Wrzesiński, Wojciech
Kronika naukowa woj. olsztyńskiego
za lata 1953-1956 : Polskie
Towarzystwo Ludoznawcze, Polskie
Towarzystwo Geograficzne, Polskie
Towarzystwo Ekonomiczne, Polskie
Towarzystwo Archeologiczne
Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 1, 62-63
WOJCIECH WRZESIŃSKI
KRONIKA N A U K O W A W O J . OLSZTYŃSKIEGO
ZA L A T A 1953— 1956
POLSKIE TO W A R Z Y ST W O LUD OZNAW CZE
O dd ział P o ls k ie g o T o w a r z y stw a L u d o zn a w czeg o w O ls zty n ie u k o n sty tu o w a ł się 1 czerw ca 1954 roku. P ie rw szy m p rezesem w y b ra n o dr W ła d y sła w a G ębika. Od p ie rw sz y c h dni istn ie n ia prace O ddziału n ie o g ra n icz a ły się ty lk o do zeb rań n a u k o w y ch . C z ło n k o w ie P.T.L. brali c zy n n y u d zia ł w p racach b a d a w czy ch M uzeum M azu rsk ieg o i S ta c ji T eren o w ej P a ń stw o w e g o In sty tu tu Sztuki.
N a u w a g ę za słu g u je w sp ó łp r a ca c zło n k ó w P.T.L. przy p o w o ły w a n iu do ży cia w 1956 roku z esp o łu r eg io n a ln e g o „W arm ia", która w y ra ziła s ię w p o m o c y nad od tw orzen iem stroju lu d o w e g o oraz d o sta rcze n iem p ie śn i lu d o w y ch , zeb ra n y ch w teren ie p rzez c z ło n k ó w O ddziału, sta n o w ią c y c h p o d sta w ę repertuaru zesp ołu .
O ddział P.T.L. brał c z y n n y u d zia ł w zo rg a n izo w a n iu w y s ta w y str o jó w w a r m ińsko - m azurskich, z o rg a n iz o w a n iu k on ku rsu p a m ią tk a rsk ieg o . Z in ic ja ty w y O dd ziału z o sta ła p o d jęta m y śl o p ra c o w a n ia m on ografii stroju w a rm iń sk ieg o i m a zurskiego i w tym c e lu n a w ią za n o k o n ta k ty z red ak cją P o lsk ieg o A tla su S tro jó w L ud ow ych. C z ło n k o w ie O d d ziału o p u b lik o w a li na łam ach p rasy m ie j sc o w e j i o g ó ln o p o ls k ie j, a tak że ii w c za so p ism a c h fa c h o w y c h sz e re g a r ty k u łó w p o ś w ię c o n y c h k u ltu rze lu d o w ej.
Z ebrania n a u k o w e: 29. IX. 1954 r. m gr A . K lo n o w sk i „Etnografia w ZSRR" — 9. XII. 1954 M aria Z ien tara - M a le w sk a „Lud w a rm iń sk i w b a śn ia ch , p o dan iach i leg en d a ch " , — 20. I. 1955 m gr A- K lo n o w sk i, „B u d ow n ictw o d r e w niane na M azurach". — 23. III. 1955 r. m gr A . K lo n o w sk i „B u d ow n ictw o w ie j sk ie na P ow iślu". — 4. V I. 1955 r. dr W . G ęb ik „D orobek 1 0 -lec ia P olsk i Lu d o w ej w z a k resie k u ltu ry reg io n u M azur i W arm ii, ze sz c ze g ó ln y m u w z g lę d n ien iem folkloru'*. — 5. XI. 1955. prof. dr B. S te lm a ch o w sk a „ N o w e m eto d y b a d a w cze e tn o g r a fii p o lsk iej" . •— 28. IX- 1955 E. S u k erto w a - B iedraw ina: „W ątki d em o n iczn e w b a śn ia ch , le g e n d a c h i p o d a n ia ch m azurskich". — 25. XI. 1955 r. dr W , G ęb ik „Z bieran ie p ie śn i lu d o w y ch " . — 23. II. 1956 m gr A . K lo n o w sk i „M ły n a rstw o w ie js k ie na W arm ii \ M azu rach od X IV w iek u do ch w ili o b ecn ej" . — 12. V I. 1956 m gr W . Ocjrodziński „T eka m azurska K olberga" — 26. VII. 1956 r. T. M o d z elew sk a „Strój lu d o w y w arm iń sk i i m azurski". — 10. IX- 1956 prof. dr K. N its c h „W p ię ć d z ie sią tą ro cz n icę. M o je w sp o m n ien ia z b a dań nad gw arą w arm ińsk ą".
POLSKIE T O W A R Z Y ST W O GEOGRAFICZNE
W lu ty m 1955 roku w O ls z ty n ie p o w sta ło k o ło w a r sz a w sk ieg o O dd ziału P o l sk ie g o T o w a rzy stw a G eo g ra ficzn eg o , które w sty c zn iu 1956 roku z o sta ło p rze m ian ow an e przez Zarząd G łó w n y n a sa m o d zie ln y O ddział. P rezesem zo sta ł mgr H en ryk N a lew a jk
-W c h w ili o b ecn ej O d d ział lic z y 97 c z ło n k ó w — są to g łó w n ie n a u c z y c ie le z te r e nu c a łe g o w o je w ó d z tw a o ls z ty ń s k ie g o . D z ia ła ln o ść P.T.G. id zie w dw u k ie ru n kach, o rg a n izo w a n ie o d c z y tó w tak n a u k o w y ch jak i p o p u la rn y ch oraz w y c ie c z e k n a u k o w y ch .
Zebrania naukow e
26. II. 1956 r. ingr K. S w ie r cz y ń s k i „Ś ro d o w isk o g eo g ra ficz n e P ojezierza M a zu rsk iego." — 15. III. 1956. r. prof- dr J. K ondracki „ N a jn o w sz e bad ania n a u k o w e w reg io n ie w ie lk ic h je zio r m azurskich." — 5. V . 1956 r. m gr K. S w iercz y ń sk i „ C h a ra k tery sty czn e e le m e n ty krajobrazu p o lo d o w c o w e g o o k o lic M rągow a," — 26. VI. 1956 r- mgr Z. G ra b o w sk a „Budow a g e o lo g ic z n a S u d etów " — 24. XI, 1956. r. prof. dr J. K ond racki — „W rażen ia z p o b y tu w Finlandii,"
Wycieczki naukowe
25. — 30. VI. 1956 — K ark onosze i K otlin a J e len io g ó r sk a . 25. — 30. VI. 1956 — G óry Ś w ięto k rzy sk ie.
10. IX- 1956 — P orty G dańsk i G dynia.
POLSKIE TO W A R ZY STW O EKONOM ICZNE
Spraw a P o lsk ieg o T o w a rzy stw a E k on om iczn ego je st sk o m p lik o w a n a . W O l sz ty n ie d ziała w ie lu c zło n k ó w P.T.E., a brak je st O dd ziału , pom im o że od paźd ziernik a 1955 roku są czy n io n e starania zm ierzające do z a ło ż en ia O d działu w O lszty n ie. J ed n a k że w s z y s tk ie staran ia robione przez dyr. R oczn iak a i zg ru p o w a n y ch w o k ó ł n ie g o c zło n k ó w P.T.E. n a le żą c y ch do in n y ch O d d ziałów , a m ieszk a ją cy c h w O lszty ń sk iem n ie d a w a ły rezultatu.
Pom im o teg o z in ic ja ty w y P.T.E. w roku szk o ln y m 1955/1956 zo sta ło zo rg a n iz o w a n e Studium E k on om iczn e, k tó re g o d y r ek to rem zo sta ł S ta n isła w R oczn iak. C zło n k o w ie P-T.E. brali c zy n n y u d zia ł w r o zw ią zy w a n iu p ro b lem ó w e k o n o m ic z n y c h regionu. N a sz c ze g ó ln ą u w a g ę za słu g u je u d zia ł w k szta łto w a n iu b u dżetu W o je w ó d z k ie j R ad y N a ro d o w ej w O lszty n ie.
POLSKIE TO W A R ZY STW O ARCHEOLOGICZNE
O ls zty ń sk i O dd ział P o lsk ie g o T o w a rzy stw a A r c h e o lo g icz n e g o p o w sta ł 18. V . 1955 roku w w y n ik u starań S tacji N a u k o w e j P o lsk ieg o T o w a rzy stw a H is to r y c z n ego oraz M uzeum M azu rsk iego w O lszty n ie. P ierw szy m prezesem- zo sta ł Andrzej W akar. O b ecn ie p rezesem jest k u sto sz M uzem M azu rsk iego, M ichał Chom-in. O g ó ln ie pracę O dd ziału ch a r a k te ry zo w a ł brak c ią g ło śc i, c ze g o p r z y czyn ą b y ło o b a rczen ie ob o w ią zk ie m prow ad zen ia p racy k ilk u osób , p r z e b y w a ją c y ch z p o w o d u fun kcji z a w o d o w y ch bardzo często w teren ie. W końcu 1956 roku O ddział lic z y ł 35 czło n k ó w .
Praca O dd ziału obracała s ię w o k ó ł o rg a n izo w a n ia zeb rań n a u k o w y ch oraz p row ad zen ia o d c z y tó w p op ularnych. P o p u laryzacja za g a d n ień a rch eo lo g iczn y ch najb ard ziej in te n sy w n ie b y ła p row ad zon a w c za sie badań w y k o p a lis k o w y c h na teren ie w o je w ó d z tw a o lsz ty ń sk ie g o i b ia ło sto c k ieg o , gdzie m gr W . Z iem liń sk a — Odoj i mgr R. O doj w y g ło sili sz e re g o d c z y tó w dla m iejsco w e j lu d n o śc i na tem aty a r ch eo lo g icz n e i tem aty zw ią za n e z ak cją o ch ro n y za b y tk ó w . S zereg w y k ła d ó w o p od ob n ej tem a ty ce w y g ło s ił na ku rsach b ib lio tek a rzy i n a u c z y c ie li k u sto sz M ich ał Chom in.
Zebrania na u k o w e: 18. V . 1955 m gr J. A n to n ie w ic z „Ba,dani,a a r ch eo lo g icz n e na M azurach w o k r e sie d z ie s ię c io le c ia P olsk i L u d ow ej.“ — 22. VI. 1955 r. mgr J. A n to n iew ic z „K on tak ty p r u s k o -s ło w ia ń sk ie w e w c ze sn y m śred n io w ieczu w św ie tle źród eł a r c h eo lo g ic z n y c h .“ — 16, XI. 1955 r. M- C hom in „Problem y lu d n o śc io w e sta r o ży tn ej W arm ii i M azur.“ — 21. IV. 1956 r. mgr R. O doj „O w y k o p a lisk a c h na teren ie w o je w ó d z tw a o ls z ty ń s k ie g o .“ — 19. V. 1956 r. mgr A. W ier ciń sk i „O p o ch o d zen iu c z ło w iek a i w s p ó łp r a cy an tro p o lo g ii z a rch eo lo g ią " — 6. X. 1956 r. m gr J. O k u licz „ N a jn o w sze w y n ik i prac w y
k o p a lis k o w y c h na S u w a lsz cz y ź n ie.“ —■ 2. XI. 1956 mgr I. Sikorska „G niezno ■
—■ p ierw sza sto lica P o lsk i — w ś w ie tle w y k o p a lisk .“ — 3. XII. 1956 r. mgr J. A n to n iew ic z „Problem granitcy etn icz n e j m ięd zy M azow szem a Prusam i w e w czesnym , śred n iow ieczu " .
B ad an ia archeologiczne w w oj. olsztyń sk im w latach 1955—56.
W la ta ch 1955— 56 -przep row ad zon e p ra ce w y k o p a lis k o w e ma c m e n ta r z y sk u „ p r u s k im ” w R ó w n in ie D o ln e j, po w . K ętr zy n , n isz c z o n y m p r z e z e k s p lo a ta c ję piask ów - Badania m ia ły charakter r a to w n iczy ii b y ły k o n ty n u a cją n ieop u b li,k o
w a n y c h b a d a ń z la t 1931— 1938.
W tr a k c ie p rac w y k o p a lis k o w y c h o d k ry to k ilk a d z ie s ią t g r o b ó w s z k ie le to w y c h o u k ła d z ie r z ę d o w y m . G rob y p o s ia d a ją o r ie n ta c ję z a c h o d n ią , w z g lę d n ie płn,.-zach. -Z m arli u ło ż e n i są na p le c a c h z rękam ii w y p r o s to w a n y m i w z d łu ż cia ła , luib sk r z y ż o w a n y m i na p ie r sia c h .
Z esp ó ł z a b y tk ó w p o z w a la p o w y ż s z e c m e n ta r z y sk o d a to w a ć na X I I I — X I V w ie k n. e. M a te r ia ły u z y sk a n e z b a d a ń ilu str u ją stan k u ltu r y m a te r ia ln e j i d u ch o w e j P r u s ó w sk o lo n iz o w a n y c h ju ż w o w y m c za sie p rzez K rz y ża k ó w .
