Jerzy Libera
Baraki Stare, gm. Zaklików, woj.
tarnobrzeskie. Stanowiska 2, 13, 14
Informator Archeologiczny : badania 20, 9-10
B A R A K I S T A R B , gm. Zaklików w oj. t ir o o b r ie t k lc
S u a o v i i l a 2, 13,14
U niw ersytet M s r ll C u rie-Skłodow sU ej Katedra Archeologii
w Lu b lin ie
Badanie prowadził m gr Je r z y U b e ra * Finansow ało B B lD Z w Tarno- brzegu oraz U M C S w Lub lin ie. Stanowisko ΐ - obozowisko m ezoli- tyczne 1 s w c t e n e j epoki brązu / t/ * Stanowisko 13 - obozowisko me zoil tyczne oraz ślady osadnictwa z wczesnej epoki brązu /? /. Stanowisko 14 - zw arty kompleks stanowisk me zoil tyczny di* 4 lady osadnictwa echyłfcowopaleoUtycznego, grób z w ierzęcy nieokreślony chronologie zaf e,
Stanowisko 1
Drugi M t « kontynuowano badania stanowiska wydmowego eksplorowanego w roku 1984. Stwierdzono wów czas dwie stykające s ię krzem ien ie« nieokreślonej jednostki kulturowej, z aw ierające bardzo bogaty zestaw form m ik ro b tycznych, ch arak terystyczn ych d la osadnictwa mezoli tycznego.
P r a c e m ia ły na eeba pełne wyeksplorow anie k raem lenicy południowej. Przebadano w je j obrębie dal szych tb uzyskując blisko 1*000 okazów krzem iennych, k ilkanaście fragmentów ce ra m ik i 1 kilkadziesiąt okruchów kam iennych, inw entarz zdominowany je s t przez drobne odhapki, p rz y m ałym udziale wiórów oraz rdzeni. ’W śród kilkuprocentowego udziału fo rm narzędziowych wyróżniono typowy Inwentarz mezoh tyczny: d rup e cce, skrobać ze, tró jk ąty w typie pleflkowsklch, fragm enty zbrojnlków, o zupełni one w ióram i I odłup kami retuszow anym i. Zabytki wykonane ц s su row ca Śziedechow akiego, narzutowego 1 czekoladowego* W obecnym sezonie stwierdzono głębsze zaleganie m ateriałów krzem iennych, do głębokości 40 cm od powierzchni. Nadal n ie uchwycono pełnego zasięgu badanej k r r e m la iió y .
Badania będą kontynuowane. Stanowisko 13
Usytuowane je s t we wschodniej cz ę ś c i wału wydmowego o ekspozycji północnej, wyniesionego około 1, 5 m w stosunku do dna doliny, nad bezim iennym d e k le m obecnie zabagnfonym. Zostało odkryte w 19 84 roku w trak cie Λ Ζ Ρ * Ubieglor oczna Inspekcja stenowi aha dostarczyła dalszych m ało charakterystycznych zabytków k rzem iennych, zw eryfikow ała pow ierzchnię stanowiska o k re ślają c jego obszar na 15-20 arów* Dokonano wów cz as częściowego rozpoznania zalegania m ateriału poprzez dolkowanle.
2
W obecnym p ierw szym sezonie w wykopie o pow ierzchni 83 m w yeksp lorow ało k rz e m ien ie? o zwartym okładzie p itn i graficznym * M a te ria ł zalegał do głębokości 40-45 cm , sporadycznie 60 cm . W obręhie skupiska stwierdzono dwa nieckowate z ac ie m n lo ila /paleniska? / o czytelnym zarycie* Jedno bardzo wydłużone /120 ж 60 сщ / sięg ało głębokości 40 cm od pow ierzchni, drugie /?0 ж 50 Cm/ o 20 cm gtętflej. W obrębie tych dwóch zaciem nień stwierdzono śladowe występowanie bardzo drobnych węgli o raz nielicz n y Inwentarz krzemienny* 141 e stwierdzono natom iast żadnych konstru kcji kam iennych.
Z wykopu uzyskano 4.289 zabytków krz ern lo in ych . 15 bardzo drobnych fragmentów ce ram ik i z wcze snej epoki brązu /? /, 4 okruchy k am lo m e o raz spod humusu 12 bardzo drobnych ułamków k o ś d , Inwentarz k rzem ienny stanowią rd ze n ie 1 Ich fra g m e n ty /21 okazów/ - głównie fo rm y m ałe, jednopiętrowe wlórowo* odhipkowe, w różnym stopniu ek sp lo atacji, w tym rów ni e t o zmienionej o rie n ta cji, w ierzchni Id /15/ - w tym pojedyncze fo rm y odbite z re g u larn ych rd zen i w iórow ych, odnawlaki I odłup id znoszące pięcłako /po 10/, za* tępe« /9 /1 pojedyncze od łupki pochodzące ze zm iany o rien tacji rdzeni. F o r m y narzędziowe e dominowane są przez odłupkl /40/ 1 w ió r y /29/ różnorodnie częściow o retuszowane oraz skrobacz* w ie lo rak ie. Ponadto wy dzielono m ałe drapacze /4/, zgrzebło 1 domniemany rylec* G rupę zbrojnlków reprezentują trap ezy /?/ · zw ykłe, n is k ie 1 pojedynczy w ysoki, p f lłt jlc n k l /5/ - typu Kom ornica /2/ oraz fo rm y atypowe o łuskowi skach niepełnych, bardzo drobny eh, środkowe frag m en ty trójkątów /2/, tylczak zbliżony do typu Stawlnoga. Ponadto odkryto ry ic o w c e /б/ l prawdopodobny r y le tak .
P ó ł su row iec głównie odłupkowy ^ raz wlflrowo-odhtptowy p rz y niew ielk im udziale reg ularnych w iórów , uzyskany Je s t p rzed e w szystkim z k rzem ien ia narzutowego, uzupełnionego surowcem św ieci echo wsklm , p rz y ud z ia le pojedynczego okazu z k rz em ien ia czekoladowego. W ysoki udział akrobaczy w stosunku do drapaczy oraz obecność trapezów, datują m a te ria ł k rzem ien ny o a późną fazę m ezolitu, ze wskazaniem na okres atlan tycki, Trudno natom iast je s t p rz y p is ać go znanej jednostce taksonom icznej. Z w a rty I w pełni uchwycony układ krzem ien ie у wskazuje na jeg o bomogenlcznośĆ, m im o śladowej obecności m it e d a łó * ceram icznych*
Badania stanowiska zakończono. Stanowisko 14
Kontynuowano trz e c i sezon badania wschodniej częścd kompleksu obozowisk wydm owych o powierzchni b lisk o 0 ,8 ha. P rz e s ia n o w arstw ę kulturową m iąż sz o ś ci do 10 cm na p rzestrz en i 13,3 ara* Uzyskano кШгв ty się c y zabytków krzem iennych, głównie m ate riału wiórowo-odłupkowego, p rz y bardzo wysokim udziale łusek. In w en tarz w ydzielony /1-2%/ stanowią różnorotbe odm iany trapezów, tró jk ąty rozw ariokątne 1 w typie Pień kowskich, półtylczekl pleśkow skle o raz pojedyncze tylcz ak l S taw t no g a, p ółksiężyc. Stw ierdzono także obec ność licz n ych skrob acey w ie lo ra k ich , w iórów 1 odłupków retuszowanych, nieliczne drapacze, r y lc e 1 ry ic o w c e - m ateri ai у zdecydowanie m ezolit yczne. Uzupełnianiem tych in w en tarz y są n ie licz n e rdzenie szczątkowe wttk-owo-odłupkowe, odłupkl i w ló r y techniczne.
10
-P o газе p ie rw sz y na tym stanowisku w części u c h o dni ej na povlerxcbid odkryto pojedynce« okazy m ak roll tyczne: póltylczak o r a t tylczak, reprezentująca Inw en tarc* typowe d U paleolitu schyłkowego.
Ponadto w zachodniej cz ę ś c i wydm y rta powierzchni oiwterdeono 1 wytfceplorowano nie datowany zw arty układ / 4 x 6 m/ bardzo drobnych przepalonych kości zw ierzęcych. M a terial zalegał na pcnrlerzchnl 1 w w a r stw ie luźnego plasku, do głęboko#cl 7*6 cm . W obrębie tego skupiska znaleziono kilk a łu se k krzem iennych, zapewne nawianych z oddalonych o kilkanaście metrów sąsiednich k rz e m ie* ic* Ma p ow ierzclsil stwierdzono ta k ie śladowe występowanie w ęg li drzewnych.
Badania będą kontynuowane.
B Ę D Z IN - Ż Y C H C IC E patrz
w oj. katowi с kt e o k r ee w pływ ów r zym sklch Stanowisko 16*20
B O f t O W E K , gm . B ie la w y p a t r z
woj, sk ie rn ie w ick ie późne średniow iecze Stanowisko 4
B R Z E S K I* g m .Klw ów woj, radom skie
S ta n o w is k o 3 1 4
C H E Ł M N O , woj, toruńskie T e re n pofran cle z kański
patrz
o k re s wpływów rz ym sk ich patrz
p o fe e śre tk ilo w le c ze O * BR O W A B IS K U P IA p atrz
woj. bydgoskie neolit Stanowisko 21
D Ę B Y , gm ,D obre woj. włocław skie Stanowisko 29
U n iw ersytet im . Adam a M ick ie w icz a Instytut P r a h is t o r ii
w Potnaidn U n iw ersytet Łó dzk i Katedra A rch eolo g ii
Ifedanla prow adził Zespó ł pod kierow nictw em doc. hab. A le k san d ry Cofty-Broniew ska ej, Finanso w ał U niw ersytet W arsz aw sk i 1 U niw er sytet Łó dzk i. P ią t y sezon badań. O siedle z późnego mezolitu. Kontynuowano badania w północno«zachodniej cz ę ś c i stanowiska, gdzie przebadano łą cz n ie I 56 m , Odkryto dalszych 1.330 wytworów z k rzem ien ia czefcolatfewego i kilk aset fragm entów ko ści. W m ateriale krzem iennym dominują w ytw ory ch ara k terystycz n e dla k u ltu ry ja n lsła w ieki ej /reg u larn e w tó ry 1 różne odtupkl z rdzeni Jedtopiętow ych, zbrojnUd I tró jk ą ty Jani sław i ck le , trap ezy, licz ne m tk ro ry lc e , w ió ry retuszowane I nieliczne skrobać ze o raz r y lc e / . W śród narzędzi krzem iennych zarejestrow ano także okazy ch ara k terystycz ne dla s tr e fy kaukasko-nadcsarnom orsklej /wkładki, r y lc e / . W śró d fragm entów kości wydzielono kilka n a rz ę dzi w tym na, in, w ierzch o łek harpuna. N a szczególną Jetkaak uwagę za eta p ije obecność w tym m a te ria le kogel zw ierząt udomowionych.
Odsłonięto s e rię dołków posłupowych stanowiących pozostałość po konstrukcji południowej ś c ia n y szczytowej obiektu m ieszkalnego, którego główną część przebadano w 198S r . Na północny·zachód od tego obiektu odkryto palenisko z zadasz entem»
Uzyskane rez u ltaty pozwalają postawić w nowym ś w ie tle zagadnienie początków gospodarki w ytw arz a ją c e j wśród społeczeństw k u ltu ry Ja n i etawic klej.
M a te ria ły przechowywane są w Zespo le Badań Kujaw Instytutu P r a h le to r ii U A M . Badania będą kontynuowane. D Z I E R Ż ? CENO, gm. Sianów woj. koszalińskie Stanowisko 7 patrz neolit G U L IN M Ł Y N , gro. Zakrzew
woj. radom skie Skinów teko 1
patrz o k re s late ń sU
