"Was allein notwendig ist. Jesusnachfolge nach dem Lukasevangelium", Carlo M. Martini, Freiburg-Basel-Wien 1984 : [recenzja]

Stefan Moysa

"Was allein notwendig ist.

Jesusnachfolge nach dem

Lukasevangelium", Carlo M. Martini,

Freiburg-Basel-Wien 1984 : [recenzja]

Collectanea Theologica 56/4, 187-188

p o s ia d a ją , p r a w n y m p o z b a w ie n ie m t e j w a rto ś c i, j a k ą d la c z ło w ie k a m o ż e b y ć c ie r p ie n ie , p o tw ie r d z e n ie m c z y n ie n ia c z e g o k o lw iek , u p ra w o m o c n ie n ie m m o ż liw o śc i sz k o d z e n ia c z ło w ie k o w i p rz e z sp o łe c z e ń stw o , z a le g a liz o w a n ie m b r a k u m iło ści.

W g ru n c ie rz e c z y je d n a k o p o w ie d z e n ie się za lu b p rz e c iw e u ta n a z ji w y ­ n ik a z p r z y j ę te j a n tro p o lo g ii. Z a ło ż e n ia a n tro p o lo g ic z n e s ą f u n d a m e n te m w z a k re s ie ro z s trz y g n ię ć w te j w ła ś n ie m a te r ii. W o s ta tn im ro z d z ia le a u to r p o d e jm u je to ja k o n a jis to tn ie js z y p ro b le m d la z ro z u m ie n ia z ła e u ta n a z ji. U k a z u je w s y n te ty c z n y s p o s ó b s t a r c ie d w u a n tro p o lo g ii. A n tro p o lo g ia i m ­ m a n e n c j i , w k tó r e j f u n k c j o n u ją n a s tę p u ją c e z a sa d y : c z ło w ie k a b s o lu te m ; ży cie je s t w ła s n o ś c ią p o sz c z e g ó ln y c h lu d z i i ty lk o o n i m o g ą n im d y sp o n o w a ć ; w o ln o ść to o d p o w ie d z ia ln o ść p r z e d s a m y m so b ą ; c ie r p ie n ie i ś m ie rć je s t złem . A n tro p o lo g ia t r a n s c e n d e n c j i , w k tó r e j z a s a d n ic z e p r a w d y m o ż ­ n a u ją ć n a s tę p u ją c o : c z ło w ie k je s t b y te m r e la ty w n y m ; je s t w r e la c ji do a b s o lu tu B oga; w b y c ie z a te m n ie n a le ż y do s ie b ie ; życie je s t d a r e m , a czło­ w ie k n ie je s t je g o a b s o lu tn y m p a n e m ; w o ln o ść je s t m o ż liw o śc ią do p rz y ję c ia p r a w d y . P r z y ję c ie o k re ś lo n e j a n tr o p o lo g ii ju ż u sa m e g o p o c z ą tk u w y z n a c z a m o r a ln ą o cen ę e u ta n a z ji' w ró ż n y c h je j fo rm a c h .

P u b li k a c ja T e tta m a n z ie g o p o s ia d a n ie w ą tp liw ą w a rto ś ć . S a m a w so b ie s ta n o w i c ie k a w e w s w e j tr e ś c i u b o g a c e n ie d o ty c h c z a so w e j l i t e r a t u r y w z a ­ k r e s ie w a ż n e g o p ro b le m u w sp ó łc z e s n e g o ś w ia ta . N ie k tó r e z a g a d n ie n ia s ta n o ­ w ią n a w e t p e w n e n o v u m w te j te m a ty c e . D o n ic h z a lic z y ć m o ż n a k la r o w n ą p ró b ę r o z r ó ż n ie n ia ró ż n y c h p o s ta c i e u ta n a z ji: e u ta n a z ja w s z e r o k im z n a c z e ­ n iu ja k o b e z b o le sn y sp o só b u ś m ie rc a n ia , tzw . lu d z i „ n ie u ż y te c z n y c h ” ; e u t a ­ n a z ja w ś c isły m teg o s ło w a z n a c z e n iu r o z u m ia n a ja k o b e z b o le s n a śm ie rć w o b lic z u c ie r p ie n ia z p o b u d e k lito ś c i; w re sz c ie e u ta n a z ja z a m a s k o w a n a , u to ż s a m ia n a z p raw Tem c z ło w ie k a do g o d n e j ś m ie rc i. C ie k a w a i o r y g in a ln a je s t ta k ż e a n a liz a m o ty w u w r a m a c h e u ta n a z ji w ś c isły m teg o sło w a z n a ­ c z e n iu . N ie w ą tp liw y m w a lo re m p r a c y s ą ta k ż e p rz y to c z o n e p rz e z a u to r a w z a ­ k o ń c z e n iu d w a d o k u m e n ty K o śc io ła o t e j te m a ty c e : p rz e m ó w ie n ie J a n a P a ­ w ła I I do u c z e s tn ik ó w 54 K u r s u O d n o w y U n iw e r s y te tu K a to lic k ie g o z 6 w r z e ś n ia 1984 r . o rSiz o ś w ia d c z e n ie K o n g re g a c ji do S p r a w N a u k i W ia ry n a t e m a t e u ta n a z ji (z 5 m a j a 1980 r.). P r a c a ja s n a i p r z e jr z y s ta w s w e j tr e ś c i, s ta n o w ić m o że c e n n ą p o m o c w o c e n ie m o r a ln o ś c i e u ta n a z ji w ś w ie tle n a.u k i c h rz e ś c ija ń s k ie j.

k s. H e n r y k S k o r o w s k i S D B , W a r s z a w a - Ł o m ia n k i

C a rlo M . M A R T IN I, W a s a lle in n o tw e n d ig is t. J e s u s n a c h fo lg e n a c h d e m L u ­

k a s e v a n g e liu m (tłu m . z w ło sk ieg o ), F re ib u r g - B a s e l- W ie n 1984, V e rla g H e r d e r ,

s. 239.

A u to r, k a r d y n a ł i a r c y b is k u p M e d io la n u w y d a ł ju ż c a łą s e r ię ■ k s ią ż e k , w k tó r y c h s t a r a się s p o jrz e ć n a ig n a c ja ń s k ie Ć w ic z e n ia d u c h o w n e w ś w ie tle p o szcz e g ó ln y c h k s ią g b ib lijn y c h , n a p r z y k ła d e w a n g e lii św . J a n a , e w a n g e lii św . M a r k a czy te ż p ię c io k s ię g u M o jżesza. T u ta j w s z e s n a s tu m e d y ta c ja c h w y d o b y w a o n z a sa d n ic z e w ą tk i ew a,n g elii św . Ł u k a s z a i k o n f r o n tu je je z b ie ­ g ie m m y ś li r e k o le k c ji ig n a c ja ń s k ic h .

T re ś c ią p o s ła n ia Ł u k a sz o w e g o je s t z b a w ie n ie c z ło w ie k a d z ię k i Je z u s o w i, k tó r y z o sta ł o d rz u c o n y p rz e z lu d z i, a le w y w y ż sz o n y p rz e z B oga. S p ra w c ą z b a w ie n ia je s t Bóg, S tw o rz y c ie l n ie b a i ziem i, w k tó r y m w s z y s tk o z n a jd u je g r u n t sw eg o is tn ie n ia . J e m u z a w d z ię c z a sw ó j b y t c zło w ie k , o k tó r y m św . Ig n a c y m ó w i, że „ z o s ta ł s tw o rz o n y , a b y P a n a B o g a n a sz e g o c h w a lił, czcił i J e m u s łu ż y ł”. J e s t to p u n k t w y jś c ia , czy li f u n d a m e n t Ć w ic z e ń , k tó r y d e c y d u je o c a ły m s ta n o w is k u c z ło w ie k a w z g lę d e m B o g a i n a k tó r y m pó ź­ n ie j w y r a s t a c a ła lo g ik a Ć w ic z e ń .

B óg s z u k a c z ło w ie k a , ch o ć — a m o ż e w ła d n ie d la te g o — że z n a jd u j e s ię o n n a g rz e s z n e j d ro d z e . M ó w ią o ty m p rz y p o w ie ś c i u m ie s z c z o n e w 15 ro z d z ia le e w a n g e lii św . Ł u k a s z a o z a g u b io n e j o w cy , z g u b io n e j d r a c h m ie i s y n u m a r n o tr a w n y m . B y je d n a k s p r a w a m o g ła z n a le ź ć s z c z ę ś liw y epilog, ja k w ty c h tr z e c h p rz y p o w ie ś c ia c h , k o n ie c z n a je s t ze s tr o n y c z ło w ie k a p o ­ k u ta . P o k u tu j e P io tr , k tó r y w o b e c c u d o w n e g o p o ło w u r y b m a ży w e o d c z u ­ cie g rz e c h u i w o ła „ P a n ie o d e jd ź o d e m n ie b o m je s t c z ło w ie k g rz e s z n y ” . W o k ó ł te g o p o c z u c ia o s n u te s ą m e d y ta c je p ie rw s z e g o ty g o d n ia . N a ty m p o ­ c z u c iu w in y m o ż n a d o p ie ro b u d o w a ć o d n o w ę c z ło w ie k a .

N a jb a r d z ie j ty p o w a d la d ru g ie g o ty g o d n ia Ć w ic z e ń je s t m e d y ta c ja , o J e ­ zu sie ja k o n a u c z y c ie lu i w y c h o w a w c y . T a d z ia ła ln o ś ć ro z c ią g a się n a c a łą Ł u k a s z o w ą e w a n g e lię . J e z u s w y c h o w u je do se r d e c zn o śc i, d o b ro c i, z a u fa n ia , w y c h o w u je do w ia ry , a w sz czeg ó ln o ści do teg o , b y b y ć J e g o u c z n ie m p rz e z z ro z u m ie n ie k rz y ż a . A u to r n a w ią z u je p rz y ty m do m e d y ta c ji o tr z e c im s to p n iu p o k o ry , w k tó r e j Ig n a c y u c z y , j a k cieszy ć się i p r a g n ą ć u p o k o rz e ń z n o sz o n y c h d la C h ry s tu s a .

T u ju ż je s te ś m y w tr z e c im ty g o d n iu Ć w ic z e ń d o ty c z ą c y m M ę k i P a ń s k ie j. M a r tin i k o n c e n tr u je się n a r o z w a ż a n iu tr z e c h — z n a jd u ą c y c h się u św . Ł u ­ k a s z a — z a p o w ie d z i M ęk i, k tó r e s ą p o łą c z o n e z z a p o w ie d z ią z m a r tw y c h w s ta ­ n ia . T ę m e d y ta c ję k o ń c z y g o rą c a m o d litw a i w e z w a n ie , b y p r z y ją ć m is te r iu m ś m ie rc i i z m a r tw y c h w s ta n ia . A u to r k o ń c z y s w o ją k s ią ż k ę m e d y ta c ją o z m a r ­ tw y c h w s ta n iu . D w a m o m e n ty u Ł u k a s z a są sz c zeg ó ln ie w a ż n e : d ro g a u c z ­ n ió w do E m a u s i ro z e s ła n ie a p o s to łó w z m is ją ś w ia d c z e n ia . O d p r a w ia ją c y

Ć w ic z e n ia z o s ta je w ię c p rz e z a u to r a o p u sz c z o n y z ty m p rz e k o n a n ie m , że w i­

n ie n b y ć C h ry s tu s o w y m ś w ia d k ie m .

N ie d a się za p rz e c z y ć , że z w ią z e k m ię d z y Ć w ic z e n ia m i a p o s ła n ie m św . Ł u k a s z a w y g lą d a c z a s a m i s z tu c z n ie i że w in n y c h k s ią ż k a c h M a r tin ie g o z o s ta ł o n le p ie j u k a z a n y . N ie m n ie j i t a m o że b y ć d la o d p ra w ia ją c e g o r e k o ­ le k c je czy te ż z w y c z a jn e g o c z y te ln ik a d u ż ą p o m o c ą w z b liż e n iu się do C h r y ­ s tu s a .

k s . S te f a n M o y s a S J , W a r s z a w a