"Wokół polemik nad >>Kordianem i chamem<< Leona Kruczkowskiego", Jerzy Cieszkowski [w:] "Literatura polska wobec idei rewolucyjnych XX wieku", Warszawa 1969 : [recenzja]

Zygmunt Ziętek

"Wokół polemik nad "Kordianem i

chamem" Leona Kruczkowskiego",

Jerzy Cieszkowski [w:] "Literatura

polska wobec idei rewolucyjnych XX

wieku", Warszawa 1969 : [recenzja]

Biuletyn Polonistyczny 13/37, 175

/ I I / BUJNIÇKI T adeusz: Trzy p o e ty k i r e w o lu c y j n e .J a s ie ń s k i, B ro n ie w sk i, S zenw ald. W: L ite r a tu r a p o lsk a wobec i d e i r e ­ w olu cy jn ych XX w iek u . Warszawa 1969 s . 7 2 -8 7 .

A rty k u ł naukowy. Na p r z y k ła d z ie utworów Brunona J a s ie ń s k ie ­

go , Władysława B ro n iew sk ieg o i Lucjana Szenwalda omówiono t e n ­

d e n c je a r t y s ty c z n e i k ie r u n k i rozwojowe m iędzyw ojennej " p o e z ji p r o l e t a r i a c k i e j " . W d w u d z ie s to le c iu międzywojennym term in "poe­ z ja p r o le ta r ia c k a " o z n a c z a ł n u rt l i t e r a t u r y zw iązany z id e o l o ­ g ią r o b o tn ic z ą i k om unistyczną i n ie m ia ł s z c z e g ó ln y c h wyznacz­ ników a r ty s ty c z n y c h . Dwie te n d e n c je " p o e z ji p r o le t a r ia c k ie j " : 1 / p o szu k iw a n ie nowych środków l i t e r a c k i c h do w yrażen ia nowych t r e ś c i ; 2 / n aw iązan ie do tr a d y c y jn y c h środków li t e r a c k i c h . P o e ­ z ja J a s ie ń s k ie g o w yrasta z p o e t y k i futuryzm u; tw ó r c z o ść Bro­ n ie w sk ie g o odw ołuje s i ę do p o e z j i rom an tyczn ej; Szenw ald r e a ­ l i z u j e program " p r o le t a r ia c k ie g o klasycyzm u " . W p o e z j i p r o le ­ t a r i a c k i e j w czesnych l a t d w u d ziesty ch powtarza s i ę jsym boliczna w iz ja o s t a t e c z n e j i Z w y c ię sk ie j r e w o lu c j i. P o ezja p ó ź n ie j s z a

n aw ią zu je do t r a d y c j i dawnych buntów i ruchów rew o lu cy jn y ch

/" S łow o o Jakubie S z e l i " , "Komuna P a r y sk a " /.

I . S z .

/ I I / CIESZKOWSKI J e r z y : Wokół p olem ik nad "Kordianem i cha­ mem" Leona K ruczkow skiego. W: L it e r a tu r a p o ls k a wobec i d e i

rew o lu cy jn y ch XX w iek u . Warszawa 1969» s . 1 2 2 -1 3 1 .

Opracowanie pośw ięcon e wybranym głosom p o le m ik i z "Kordia­ nem i chamem". K .Irzyk ow sk i r e p r e z e n tu je k ry ty k ę p o l i t y c z n i e n iezaangażow aną, a r t y s t y c z n ą . Wskazuje na n iek o n sek w en cje w mo­ tyw ach p ostępow an ia bohaterów i n ie je d n o r o d n o ść h i e r a r c h i i o - cen fu n k c jo n u ją c e j w p o w ie ś c i, p o d k r eśla pewne w a r t o ś c i c z y s t o

l i t e r a c k i e . Krytyka kom unistyczna wyraża obawy, że p o w ieść u -

tr u d n i p rzełam an ie b łęd n y ch sądów o sta n o w isk u p a r t i i wobec sprawy narodow ej. Autor pracy s o lid a r y z u j e s i ę z tym i p o lem i­ kami .