ścią, stwierdzono, że dyspersja jasności powierzchniowych rośnie z malejącą śred
4. ZAKOŃCZENIE
Aktualne wyobrażenia na temat pyłu międzygalaktycznego są w przybliżeniu następujące:
Pył międzygalaktyczny 255
R e k t a s c e n y a (w stopniach)
Rejon obłoku 0 k r o y a. Linią kreskowaną oznaczono przybliżone kontury obłoku, ustalone na podstawie zliczeń galaktyk. Izolinie natężenia promieniowania w pod
czerwieni (100 pm) poprowadzone są co 0.25 MJy/sr. Izoliniom najbardziej zagłę
bionym odpowiada wartość 1 MJy/sr. Krzyżykami oznaczono przybliżone centra gro
mad galaktyk w Coma i Virgo
- pył tworzy się w każdym razie w galaktykach i jest z nich częściowo wyrzucany, podczas gdy istnienie pyłu przedgalaktycznego jest stale jeszcze hipotezą, - w przestrzeni międzygalaktycznej pył w zależności od warunków fizycznych może
przetrwać, bądź przejść do fazy gazowej ulegając zniszczeniu,
- ziarna pyłu międzygalaktycznego mają podobne własności chemiczne i fizyczne, jak pył międzygwiazdowy w naszej Galaktyce,
- rozmiary ziaren zawierają się w granicach 0.01 pm - 1 pm,
- temperatura pyłu międzygalaktycznego ma wartość od kilku do kilkudziesięciu K, - rozkład pyłu międzygalaktycznego jest niejednorodny, przy czym większe jego sku
piska towarzyszą m. in. gromadom galaktyk,
- ocenia się, że gęstość przestrzenna pyłu nie przekracza wartości 5*10 g/cm , -27 -3
a w obłokach może osiągać wartość ok. 10 g/cm ,
- najmniejsze, zaobserwowane rozmiary liniowe obłoków są rzędu setek kiloparseków, a ekstynkcja w pojedynczym obłoku może dochodzić do 1.2 mag.
Badania pyłu międzygalaktycznego prowadzone były wieloma metodami. Wszystkie
256 B. Wszołek
te metody d a ły , jak dotąd, ty lk o prow izoryczne w yn iki, a badania n ie posunęły s ię poza wstępną fazę. Konieczne są d a lsze badania oparte na wynikach głębszych i d o k ła d n ie jszy ch przeglądów optycznych oraz na b a rd z ie j czu łych pomiarach pro
mieniowania podczerwonego, a być może także rentgenowskiego. Oczekuje s ię , źe po
łą c z e n ie badań optycznych z zainaugurowanymi w łaśn ie badaniami w d a le k ie j podczer
w ieni, ju ż w n a j b liż s z e j p r z y s z ło ś c i p rzy n io są w ie le cennych danych o pyle mię- dzygalaktycznym.
LITERATURA
A b a d i H. J. , E d m u n d s M. G., 1977, A stron. and A stro p h y s., 56, 311.
A b a d i H. J. , E d m u n d s M. G ., 1978, A stron . and A stro p h y s., 2Q.> 189.
B o g a r t R. S . . W a g o n e r R. V., 1973, A strop hys. J ., JJ31, 609.
B r u k a l s k a R., 1969, Acta A stro n ., _19, 301.
D a s g u p t a A. K ., 1979, A strop hys. and Space S c i. , 62, 241.
D u f a y 3., 1933, Journ. des O bservateurs, LS, 77.
E i g e n s o n M. S ., 1949, Astron. Żurn., 26, 278.
E v a n s A . , N o r w e l l G. A. , B o d e M. F ., 1985, Mon. Not. R. Astron.
S o c., 212, 1•
F i e l d G. B., 1976, „ F ro n tie rs of A stro p h y s.", E. H. A v e rtt, wyd. Cambridge, p. 523.
G r a b i ń s k a T., 1985, Astrop hys. and Space S c i. , 115, 369.
G r a b i ń s k a T . , Z a b i e r o w s k i M., 1984, Nuovo Cimento, 82B, 235.
G r a b i ń s k a T . , Z a b i e r o w s k i M., 1987, A strop hys. and Space S c i., 129, 403.
G u ł a R. , R u d n i c k i K. , T a r r a r o I . , 1975, Acta Cosmol., 2> 39.
H a u s e r M. G. i in . , 1984, Astrop hys. J ., 278, 115.
H e r z o g E . , W i l d P. , Z w i c k y F ., 1957, Publ. A stron. Soc. P ac., 69, 409.
H o f f m e i s t e r C., 1962, Z e its c h r. f. A stro p h y s., 55, 46.
H u b b l e E ., 1926, A stro p h y s., 3., 64., 321.
K a r a c z e n c e w I . D., 1962, A stron. Żurn., 39, 546.
K a r a c z e n c e w I . D . , L i p o w i e c k i W. A., 1968, Astron. Żurn., 45, 1148.
K a r p o w i c z M., 1971, Acta A stro n ., 21_, 391.
K e 1 1 o g E ., 1974, „X-ray Astronomy", s. 321.
K e l l o g E . , B a l d w i n J. R. , K o c h D., 1975, Astrop hys. J ., 199, 299.
K o w a l C. T ., 1964, A stron . J ., 69, 757.
K w a s t T., 1974, Acta Cosmol., 2 , 65.
Pył międzygalaktyczny 257
M a r t i n P. G ., 1978, „Cosmic Dust - I t ’ s Impact on Astronomy",Oxford Studies in Physics.
M a t h e w s o n D. S. , C l e a r y M. N. , M u r r a y J. D., 1975, Astrophys.
J. (Le tters), 1 9 5, L97.
M e i n u n g e r I . , 1976, Astron. Nachr., 2 9 7, 23.
M u r a w s k i W ., 1979, Acta Astron., 29_, 293.
M u r a w s k i W ., 1983, Acta Cosmol. 12, 7.
N a n d y K. , M o r g a n D. H. , R e d d i s h V. C .,1974, Mon. Not. R. Astron.
S o c ., 169, 19P.
0 k r o y R ., 1965, Astron. C i r k ., 3 2 0 , 4.
P h i l l i p p s S . , 1986, Astrophys. Letters, 25_, 19.
R o w a n - R o b i n s o n M. i i n . , 1986, Mon. Not. R. Astron. S o c ., 2 1 9 , 737.
R u d n i c k i K . , 1963, Acta Astron., L3, 165.
R u d n i c k i K ., 1964, Acta Astron., 14_, 273.
R u d n i c k i K. , B a r a n o w s k a M ., 1966, Acta Astron., _16, 65.
R u d n i c k i K. i i n . , 1973, Acta Cosmol., 1_, 7.
R u d n i c k i K. , G r a b i ń s k a T. , Z a b i e r o w s k i M ., 1985, Nuovo Cimento, 8C, 368.
R u d n i c k i K . , W s z o ł e k 8 . , 1986, Int. School of Phys. „Enrico Fermi", p. 494.
S a y f e r t C. K ., 1937, Harv. Ann., 105, 209.
S c h m i d t K. H ., 1974, Astron. Nachr., 29 5, 163.
S c h w a r t z 0. , G u r s k y H ., 1974, Astrophys. Space Sci. Lib. 4J, 359.
S h a p l e y H . , A m e s A ., 1929a, Harv. B u l l ., 8 6 4 . S h a p l e y H . , A m e s A ., 1929b, Harv. B u l l ., 8 7 3 . S o ł t a n A ., 1979, Acta Astron., 29, 33.
S t e b b i n s J. , W h i t f o r d A . E . , 1937, Astrophys. 3 . , 86_, 247.
T a k a s e B ., 1972, Publ. Astron. Soc. Japan, 24, 295.
T a r r a r o I . , 1977, Acta Cosmol., 55.
T o b o r e k I . , 1972, Acta Astron., 22^ 67.
de V a u c o u l e u r s G. A. , C o r w i n H. G ., 1972, Astron. J . , 7 7 , 285.
W e s s o n P. S . , 1978, Astrophys. L e t t ., 19, 127.
W s z o ł e k B ., 1989, Lecture Notes in Physics 332, 178.
W s z o ł e k B. , R u d n i c k i K. , B e r n a r d i s P. , M a s i S . , 1988a,
„Dust in the Universe", 509.
W s z o ł e k B., R u d n i c k i K. , B e r n a r d i s P. , M a s i S . , 1988b, Lecture Notes in Physics 31 0, 225.
W s z o ł e k B. , R u d n i c k i K. , B e r n a r d i s P., M a s i S . , S a 1- v i A ., 1989, Astroph. Space Sci. 15 2, 29.
Z a b i e r o w s k i M ., 1985, Astrophys. and Space S c i ., 11 7, 179.
258 B. Wszołek
Z w i c k
y
F . ;, 1953, Acta Phys. Helv., 26, 241.z
w i c ky
F. :, 1957, „Morphological Astronomy", Berlin.z
w i c ky
F .,, 1962, „Problems in Extragalactic Research".z
w i c ky
. R u d n i c k i K., 1966, Zeitschr. f. Astrophys., 64, 246KRONIKA
Postępy Astronomii Tom XXXVI (1988). Zeszyt 4
"LE MONDE DES GALAXIES"
Paryż, 12-14 kwietnia 1988 K O N R A D R U D N I C K I
Z obchodami urodzinowymi wybitnych astronomów bywają kłopoty. Czasem uroczystości tego typu noszą intymny, rodzinny, czysto okolicznościowy charakter, przebiegają w gorącej atmosferze nau
kowych przyjaźni i wspomnień, czego godnym do naśladowania przykładem były 75 urodziny Wilhelma Beckera w roku 1982; czasem są po prostu imprezami naukowymi, jak na przykład sesja urodzinowa Wilhelminy Iwanowskiej w roku 1986, gdzie osoba solenizanta - jubilata ginie w zwykłych „codzien
nych" problemach naukowych. Konferencja „Le monde des galaxies" zorganizowana w dniach 12-14 kwietnia w Paryżu z okazji 70. urodzin Gerarda de Vaucouleursa, profesora uniwersytetu w Austin (Teksas) dla uczczenia jego oraz jego żony i współpracownicy Antoinette de Vaucouleurs (która, niestety, zmarła latem 1987 roku nie doczekawszy uroczystości) połączyła zalety obu sposobów ob
chodzenia jubileuszów. Była to konferencja naukowa zorganizowana według ustalonego programu, przy czym prelegentami zaproszonymi do wygłoszenia wykładów byli wyłącznie uczniowie lub bliscy współ
pracownicy państwa de Vaucouleursów. Nie było możliwości zgłaszania referatów przez osoby „po
stronne", tak że nawet najwybitniejsi astronomowie nie mogący się poszczycić uczniowstwem lub ścisłą współpracą z jubilatami musieli się zadowolić przedstawieniem plakatów. W tej grupie zna
lazł się również piszący te słowa.
Takie ustawienie programu konferencji, nie licząc tego, że wszyscy prelegenci treść naukową - nieraz frapującą - mogli zawsze połączyć w bezpośredni, naturalny sposób ze wspomnieniami doty
czącymi jubilatów, miało i tę zaletę, że program mógł być ułożony wyłącznie według kryteriów rze
czowych, że stanowił właściwie pełny opis współczesnego stanu wiedzy o galaktykach, oczywiście stale w ścisłym nawiązaniu do prac jubilatów, przy czym takie nawiązanie nigdy nie było sztuczne, ponieważ w każdej dziedzinie badań pozagalaktycznych państwo de Vaucouleursowie mają jakiś udział.
Wydaje się, że organizatorzy po prostu wpierw ustalili treść referatów, szukając potem do każdego tematu najwłaściwszego prelegenta spośród uczniów i współpracowników. W ten sposób, oprócz najwy
bitniejszych postaci współczesnej astronomii, prelegentami byli również ludzie mniej znani i zu
pełnie mało znani. Czas wszystkich wykładów był ten sam: 30 minut prelekcji, 10 minut dyskusji i 5 minut na wypadki awaryjne, sprawy organizacyjne itp.
Ożywiona dyskusja po każdym referacie, prowadzona przez doborowe grono uczestników (było ich stukilkunastu) oraz nieraz rewelacyjne plakaty (w liczbie około sześćdziesięciu), jak również im
prezy towarzyszące: przyjęcie w Paryskim Obserwatorium Astronomicznym, bankiet pożegnalny na wie
ży Eiffla, popularny wykład Gerarda de Vaucouleursa oraz wręczone mu odznaczenia, między innymi medal „Człowiek roku", dopełniły udanej całości.
Oto przebieg konferencji:
12 kwietnia przed południem: Króciutkie otwarcie J. Audouze’a, dyrektora Instytutu Astrofizyki, gdzie odbywała się konferencja, równie krótkie wprowadzenie przez J.-C. Peckera. Potem sesja na
[259]
260 Kronika
temat „Katalogi i klasyfikacja galaktyk". Przewodniczył Audouze. Wykładali: H. Corwin, R. Buta, M. Thonnat, S. Okamura.
12 kwietnia po południu: „Obłoki Magellana". Przewodniczył F. N. Bash. Wykładali: K. Freeman, M. Feast, F. Kerr i G. Courtes.
13 kwietnia przed południem - „Fotometryczne właściwości Galaktyki i galaktyk". Przewodniczył 3. Heidmann. Wykładali: J. Bahcall, M. Capaccioll, P. van der Kruit, F. Siemen.
13 kwietnia po południu - „Kinematyka i dynamika galaktyk". Przewodniczył M. Capaccioli. Wykłada
li: R. Davies, 0. Binney, W. Pence, F. N. Bash.
14 kwietnia przed południem - „Lokalna Supergromada". Przewodniczyła M. Burbidge.Wykładali: B. Tul- ly, V. C. Rubin, R. Ruffini, R. A. E. Fosbury.
14 kwietnia po południu - „Skala odległości we Wszechświecie". Przewodniczył J.-C. Pecker. Wykła
dali: G. Paturel, D. Hannes, L. Gougenheim, D. Burstein. Po czym słowo końcowe wygłosił F. N. Bash.
Do najciekawszych części konferencji zaliczyłbym długą dyskusję po referacie Buty, czy stan galaktyki przegrodzonej jest naturalnym stadium w ewolucji pewnych typów galaktyk, czy tylko wy
muszoną, „chwilową" perturbacją, jak również stwierdzenie Okamury, że wystarczy dokładna fotome
tria i morfologia galaktyki w jednej barwie, aby opisać wszystkie jej istotne parametry fizyczne, gdyż te są ze sobą w wieloraki sposób skorelowane. Dla przybysza z Polski szczególnego zabarwie
nia nabrała wypowiedź R. A. E. Fosbury’ego, że obserwatoria orbitalne przyczyniły się nie tylko do zwiększenia informacji o ciałach niebieskich, ale przede wszystkim zapoczątkowały nowy styl pracy i współpracy astronomów. Po pierwsze, przełamały monopol wielkich obserwatoriów, bo w miej
sce danych zdobywanych w określonym miejscu Ziemi, dostarczają dane dostępne dla wszystkich nie
zależnie od miejsca ich pracy. Po drugie, umożliwiły otrzymywanie jednolitydh danych dla całej sfery niebieskiej bez potrzeby żmudnego i zawsze obarczonego błędami nawiązywania obserwacji z pół
kul południowej i północnej. Po trzecie, rozpowszechniły komputeryczne powiązania pomiędzy obser
watoriami, co przyjęło się następnie i w obserwacjach naziemnych. Każdy na swoim komputerze może dziś widzieć to, co obserwuje teleskop pracujący w zupełnie innym miejscu.
Do rewelacyjnych należała wypowiedź R. Daviesa, że w galaktykach eliptycznych można wyznaczać stosunki trzech osi na podstawie danych kinematycznych (dyspersji prędkości), oraz że w niektó
rych galaktykach jądra obracają się w kierunku przeciwnym do całości, przy czym gaz może rotować bądź wraz z jądrem, bądź z resztą. Świadczy to - zdaniem prelegenta - o zlepianiu się galaktyk (o kanibalizmie). Margaret Burbidge zaproponowała (niezupełnie serio) nową „niedoskonałą zasadę kosmologiczną" opiewającą, że świecąca materia Wszechświata jest rozmieszczona w nie-losowo pozle- piany sposób, że nieregularności w każdym razie obejmują co do odległości dziesiątki megaparse- ków, zaś co do prędkości - tysiące kilometrów na sekundę, oraz że nie ma powodów, aby w rozważa
niu budowy Wszechświata nie stosować po prostu newtonowskiej teorii grawitacji. Omówiono też naj
ważniejsze problemy kosmologii obserwacyjnej i teoretycznej łącznie z formowaniem się gwiazd, fragmentacją substratu, klasyfikacją galaktyk i teorią fal gęstości.
Ci, którym nie było dane uczestniczyć w tej konferencji, będą się mogli z jej treścią zapoz
nać z tomu, którego wydanie przygotowuje wydawnictwo Springera. Można sądzić, że będzie to znakomity podręcznik astronomii pozagalaktycznej, oczywiście widzianej przez filtr po
glądów szkoły de Vaucouleursów. To ostatnie nie powinno być uważane za wadę,gdyż wprawdzie istnieje jedna tylko obiektywna prawda naukowa, ale każdy najbardziej nawet obiektywny wykład tej obiektywnej prawdy jest obiektywny tylko w pewnym subiektywnym sensie pojęcia obiektywności.
Postępy Astronomii
Tom XXXVI (1988). Zeszyt 4
S p is tr e śc i P o s tę p ó w A str o n o m ii, c z ę ść I
Przedstaw iam y pierwszą, część spisu treści Postępów A stronom ii, indeksu autorskiego oraz rzeczowego, obejmującą, la ta 1950 - 1962 (tom 01 - 10). N astępne części będą drukow ane w kolejnych zeszytach PA.
S p is tr e śc i
zawiera listę nazwisk autorów i pełnych tytułów wszystkich artykułów i notatek, jakie ukazały się w PA (oprócz erraty), wypisanych w następujący sposób:
stro n a au tor - ty tu ł
C ztery zeszyty Sprawozdań Polskiego Towarzystwa Astronom icznego potraktow ane zostały jako T o m 0 1 , 0 2 , 03 i 04. W spisie treści nie uwzględniono podziału tomów n a zeszyty. Nie są też wyszczególnione działy każdego zeszytu (Artykuły, Kronika itp .). Działy te zostały natom iast zaznaczone w obu indeksach za pom ocą litery umieszczonej po num erze tom u i strony. O to przyjęte oznaczenia:
A - A rtykuł
I - sporadycznie pojaw iające się działy PA (korespondencja, kom unikaty itp.) K - Kronika
L - Z lite ra tu ry naukowej P - Z pracowni i obserwatoriów W - W ydaw nictw a
In d e k s a u to r sk i
zawiera alfabetyczny spis nazwisk autorów (i współautorów ) z odnośnikam i do prac podanym i zgodnie z następującym wzorem:
to m ,stro n a dział;
In d e k s rzeczo w y
zawiera wykaz artykułów i n o tatek uporządkowanych według słów kluczowych, których spis przedstaw iam y n a końcu. Odnośniki do prac podane są w taki sam sposób ja k w indeksie autorskim .
S ło w a k lu czow e
Przedstaw iony spis jest w stępną propozycją, k tó ra pow stała głównie w oparciu o listę słów kluczowych opublikowanych w A stronom y and Astrophysics, 1987: 171, 884- Propozycje nowych słów kluczowych, jak i wszelkie uwagi dotyczące zawartości spisu prosim y kierować do redakcji PA.
Opracował K rzysztof Jah n
S P I S T R E Ś C I
13 S. P iotrow ski - O analitycznej m etodzie wyznaczania pośredniej orbity gwiazdy zaćmieniowej 15 S. Piotrow ski - O transferze prom ieniowania w atm osferze planety 27 N .N . Pavlov - Porów nanie wyników obserwacji uzyskanych fotoelektrycznym narzędziem przejściowymz układem katalogu FK 3
Kronika 26 3
151 J. Mcrgentaler - O zależności średnich okresów klasycznych cefeid od gęstości przestrzennej gwiazd 155 O. A. M elnikov - Postępy radzieckich bad ań w idm gwiazdowych
51 T. Rakowiecki - Obliczanie orbity eliptycznej podwójnej gwiazdy spektroskopowej z pozycji przeciwległych krańcowych
112 H. Baranowski - W sprawie bibliografii kopernikowskiej T om 1, 1953 r.
2 6 4 Kronika
70 A. Strzałkow ski - Zastosowania elektroniki w astronom ii
99 R. Szafraniec - Zachmurzenie n a Suwalszczyźnie w okresie od 19.VI - 15.V II.1953
Kronika 2 6 5 54 E. Bialoborski - Refleksje pozaćmieniowe
59 J. W itko w ski - Tadeusz Banachiewicz (1882-1954) 65 T. Olczak - J a n Heweliusz i m agnetyzm ziemski
71 K. Serkowski - W stępne wyniki obserwacji klimatologicznych wykonywanych w celu wyboru m iejsca pod C entralne O bserw atorium Astronomiczne
82 R. G raczyk - Obserwacje nad zachowaniem się niektórych gatunków ptaków i zw ierząt ssących podczas
266 Kronika
141 K. Serkowski - Najważniejsze wyniki badań gwiazd zaćmieniowych (1952-1954) 147 M. Karpowicz - Obłoki M agellana a G alaktyka
78 K. Kozie1 - O krakowskim opracowaniu sztrasburskiego szeregu księżycowych obserwacji heliom etrycznych H artw iga 105 K. Serkowski - Rozmieszczenie i ruchy gazu międzygwiazdowego
120 T. Jarzębow ski - W zrost i dezyntegracja ziaren m aterii międzygwiazdowej
137 S. W ierzbiński - Zależność między okresem obiegu a ekscentrycznością o rb it gwiazd podwójnych wizualnych
141 S. Grudzińska, R. A m p el, S. Gąska, A. Lisicki - Badanie stru k tu ry Drogi Mlecznej w w ybranych polach 142 L. Cichowicz - B adania obserwacyjne dotyczące dwóch nowych m etod łącznego w yznaczania
współrzędnych geograficznych i azym utu
143 J. G adom ski - Osobliwe zmiany długości periodu zaćmień T W Dracoius 145 F. K ępiński - O przebiegu prac nad ruchem okresowej komety 1906 IV (K opf) 146 L. Liszka - Pom iar płaszczyzny polaryzacji świecenia tła nieba
147 J. M ietelski - O optyce półmetrowego teleskopu krakowskiego 149 A. K ruszew ski - Astronom iczne zastosowania fotokomórki PbS 151 S. Grzędzielski - Kosmologiczna in terp retacja obserwacji radiowych 152 W. Zonn - Pierw szy katalog ciemnych mgławic
Kronika 2 6 7 201 R . Szafraniec - 30-letnie krakowskie obserwacje gwiazd zaćmieniowych
T o m 5 , 1 9 5 7 r.
3 V. G uth - Cele i m etody bad ań w M iędzynarodowym Roku M eteorycznym 8 Z. Ceplecha - Fotografowanie m eteorów w obserw atorium w Ondrzejowie 10 Z. Ceplecha - Fizyczna teoria meteorów a fotograficzny m ateriał obserwacyjny 12 L. Kresak - O hipotezie pow stania roju Perseid przez zderzenie
15 A . O polski - Term inologia astronomicznych wielkości fotom etrycznych 23 T. C hojnicki - Fotograficzna tu b a zenitalna
32 K. K ozieł - W zory różniczkowe n a librację optyczny
34 K. KozieI - Problem wyrów nania heliom etrycznych obserwacji libracyjnych Księżyca 35 S. P iotrow ski - Z zagadnień świecenia nieba
55 - N agroda młodych Polskiego Towarzystwa Astronomicznego
56 J.M . M ohr - Problemy statystyki i dynam iki gwiazdowej a dzisiejsze możliwości ich rozw iązania
102 S. Piotrow ski - Konferencja w Budapeszcie poświęcona gwiazdom zmiennym 106 E. R yb ka - Konferencja astrom etryczna w Pulkowie 23-25 sierpnia 1956 r.
268 Kronika
183 J. Mergentaler - Funkcja jasności absolutnych w eliptycznych galaktykach 184 A . M arks - Poszukiw ania nowych satelitów Ziemi
49 S. Gorgolewski - O możliwości zmniejszenia liczby szumowej układów odbiorczych radioteleskopów m eto d ą korelacji 67 M. K arpow icz - Odkrycie mgławic pozagalaktycznych w pobliżu płaszczyzny galaktycznej 68 M. Karpowicz - Zagadnienie ekspansji assocjacji gwiazdowych
71 A. W róblewski - M ars w św ietle najnow szych badań
92 K. R ud n icki - P ró b a nowej m etody w dynam ice układów gwiazdowych 101 J. K ordylew ski - O rb ita komety H arringtona 1952 II
103 A .G . Pacholczyk - Z zagadnień niekoherentnego rozpraszania
106 A .G . P acholczyk - Efekt tem peraturow y Van-der-W aalsowskiego rozszerzenia linii rezonansowych 107 T. Przypkow ski - T ablica dośw iadczalna M ikołaja K opernika w O lsztynie w św ietle najnow szych odkryć
Kronika 2 6 9
3 A .G . Pacholczyk - W ybrane zagadnienia m agnetohydrodynam iki ruchu lam inarnego 21 T. Jarzębow ski - Nowa R S Wężownika
46 A .G . Pacholczyk - Połączona dyskusja o obserwacjach astronomicznych dokonywanych przy pomocy sztucznych satelitów , rakiet i balonów
50 K. K ozieł - K om isja 17 - Ruchu i figury Księżyca 138 S. G rzędzielski - Rewizja współrzędnych galaktycznych
141 T. P rzypkow ski - Geneza paralaktycznego m ontażu lunety 145 K. Serkowski - P olaryzacja św iatła gwiazd
181 L. Liszka - Obserw acje radiowe sztucznych satelitów Ziemi 185 A. K ruszew ski - Zmiany okresu zmiennej zaćmieniowej R Z Cas
191 A .G . P acholczyk i J.S. Stodólkiew icz - M agnetograw itacyjna niestabilność nieskończonego, jednorodnego ośrodka lepkiego znajdującego się pod działaniem sił Coriolisa
197 S. G rzędzielski - Trzecie sym pozjum poświęcone gazodynam ice kosmicznej
2 7 0 Kronika równoważnych międzygwiazdowego pasm a 4430
287 W . K rzem iński - P olaryzacja gwiazd grom ad otw artych O peracji Długości Iii-g o Międzynarodowego Roku Geofizycznego
42 A. O polski - Ewolucyjne aspekty staty sty k i gwiazd wizualnie podwójnych
nieskończonego, lepkiego ośrodka o nieskończonym przewodnictw ie elektrycznym znajdującego się pod działaniem sił Coriolisa
45 A .G . P acholczyk i J.S. Stodólkiew icz - M agnetograw itacyjna niestabilność jednorodnego,
nieskończonego, nielepkiego ośrodka o skończonym przewodnictw ie elektrycznym znajdującego się pod działaniem sił Coriolisa dwubarw nych obserwacji gwiazd zaćmieniowych
54 J. S m a k - O zawartości helu w gwiazdach populacji II (uwagi w stępne)
57 A. Staw ikow ski - Efekty intensyfikacji magnetycznej linii w widmach gwiazd zmiennych typu R R Lyrae
Kronika 271
61 R. Szafraniec - Zbliżenie komety Perrine 1 - Mrkos do Jow isza w 1959 roku 61 J. S m a k - Popraw ki bolom etryczne i tem p eratu ry efektywne gwiazd
65 J. W itkow ski - Trzecie m iędzynarodowe Sym pozjum przypływów skorupy ziemskiej
67 K. Stołyhw o - W spom nienia z pierwszego etap u działalności pedagogicznej i naukowej Tadeusza Banachiewicza w zakresie astronom ii
73 M. Bielicki - Niektóre problemy torów lotów księżycowych
155 A .G . Pacholczyk - M agnetograw itacyjna niestabilność niejednorodnego ściśliwego ośrodka biorącego udział w rotacji różniczkowej Teoretycznej A stronom ii AN ZSRR
T o m 9 , 1961 r.
2 7 2 Kronika
105 A .G . Pacholczyk - O rozkładzie m as pyłu m iędzyplanetarnego
107 J. S m a k - Dwuwymiarowa klasyfikacja widmowa gwiazd wczesnych typów widmowych o p a rta na wielobarwnych pom iarach fotom etrycznych
113 A .G . Pacholczyk - W rażenia z IV międzynarodowego sym pozjum poświęconego gazodynam ice
169 K.M . Kossacki - M agnetograw itacyjna niestabilność nieskończonego jednorodnego ośrodka lepkiego i o skończonym przewodnictw ie, znajdującego się pod działaniem sil Coriolisa
171 A. B iskupski - Rozwartość hipotetycznego pierścienia Jowisza
173 J. Cw irko-G odycki - Obserwacje neutralnego wodoru w dużych szerokościach galaktycznych 177 S. G rzędzielski - Nowy układ współrzędnych galaktycznych
obserwacji gwiazd w pobliżu pierwszego wertykału
235 S. Grzędzielski - O pewnej próbie konfrontacji teorii i obserwacji
Kronika
27379 A .G . Pacholczyk - M agnetograw itacyjna niestabilność uwarstwionego ośrodka 79 A .G . Pacholczyk - O górnej granicy n atężenia pola m agnetycznego w G alaktyce w ykrycia zm ian jasności Słońca
85 G. Sitarski - B adania ruchu komety Grigg-Skjellerup
181 J.S. Stodólkiew icz - Sprawozdanie z Walnego Zebrania Polskiego Towarzystwa Astronom icznego, odbytego w Warszawie w dniu 16 w rześnia 1961 r.
274 Kronika
189 A . K ruszew ski - Klasyfikacja widmowa n a podstaw ie pomiarów wykonanych przy pomocy filtrów interferencyjnych
197 K. Serkowski - M etody fotoelektrycznych obserwacji gwiazd i problem u zm ian jasności Słońca 219 M. Bielicki - M etody wizualnych obserwacji sztucznych satelitów Ziemi w O bserw atorium
A stronom icznym U niw ersytetu Warszawskiego (nr kodowy stacji 155)
237 J. P okrzyw nicki - O pozornym kierunku spadków niektórych m eteorytów (szkic statystyczny) 253 J. S m a k - O niestosowalności filtru Schotta UG2 w fotom etrii UBV
257 W. Zonn - O w ykorzystaniu fotom etrii dwubarwnej do badań nad rozmieszczeniem gwiazd i m aterii międzygwiazdowej
263 W. Zonn - Sprawozdanie z działalności W arszawskiego O bserw atorium Astronom icznego w okresie 1950-1961
273 W . Opalski - Sprawozdanie z działalności naukowej K atedry A stronom ii Geodezyjnej Politechniki Warszawskiej w okresie 1950-1961
281 K.M . Kossacki - Powstaw anie protogwiazd w wyniku oddziaływ ania ośrodka HII n a ośrodek neutralny 287 M. K u b ia k - Pole m agnetyczne Słońca a cykl 22-letni
293 K. Stępień - Śrubow y model pola galaktycznego 301 W. Zonn - W ładysław Dziewulski
303 A .G . Pacholczyk - Polskie Towarzystwo Astronomiczne
309 J. M ietelski - Trzydziestolecie pracy naukowej prof, d ra K arola Kozieła
317 S. G rzędzielski - Rozmieszczenie i ruchy gazu międzygwiazdowego w centralnych częściach G alaktyki 327 B. K ołaczek - O jednostce astronomicznej
337 A .G . Pacholczyk - Bezsiłowe pola m agnetyczne
343 A. K ruszew ski - Belgradzkie obserwacje polaryzacji i korelacja pomiędzy zależnością polaryzacji od długości fali oraz stosunkiem polaryzacji do absorpcji
349 S. Piotrow ski - Uwagi o pew nym m echanizmie ppw odującym wydłużenie ziaren m aterii międzygwiazdowej
353 K. R ud n icki - Supernow a S N 111
355 W. Turski - O pewnej hipotezie dotyczącej pochodzenia mórz księżycowych 359 S. Grzędzielski - R otacja ją d ra galaktyki M31
363 F. K ępiński - Ze sta ty sty k i komet
365 K. L a tka - Sztuczny sa te lita Ziemi do pomiarów geodezyjnych
369 W. Zonn - Trzecie M iędzynarodowe Sym pozjum COS PA R ( Com m ittee on Space Research) - W aszyngton, 30 kw ietnia - 9 m aja 1962 r.
375 L. Cichowicz - M iędzynarodowe Sym pozjum o zastosowaniu sztucznych satelitów w geodezji, W aszyngton 26 - 28 kw ietnia 1962 r.
In d e k s a u to r sk i
V.A. Ambarcumian — 03,117.
R. Ampel — 4,141P; 7.267P; 10.57P.
I. Almar — 6,3A.
T. Banachiewicz — 04,36; 2.197K.
W. Baran — 8,245P.
H. Baranowski — 04,112.
H. Białas — 04,41.
E. Bialoborski — 3,541.
M. Bielicki — 3.133P; 4.190P; 4.191P; 5,174P; 6,45P; 8,73A; 8.163L; 10.219P.
i
A. Birkenmajer — 7,61K.
A. Biskupski — 9,171L.
J . Boryczka— 10,61P.
A. Burnicki — 7,282P.
Z. Ceplecha — 5,8A; 5,10A.
T. Chojnicki — 5,23A.
L. Cichowicz — 4.142P; 9.187K; 9.227P; 10.375K.
T. Ciurla — 7.288P.
J. Cwirko-Godycki — 9.173L.
O. Czyżewski — 2.148P; 3.138P; 6,149P; 7,268P; 10.63P.
G. Demetrescu — 9,211P.
J. Dobrzycki — 3.106L; 4,1021; 6.118L; 7.271P.
M. Dukwicz — 8,251L.
W. Dziewulski — 01,6; 02,8; 03,98; 04,58; 1.109K; 2,188P; 7.271P.
E R . — 03,3.
J. Gadomski — 1,104K; 2.189P; 4.143P; 6.141P; 7.272P; 9,37P.
M. Gaj — 7.277P; 7,278P; 8.211A.
S. Gąska — 4.141P; 7.278P.
A. Gtania — 7.277P; 7.278P.
S. Gorgolewski — 6.49P; 6,49P; 7.278P; 7,279P; 10.133P; 10.136P; 10.137P; 10.141P; 10.143P.
R. Graczyk — 3,82P.
A. Granas — 2.190P.
S. G rudzińska— 4.141P; 10,147P.
K. Grzesiak — 6,49P.
276 Kronika
S. Grzędzielski — 4.151L; 5,49K; 5,97L; 6,50P; 7,138K; 7.197L; 7,279P; 7.280P; 8.123L; 8.171L;
8.255L; 8.263L; 8.265L; 9,45L; 9,51L; 9,85A; 9.117A; 9.177L; 9,193A; 9.235L; 10.65P; 10.65P;
10.165L; 10.317A; 10.359L.
V. G uth — 5,3A.
J. Hanasz — 5,43L; 7.278P; 7.279P; 10.133P; 10.136P; 10,137P| 10.141P; 10.143P.
W.W. Heinrich — 5,69A.
H. Hutorowicz — 2,192P.
C. Iwaniszewska— 2,192P; 7.281P; 10,57P.
H. Iwaniszewski — 2.192P; 7,278P; 7.279P; 10.67P; 10.133P; X0.136P; 10,137P; 10.141P; 10.143P.
W. Iwanowska — 02,8; 03,162 ; 04,10; 1.109K; 2,9A; 2,32L; 2,37L; 2,42K; 3,14P; 3.115K; 6,55P;
6,55P; 7,40K; 7.59K; 7,282P; 10.67P.
J. Jakimiec — 7,282P.
T. Jarzębowski — 4.120A; 6.166L; 7,21P; 7.221A; 7.283P; 9,43L; 9,239 L; 10.69P.
J.W . Jaworski — 2,190P.
J M . — 01,3.
M. Kamieński — 2.137A; 6,10A; 6,57P; 7,283P; 9,137A.
M. Karpowicz — 03,115; 1,46K; 2,43K; 2.144P; 3,18P; 3,85L; 3.107L; 3,147L; 4,34L; 4,193P; 5,37L;
5,100L; 6,67L; 6,67L; 6,68L; 9.217P; 9,225P; 10.69P.
F. Kępiński — 02,19; 03,55; 03,58; 1.113K; 2,2051; 4.145P; 4,195P; 5,91P; 7,51K; 7.219K; 7,285P;
8.151P; 10.71P; 10.71P; 10.149P; 10.363L.
E.K. Kharadze — 03,163.
J. Kłeczek — 5,64A.
F. Koebcke — 5,111W.
B. Kołaczek — 4.196P; 10.71P; 10,327A.
M. Kopecky — 6,39A.
J. Kordylewska — 04,66; 6,58P.
J. Kordylewski — 4,77P; 6.101P; 8,39P.
K. Kordylewski — 04,109; 2.103P; 3,20P.
K.M. Kossacki — 9.169P; 10.281L.
K. Kozieł — 03,44; 04,38; 2,25L; 4,78P; 5,32P; 5.34P; 6,60P; 6,148P; 7,50K; 8.101A; 10,63P.
J. Krawiecka — 6,25A.
L. Kresak — 5,12A.
A. Kruszewski — 4,149L; 4.165A; 7,57K; 7,185P; 9,157A; 10.73P; 10.73P; 10.74P; 10.189A; 10.343P.
W. Krzemiński — 7.287P; 7,287P; 8.129L; 8.169L.
M. Kubiak — 10.287L.
J. Kubikowski — 04,91; 4,174A; 6,62P; 6,63P; 6,178W; 7.287P; 7.288P; 9.21A; 9,75A.
B.V. Kukarkin — 03,88.
K. Kuratowski — 02,16.
M M. Lepskij — 2,45K.
K ro n ik a 277
A. Lisicki — 2,34L; 2,41L; 2,152L; 2.155L; 2,156L; 2.192P; 3.148L; 4.141P.
L. Liszka — 4.146P; 7,181P.
K. Latka — 10.365L.
C. Lubieńska — 01,6.
J. Łukaszewicz — 6.62P.
M. Mackiewicz — 4,99K.
A. Marks — 5.184L.
D.J. M artynoff— 03,142.
J. Masłowski — 7,266P; 10,63P.
O.A. Melnikov — 03,155.
J. Mergentaler — 01,7; 01,8; 03,151; 04,98; 1,23A; 1,97L; 3.22P; 3,105L; 4,93K; 5.183L; 6.178W.
J. de Mezer — 2.148P A. Michałowska — 7,289P.
J. Mietelski — 4,147P; 7.263P; 10.309K.
J.M. Mohr — 5,56A.
M. Montygierd — 7.131P.
V.B. Nikonov — 03,71.
S. Ninger-Kosibowa — 7,53K.
T. Olczak — 3,65A.
W. Opalski — 03,24; 3,23P; 4.197P; 6,64P; 8,41P; 10,3A; 10.77P; 10.273P.
A. Opaska — 10,67P.
A. Opolski — 01,9; 01,11; 04,89; 04,101; 1,13A; 1.40L; 1,55A; 3.23P; 3.24P; 4,3A; 4,42W; 5,15A;
6,62P; 6,66P; 7,43K; 8,42P; 8,43P.
A J. Orlov — 03,36.
A.G. Pacholczyk — 4,83P; 5.113A; 6.103P; 6.106P; 6.127A; 6.154P; 6.168L; 7,3A; 7,46K; 7,55K;
7,67A; 7.125P; 7,191P; 8.43P; 8,43P; 8.44P; 8,45P; 8,155P; 9,59K; 9.105L; 9,113K; 9.147A; 9,179L;
9.181L; 10.15A; 10,79P; 10.79P; 10.113A; 10,303K; 10.337A.
J. Paciorkówna — 3,22P.
B. Paczyński — 9.243L; 10.79P; 10.80P.
P.P. Parenago — 03,99.
N.N. Pavlov — 03,27.
L. Perek — 5,61A.
S. Piotrowski — 01,12; 01,13; 01,15; 03,149; 04,41; 04,43; 04,74; 04,102; 1,69A; 3.115K; 4,36K;
4,47A; 5.35P; 5,102K; 6.111P; 7,62K; 9,163P; 10,97K; 10.349P.
J. Pokrzywnicki — 7,22P; 7,63K; 8,1U P; 10.237P
T. Przypkowski — 3,24P; 3,921; 4,198P; 6.107P; 7.141A; 10.81P.
V. Ptaćek — 5.71A.
T. Rakowiecki — 04,51.
B. Rompolt — 8,45P.
278 Kronika
K. Rudnicki — 04,59; 1,42L; 1,44L; 1.100L; 1.102L; 1.103K; 2,35L; 2,39L; 2.105L; 2.119A; 2.195L;
2,195L; 2.196L; 3,27P; 3,28P; 3.30P; 3,98P; 3.141L; 4,17A; 4,32L; 4,60A; 4,154L; 5,41L; 5.109K;
6,92A; 8,3A; 8.45P; 9,225P; 9,23?L; 10,45A; 10.69P; 10.83P; 10.95L; 10.353P.
E. Rybka — 01,18; 02,30; 03,135; 04,94; 2,108K; 3,109K; 3.149K; 4,86K; 5,46K; 5.106K; 5.159A;
7,32K; 9,57W; 9,57W.
P. Rybka — 8,47P.
J. Rzytka — 8,107P.
M. Schenberg — 2,165A.
I. Semeniuk — 8,133A.
K. Serkowski — 04,104; 1,43L; 2.193L; 3,71P; 3.141L; 4.105A; 5,35P; 5,36P; 5.136L; 5,174P; 6.20L;
6,160P; 6.162P; 7.145A; 7.243A; 8,50P; 8.177K; 10.83P; 10.83P; 10.171L; 10.197A.
G. Sitarski — 10,85P.
J. Smak — 4,200P; 6,15P; 6,17L; 6.22L; 6.120L; 6.173L; 7,27L; 7,28L; 7,59K; 7,110A; 7.133P; 7.215L;
7,289P; 8,15A; 8,54P; 8,61L; 8.117L; 8.145A; 8.197A; 8.239P; 9,3A; 9,53L; 9,97L; 9,107L; 10.87P;
10.151P; 10.155P; 10.156P; 10.253P.
A. Stawikowski — 6 ,110P; 8,57P.
E. Stenz — 1,45K.
V.E. Stepanov — 03,137.
K. Stępień — 9.245L; 10.175L; 10.293L.
J.S. Stodólkiewicz — 6.114P; 7.191P; 8,43P; 8,44P; 8,45P; 10,89P; 10.181K.
K. Stolyhwo — 8,67K.
A. Strzałkowski — 03,82; 03,149; 1,116K; 2,32L; 2.37L; 2,70A; 2.106L; 2.131A; 2.148P; 2.169A;
2.204K; 3.42L; 3,43L; 3,86L; 3,125A.
R. Szafraniec — 2,99P; 3,31P; 3.40L; 4.201P; 8,61P.
H. Tomasik — 3,35P; 9.225P; 10.69P.
Z. Turlo — 7,278P; 7.279P; 10.133P; 10.136P; 10.137P; 10.141P; 10.143P.
W. Turski — 10.125A; 10.159P; 10.355P.
S. Wierzbiński — 4,137A.
W. Wiśniewski — 2,107L.
J. Witkowski — 02,3; 04,7; 04,45; 1,5A; 3,59A; 3,88K; 4.155K; 4.160K; 5,83P; 5,111W; 5.144K;
8,65K.
A. Woszczyk — 10.91P; 10.91P.
A. Wróblewski — 4,32L; 5,74A; 5.138L; 5.139L; 5,141L; 6,71A.
N.S. Yachtonova — 03,58.
A.A. Yakovkin — 03,47.
J. Zieliński — 8.269L.
W. Zonn — 01,19; 02,16; 03,10; 03,115; 03,146; 04,69; 1,51A; 1.101L; 2,3A; 2,51A; 2.151L; 3,3A;
3,35P; 3,36P; 3,83L; 3,95A; 4,152L; 5.179L; 5,180L; 5,181L; 6,114P; 7.291L; 8.175K; 8.183A; 9,55W;
9,63A; 9.249K; 10,93P; 10,161P; 10,179L; 10.257P; 10.263P; 10,301K; 10,369K.
M.S. Zverev — 03,15.
W. Żukowski — 8,245P.
In d e k s rzeczo w y
Astrometria — 5,46K; 5,83P; 5,106K.
Astronomia pozagalaktyczna — 6,67L; 7,57K; 7.215L; 8.133A; 9,63A.
Astronomia w Polsce — 1,46K; 2,3A; 3,44K; 3,71P; 3,95A; 5,83P; 5,91P.
Atlasy — 7,263P.
Atomowe i molekularne procesy — 6,168L; 9,85A; 9,117A; 9,193A.
Czas — 2,25L; 4.155K.
Ekosfery — 6.141P; 7.272P; 9,37P.
Fale uderzeniowe— 5.183L; 6.120L; 8.145A; 10.73P.
Fotometria — 01,18; 03,71; 04,94; 04,104; 4,86K; 5.159A; 7,32K; 7.110A; 8,15A; 9,97L; 9.107L;
10.83P; 10,189A; 10.197A; 10.257P.
Funkcja jasności, funkcja mas — 7,197L; 7.279P; 7,287P.
Galaktyka: budowa — 03,99; 2,41L; 2.152L; 2,192P; 4.141P; 5.174P; 6,15P; 6,67L; 7.267P; 7.281P;
8.123L; 8,255L; 8.265L; 9.147A; 9,163P; 10.89P.
Galaktyka: centrum — 7.280P; 8.255L; 10.317A.
Galaktyka: dysk — 2.192P; 4.141P; 4,165A; 5.174P; 7,267P; 7,281P; 9.163P.
Galaktyka: kinematyka i dynamika — 03,99; 04,59; 3,27P; 4,17A; 4,60A; 5,180L; 7,197L; 7,280P;
9,217P; 9,235L; 9.237L; 10,83P.
Galaktyka: korona — 5,97L.
Galaktyka: ogólnie — 3.147L; 6,154P; 7.279P.
Galaktyka: otoczenie Słońca — 04,59; 2.195L; 3,18P; 3.28P; 3,36P; 4.193P; 7,27L; 7.271P; 9,45L;
9.217P.
Galaktyka: pole magnetyczne — 3,125A; 7,3A; 7,197L; 8.265L; 10,79P; 10,293L.
Galaktyka: skład gwiazdowy — 3,107L; 4.165A; 7,133P; 10.257P.
Galaktyki: budowa — 8.155P; 8.263L.
Galaktyki: eliptyczne — 5,183L.
Galaktyki: j^dra — 10,359L.
Galaktyki: kinematyka i dynamika — 5,37L; 6,92A.
Galaktyki: Obłoki M agellana— 3.147L; 9,97L.
Galaktyki: ogólnie— 6,67L; 7,57K; 7,133P.
Galaktyki: pole magnetyczne — 2,106L.
Galaktyki: powstawanie — 9,157A.
Galaktyki: przesunięcie ku czerwieni — 3,83L.
Galaktyki: radiowe — 8.263L.
Galaktyki: skład gwiazdowy — 5,183L.
Galaktyki: spiralne — 2.41L; 8.265L; 9,147A.
280 Kronika
Gromady galaktyk — 8,133A; 8.171L.
Gromady kuliste — 8,197A; 9,3A; 10,87P.
Gromady otwarte i asocjacje — 03,117; 4.154L; 6.17L; 6,20L; 6,68L; 6.160P; 7.110A; 7.287P; 10.83P;
10.165L.
Gwiazdy: aktywność — 4,200P.
Gwiazdy: atmosfery — 04,89; 5,49K; 5.113A; 7,288P.
Gwiazdy: barwy — 01,9; 03,135; 04,41; 6 ,110P; 8,15A; 8,197A; 8.239P Gwiazdy: białe karły — 10,67P.
Gwiazdy: budow a— 1,69A; 6,111P; 7,59K;.10,155P.
Gwiazdy: cefeidy — 01,6; 01,7; 01,11; 01,19; 03,151; 1,40L; 1,43L; 2,188P; 3,24P; 3.107L; 5.102K;
5,179L; 9,21A; 9,75A; 9,97L; 10.151P.
Gwiazdy: diagram Hertzsprunga-Russella — 1,23A; 7,43K; 8,197A; 9,3A.
Gwiazdy: dynamika — 03,98; 03,99; 03,115; 03,162; 04,58; 04,59; 2,37L; 2.119A; 2.195L; 3,18P;
3,28P; 4,193P; 5,41L; 5,56A; 5,61A; 5,181L; 6,68L; 6,92A; 7,27L; T.271P; 7,278P; 7.289P; 8,45P;
9,225P; 10.45A; 10,69P; 10,95L; 10,165L.
Gwiazdy: i Sc u — 4,200P.
Gwiazdy: ewolucja — 1,42L; 3.149K; 6,63P; 6.120L; 8,42P; 8,117L; 8.145A; 8.183A; 9,3A; 9,53L;
10.156P.
Gwiazdy: jasności absolutne — 1,23A; 1,40L; 2,39L; 3,24P.
Gwiazdy: gorące podkarly — 2,9A.
Gwiazdy: karły — 2,196L; 4.200P.
Gwiazdy: klasyfikacja— 1,13A; 3.14P; 3,35P; 6,22L; 6,55P; 9.107L; 10.67P; 10.189A.
Gwiazdy: linie emisyjne — 4,200P.
Gwiazdy: masy — 1,55A; 5,41L; 5,100L; 8,43P; 10.73P.
Gwiazdy: nowe — 7.21P; 7,282P.
Gwiazdy: ogólnie — 8,15A.
Gwiazdy: olbrzymy — 7,271P; 8,129L.
Gwiazdy: oscylacje — 1.43L; 7.287P; 8.183A; 9,21A; 9,75A; 10.151P.
G w izd y : podkarly — 8.239P
Gwiazdy: podwójne: ciasne — 04,104; 9,51L; 9,53L; 10,155P; 10.156P.
Gwiazdy: podwójne: ogólnie— 2.189P; 5.100L; 6,62P; 10,97K.
Gwiazdy: podwójne: spektroskopowe— 03,115; 04,51.
Gwiazdy: podwójne: wizualne — 04,91; 3,23P; 4.137A; 8,42P; 8,107P.
Gwiazdy: podwójne: zaćmieniowe — 01,8; 01,13; 03,142; 03,146; 03,149; 04,74; 3,40L; 3.141L;
4.36K; 4.143P; 4,201P; 5,179L; 6,58P; 7.62K; 7.185P; 8,50P Gwiazdy: pole magnetyczne — 7.221A; 7.283P; 8,57P; 10.69P.
4.36K; 4.143P; 4,201P; 5,179L; 6,58P; 7.62K; 7.185P; 8,50P Gwiazdy: pole magnetyczne — 7.221A; 7.283P; 8,57P; 10.69P.