• Nie Znaleziono Wyników

"Das Prinzip der göttlichen Tradition nach Joh. Baptist Franzelin", Franz Gaar, Regensburg 1973 : [recenzja]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share ""Das Prinzip der göttlichen Tradition nach Joh. Baptist Franzelin", Franz Gaar, Regensburg 1973 : [recenzja]"

Copied!
3
0
0

Pełen tekst

(1)

Henryk Bogacki

"Das Prinzip der göttlichen Tradition

nach Joh. Baptist Franzelin", Franz

Gaar, Regensburg 1973 : [recenzja]

Collectanea Theologica 44/2, 201-202

(2)

R E C E N Z J E

201

K siążka pom aga zrozu m ieć m echanizm k szta łto w a n ia się relig ii ch rześcija ń ­ sk iej, w y k a zu je n ieu ch ron n ość tego procesu, a tym sam ym p rzestrzega przed zb yt pochopnym n a w o ły w a n iem do „b ezreligijn ego ch rześcija ń stw a ”.

K s. H e n r y k B o g a c k i S J , W a r sza w a

F ran z GAAH, D as P r in z ip d e r g ö ttlic h e n T r a d itio n nach Joh. B a p tis t F ra n ze ­

lin , R egen sb u rg 1973, V erlag J o sef H abbel, s. 365.

K rań cow a in terp reta cja dek retu Soboru T ry d en ck ieg o d oprow adziła do je d ­ nostron n ego p o jm o w a n ia T rad ycji jako zbioru praw d o b jaw ion ych , których n ie zaw iera P ism o św . T eologia k a to lick a sto p n io w o „odrabiała” tę d efo rm a ­ cję i m o zo ln ie dochodziła do w ła śc iw e g o u jęcia T rad ycji. N a tej drodze w ażn ą fu n k cję sp e łn ił kard. J. B. F r a n z e l i n S J (1816— 1886), który a k cen tow ał, że T radycja zaw iera cały d ep ozyt O bjaw ienia.

F. G a a r p o św ię c ił obszerną rozpraw ę h a b ilita cy jn ą a n a lizie poglądów F r a n z e l i n a na T radycję. W p ierw szej c zęści p rezen tu je n au k ę F r a n z e - l i n a (s. 11—2 1 2), zaś w drugiej p oddaje ją o cen ie (s. 217— 314). A utor z a m ie ­ rza op u b lik ow ać w osob n ym tom ie o m ó w ien ie g łó w n y ch p rzed sta w icieli te o ­ lo g ii T radycji poprzed zających F r a n z e l i n a (poczynając od X V w.!) oraz zobrazow ać rozw ój tej teologii aż po czasy d zisiejsze. W ten sposób m a n a ­ d zieję n a leży cie u w y d a tn ić zn aczen ie F r a n z e l i n a w fo rm o w a n iu k a to ­ lick iej k o n cep cji T radycji.

W edług F r a n z e l i n a treścią T radycji jest cały d ep ozyt O b jaw ien ia, k tó ­ ry je st p rzek azyw an y przez urząd n a u czy cielsk i K ościoła, posiadającego s u k ­ cesję ap ostolsk ą w yp osażon ą w ch aryzm at p raw dy. Z goda au ten tyczn ych n a u ­ czy cieli w g ło szen iu tej sam ej praw dy posiada fu n k c ję k ryteriologiczn ą w stosunku do T radycji, p odobnie jak p rzek on an ia i ży cie całego K ościoła.

F r a n z e l i n szeroko om aw ia p om niki, w jak ich w y ra ża się T radycja K o ś­ cioła, oraz zajm u je się k ry teria m i n iezb ęd n y m i dla w ła śc iw e j ocen y w artości p oszczególn ych form w yrazu T radycji.

U trzym u jąc w ielo ra k ie p ierw szeń stw o T ra d y cji w stosu n k u do P ism a św ., F r a n z e l i n pod k reśla — w duchu w ielu ojców K ościoła — w zg lęd n ą w y ­ starczaln ość P ism a św ., ja k k o lw iek tw ierd zen ie to ob w arow u je w ielo m a z a ­ strzeżen iam i. Z drugiej strony jed n ak u znaje istn ien ie treści T radycji p och o­ dzenia B ożego, k tóre n ie są zaw arte w P iśm ie św .

W iele m iejsca w sw y m trak tacie o T radycji F r a n z e l i n p o św ięca p ro ­ b lem ow i rozw oju dogm atów , k tórego n ie m ógł pom inąć z racji jego sz czeg ó l­ nej ak tu aln ości, zw ła szcza z ok azji teorii A. G ü n t h e r a. Ó w czesn em u n a tu ­ ra lizm o w i i r e la ty w izm o w i p rzeciw sta w ia trw ałość i n iezm ien n o ść dogm atów , ja k k o lw iek u zn aje w y m ia r h istoryczn y tak O b jaw ien ia, jak d ziałaln ości n a u ­ czycielsk iej K ościoła. Stąd podaje czyn n ik i w p ły w a ją c e na rozw ój dogm atów i om aw ia jeg o stad ia. Choć n ie w ą tp liw ie F r a n z e l i n ciąży w kieru n k u teorii rozw oju dogm atów , jak ie dziś n a zy w a m y „ lo g iczn y m i” czy „ in telek tu a - listy c z n y m i”, a k cen tu je jed n ak zn aczen ie u p o w szech n ia n ia w K o ściele w sp ó l­ nych przekonań na k on k retn ym od cin k u (co n sen su s).

D zieło G a a r a w p ierw szej części sta n o w i obszern y k om entarz do 26 tez F r a n z e l i n a zaw artych w d ziele T ra c ta tu s d e d iv in a T ra d itio n e e t S c rip -

tu r a t w ie r n ie tow arzyszący b ieg o w i m y ś li tego w ie lk ie g o p rzed sta w iciela „szkoły rz y m sk ie j”. W drugiej części autor p rzed sta w ia ob szerną ocenę p o g lą ­ dów F r a n z e l i n a . U zn ając jego zn aczen ie dla sy stem a ty za cji k atolick iej n au k i o T rad ycji, G a a r nie p rzem ilcza b rak ów w y n ik a ją cy ch przede w s z y ­ stkim ze zbyt „ h ierarchiologiczn ych ” k on cep cji K ościoła w ła ściw y ch F r a n ­ z e l i n o w i. Z aznacza się to m ięd zy in n y m i w w y ja śn ia n iu zgody całego K o ś­ cioła jako kryteriu m T radycji. Choć b ow iem F r a n z e l i n siln ie podkreśla fu n k cję tego czyn n ik a w rozw oju d ogm atów , osłab ia jego znaczen ie, gdy w praktyce red u k u je go do przyjm ow an ia orzeczeń urzędu n au czycielsk iego.

(3)

202

R E C E N Z JE

R ozpraw a G a a r a jest d ziełem im p on u jącym , a le n ie sta n o w i lek tu ry ła t ­ w ej. A utor zb y t często p o słu g u je się n eo lo g izm a m i p o leg a ją cy m i na sw o isty m „zn iem czen iu ” w y ra zó w łaciń sk ich (np. p r ä te r s k r ip tu r a le T r a d itio n , k o n se n -

su a le V erk ü n d ig u n g , k o ll e k ti v -k o n s zie n tia l, k a u sa lu rsä ch lich e W irk sa m k e it...).

N ierzadko dla zrozu m ien ia autora trzeba się g a ć w p ro st do d zieła F r a n z e l i - n a odznaczającego się p recyzją języ k a łaciń sk iego. M im o tych u trudnień ro z­ p raw a sta n o w i cen n e d zieło i je s t dalszym o g n iw em w badaniu etap ów ro z­ w o ju k atolick iej teo lo g ii T radycji.

K s. H e n r y k B o g a ck i SJ, W a r sza w a

F erd in an d H A H N — W ilfried JO E ST — B ernhard K Ö T T IN G — H erib ert M ÜH LEN, D ie n st u n d A m t. Ü b e rle h e n sfra g e n d e r K irc h e n , R egensburg 1973, V erlag F ried rich P u stet, s. 103.

N ie w ie lk i tom ik za w iera cztery refera ty w y g ło szo n e w M onachium w k w ie ­ tn iu 1972 r. podczas sp otk an ia ew a n g e lic k o -k a to lic k ie g o p ośw ięcon ego o m ó ­ w ie n iu za g a d n ien ia u rzęd ów i p osłu g w K ościele. D ram atyczn y p od tytu ł św ia d czy o zn aczen iu p r zy p isy w a n y m przez w y d a w c ó w tem u prob lem ow i.

F. H a h n (ew a n g elik ) stw ierd za , że u w a ru n k o w a n ia h istoryczn e n a jsiln iej zaznaczają się w N o w y m T esta m en cie n a od cin k u o rgan izacji ów czesn ych w sp óln ot. N a to m ia st tr w a łe zn aczen ie dla K ościoła n astęp n ych p ok oleń p o ­ siad ają zasad y, ja k im i k iero w a n o s ię w ó w cza s przy ro zw ią zy w a n iu za ch o ­ dzących przypadków . N ie ste ty w u jęciu autora d om in u je szk icow e zob razow a­ n ie h istoryczn ych przem ian p o szczególn ych fu n k c ji nad w y d o b y ciem o w y ch trw a ły ch zasad m iarod ajn ych dla ustroju K ościoła w szy stk ich w iek ó w .

Ze stron y k a to lick iej B. K ö 11 i n g p rzed staw ia p rzejście od czasów a p o ­ sto lsk ich do n ow ej organ izacji K ościoła po zb u rzen iu Jerozolim y. O pracow anie sta n o w i zw ięzłą sy n tezę w y n ik ó w badań tego trudnego problem u, g d zie w ie le brak u jących o g n iw trzeb a „u zu p ełn iać” in terp eta cją zach ow an ych d o k u m en ­ tów .

W. J o e s t zajm u je się k w e stią urzędu w te o lo g ii ew a n g elick iej. S tw ierd za , że obecnie brak w p ro testa n ty zm ie jed n olitej k on cep cji urzędu, a na w s z y ­ stkich odcinkach trw a ją dysk u sje. A utor p ragn ie od różnić trw a łe pu n k ty, w y ­ m agan e przez E w a n g elię, od zm ien n ych struktur. Jed n ak że dochodzi do w n io ­ sku, że w ła śc iw ie n ie m ożna m ó w ić o za rezerw o w a n iu p ew n y ch fu n k cji zw iązan ych z g ło szen iem E w a n g elii (p ojm ow an ym łą czn ie z u d zielan iem chrztu i sp ra w o w a n iem W ieczerzy P a ń sk iej) w y łą c z n ie dla p iastu n ów posług u rzędow ych. K o ścio łem k ieru je C hrystus przez sło w o E w a n g elii za p o śred ­ n ictw em p oszczególn ych posług i p ow szech n ego k a p ła ń stw a w iern y ch i w ten sposób w szy scy u czestn iczą w k iero w a n iu K ościołem . J o e s t u patruje różnicę jed y n ie w tym , że u rzęd ow ym m in istrom p o w ierza s ię troskę o całą k o n k r e t­ ną w sp óln otę. J ed n ak że n a w e t to ro zróżn ien ie n ie je st w ed łu g n ieg o a b so ­ lu tn e, gdyż z w y k li w ie r n i rów n ież m ogą taką trosk ę w yzyw ać... K o n se k w e n ­ tnie n ie zn ajd u je w e w sp ó łczesn y m ch rześcija ń stw ie stru k tu r w y w o d zą cy ch się z u sta n o w ien ia Bożego, lecz tylko zm ien n e h isto ry czn e fo rm y o rg a n iza cy j­ ne. N iezm ien n ą pozostaje w ła śc iw ie tylko k on ieczn ość gło szen ia E w an gelii...

H. M ü h l e n tw ierd zi, że w K o ściele n a stęp o w a ła sto p n io w o sw o ista m i­ styczn a id e n ty fik a c ja hierarchów z B ogiem . Oni w ła śn ie u w a ża li sieb ie za w y łą czn y ch Jego p rzed sta w icieli (katechizm Sob oru T rydenckiego: qu od D ei

im m o r ta lis v im e t n u m e n a p u d nos ten ea n t). P od tym w zg lęd em Sobór W a ­

tyk ań sk i II oznacza przełom , gdyż daje początek o d m ito lo g izo w a n iu w ła d zy kościeln ej z za ch o w a n iem jed n ak że p ra w d ziw ie m istery jn eg o charakteru jej p o sła n n ictw a zbaw czego. A n a lo g iczn ie pozycja w ła d cy w K ościołach w y w o ­

Cytaty

Powiązane dokumenty

Przed podpisanym tutaj urzędnikiem państwowym stawił się dzisiaj dyplo- mowany inżynier robert otto albert Maria leopold schnackenburg, zamiesz- kały w katowicach, ulica

— umiłowanie jego przeszłości — owej niepowtarzalnej barwy daw­ nych lat, ludzi, którzy pozostawili tu trwałe ślady swego życia, wydarzeń i zjawisk, które

Zaangażowanie wielu członków Oddziału w tak ogromną akcję odczytową oraz fakt, iż w poprzedniej kadencji zaznaczył się wyraźny spadek zainteresowania

Usprawiedliwiając się z niemożności przekazywania rodzicom informacji, które mogłyby ich „zająć, rozerwać, rozweselić”, Bieliński stwierdził w jednym z

Thus, the objective of this phase of the research was to understand how agency takes place in these organisations, as reflected in the interplay of different strategic

Wobec różnorodnych dzisiejszych możli­ wości kształtowania liturgii szczególnie w dni powszechnie, posługiwanie się przez wiernych mszalikiem zależy w dużym

32 Inną ważną opowieścią kultury zachodniej jest pochodząca z tradycji judaistycznej historia o Golemie 33 , który jako prefiguracja Adama pojawił się już

Nawiązując do klasyków psychologii religii (Halla, Starbucka, Leuby), za punkt wyjścia autorzy przyjęli 3 komponenty ogólne religijności (religijne przekonania,