Wanda
Roszkowska-Sykałowa,Czesław
Zgorzelski
Sprawozdania z podróży naukowych
Biuletyn Polonistyczny 19/3 (61), 83-86
indyw idualność r e a liz u ją c a w łasny p ro g ra m a rty s ty c z n y .
Omawiano tak że tw ó rc z o ś ć Słow ackiego w o k re s ie g en ezy jsk im , pod k r e ś la ją c odm ienność p o sta w obu poetów wobec id ei tow ianizm u, tu ró w n ie ż znajdując argum enty n a r z e c z te z y p rz e d sta w io n e j p r z e z r e f e r e n ta .
Innym szczegółow ym zagadnieniem była d y sk u sja d o ty c z ą c a osobow o ści S łow ackiego, k tó ry z e le g a n ta i c zło w iek a nie stro n ią c e g o od ludzi p r z e k s z ta łc ił się w a sc e ty c z n eg o m nicha. S tw ie rd z a n o , iż o te j zm ianie zadecydow ała ró w n ież nie p rz e m ia n a p o staw y , ale n a s ila n ie się c ech obe cnych już we w czesn ej m łodości p o e ty .
M gr M a łg o rz a ta M asalsk a
T ek st r e f e r a tu "czw artk o w eg o " p r o f . Je rzeg o Ziom ka: "S em iotyka t e a tr u " , w ygłoszonego d n ia 11 m a rc a 1976, z o sta ł opublikow any w "T e k stach " 1976, n r 2.
T ek st r e f e r a tu d o c . d r a h a b . E d w ard a B a lc e rz a n a : " P o e z ja wobec w ojny. S tr a te g ia zeznań p o e ty c k ich ", w ygłoszonego dnia 25 m arca 1976 r . , z o sta ł opublikow any w "N u rc ie " 1976, n r 5.
S P R A W O Z D A N I A Z P O D R Ó Ż Y N A U K O W Y C H
Sprawozdanie z pobytu naukowego we Włoszech
22 - 2 6 X 1975
Wyjazd n a s e s ję po św ięco n ą p ro b lem aty ce sp o łe c z e ń stw a i k u ltu ry w epoce Ludwika A rio s ta - Convegno " S o c ie th e c u ltu r a al tempo di Ludo vico A rio sto " - p o z o staw ał w zw iązku z moim u czestn ictw em z ra m ie n ia PAN w p ra c a c h badaw czych podejm ow anych z o k azji p ię ć s e tn e j ro c z n ic y u ro d z in p o e ty , a o d b y w ający ch się w la ta c h 1974--1975. Tym razem o r g a n iz a to ra m i były re g io n R eggio E m ilia i m iasto F e r r a r a , s e s ja z a ś , w p rz e c iw ie ń stw ie do Convegno Akademii Dei L in c e i, m iała c h a r a k te r ś c iś le badaw czy i d y sk u sy jn y : celem jej było p o staw ien ie zagad n ień ż y cia
ekono-m ic/.n o -p raw n o g o . probleekono-m ów ekono-m irtu jący ch ów czesne śro d o w isk o naukow o, głównie F e r r a r y i państw a e sto ń s k ie g o , jak rów ttioż stylu k u llu ry d w o r s k ie j, we w sp ó łzależn o ści z m iastem i u n iw e rsy te te m .
Każde z p ię ciu p o sied zeń dotyczyło o drębnego kręg u problem o w eg o : 1. Dwory i państw o k s ią ż ę c e . 2. In sty tu cje k o śc ie ln e a idee r e lig ijn e , 3. Z iem ia i życie g o s p o d a rc z e , A. K ultura filo zo fic zn u i naukow a, 5. Dw ór, s c e n a , te a tr , m uzyka. T r e ś c i szczeg ó ln ie in stru k ty w n e d la h is to ry k a k u ltu ry k ry ły się w re f e r a ta c h an alizu jący ch ferm enty ideow e, in te lek tu aln e epoki A rio sta i n a jw a ż n ie jsz eg o z m iast re g io n u , F e r r a r y .
O brady podsumował p r o f e s o r U n iw ersy tetu M ediolańskiego h isto ry k M arino B erongo, wydobywając bardzo finezyjnie sz c z e g ó ln o ść c e c h u ją cą w skazane d ziedziny życia społecznego i duchow ego, stym ulowane i p o d d a no dom inacji rodu Fs t ó u , z w ła sz c z a n ajw y b itn iejszy ch tw órców p o tę g i, B orso 1, H e rk u le sa I i A lfonsa I, o ra z w skazując n a o b ecn o ść w nich wątku kulturow ego typu " c .a v a lle re sc o " - fra n c u s k ie g o . Ideowy te n o r s e sji p rz e b ija ł się w z b liż e n ia ch stanow isk m etodologicznych u jaw n iając y ch w sp ó łzależn o ść k u ltu ry , sp o łe c z e ń stw a , p o lity k i.
Z akończenie ob rad zbiegło się z zam knięciem obchodów a rio sto w sk ic h w Zamku f e r r a r y js k im , gdzie p o d k re ślo n o u d ział trz e c h sto lic e u ro p e j ski ch: P a ry ż a , W arszaw y i B u d ap esztu .
W ystąpienie moje w ostatnim (25 X) dniu o b rad graw ito w ało ku ak centom rocznicow ym : mówiłam o "C zy teln ik ach ^ O rla n d a szalonego«^ w do bie s ta ro p o ls k ie j" na p rz y k ła d z ie o d k ry ty ch p rz e z e mnie g lo s w łoskich i p o lsk ich na włoskim wydaniu V a lg risie g o (155Ó 1 poem atu, zn ajd u jąceg o się w z b io ra c h b. B iblioteki Mi ej ski ej we W rocław iu. S z e s n a ś c ie s tro n ic w kopii k s e ro g ra fic z n e j p rze k azała m B ib lio tece im. A rio s ta w F e r r a r z e .
K sięgę re fe ra tó w otrzym a B iblioteka In sty tu tu B adań L ite ra c k ic h PAN w W arszaw ie.
Sprawozdanie z pobytu w Wilnie
21 XI
5 XII 1975
L. Wyjazd - finansow any p rz e z P o ls k ą Akademię Nauk - m iał na c e lu stu d ia nad m ą teriała m i do ż y cia i. tw ó rc z o ś c i M ickiew icza o ra z nad rę k o p isa m i filom atów i fila re tó w . Celem n ajw ażn iejszy m było jednak po w tó rn e podjęcie p o szukiw ań tr z e c h autografów poety zagubionych po woj n ie w z b io ra c h w ile ń sk ic h .
2. P raco w ałem w y łącznie nad ręk o p isa m i przechow yw anym i w n a s tę p u jący ch in s ty tu c ja c h : a) w B ib lio tece L itew sk iej Akademii N auk, gdzie k o rz y sta łe m głównie z z e sp o łu "A rchiw um filom atów 1', z p ap ieró w po W. H oroszkiew iczów nie i po k s . Z ongołłow iczu, ze zbiorów daw nej B ib lio te k i W róblew skich i in . ; b) w B ib lio tece "Uniw ersytetu W ileńskiego, gdzie p r z e jr z a łe m zn ajd u jące się tam rę k o p is y filom atów , te k i z lista m i do L e le w e la o ra z m a te ria ły do d ziejów szk o ły w Kownie w c z a s a c h p rz e b y w an ia tam M ickiew icza (m .in . b a rd z o o b s z e rn e sp ra w o zd an ie J. Chodźki z w izy ta c ji szkoły w r . 1 8 2 2 ); c ) w C en traln y m Archiwum Państw ow ym L S RR, gdzie z c z te re c h zam ówionych sy g n a tu r odnaleziono w m agazynie tylko d w ie : akta p r o c e s u filom atów o ra z p a p ie ry zw iązane z d z ia ła ln o ś c ią c e n z u ry w ileń sk iej w c z a s a c h m łodości M ick iew icza.
3 . R e z u lta ty poszu k iw ań u ją ć m ożna w n a stę p u ją c e g ru p y : a) Z au to grafów M ickiew icza zn alazłem tylko je d e n , d o ty c h c z a s ed y to rsk o n ie o p r a cow any - z a w ie ra ją c y frag m en t wykładów p oety o l ite r a tu r z e sło w iań sk iej z a p isa n y w języku fra n c u sk im ; p o z a tym udało się ujaw nić k ilk a ó w c z e s n y c h , nie znanych dotąd opisów w ie rs z y z o k re s u w ileń sk o -k o w ień sk ieg o ; w y sz ły te ż n a jaw odnalezio n e po wojnie n a Żmudzi lito g ra fie z połowy XIX w. p o w ielają ce n ie le g a ln ie p o lsk ie w ie rs z e p a trio ty c z n e ; rz u c a ją one ciekaw e św iatło n a d z ie je r e c e p c ji M ic k iew icza; b) Poczyniłem o b sz e rn e w ypisy z bogatego m a te ria łu ręk o p iśm ien n eg o odno sząceg o s ię do szkoły w Kow nie, stosunków w n ie j p an u jący ch z a c zasó w M ick iew icza i jego p r a c y n a u c z y c ie ls k ie j (c z ę śc io w o tylko w yzyskanego w sz k ic u Jo n asa R is z - k u s a w ydanej po lite w sk u w W ilnie w r . 1 9 7 0 ); c ) W p a p ie ra c h pofilom a- c k ic h obu b ib lio tek i A rchiw um w ypłynęło tro c h ę n ie publikow anych i w w ię k sz o śc i nie znanych dotąd m a te ria łó w zarów no z o k re s u p rz e d p r o c e
sem , ja k z d ziejó w filom atów n a z e s ła n iu ( m .in . ciekaw y l i s t J. Jeżow skiego z pobytu w S z c z o rs a c h w r . 1820); d) Z ze sp o łu ro z p ra w filo - m ackich wynotowałem w iele b a rd z o in te re s u ją c e g o i d o ty c h c z a s n ie wy zyskanego m a te ria łu do r e k o n s tru k c ji św iadom ości lite r a c k ie j p r z y ja c ió ł M ickiew icza w z a k r e s ie p o ją ć g en o lo g iczn y ch ; e ) W k ilk u p rz e g lą d a n y ch ze sp o ła c h n a tra fiłe m przypadkow o n a nie opublikow ane lis ty N iem cew icza i B ro d ziń sk ieg o o r a z n a au to g ra fy w ie rs z y S y ro k o m li, P o la i E u z e b iu sz a
S łow ackiego.
Dwutygodniowy o k re s o k aza ł s ią zbyt k ró tk i n a o p raco w an ie c a łe g o , d o ść bogatego z e sp o łu rę k o p isó w o d n o szący ch s ię do dziejów i p r a c filo m atów. N iek tó re z nie w ym ienionych tu m a te ria łó w mogłem p r z e j r z e ć t y l ko pobie ż n ie .
