeprowadzonych kontrolach i stwierdzonych nieprawidłowościach, a także o zgłaszanych problemach związanych z funkcjonowaniem ww. rozporządzenia. Z przekazanych danych wynikało, że najczęstszymi nieprawidłowościami stwierdzanymi podczas kontroli były m.in.: niedostateczna ilość lub niewłaściwa proporcja warzyw i owoców, brak ryb (wymóg – co najmniej raz w tygodniu), zbyt częste serwowanie smażonych potraw, dosładzanie napojów, a także – w przypadku sklepików szkolnych – dostępność wafelków, słodkich bułeczek, ciastek, napojów słodzonych i lizaków oraz jogurtów ze zbyt dużą zawartością cukru. Główny Inspektor Sanitarny wyraził również opinię, że nowe rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie grupy środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach³⁹³ pozwoliło na racjonalizację dotychczasowych przepisów i rozszerzenie oferty żywieniowej sklepików szkolnych. Jako przykład wskazał m.in. dopuszczenie do sprzedaży pieczywa z mąką o różnym stopniu oczyszczenia, pieczywa półcukierniczego i cukierniczego, z wyłączeniem pieczywa produkowanego z ciasta głęboko mrożonego, o zmniejszonej zawartości cukru, tłuszczu i soli, a także bezcukrowych gum do żucia, gorzkiej czekolady o zawartości min. 70% miazgi kakaowej.

■ Specjalistyczne miejsca opieki – wystąpienie z 28 stycznia 2016 roku

W wystąpieniu³⁹⁴ skierowanym do marszałków województw Rzecznik Praw Dziecka zwrócił się o analizę trudnej sytuacji dzieci wymagających specjalistycznego wsparcia z powodu braku miejsc w placówkach specjalistycznych i podjęcie pilnych działań zmierzających do tworzenia regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych, które zapewnią im opiekę, a w przyszłości – pomoc dla ich opiekunów. Zdaniem Rzecznika brak dostatecznej liczby specjalistycznych miejsc opieki skutkuje wieloma tragediami dzieci zmuszonych do przebywania w oddziałach psychiatrycznych bez wskazań medycznych.

391 ZEW.422.4.2016.AS

392 GIS-PZ-PZ-073-10/BS/16 SK 39043/2016 393 Dz. U. poz. 1154

394 ZEW.422.5.2016.ZA

O rozwiązanie tego problemu Rzecznik³⁹⁵ zwracał się już w 2015 roku do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Otrzymał wówczas deklarację³⁹⁶, że problem zapewnienia pieczy zastępczej dzieciom o indywidualnych potrzebach zostanie dokładnie przeanalizowany podczas prac nad najbliższą nowelizacją ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz że resort pracy i polityki społecznej w ramach nowej perspektywy finansowej 2014–2020 i w ramach regionalnych programów operacyjnych pozytywnie zaopiniował środki z przeznaczeniem na deinstytucjonalizację pieczy zastępczej.

Zdaniem Ministra takie działanie przyczynić się może do wzrostu liczby rodzin zastępczych zawodowych, które podejmą się opieki nad dziećmi chorymi, w tym nad dziećmi z zaburzeniami zachowania.

W ocenie Rzecznika pomimo podjętych działań nadal brakuje specjalistycznych rodzin zastępczych oraz placówek opiekuńczo-terapeutycznych.

Marszałkowie poinformowali Rzecznika Praw Dziecka o rozwiązaniach przyjętych na terenie podległych im województw, planowanych działaniach na rzecz rozwiązania problemu oraz wskazywali na trudności z realizacją przedsięwzięć w tym zakresie.

■ Placówki resocjalizacyjne dla młodzieży z innych państw – wystąpienia z 26 lutego, 1 października i 28 grudnia 2016 roku

Rzecznik Praw Dziecka³⁹⁷ – kontynuując działania rozpoczęte w 2014 roku³⁹⁸ – ponownie wystąpił do Ministra Edukacji Narodowej, wskazując na problem realizacji na terenie naszego kraju programów resocjalizacyjnych organizowanych przez niemieckie urzędy dla swoich nieletnich obywateli. Rzecznik przedstawił pozyskane od wojewodów informacje, z których wynika, że w latach 2012–2015 realizowano dziewięć programów resocjalizacyjnych na terenie województwa pomorskiego i województwa warmińsko-mazurskiego. W odpowiedzi³⁹⁹ Minister Edukacji Narodowej poinformował, że podjął działania na rzecz rozpoznania przedstawionej przez Rzecznika Praw Dziecka sytuacji.

Wobec powyższego Rzecznik ponownie wystąpił⁴⁰⁰ do Ministra Edukacji Narodowej o informację w zakresie podjętych działań. Minister poinformował⁴⁰¹, że z uwagi na fakt, że sprawa ma charakter międzyresortowy, zasadne jest pozyskanie od strony niemieckiej

395 ZSS.422.34.2015.AT 396 DSR.I.073.21.1.2015.DI 397 ZEW.422.2.2014.AS 398 ZEW.422.2.2014.JK

399 DSWM-SSC.086.12.2016.BS 400 ZEW.422.2.2014.JR

401 DSWM-SSC.086.12.2016.BS

bliższych informacji na temat realizowanych w Polsce programów resocjalizacyjnych.

W związku z powyższym Minister Edukacji Narodowej zwrócił się do Ministra Spraw Zagranicznych z prośbą o uzyskanie informacji od strony niemieckiej. Rzecznik Praw Dziecka wystąpił⁴⁰² do Ministra Spraw Zagranicznych o przekazanie otrzymanych od strony niemieckiej informacji w tym zakresie.

W odpowiedzi⁴⁰³ Minister Spraw Zagranicznych poinformował, że zgodnie z niemieckim Kodeksem Socjalnym realizacja zadań w zakresie opieki i wychowania należy do kompetencji urzędów ds. młodzieży (Jugendamt) oraz podmiotów o uznanym statusie podmiotów użyteczności publicznej, jak np. Caritas czy Niemiecki Czerwony Krzyż, wykonujących te zadania w ramach zadań zleconych, a także podmiotów dopuszczonych do realizacji tych zadań na podstawie zezwolenia. Zarówno wydanie zezwolenia, jak i zlecenie zadań podmiotom użyteczności publicznej oraz nadzór nad ich realizacją należy do urzędów ds. młodzieży najniższego stopnia (miejskie, dzielnicowe). Podmioty te realizują również indywidualne programy resocjalizacyjne. W przypadku zaistnienia konieczności ustalany jest indywidualny plan wychowawczy przy udziale właściwego miejscowo urzędu ds. młodzieży, samego młodocianego, jego przedstawicieli ustawowych oraz podmiotów użyteczności publicznej realizujących zadania zlecone w zakresie opieki. Jeśli zgodnie z ustaleniami planu wychowawczego ma zostać zastosowany środek w postaci umieszczenia młodocianego w placówce wychowawczej lub rodzinie zastępczej poza granicami RFN w innym państwie członkowskim, sprawa zostaje skierowana do właściwego miejscowo sądu rodzinnego i wszczęta procedura konsultacyjna z art. 56 Rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczącego jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 (tzw. Bruksela II bis). Organ centralny wyznaczony do realizacji rozporządzenia, w przypadku RFN jest to Federalny Urząd ds.

Sprawiedliwości w Bonn, zawraca się do organu centralnego państwa, na którego terytorium ma zostać umieszczony młodociany, o wyrażenie zgody. Wydanie orzeczenia w sprawie przez sąd rodzinny jest możliwe dopiero po uzyskaniu tej zgody.

Zgodnie z informacją, jaką uzyskała Ambasada RP w Berlinie w Federalnym Urzędzie ds. Sprawiedliwości, w przypadku umieszczania obywateli RFN w placówkach na terytorium RP, polski organ centralny zrezygnował z konieczności powiadamiania strony polskiej o tych przypadkach w ogóle (podobnie Bułgaria). Oznacza to, że realizujący plan wychowawczy

402 ZEW.422.2.2014.JK 403 DPE.0121.18.2017/4

urząd ds. młodzieży lub podmiot użyteczności publicznej konsultuje umieszczenie młodocianego bezpośrednio z podmiotem w Polsce, który będzie realizował projekt, z pominięciem organu centralnego. Dlatego też Federalny Urząd ds. Sprawiedliwości nie prowadzi statystyk w stosunku do młodocianych umieszczanych na terytorium RP. Ustalanie zagadnień związanych z obowiązkiem szkolnym jest częścią planu wychowawczego i jest wykonywane w formie ustalonej w planie. Zgodnie z niemieckimi przepisami możliwe jest czasowe zwolnienie z wykonywania obowiązku szkolnego lub jego realizacja w formie kształcenia na odległość lub też w formie uczęszczania do niemieckiej szkoły poza granicami RFN. Bieżąca opieka nad młodocianym sprawowana przez ośrodek lub rodzinę zastępczą realizującą w Polsce projekt odbywa się na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez przedstawiciela ustawowego młodocianego. Zgodnie z podziałem kompetencji pomiędzy zadaniami realizowanymi przez organy federalne (Bund) oraz organy na szczeblu poszczególnych krajów związkowych (Land) zadania wykonywane przez urzędy ds. młodzieży leżą w gestii krajów związkowych. W Niemczech działa 17 urzędów ds. młodzieży na szczeblu kraju związkowego (w Nadrenii-Westfalii działają dwa krajowe urzędy ds. młodzieży), które nadzorują działalność urzędów ds. młodzieży niższego szczebla.

Jak dotąd na zapytanie Ambasady RP w RFN odpowiedziały trzy z nich: urzędy krajowe Berlina, Meklemburgii Pomorza Przedniego i Schleswig-Holstein, które nie odnotowały przypadków realizacji projektów resocjalizacyjnych w Polsce w latach 2012–2015.

■ Podręczniki dla dzieci z dysfunkcją wzroku – wystąpienie z 3 marca 2016 roku Rzecznik Praw Dziecka, w oparciu o liczne sygnały⁴⁰⁴ od rodziców o nieprawidłowościach występujących w obszarze dostępności podręczników dla dzieci z dysfunkcją wzroku, podjął działania w celu zbadania problemu w szkołach, do których uczęszczają ci uczniowie. Rzecznik zwrócił się do dyrektorów placówek o wskazanie utrudnień związanych z dostępem do podręczników i pomocy edukacyjnych. Z odpowiedzi⁴⁰⁵ wynikało, że dzieci z dysfunkcją wzroku nie otrzymują podręczników w terminie umożliwiającym korzystanie z nich od 1 września danego roku szkolnego, mimo iż dyrektorzy składają zapotrzebowanie na adaptacje podręczników i materiałów edukacyjnych do Ośrodka Rozwoju Edukacji, zgodnie z ustalonymi zasadami. Dyrektorzy wskazali też na inne problemy związane z organizacją nauki dla dzieci z dysfunkcją wzroku (organizacja zajęć rewalidacyjnych i edukacja uczniów w szkołach ogólnodostępnych, potrzeba

404 ZEW.441.1314.2015.ES

405 ZEW.441.1314.2015.ES (Specjalne Ośrodki Szkolno-Wychowawcze: Radom, Warszawa, Lublin, Bydgoszcz, Kraków, Wrocław, Łódź, Dąbrowa Górnicza, Laski)

rozszerzenia listy zaadaptowanych tytułów, brak aktualizacji wykazu podręczników na stronach Ośrodka Rozwoju Edukacji, brak możliwości utworzenia oddziału sportowego w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym dla dzieci niewidomych i słabowidzących, brak zeszytów dla uczniów niewidomych, utrudniony dostęp do pomocy edukacyjnych, nieobjęcie tych dzieci Rządowym programem pomocy uczniom „Wyprawka szkolna”).

Wobec powyższego Rzecznik zwrócił się⁴⁰⁶ do Ministra Edukacji Narodowej o podjęcie działań, które wprowadzą racjonalne usprawnienia, dostosowane do indywidualnych potrzeb uczniów z dysfunkcją wzroku i zapewniające im niezbędne wsparcie w ramach powszechnego systemu edukacji, który powinien funkcjonować zgodnie z zasadą równych szans dla każdego dziecka.

W odpowiedzi⁴⁰⁷ Minister Edukacji Narodowej szczegółowo opisał sposób realizacji zadań przez resort, wynikających z art. 22ad i art. 71d ustawy o systemie oświaty oraz kompetencjach innych organów w tym zakresie. Minister odniósł się również do pozostałych poruszonych w wystąpieniu problemów. Poinformował o trwających pracach nad opracowaniem rozwiązań systemowych w zakresie kształcenia dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym również w zakresie zapewnienia podręczników, materiałów edukacyjnych i ćwiczeniowych oraz książek pomocniczych, dostosowanych do potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych uczniów z niepełnosprawnością. Poinformował również o rozpoczęciu ogólnopolskiej debaty o systemie oświaty, w ramach której zaplanowano także dyskusję z udziałem ekspertów.

Zapewnił, że powyższe działania skutkować będą wprowadzeniem konkretnych rozwiązań w przepisach prawa.

■ Odpowiedzialność dyscyplinarna nauczycieli – wystąpienie z 8 marca 2016 roku Rzecznik Praw Dziecka w wystąpieniu⁴⁰⁸ do Przewodniczącego Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży Sejmu RP wnioskował o wprowadzenie do projektu ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw uprawnienia dla Rzecznika Praw Dziecka do udziału w postępowaniu dyscyplinarnym, z możliwością zaskarżenia decyzji komisji dyscyplinarnej pierwszej instancji do odwoławczej komisji dyscyplinarnej w sprawach dotyczących naruszenia praw dziecka oraz zaskarżenia prawomocnego orzeczenia odwoławczej komisji dyscyplinarnej do sądu powszechnego.

406 ZEW.422.9.2016.ES

407 DWKI-WSPE.4083.1.2016.AP 408 ZEW.422.11.2016.JF

Rzecznik zwrócił także uwagę na konieczność wskazywania miejsca przesłuchania małoletniego, które gwarantowałoby mu wykonywanie tej czynności w bezpiecznych dla niego warunkach. W ocenie Rzecznika Praw Dziecka takim miejscem powinny być tzw.

Niebieskie pokoje.

Rzecznik wnioskował też o poszerzenie informacji zawartych w rejestrze orzeczeń dyscyplinarnych o wskazywanie danych nauczycieli prawomocnie ukaranych karami dyscyplinarnymi, o których mowa w art. 76 ust. 1 pkt 1 i 2 (nagana z ostrzeżeniem, zwolnienie z pracy) oraz uzupełnienie kręgu osób wyłączonych z możliwości wykonywania funkcji rzecznika dyscyplinarnego czy członka składu orzekającego od udziału w rozpoznawaniu sprawy, także o osobę pozostającą we wspólnym z nim pożyciu.

Przewidziana projektem możliwość wyłączenia z uwagi na wątpliwość co do jego bezstronności w ocenie Rzecznika Praw Dziecka była niewystarczająca.

■ Przygotowanie szkół na wypadek wystąpienia ataku terrorystycznego – wystąpienie z 10 marca 2016 roku

Zaniepokojony zdarzeniami o charakterze działań terrorystycznych, które na przestrzeni ostatnich lat ulegają intensyfikacji, mając na uwadze bezpieczeństwo dzieci i młodzieży we wszystkich typach szkół polskiego systemu oświaty, Rzecznik Praw Dziecka wystąpił⁴⁰⁹ do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji o informację na temat obecnego stanu przygotowania służb, personelu zatrudnionego w placówkach i samych uczniów na wystąpienie nadzwyczajnych zdarzeń. Rzecznik odniósł się również do kwestii dostosowania materiałów edukacyjnych skierowanych do dzieci (z uwzględnieniem stopnia ich wrażliwości i jednocześnie spełniających rolę szkoleniową), a także na konieczność praktycznego przeszkolenia w tym zakresie dyrektorów, nauczycieli oraz wszystkich pracowników szkół i placówek.

W odpowiedzi⁴¹⁰ Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji poinformował o działaniach podjętych w związku z utworzeniem Narodowego Programu Antyterrorystycznego na lata 2015–2019, w tym: podnoszeniu świadomości społecznej, opracowaniu programów edukacyjnych, organizowaniu szkoleń skierowanych do dyrektorów oraz pracowników placówek oświatowych, organizowaniu spotkań profilaktycznych przez specjalistów ds. profilaktyki społecznej jednostek organizacyjnych policji.

409 ZEW.422.12.2016.JBR 410 BMP-0791-1-2/2016/PS/MJ

■ Konkursy przedmiotowe – wystąpienia z 17 marca i 23 kwietnia 2016 roku

Rzecznik Praw Dziecka w wystąpieniu⁴¹¹ do Ministra Edukacji Narodowej wyraził pogląd, że obecny sposób organizacji konkursów przedmiotowych przeprowadzanych w gimnazjach nie spełnia swojej funkcji, ponieważ zamiast motywować do dalszej pracy i rozwijać zainteresowania, często wywołuje poczucie niesprawiedliwości, a w konsekwencji – demotywuje do twórczego wysiłku. Powodem takiej sytuacji jest brak jasnych reguł

Rzecznik Praw Dziecka w wystąpieniu⁴¹¹ do Ministra Edukacji Narodowej wyraził pogląd, że obecny sposób organizacji konkursów przedmiotowych przeprowadzanych w gimnazjach nie spełnia swojej funkcji, ponieważ zamiast motywować do dalszej pracy i rozwijać zainteresowania, często wywołuje poczucie niesprawiedliwości, a w konsekwencji – demotywuje do twórczego wysiłku. Powodem takiej sytuacji jest brak jasnych reguł