'llI!ltIEBA
MiAJRYiANSKA, .EWlA.PQPl1IilL~YK iMuzeum ZdIWol PAN .NOWE DANE 0
WYS~OWANIU
\HtZOWIDEI.. I INNYCH
SZKAR~UPNI
W
NASILOWIE KO~O
PmAW
Od w£e4u la1 .Mu·zeumZiemi &N gromadzi g6r-'
'llOk!redowll faun-: z osadow przelomu W~ mi~dzy Radlowem
a
Pulawami. Szc7Jeg6lllie bogate S'l 2bioryfa>WQy' z okdl!ic !Pulaw. P:rzy fWybieramu mszywIiQlow
i drobDiYo'h ramtemonogOw g6l'1IliO'lll18Stryclroldcll araz
da.iJ.skiC'h z przesZlamowaneJgo meterlalu., pochodzll-cego Z osadow wamtwy fosfOl"ytowej poziomu lokal-nego ..
w'
'01'41. 9) ~ Nasi'lowa kok) Pula~ ZnaJ.eziODlO06tatoio tHeme ucDltad szkarlupni. 0 je!iowc8ICh z
tycll ~d6w tPislU R. iKO'Il'giel (2, 3, 4), a 0 wystwo-WIHlIiu . 87JC~tk6w liiiowc6w 'W!Spomli.n.aJ.i: m. iIn.. R. K~l, L. Mabwiejowna (IS) oraz !W. ~&ki 01'0).
S7JczIltki
iIm3'ch grup szka!tiupoi, ~widel: i roz-gwiazd.z tego teren.u byly dotychczas ndeznane. W~iowd!dla koopa1IlJe w Polece SIl malo poznane ('6, 7, 1:3, 11), a opisixw w~owidell i ro:zgwiazd kred'Owydh w
'naszej l!I,teraturre brak zu,pelnie. Znaleziend.e W'$i:o-wide! w osadach. profillu okoLic Pl.Ilaw zasluguje 'l)a.
uwag~ .. poniewaZ iWzbogaca nasze wiadpmooci 0
ze-UXD 1IS8.lM:583.8:SS1.783.S(aB.IG NElltw k. l'IulaW) s-P01e lfauny ~1j4lCej tu na lPO'g,raniczu klredy i ·trzeaio-rZllldu.
Do ~iej 9potykanych SZiCZIltkOw w~owldelJ: kredowyoh
nalerU\
:fragmenty .ramion i po92lCZeg6lnelPlYtki
oraz ik!r~gi: r,amieniowe, l'IzadlZiej spotykane 6Ilplytkli z tarczy ,f, ~e ~zow.idla. W~oW'idlla z
lNalll-}pwa reprezemowane SI( przez luZne Ilaterame plytki ·ramieuLowe (130 szt.), k~i Il"amieniowe
fro
szt.), jeU. den wi~kszy fragment r.amileoia" jec:lrul ~~
.radla1-IlIII. jednli docsalJn!l i
iedin.ll
ora~. . JIUI! w&~ne oznaczEmiie k~g6w pozwoLiIbostwdero-dzil6, cte mamy tu do czynienia z przedstaw.icielami dw6eh ~ gNp. wyr6Znimyoh wl§r6d ~widel kiopalnyCh i wsp6lO2leSIlyoah jako jednostkri taksono-mica
w
ranidze r~w: Ophturae i EurtlaZae.przY czym grupa druga reprezentowana jest W osadach z Nasilowa mniej 'licznie. Pnedstawfciel~ pierwszej grupy, 0 zlownych poblczeniach stawOwych czlon6w ramion i moZliwosciach ruchowych ogranlczoriych' doa b
Ophiura? hagenowi Rasmussen. Warstwa jOSjOTytowa,
Nasilow.
a - fragment ra:mlenia od strony dorsal'l'l~, b - fragment ramlenia od str<lny wentraLneJ. Pow. ok. 3 X. ruch6w w plaszczyznie horyzontalnej jest Ophiura? hagenowi Ra s m u s sen. Gatunek ten znany by! dctychczas z osad6w g6rnckredowych Anglii, Danii craz Niemiec (11, 12). Wsp6lczesne gatunki rcdzaju
Ophiura L a m arc k SCI bardzc liczne i kcsmcpcli-tyczne, zyjCl przewaznie w wcdach 0. nieznacznych
gl~bcko.sciach, cho.ciaz niekt6re z nich SCl gl~bo.ko
wo.dne.
Dc rz~du Ophiurae nalezCl takze przedstawiciele
rcdzaju Ophiomusium L y m an. repr~zento.wa~ego.
w csadach z Nasilo.wa przez Ophtomustum damcum Ni e 1 s e n i Ophiomusium subcyLindricum (H a g.). Kredo.we szcZC\tki tych gatunk6w znane sCl w AngUi, Danii i Niemczech (11). Wsp61czesni przedstawiciele
ro.dzaju Ophiomusium L y m a n zyjCl w Oceanie
Ablantyckim craz Spo.kcjnym na bardw r6znych
gle-bokosciach.
Przedstawicielem drugiej grupy Euryalae, 0
stc-sunkcwo. prcstych pclClczeniach stawo.wych .czlcn6w
ramio.n i duzych mczliwo.sciach rucho.wych, Jest
As-tero.nyx ? ornatus Ra s m u s sen. Gatunek ten zna-ny byl dotychczas jedynie z osad6w g6rnej kredy
Danii i Niemiec (11). Wsp61czesne gatunki rcdzaju
Astercnyx Mull e r et T r 0 s c h e 1 zyjCl w Oceanie Atlantyckim i Spokojnym na bardzo. r6znych gl~bo ko.sciach.
Opr6cz szcZC\tk6w w~zowidel w badan.ym mate: riale znalez.icnc mniej liczne plytki rozgwlazd. Z teJ
grupy szkarlupni oznaczo.nc przedstawicieli 3
rcd.za-j6w. Ro.dzaj Astropecten G ray reprezentcwany Jest
przez 15 plytek maTginalnych, rcdzaj Chomataster S pen c e r przez 3 pJytki marginalne, bardzo
przy-po.minajClce plytki margina,lne Chomataster acules S pen c e r (8), 10 plytek marginalnych reprezentuje
rodzaj Teichaster S pen c e r.
Wsr6d szczCltk6w lilio.wc6w licznie spotykane. sCl
czlony lodyg Bourgueticrinus d'O r b., natomlast mniej licznie Pentacrinus B 1 u m. Liliowce
bezlody-gcwe sCl reprezentowane przez jednCl pl~tk~ c~ntrc
do.rsalnCl przedstawiciela rz~du ComatuLtda, mezna-nego dotCId z g6rnokredo.wych o.sad6w ~o.lski.. . Znalezio.na w warstwie fo.sforytoweJ w Nasllo.wle
fauna wezo.widel, rozgwiazd i liliowc6w wyH:azuje
duze pcdcbienstwo. skladu gatunko.wego.. do
o.dpo-wiedniej wiekiem fauny o.bszaru baltycklego.
LITERATURA
1. G 1 a z e k J. - No.we stanowisko. lropalnych w~
zo.widel w Po.lsce. Prz. geo.!. 1962, nr 4-5. 2. K 0 n g i e 1 R. - W sprawie wieku "siwaka" w
o.ko.licach Pulaw. Pr. TPN Wilno t. 9, 1935. 3. K 0 n g i e 1 R. - 0 przedstawicielach ro.dzaju
Echinoccrys z danu DSlllii, Szwecj~ i Pobki. Pr.
IPllG. 5, l!t419.
44
4. Ko n g,i e 1 R. - 0 'kilku nowych jeicwcaC'h z
g6rnego. rIloalStrychllu okolic PulSlw. Acta geol. pot 1, z. 3, 1195{).
5. 'Ko.ngiel R., Matwi.ej6wllla L. -
Materia-ly do. znatiomoSci fauny g6rnckredowej z ckolic Pulaw. Pr. TPN WHna t. 11, 1937.
6. !..oro'llicokri. J. - PrzyczY'nek do znatiomoocl
fauny otwcrnic miocenu Wielic1iki. K-osmo.s 214,
11699.
7. L 0. m n i c k i J. - Slowc 0. pewnycoh szc~tkaeh
~~o.widel (Q,phiu'l'idae) w miccen.ie. Kosm<>s 'l!1, 1902.
8. Mull erA. - Die isclierten Skelettelemellote der
steroidea (Asterczoa) aus der <>ber,seoouen
Schrerbkorei-de von Rugen. Geologie '1'9&3., nr 8. 9. P 0. i a 1" y S ok a K. - F<>raminifera and
Bicstra-tygra,phy CIf 1Jhe Danian and Moll'tian in Pola·oo. lPalaeonrtcl. pol. 1'965, nr H.
10. P <> z a!r y ski W. - Stratygra.f.ia senornJ w prze-)omie Wis)y mi~cJozy Ra'Ohcwem :i Pu~aw.ami. Biul.
PIG. ~, 1119'38.
11. R a s m u 5 5 e n H. W. - Cretaceo.us Asteroidea
and Qp'hiuroidea. Danm. Geoll. Unders. Tl RIk.
1950, nr 77.
12. Ra sm'U ss e n H. W. - Cretacecus Ophliu'roidea
from Germany, Sweden, Spein and New Jersey.
Med. frSl Dansk Geol. Fcr. 1~1, vcl. 12.
13. S 2laj J1locha W. - Slady Opbiuricl'{iw w illaoh miocenskich W.ielic1iki. Kcsm-os 24, 1899.
SUMMARY
lNumerous fragments of opbhuoid's and asieroids
have .recentJy been fo.und when examiruinog rich ccl-lections oQ(f the u.pper Cretaceous fauna in tlbe
Mu-seum
en
tlbe !ESlrth cf 'the Po.1i.sh Academy ofScien-ces, Warsaw. The ofSluna comes from the
Creataceous--Tertiary tra'lloSition deposits, from a lcccl bo.rizcn
"z" (PoiaryS'ki, 1938; iPozaryska, 1965) at lNasiMw,
near Fulawy. 50 far, only echinO'.ids an-d crinoids
have been en-coun·tered in till-is area. Ophiur.oids and
astercids
en
Cretaceous age have so far not beenrepcrted to occur iIn Pcland. In he deposits ocou.r,i:n.g at Nasicl6.w,· 1Jhe ophliuroicis are .represenJted by
Op-hiura ? hagenowi Rasm., Opbicmusium
sY'bcylindri-cum (HSlg.), OpbiomUSoium .danicum N~els., and
As-tero.nyx o.rnatus Rasm. The asteroids are less
frequ-ently found tlha'n the aphiuroids, and are r~esented
by the 'genera: A'5tropecten Gray, Chomatastel'
Spen-cer and Teich8JSter SpenSpen-cer. Beside the species
be-lCQgi.ng
to
he genera lBour guebicrinus d'Orb. andPentacrin·us Blum'J kin-own !Io occur illolihe area under -consideration, t!here are f<>tl'nd amol1'g crinoids also
representatives of Comatulida.
PE3IOME
B 6craTo~ KCJlJleKLVU1 BepXoHeMeJlCBo.tf q,aYHbl
B MY3ee 3eMJlI1 B BapwaBe, cc6paFlHctt B
OTJlCJKe-HI1RX, nepeCe'leHHbTX BJitCJlott MeJK.IIY MeCTHOCTRMI1
PaxYB 11 llYJlaBbl, 6blJlJit B nOCJle.llHee BpeMR
onpeAe-JleHbl CCTa'l'KJit 3MeeXBOCTCK 11 MCPCKI>IX 3Be3A. OHI1
CO.llep>KaTCR B o.TJlo:meHJitRX MeCTHcro. rOpl>l30HTa "z",
nepeXOAHcro. Mem.llY MeJlo.M M TpeTWlHctt CI1CTeMott,
B MeCTHCCTI1 Hac~lJIYB 6J11>13 r. ITYJlaBbl (B. ncmapblcKH, 1938; K. ITc:mapblcKa, 1965). B :)TCM patfo.He .110 CYlX nop 6blJll1 onpe.lleJleHbl To.JlbKC Mo.pCKl>le eJKI1 11
MCP-CKJite Jll1mm. 3MeeXBCCTKJit 11 MCpCKl1e 3Be3.11bl
feJlO-Bcrc B03pacTa .,1\0 STo.ro B ITCJlbWe He Cnl1CbrsaJlI1Cb.
B CTJlO1KeHI1RX Yl3 Hacl1J1YBa 3MeeXBCCTKI1
npe.llCTaB-JleHbI Ophiura? hagenawi Rasm., Ophoiornusium
sub-cy1iindricum (Hag.), Ophiomrusium danicum Niels.,
Asteronyx? cl'natus Rasm. MopcKl1e 3Be3~bl
pacnpc-cTpaHeHbl B JI1eHbWeM KCJlJit'JeCTse 11 npeACTaBJleHbl
:)K3eMnJlRpaMI1 113 PO~OB Astrcpecten Gray,
Choma-taster Spencer 11 Telcha;ster Spencer. Cpe~K OCTaTKo.13 MOPCKJitX JlI1J1I1"t1, Kpo.Me s.!3BeCTHbTX K3 :)Toro. pa~oHa
BJit~o.B 113 pO~o.B Bourgueticrinus d'OI'b. K p.entacrinus Blum, onpeAeJleHbI TalOKe npeACTaBJit'l'eJlI1 Ccmatulida.
