XIII Seminarium z cyklu Metodyka Rozpoznawania i Dokumentowania
Z³ó¿ Kopalin oraz Geologicznej Obs³ugi Kopalñ
pt.
Dokumentowanie, ochrona z³ó¿ kopalin i problemy ochrony œrodowiska
Miêdzyzdroje, 8–10.06.2011
W dniach 8–10 czerwca 2011 r. w Miêdzyzdrojach odby³o siê XIII Seminarium z cyklu Metodyka Rozpozna-wania i DokumentoRozpozna-wania Z³ó¿ Kopalin oraz Geologicznej Obs³ugi Kopalñ, pt. Dokumentowanie, ochrona z³ó¿
kopa-lin i problemy ochrony œrodowiska. Patronat nad
konferen-cj¹ obj¹³ g³ówny geolog kraju Henryk Jacek Jezierski. Spotkanie zosta³o zorganizowane przez Instytut Górnictwa Odkrywkowego Poltegor-Instytut i jego Zak³adowe Ko³o SITG, Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy, Oddzia³ Geologii Morza oraz Katedrê Geologii Z³o¿owej i Górniczej Wydzia³u Geologii, Geofizyki i Ochrony Œrodowiska Akademii Górniczo-Hutniczej.
W seminarium uczestniczyli przedstawiciele uczelni, insty-tutów naukowych, urzêdów marsza³kowskich i przemys³u.
Obrady otworzy³ dyrektor Instytutu Górnictwa Odkryw-kowego Poltegor-Instytut Szymon Modrzejewski, a jako pierwszy zabra³ g³os g³ówny geolog kraju dr Henryk Jacek Jezierski. Minister w swoim wyst¹pieniu przedstawi³ m.in. kwestie dotycz¹ce metodyki dokumentowania z³ó¿. Zazna-czy³, ¿e z³o¿a kopalin, jako zasoby œrodowiska naturalnego Polski, zas³uguj¹ na szczególn¹ uwagê ze wzglêdu na ich znaczenie gospodarcze i nieodnawialnoœæ, dlatego wa¿ne jest d¹¿enie ca³ego œrodowiska geologicznego, tak¿e orga-nów administracji geologicznej, do nieustannego
podno-szenia jakoœci opracowywanych dokumentacji geologicz-nych z³ó¿ kopalin i jakoœci dageologicz-nych uzyskiwageologicz-nych w trakcie prac geologicznych.
W trakcie spotkania H.J. Jezierski wspomnia³ tak¿e o u³atwieniach dla przedsiêbiorców w zakresie gospodaro-wania z³o¿ami. W nowej ustawie Prawo geologiczne i
gór-nicze zrezygnowano m.in. z koncesji na poszukiwanie i
rozpoznawanie z³ó¿ kopalin nieobjêtych w³asnoœci¹ gór-nicz¹ oraz z³ó¿ wód leczniczych, termalnych i solanek. Natomiast w przypadku postêpowañ koncesyjnych nowe regulacje przewiduj¹ ich znacz¹ce odbiurokratyzowanie i skrócenie procesu koncesyjnego.
W nowej ustawie odst¹piono od okreœlania kryteriów bilansowoœci, ale to nie oznacza ca³kowitej dowolnoœci w procesie dokumentowania z³ó¿ – podkreœli³ podsekretarz
stanu w Mnisterstwie Œrodowiska. Wyjaœni³, ¿e po wejœciu w ¿ycie ustawy dokumentacja geologiczna bêdzie sporz¹-dzana z uwzglêdnieniem granicznych wartoœci parame-trów definiuj¹cych z³o¿e i jego granice, okreœlonych w akcie wykonawczym wraz z wymaganiami dla dokumenta-cji geologicznej.
Ponadto g³ówny geolog kraju mówi³ o potrzebie wzmocnienia instrumentów przeciwdzia³aj¹cych nielegal-nej eksploatacji kopalin. Poruszy³ równie¿ kwestie
604
Przegl¹d Geologiczny, vol. 59, nr 9, 2011
KONGRESY, SYMPOZJA I KONFERENCJE
Ryc. 1. Jezioro Turkusowe (wyrobisko po eksploatacji surowców wêglanowych wykorzystywanych do produkcji cementu
dotycz¹ce ochrony z³ó¿ w procesie planowania przestrzen-nego, zagospodarowania zasobów antropogenicznych i w³aœciwej waloryzacji z³ó¿ kopalin, która pozwala na wia-rygodn¹ ocenê wartoœci gospodarczej konkretnych udoku-mentowanych z³ó¿ kopalin.
W swoim wyst¹pieniu minister wspomnia³ te¿ o szan-sach na wzrost zatrudnienia polskich specjalistów na rynku geologicznym, które zwi¹zane s¹ ze wzrostem zaintereso-wania na rynku geologiczno-górniczym polskimi z³o¿ami.
W trakcie sesji naukowej przedstawione zosta³y nastê-puj¹ce referaty:
Propozycja ustawowej ochrony niezagospodarowa-nych z³ó¿ kopalin – M. Nieæ (IGSMiE PAN,
Kra-ków), B. Radwanek-B¹k (PIG-PIB, Kraków);
Z³o¿a antropogeniczne w unormowaniach prawnych i w praktyce – R. Sa³aciñski (Uniwersytet Warszawski);
Problem waloryzacji z³ó¿ kopalin skalnych z punktu widzenia ograniczeñ œrodowiskowych dla ich eks-ploatacji – E. Pietrzyk-Sokulska (IGSMiE PAN,
Kra-ków);
Wycena wartoœci koncesji na poszukiwanie i rozpo-znanie z³ó¿ kopalin z wykorzystaniem metod podejœcia kosztowego – R. Uberman (IGSMiE PAN, Kraków),
R. Uberman (Krakowska Akademia);
Dok³adnoœæ szacowania zasobów pacyficznych kon-krecji polimetalicznych w obszarze IOM – R.
Kotliñ-ski (Uniwersytet SzczeciñKotliñ-ski), J. Mucha, M. Wasi-lewska-B³aszczyk (AGH, Kraków);
Studium porównawcze metod modelowania geosta-tystycznego na przyk³adzie jednego ze z³ó¿ wêgla brunatnego – W. Naworyta (AGH, Kraków), J.
Ben-ndorf (MIBRAG mbH – kopalnie odkrywkowe Za-g³êbia Œrodkowoniemieckiego);
Koniecznoœæ ochrony z³ó¿ unikalnych wapieni deko-racyjnych w Polsce – J. Bromowicz, B.
Figarska--Warcho³ (AGH, Kraków) ;
Geologiczne uwarunkowania eksploatacji z³ó¿ rud niklu w Szklarach – M. Kobylañska, A. Zieliñska –
(KGHM CUPRUM, Wroc³aw);
Górnictwo odkrywkowe na Pomorzu Zachodnim. Œrodowisko – geologia – górnictwo – geoturystyka –
A. Piotrowski, J. Relisko-Rybak (PIG-PIB, Szcze-cin), W. Pulkowski (Urz¹d Marsza³kowski, Szczecin);
Geologiczno-miernicze oprogramowanie do odbio-rów robót górniczych z³ó¿ rud miedzi w O/ZG Polko-wice-Sieroszowice – od pomys³u do realizacji – J.
Ku-biak, L. Sikora, R. Jedlecki, G. Pasternak (KGHM
Polska MiedŸ);
Struktury koliste Sudetów i bloku przedsudeckiego jako perspektywiczne rejony wystêpowania minera-lizacji rudnej, na przyk³adzie struktury Damian w rejonie Gniechowic, SW od Wroc³awia – W.
Korze-kwa, L. Kwaœny (KGHM CUPRUM, Wroc³aw), B. Przy-bylski (PIG-PIB, Wroc³aw);
Wykorzystanie spektroskopii odbiciowej w rozpo-znawaniu i dokumentowaniu z³ó¿ kopalin metalicz-nych – B. Bil, M. Niedba³ (KGHM CUPRUM,
Wroc³aw);
Ekosystemy wyrobisk po eksploatacji z³ó¿ kruszywa naturalnego, torfu i kredy jeziornej oraz ich znacze-nie dla rekultywacji – L. Jurys (PIG-PIB, Gdañsk);
Dokumentowanie, ochrona z³ó¿ kopalin i problemy ochrony œrodowiska – A. Walczak-Sy (Geologia i
Œrodowisko GEOŒ).
Dyskusjê i ca³oœæ obrad podsumowa³ prof. Marek Nieæ, zobowi¹zuj¹c siê do przekazania poseminaryjnych wnio-sków do odpowiednich w³adz.
Nastêpna czêœæ seminarium poœwiêcona by³a obcho-dom jubileuszu 40-lecia pracy naukowo-badawczej i dydaktyczno-wychowawczej Doktora In¿yniera Jerzego Góreckiego, pracownika Wydzia³u Geologii, Geofizyki i Ochrony Œrodowiska AGH. Po wyst¹pieniach i gratula-cjach wspó³pracowników, przyjació³ i uczestników, Jubilat podziêkowa³ wszystkim za ¿yczenia i zadeklarowa³ chêæ dalszej dzia³alnoœci na rzecz popularyzacji wiedzy geolo-gicznej.
W drugim dniu seminarium, 9 czerwca, odby³a siê ca³odzienna sesja terenowa, podczas której uczestnicy zwiedzili ujêcie wód Uzdrowiska Kamieñ Pomorski oraz zapoznali siê z eksploatacj¹ z³o¿a torfu Przybiernówko – Gr¹dy II, k. Cerkwicy. Przedstawiono budowê z³o¿a, cechy geochemiczne kopaliny oraz warunki hydrologiczne i hydrogeologiczne. Podczas eksploatacji torfu olbrzymi¹ rolê odgrywa odwadnianie wyrobisk. Przypowierzchniowa warstwa urabianego z³o¿a powinna byæ jak najbardziej sucha, poniewa¿ tylko wówczas mog¹ siê po niej bezpiecz-nie poruszaæ maszyny. Na terebezpiecz-nie kopalni torfu wystêpuje niezwykle skomplikowany ekosystem, a nawet zespó³ wie-lu ekosystemów, o bardzo ró¿nych walorach i mo¿liwoœ-ciach rozwoju.
Nastêpnym punktem sesji terenowej by³ rejon Rewala i Trzêsacza – omówiono zagadnienia zwi¹zane z metodyk¹ i poszukiwaniem piasków do zasilania brzegu w rejonie Rewala. Sztuczne zasilanie pla¿ materia³em piaszczystym pozyskiwanym z dna morza jest jedn¹ z metod ochrony wybrze¿a.
W sesji popo³udniowej uczestnicy wycieczki zapoznali siê z rozwojem Bramy Œwiny obserwowanym ze Wzgórza Zielonka. Kolejnym punktem sesji by³o najwiêksze wyro-bisko znajduj¹ce siê w Wapnicy. Fabryka cementu port-landzkiego w Lubiniu rozpoczê³a tu dzia³alnoœæ ju¿ w 1855 r., by³a to druga nowoczesna cementownia w ówczesnych Niemczech. Wydobyto kilkanaœcie milionów ton surowca. Obecnie wyrobisko wype³nione jest wod¹. Jezioro Turku-sowe znajduje siê w rejestrze geostanowisk i posiada naj-wy¿sze oceny za atrakcyjnoœæ naukow¹, edukacyjn¹ i estetyczn¹ (ryc. 1). Ostatnim punktem sesji by³a budowa geologiczna klifu Wyspy Wolin w rejonie Miêdzyzdrojów.
Drugi dzieñ sesji terenowej poœwiêcony by³ problema-tyce ochrony œrodowiska na przyk³adzie eksploatacji z³o¿a kruszywa naturalnego Storkowo (SKSM S.A.). Zakoñcze-nie sesji terenowej odby³o siê nad Jeziorem Szmaragdo-wym (dawne wyrobisko kopalniane) w Szczecinie, gdzie omówione zosta³y zagadnienia zagospodarowania terenów pogórniczych.
Sesje terenowe przygotowane zosta³y przez zespó³ Pañstwowego Instytutu Geologicznego – Pañstwowego Instytutu Badawczego, Oddzia³ Geologii Morza oraz Zak³ad Regionalny Geologii Pomorza, w sk³adzie: Regina Kramarska, Leszek Jurys, Justyna Relisko-Rybak, Andrzej Piotrowski oraz Anna Walczak-Sy (Geologia i Œrodowisko GEOŒ).
Referaty konferencyjne zosta³y opublikowane w
Gór-nictwie Odkrywkowym (nr 1–2/2011).
Gra¿yna Œlusarczyk & Joanna Specylak-Skrzypecka
605
