Agnieszka Budziewicz-Guźlecka
Rola e-administracji w gospodarce
opartej na wiedzy
Ekonomiczne Problemy Usług nr 75, 519-527
2011
NR 663 EKONOMICZNE PROBLEMY USŁUG NR 75 2011
d r A G N IE S Z K A B U D Z IE W IC Z -G U Ź L E C K A U n iw e rsy te t S zczeciń sk i
ROLA E-ADMINISTRACJI W GOSPODARCE
OPARTEJ NA WIEDZY
S tre s z c z e n ie
W artykule zaakcentowano, że dostęp do usług publicznych przy wykorzystaniu technik przesyłu informacji jest niezbędny dla funkcjonowania gospodarki opartej na wiedzy. Jest to element konieczny dla sprawności rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Obecnie rozwijające się technologie informatyczne pozwalają na tworzenie nowych sposobów projektowania organi zacji i nowych struktur organizacyjnych, a zwłaszcza sieciowych, możliwość zaistnienia i funk cjonowania w globalnej gospodarce.Właściwie teraz barierą nie jest już ani zakres, ani tempo przekazywania informacji, ze względu na stosowane techniki i technologie, ale przede wszystkim zdolność do sensownego wykorzystania tych możliwości.
W s tę p
S y stem y in fo rm a ty c z n e fu n k c jo n u ją w b iz n esie ju ż o d d łu ższeg o czasu . D o tą d słu ży ły o ne je d n a k u sp ra w n ia n iu d o ty c h c z a so w y c h p rak ty k . D o p ie ro w łą czen ie ich w z in teg ro w an ą, g lo b a ln ą sieć - j a k ą je s t In te rn e t - tw o rz y n o w ą ja k o ś ć . K a ż d a o rg a n iz a c ja, d u ż a czy te ż m ała, m a m o ż liw o ść p ro w a d z e n ia d z ia ła ln o śc i n a skalę m ię d z y n a ro d o w ą . B o g a c tw o in fo rm a c ji w sieci daje p rz e d s ię b io rstw o m o ra z k lie n to m o lb rz y m ie m o ż liw o śc i. In fo rm a c ja i w ie d z a m oże ro z p rz e strze n ia ć się b ły sk a w ic z n ie n a du że o d leg ło ści. P o stę p i w z ro s t e k o n o m ic z n y zaw sze b y ły w y tw o ra m i lu d zk ieg o u m y słu i in n o w a c ji te c h n o lo g ic z n y ch . D o stęp do in fo rm a c ji i w ie d z a , co ta in fo rm a c ja o zn a c z a, stan o w i p o d s ta w ę ro z w o ju , ró w n ie ż e k o n o m iczn eg o . T w o rz y się n o w e śro d o w isk o b iz n e su , w k tó ry m in fo rm a c ja i w ie d z a , d zięk i te c h n o lo g io m te le in fo rm a ty c zn y m , staj ą się p o d sta w o w y m k ry te riu m p rz e są d z a ją c y m o su k cesie b ą d ź n ie p o w o d z e n iu firm , re g io n ó w c a ły ch g o sp o d a re k . In fo rm a c ja i w ie d z a tw o rz ą w a rto ść d o d an ą,
52 0
Agnieszka Budziewicz-Guźlecka
p o d n o s z ą w y d a jn o ść i efe k ty w n o ść g o s p o d a ro w a n ia 1. R o la in fo rm a c ji o raz śro d k ó w te c h n ic z n y c h w sp o m a g a ją c y c h k o rz y sta n ie z in fo rm a c ji je s t o b ecn ie ta k du ża, że p o w sz e c h n e staje się o k re śle n ie - c y w iliz a c ja in fo rm acji. Z m ian y , ja k ie n a s tę p u ją w e w sp ó łc z e sn y m św iecie w y m u s z a ją n a p o d m io ta c h g o s p o d a r cz y c h k o n ie c z n o ść c ią g łe j, n ieu stan n ej o b se rw a c ji i an a liz y z a c h o d z ąc y c h w o k ó ł p ro c e só w o ra z p o d e jm o w a n ia b ły sk a w ic z n y c h re ak cji w c e lu u trz y m a n ia sw ej p o z y c ji n a rynku.
R o la te c h n o lo g ii w g o s p o d a r c e o p a r te j n a w ie d z y
O b ecn ie ro z w ija ją c e się te c h n o lo g ie in fo rm a ty c z n e p o z w a la ją n a 1 2:
- tw o rz e n ie n o w y c h sp o so b ó w p ro je k to w a n ia o rg a n iz a c ji i n o w y c h stru k tu r o rg a n iz a c y jn y ch , a z w ła sz c z a siecio w y ch ,
- tw o rz e n ie n o w y c h re lacji p o m ię d z y firm ą a k lie n ta m i o ra z d o staw cam i, k tó rz y k o m u n ik u j ą się ze so b ą z a p o m o c ą sieci k o m p u te ro w y c h ,
- rozw ój h a n d lu ele k tro n ic z n eg o , k tó ry z m n ie jsz a k o sz ty i czas d o sta w o ra z u ła tw ia k o n ta k ty d o sta w c ó w z k lie n ta m i,
- p o p ra w ę efe k ty w n o śc i w p ro d u k c ji i u słu g ach , - z m ia n y w k o n k u ro w a n iu o raz stru k tu rze p rz e m y słu ,
- d o sta rc z a n ie m e c h a n iz m ó w do k o o rd y n a c ji p ra c y i tw o rz e n ia w ie d z y d la in telig en tn ej o rg an izacji,
- p rz y c z y n ie n ie się do ro z w o ju p ro d u k ty w n y c h p ra c o w n ik ó w w ied zy , - sw o b o d n e k o m u n ik o w a n ie się ze so b ą m e n e d ż e ró w z a p o śre d n ic tw e m
sieci k o m p u te ro w y c h ,
- m o ż liw o ść z a istn ie n ia i fu n k c jo n o w a n ia w g lo b aln ej g o sp o d arce. N o w a te c h n o lo g ia p o w o d u je k o n ie c z n o ść z m ia n y p o ję c ia ła ń c u c h a w a rto ści w ra z z ro z w o je m k o m u n ik a c ji siecio w ej. W sp ó łc z e sn e sy stem y in fo rm aty czn e łą c z ą w sz y stk ic h u c z e stn ik ó w p ro c e su w y m ia n y g o sp o d arczej: k lie n tó w , d o staw có w , p a rtn e ró w h a n d lo w y c h , a n a w e t k o n k u re n tó w . F iz y c z n y p rz e k a z in fo rm a c ji z a stęp u je tra n s m is ja c y fro w a 3. E fe k te m z a stą p ie n ia p ro c e su fizy czn eg o p rz e sy ła n ia d a n y c h tran sm isj ą c y fro w ą je s t n ie ty lk o re d u k c ja k o sz tó w , p rz y śp ie sz e n ie i u sp ra w n ie n ie k o m u n ik a c ji czy te ż d o stę p do in fo rm a c ji w czasie rz e czy w isty m . N a jw ię k s z ą z a le tą tej in n o w a c ji je s t stw o rzen ie p o d sta w do
1 B. Gregor, M. Stawiszyński, E-commerce, Wyd. Branta, Bydgoszcz-Łódź 2002, s. 24. 2 Strategie i modele gospodarki elektronicznej, red. C. Olszak, E. Ziemba, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 32.
3 A. Wallis, Rola technologii informacyjnych w rozwoju zmian organizacyjnych, form i metod
zarządzania przedsiębiorstwem. Informacja w społeczeństwie XXI wieku, red. A. Łacińska, Olsz
z m ia n y c h a ra k te ru g o sp o d arczej i m ięd zy lu d zk iej k o m u n ik a c ji o ra z p o w sta n ia n o w y c h re lacji p o m ię d z y lu d źm i a o rg a n iz a c jam i. W te d y ła ń c u c h w a rto ści z m ie n ia się w sieć w a rto śc i, a d o stę p n a te c h n o lo g ia p o z w a la n a w p ro w a d z e n ie p rz e z p rz e d się b io rstw a n o w y c h stru k tu r o rg an izacy jn y ch .
N a le ż y p o d k re ślić , że z a d a n ia te c h n o lo g ii in fo rm a ty c z n y ch w sto su n k u do la t u b ie g ły c h isto tn ie się p o sz erzy ły , co z a p re z en to w a n o w ta b e li 1.
Tabela 1 Główne zadania technologii informatycznej
Rok 1980 Rok 1990 Rok 2000 i później - rozwój systemów trans- - dalszy rozwój systemów - zarządzanie relacjami
akcyjnych (ST) i syste- ST i SIK, zewnętrznymi (CRM, mów informowania kie- - zarządzanie danymi, SCM),
rownictwa (SIK), - przetwarzanie przyjazne - zarządzanie wiedzą, - zarządzanie transakcja- dla użytkownika, - zarządzanie zmianą,
mi, - system szkoleń, - monitorowanie otocze-- automatyzacja rutyno- - systemy wielomoduło- nia,
wych czynności we,
- architektury korpora cyjne, - systemy wspomagania decyzji (SWD), - systemy ekspertowe (SE), - systemy planowania MRP i MRP II - zarządzanie sieciami, - handel elektroniczny i internetowe, - integracja biznesowa, - zaawansowane systemy wspomagania decyzji i analityka biznesowa, - zarządzanie siecią war
tości, rozwój struktur sieciowych i global nych,
- zarządzanie ryzykiem Źródło: Strategie i modele gospodarki elektronicznej, red. C. Olszak, E. Ziemba, Wyd. Naukowe
PWN, Warszawa 2007, s. 32.
Jed n y m z trz e c h p rio ry te tó w S trateg ii „ E u ro p a 2 0 2 0 ” j e s t w z ro st o p a rty n a w ie d z y i in n o w a c ja c h 4. O z n a c z a p o p ra w ę w y n ik ó w w z a k resie b a d a ń i ro z w o ju o ra z in n o w a c ji, le p sz e w y k o rz y sta n ie p o te n c ja łu te c h n o lo g ic z n o -in fo rm a - c y jn e g o i stw o rzen ie je d n o lite g o ry n k u m e d ió w cy fro w y c h , w z ro s t efe k tó w d z ia ła ń w sferze ed u k a c ji i p o d w y ż sz a n ia k w a lifik a c ji. In stru m e n te m w sp ieraj ą- cy m te n p rio ry te t m a b y ć P la n B a d a ń i In n o w a c ji, k tó ry b ę d zie k o n c e n tro w a ł się
4 Dwa pozostałe priorytety to: zintegrowane społeczeństwo o wysokiej stopie zatrudnienia oraz wzrost przyjazny dla środowiska, http: //ec.europa.eu/eu2020/index_en.htm.
52 2
Agnieszka Budziewicz-Guźlecka
n a p o p ra w ie in fra stru k tu ry i w a ru n k ó w d o stę p u do w y n ik ó w b a d a ń i e k sp lo a ta cji in n o w a c y jn y c h te c h n o lo g ii5.
Isto tn e j e s t ró w n ie ż w sk a z a n ie p o trz e b y stw o rz e n ia E u ro p e jsk ie g o P ro g ra m u In fo rm a c y jn e g o , a b y u m o ż liw ić sferze b iz n e su szerszy d o stęp do ś w ia d c z o n y c h n a z a d o w a la jąc y m p o z io m ie n o w o c z e sn y c h u słu g p u b lic z n y c h , a tak że zw ię k sz y ć za u fa n ie k o n su m e n tó w do n o w o c z e sn y c h śro d k ó w k o m u n ik acji. E - a d m in is ta c ja
E le k tro n ic z n a a d m in istra c ja (e-ad m in istra cja , e-g o v e rn m e n t) to w y k o rz y stan ie te c h n o lo g ii in fo rm a c y jn y c h i te le k o m u n ik a c y jn y c h w a d m in istra c ji p u b lic z n e j, w p o w ią z a n iu ze z m ia n a m i n a tu ry o rg a n izacy jn ej i zd o b y w a n ie m n o w y c h um iej ę tn o ści w c e lu p o p ra w ie n ia ja k o ś c i św ia d c z o n y c h u słu g p u b lic z n y ch , w z m o c n ie n ia z a a n g a ż o w a n ia o b y w a te la w p ro c e sy d em o k ra ty c z n e o raz p o p a rc ia d la p o lity k i p ań stw a. W u n ijn y c h p la n a c h e -a d m in istra c ja je s t e le m e n te m szerszej k o n c e p c ji - ro z w o ju sp o łe c z e ń stw a in fo rm a c y jn e g o i g o sp o d a rk i o partej n a w ie d z y - w p isu jącej się w p o stu la ty S trateg ii L iz b o ń s k ie j.
R e w o lu c ja c y fro w a o raz ro sn ą c a e u ro p e jsk a i św ia to w a k o n k u re n c ja p o w o d u ją, że u słu g i a d m in istra c ji elek tro n iczn ej z a c z y n a ją o d g ry w a ć co ra z isto tn ie j s z ą ro lę, zaró w n o d la p a ń stw a , ja k i sp o łeczeń stw a. In fo rm a ty z a cja a d m in istra cji p u b liczn ej je s t k o n ie c z n a c h o c ia ż b y ze w z g lę d u n a c z ło n k o stw o w U n ii E u ro p ejsk iej i n a ło ż o n y c h n a p o sz c z e g ó ln y c h c z ło n k ó w z o b o w iązań . Je d n y m z c e ló w in fo rm a ty z a cji a d m in istra c ji j e s t w łą c z e n ie się w b u d o w ę sp o łe c z e ń stw a in fo rm acy jn eg o .
W y n ik a to ró w n ie ż ze zm ia n z a c h o d z ąc y c h w sp o łe czeń stw ie. W ra z z u p o w sz e c h n ie n ie m ed u k a c ji sp o łe c z e ń stw o staje się co raz b ard ziej w y k sz ta łc o n e o ra z św iad o m e sw o ich racji, i w id z ą c n ie p o ra d n o ść p a ń stw a , d o m a g a się p o p ra w y ja k o ś c i św ia d c z o n y c h u słu g p u b lic z n y c h o ra z z m ia n y tra d y c y jn y c h b iu ro k ra ty c z n y ch stru k tu r. Z e w z g lę d u n a stały w z ro st w y d a tk ó w p u b lic z n y c h , n ie ro z e rw aln ie z w ią z a n y ch z d a n in am i p u b lic z n y m i p ła c o n y m i p rz e z o b y w a te li, w z ra s ta za in te re so w an ie ich e fe k ty w n ie jsz y m w y k o rz y sty w a n ie m . F u n k c jo n u ją c e o rg a n iz a c je m ię d z y n a ro d o w e , ta k ie ja k U n ia E u ro p e jsk a , B a n k Ś w iato w y ró w n ie ż w y w o łu ją o ra z w z m a c n ia ją te n d e n c je do p rz e m ia n w a d m in istra c ji6.
R o la in fo rm a c ji o ra z śro d k ó w te c h n ic z n y c h w sp o m ag aj ą c y c h k o rz y sta n ie z in fo rm a c ji je s t o b ecn ie ta k d u ża, że p o w sz e c h n e staje się o k re śle n ie - c y w ili
5 E. Jantoń-Drozdowska, Budowanie gospodarki opartej na wiedzy jako element strategii Unii
Europejskiej, Zeszyty Naukowe nr 597, Ekonomiczne Problemy Usług nr 57, Wyd. Naukowe
Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2010, s. 415. 6 B. Kożuch, Zarządzanie publiczne, Warszawa 2004, s. 16.
z a c ja in fo rm acji. P rz e m ia n y d o ty c z ą n ie ty lk o sfery g o sp o d arczej ale ró w n ież sp o łeczn ej, a ic h te m p o i zak res m o ż n a o k re ślić m ia n e m re w o lu c ji, k tó ra z ery in d u strialn ej (p rzem y sło w ej) p rz e n o si n as w sz y stk ic h do n o w e g o e tap u ro z w o ju cy w ilizacji: sp o łe c z e ń stw a in fo rm acy jn eg o .
U słu g i ele k tro n ic z n e w a d m in istra c ji p e łn ią b a rd zo is to tn ą rolę ze w z g lę d u n a re w o lu cję c y fro w ą, k tó ra m a m ie jsc e o b ecn ie, a ta k ż e szy b k i rozw ój te c h n o lo g ii, d lateg o te ż in fo rm a ty z a c ja a d m in istra c ji j e s t ele m e n te m n ie z w y k le is to t n y m d la ro z w ija ją c eg o się sp o łe c z e ń stw a in fo rm a c y jn e g o w P o lsce. D o zalet e -a d m in istra c ji należą:
- czy n n e 24 g o d z in y n a d o b ę, sied em d n i w ty g o d n iu - to d la o só b fi z y c z n y c h i p ra w n y c h w ię k s z a ró ż n o ro d n o ść sp o so b ó w d o sta rc z a n ia in fo rm a c ji o ra z ic h le p sz a ja k o ść ,
- k o rz y śc i d la a d m in istra c ji p u b lic z n e j, w y k o rz y sta n ie te c h n o lo g ii in fo r- m a c y jn o -te le k o m u n ik ac y jn y c h w u rz ę d a c h p o z w o liło n a o szcz ę d n o śc i cz a su o ra z z m n ie jsz e n ie n a k ła d ó w fin a n so w y c h i o b c ią ż e ń u rz ę d n ik ó w , - m o ż liw o ść p rz e tw a rz a n ia in fo rm a c ji, d zięk i c zem u sp a d a czas o c z e k i
w a n ia n a ro z w ią z a n ie danej sp ra w y p rz y z a c h o w a n iu ja w n o ś c i i p rz e j rz y sto ści,
- o sz c z ę d n o ść czasu , d u ż a e la sty c z n o ść w w y b o rz e m iejsca, ja k i p o ry d n ia z a łatw ian ie sp ra w u rz ę d o w y c h ,
- p ro sto ta , szy b k o ść, p rz e jrz y sto ść p ro ced u r,
- w y e lim in o w a n ie m o n o to n n ej p ra c y lu d zk iej, o d c ią ż e n ie u rz ę d n ik ó w z w y k o n a n ia fu n k cji in fo rm a c y jn y c h i w ięk sze z a a n g a żo w a n ie ich w re a lizację z a d a ń o ch a ra k te rz e m e ry to ry czn y m .
W p ro w a d z e n ie m o ż liw o śc i d o stę p u do u rz ę d ó w a d m in istra c ji pub liczn ej p o p rz e z In te rn e t p rz y n o si z n a czące k o rz y śc i, w śró d k tó ry c h m o ż n a w y m ien ić: u ła tw ie n ie o b y w a te lo m d o stę p u do u rzęd ó w , zm n ie jsz e n ie k o sz tó w fu n k c jo n o w a n ia a d m in istra c ji p u b liczn ej i o g ra n ic z e n ie k o ru p cji.
D lateg o te ż d la je d n o s te k a d m in istra c ji k o n ie c z n e j e s t z ap ew n ien ie in fra stru k tu ry te le in fo rm a ty c zn e j o ra z ro z w ią z a ń p ro g ra m o w y c h i p ra w n y c h , k tó re z a g w a ra n to w ały b y sp ełn ien ie p o stu la tó w „S trateg ii k ieru n k o w ej ro z w o ju in fo rm a ty z a cji P o lsk i do ro k u 2 0 1 3 ” . D o b rze ro z w in ię ty sy stem ad m in istra c ji p u b liczn ej p o w in ie n p o z w o lić n a in tegracj ę sy stem ó w in fo rm a ty c z n y ch p o sz c z e g ó ln y c h ad m in istra c ji, a n a stę p n ie p o w ią z a n ie te g o ż sy stem u z sy stem am i a d m in istra c ji p u b liczn ej in n y ch k ra jó w w ra m a c h p ro g ra m u ID A - In terch an g e o f D ate b e tw e e e n A d m in istra tio n s.
52 4
Agnieszka Budziewicz-Guźlecka
- b ra k sp rzężeń re lacji w ie lu p ro je k tó w te le in fo rm a ty c z n y c h o c h a ra k te rze se k to ro w y m i p o n a d se k to ro w y m , np. eP U A P , P E S E L 2, e-D e k la - racje, e-P o d atk i,
- b ra k w y starczającej in fra stru k tu ry u m o żliw iającej u rz ę d o m łą c z n o ść z o b y w a te la m i, firm am i i in n y m i u rz ę d a m i (w y p o sa ż e n ie w sprzęt, o p ro g ra m o w a n ie o ra z sz e ro k o p a sm o w y d o stę p do In te rn e tu ), sz c z e g ó l n ie n a te re n a c h słabiej zu rb a n iz o w a n y ch ,
- u tru d n io n a sy n c h ro n iz a c ja p ra c n a d in fo rm aty zacj ą k ra ju (b rak sp ra w nej w s p ó łp ra c y m ię d z y reso rta m i),
- z b y t n isk a w ie d z a o e -a d m in istra c ji,
- o b a w a p ra c o w n ik ó w u rz ę d ó w p rz e d u tra tą p racy , - n ie c h ę ć p ra c o w n ik ó w do w p ro w a d z a n ia zm ian ,
- m n ie jsz e z a u fan ie lu d zi z p o w o d u b łę d ó w sy ste m o w y c h p o p ie rw sz y m e tap ie w p ro w a d z a n ia e -a d m in istracji.
P o lsk a b ę d ą c c z ło n k ie m U E , m o że u b ie g a ć się o śro d k i u n ijn e . P o m o c z o stan ie sk iero w an a do ad m in istra c ji p ań stw o w ej m aj ącej n a celu u d o sk o n a le n ie o b słu g i se k to ra u słu g o w e g o p rz e z In tern et. D o k o ń c a 2015 ro k u n a stw o rzen ie e -u słu g w a d m in istra c ji P o lsk a m o że w y k o rz y sta ć ok. 3 m ld zł (z czeg o 2,25 m ld zł p o c h o d z i z d o tacji u n ijn y ch ).
K o n ie c z n e d la ro z w o ju e-a d m in istra c ji je s t p rz e p ro je k to w an ie w e w n ę trz n y c h p ro c e só w a d m in istra c y jn y c h o ra z p rz e b u d o w a zap le c za w sp o m ag aj ąceg o w y k o n a n ie zad ań . W y z w a n ia , ja k ie s to ją p rz e d n o w o c z e s n ą a d m in is tra c ją do ro k u 2 0 2 0 m o ż n a o k re ślić w n a stę p u ją c y c h k ateg o riach :
a) p ra k ty c z n e u rz e c z y w istn ien ie w izji w sp ó ln ej p rz e strz e n i ży cia s p o łe c z n eg o ,
b) ra d y k a ln e z m ian y d e m o g ra fic zn e , w ty m d alsze m ig ra c je sp o łeczeń stw , c) św iad czen ie u słu g p rz e z ad m in istracj ę z g o d n ie z n a jw y ż sz y m i s ta n d a r
d am i z a rz ą d za n ia in fo rm acj ą (p rzejrzy ste p ro c e d u ry - p rz e jrz y sty u rząd ),
d) ro sn ą c a m o b iln o ść sp o łe c z e ń stw i w k o n se k w e n c ji ad m in istra c ja św ia d c z ą c a u słu g i w asp ek cie tra n sg ra n ic z n y m i p a n e u ro p ejsk im . P o lsk a o d staje o d k ra jó w U n ii E u ro p ejsk iej p o d w z g lę d e m u d o stę p n ia n ia u słu g a d m in istra c ji p u b liczn ej w In te rn ecie, czy li e-ad m in istra c ji, a p rz e c ie ż rozw ój e-a d m in istra c ji to w ie lk a sz a n sa d la ro z w o ju g o sp o d a rc z e g o k raju . W n ie k tó ry c h k ra ja c h w id a ć o lb rzy m i rozw ój w e -u słu g ach , np.:
1. W E sto n ii w sz y sc y o b y w a te le m aj ą w d o w o d a c h o so b isty c h k lu c z ep o d p isu i m o g ą g ło so w a ć d zięk i te m u p o p rz e z sieć, m u s z ą ty lk o zalo g o
-w a ć się n a specjalnej stro n ie. E sto ń c z y c y m o g ą te ż z a re je stro -w ać o n lin e firm ę, p ro c e d u ra z a jm u je śred n io d w ie g o d zin y .
2. S ło w acy , C zesi, Ł o ty sze i L itw in i m o g ą z ło ży ć w sieci w n io se k o o dpis ak tu u ro d z e n ia lub zg o n u , zm ie n ić m e ld u n e k i z a p isać d z ie c i do szkoły. 3. N a W ę g rz e c h i w S ło w en ii d z ia ła e -sy ste m zdalnej reje stra c ji sam o ch o d ó w .
W ę g rz y m o g ą te ż z g ło sić p rz e z sieć zaw ia d o m ie n ie o p o p e łn ie n iu p rz e stę p stw a i zło ży ć w n io se k o p o z w o le n ie n a b u d o w ę 7.
4. W e F ran cji p o n a d 900 p ro c e d u r a d m in istra c y jn y c h je s t m o ż liw y c h do z re a liz o w a n ia p rz e z In tern et. W 2 0 0 7 ro k u p rz e z In te rn e t w y sła n o ta m 7,4 m ln ro z lic z e ń p o d a tk o w y c h , a e-k sią ż e cz k i z d ro w ia p o sia d a p o n a d 1 m ln p a cjen tó w . N ie d o śc ig n io n y m p o d ty m w z g lę d e m w z o re m j e s t E sto n ia, g d zie w 2 0 0 7 ro k u 5% w y b o rc ó w g ło so w a ło p rzez In tern et, a k o n su lta c je sp o łe c z n e p ro je k tó w u sta w o d b y w a ją się on lin e. W In te rn e c ie m o ż n a o b s e r w o w a ć o b ra d y rząd u , rz ąd o w e sp ra w o z d a n ia z w y d a tk ó w d o stę p n e s ą w sieci, a w ty m ro k u 9 1 % d ek la ra c ji p o d a tk o w y c h p rz e sła n o In te rn e te m 8. 5. E sto n ia - z o rg a n iz o w a n o p ie rw sz e n a św iecie w y b o ry p rz e z In tern et.
W p a ź d z ie rn ik u 2005 ro k u w e -w y b o ra c h w z ię ło w ó w c z a s u d z ia ł p o n a d 9 0 0 0 E sto ń czy k ó w .
6. F in la n d ia - p o zm ian ie m ie js c a z a m ie sz k a n ia n ie trz e b a o d w ie d z a ć u rz ę d u o so b iśc ie , ty lk o w c h o d z ą c n a stro n ę W W W , g d z ie w p ro w a d z a się n o w e d a ne. D la p o tw ie rd z e n ia au te n ty c z n o śc i u ż y w a n y je s t c e rty fik a t w p isa n y w k a rtę S IM w te le fo n ie k o m ó rk o w y m .
7. S zw ecja, E sto n ia - o b y w a te le o trz y m u ją o d u rz ę d ó w sk a rb o w y c h w y lic z o n ą w a rto ść p o d a tk u ro czn eg o , zaś p o tw ie rd z e n ia o d s y ła ją S M S -em , te le f o n ic z n ie (p rzez a u to m a t IV R ) lu b p rz e z In tern et.
8. D a n ia - w y sta w ia n ie o raz p rz e sy ła n ie fa k tu r w fo rm ie e lek tro n iczn ej p rz y n o si p o d a tn ik o m o sz c z ę d n o śc i ok. 150 m ln eu ro . S zacu je się, że je g o w p ro w a d z e n ie w e w sz y stk ic h p a ń stw a c h U E m o g ło b y p rz y n ie ść z m n ie j szen ie k o sz tó w o p o n a d 50 m ld eu ro ro czn ie.
9. H o la n d ia , U S A - du że p rz e d się b io rstw a m a ją o b o w ią z e k s k ła d a n ia e-d e- k la ra c ji p o d atk o w y ch .
10. F ra n c ja - w n io sk i o g ra n ty n a u k o w e s ą p rz y jm o w a n e w y łą c z n ie w p o staci e le k tro n ic z n e j.
E -za rz ąd z a n ie a d m in istra c ją p u b lic z n ą m a p rz e ło ż y ć się n a z m n iejszen ie k o sz tó w , czy li o sz c z ę d n o ść p ie n ię d z y p o d a tn ik ó w o ra z z w ięk szen ie p rz e jrz y
-7 Dziury w sieci, „Newsweek” z 21 września 2009 r.
52 6
Agnieszka Budziewicz-Guźlecka
sto ści p ro c e d u r ad m in istra c y jn y c h , d o stę p u do u słu g a d m in istra c ji d la o b y w ateli i b iz n e su o ra z z a k re su in fo rm a c ji, ja k ie b e z k o n ta k tu o so b iste g o m o że p o d a tn ik u z y sk a ć o sw ojej sp raw ie b ęd ącej w to k u . T re n d y ro z w o ju e-a d m in istra c ji n a św iecie to:
- e -a d m in istra c ja m a z a z a d an ie w tw ó rc z y sp o só b w y k o rz y sty w a ć te c h n o lo g ię , k tó ra p o z w o li św iad czy ć le p sze u słu g i d la o b y w a te li i p rz e d się b io rstw , ty m sam y m d a ją c im w ię k sz y w y b ó r (np. sp o so b ó w k o m u n ik a c ji z u rz ę d e m ) i o p cje p e rso n a liz a cji u słu g , p rz y je d n o c z e sn y m o g ra n ic z a n iu k o sztó w ;
- e -a d m in istra c ja m u si p o n a d to zm ie n ia ć sp o só b o rg a n iz a c ji w łasn ej p ra c y i p o ro z u m ie w a n ia się m ię d z y u rz ę d a m i i o rg a n a m i a d m in istra c ji p u b lic z n e j, p rz e jm u ją c o d o b y w a te li i p rz e d się b io rc ó w c ię ż a r z a rz ą d za n ia in fo rm acją;
- e -a d m in istra c ja p o w in n a n a d a w a ć k ie ru n k i ro z w o ju e-g o sp o d a rc e p o p rz e z tw o rz e n ie strateg ii, p rz e p isó w i sy stem u b o d źcó w .
Z a k o ń c z e n ie
P o siad an ie i u ż y tk o w a n ie d a n y c h w w e rsji elek tro n iczn ej u m o ż liw ia o s ią g n ię c ie o sz c z ę d n o śc i z w ią z a n y ch z d o stę p e m do każd ej in fo rm a c ji, ja k a z o sta ła z a p isa n a b e z o g ra n ic z e ń c z a so w o -p rze strz e n n y c h . K o le jn y p lu s to m o ż liw o ść p rz e tw a rz a n ia in fo rm a c ji, d zięk i c zem u sp a d a czas o c z e k iw a n ia n a „ z a ła tw ie n ie ” danej sp raw y p rz y z a c h o w a n iu ja w n o ś c i i p rz e jrz y sto śc i. D alej w p ro w a d z en ie sy stem u a u to m a ty z a cji p o z w a la n a w y e lim in o w a n ie m o n o to n n ej p ra c y lu d zk iej, o d ciążen ie u rz ę d n ik ó w z w y k o n y w a n ia fu n k cji in fo rm a c y jn y c h i w ię k sze z a a n g a żo w a n ie ich w rea liz a cję z a d a ń o c h a rak terze m e ry to ry c z n y m . I n a k o n ie c , p o p rz e z m o ż liw o ść d o w o ln ej arc h iw iz a cji z o sta w ia się m ie jsc e n a p ro c e d u ry n a d z o ru i k o n tro li.
E le k tro n ic z n e u słu g i z w ię k sz a ją szy b k o ść i e fe k ty w n o ść o b ie g u in fo rm a c ji, co w dalszej p ersp e k ty w ie daje m o ż liw o ść o s ią g n ię c ia zd ecy d o w an ej i trw ałej p o p ra w y efe k ty w n o śc i fu n k c jo n o w a n ia a d m in istra c ji p u b lic z n e j, a w ię c p a ń stw a ja k o cało ści. B y te g o d o k o n a ć k o rz y sta się z te c h n o lo g ii in fo rm a c y jn y c h i k o m u n ik a c y jn y c h , k tó re m o g ą słu ży ć do p la n o w a n ia , o rg a n iz o w a n ia , realizacji i m o n ito ro w a n ia z a d a ń a d m in istra c ji p u b liczn ej (rządow ej i sa m o rz ą d o w e j)9.
W ła śc iw ie te ra z b a rie rą nie j e s t ju ż ani zak res, ani te m p o p rz e k a z y w a n ia in fo rm a c ji, ze w z g lę d u n a sto so w an e te c h n ik i i te c h n o lo g ie , ale p rz e d e w sz y stk im z d o ln o ść do se n so w n eg o w y k o rz y sta n ia ty c h m o ż liw o śc i. O b ecn ie ro d zi się
c y w iliz a c ja sie c io w a cz y te ż c y w iliz a c ja in fo rm a c y jn a , a n o w a g o sp o d a rk a je s t g o s p o d a rk ą tw o rz o n ą p rz e z t ą c y w ilizację. R ozw ój te jż e c y w iliz a c ji w y ty c z a z a a w a n so w a n a te c h n ik a i te c h n o lo g ia , p rz e d e w sz y stk im p rz e sy łu in fo rm acji o ra z z a rz ą d z a n ia w ied zą.
B u d o w a sp o łe c z e ń stw a in fo rm a c y jn e g o j e s t o b ecn ie w a ru n k ie m , k tó ry sty m u lu je w z ro st k o n k u re n c y jn o śc i g o sp o d a rk i, spraw nej in te g ra c ji P o lsk i ze stru k tu ra m i U E , re a liz a cji spójnej p o lity k i reg io n a ln e j, z a g o sp o d a ro w a n ia r o snącej n ie w y k o rzy stan ej siły ro b o czej o ra z rozw ój w ie lu in n y ch d z ie d z in ż y c ia sp o łeczn eg o . Ju ż te ra z w ie lu p ro b le m ó w sp o łe c z n y c h i g o sp o d a rc z y c h n ie u d a się ro z w ią z a ć b e z szero k ieg o w y k o rz y sta n ia te c h n ik in fo rm a c y jn y c h 10. N a le ż y je d n a k p a m ię ta ć , że sam a re w o lu c ja te c h n o lo g ic z n a nie w y sta rc z y , a b y w ep o ce g lo b a liz a c ji n a stą p ił p o stę p sp o łe c z n o -g o sp o d a rcz y . P o trz e b n a je s t je s z c z e śc i sła w sp ó łp ra c a m ię d z y n a ro d o w a i re g u la c je p raw n e sp rzy jające sw obodnej w y m ia n ie to w a ró w i u słu g . P o trz e b n e je s t p rzed e w sz y stk im zaa n g a żo w a n ie p ra c o w n ik ó w a d m in istra c ji p u b liczn ej do w p ro w a d z a n ia zm ian.
K o n ie c z n e je s t p o n ie sie n ie w y so k ic h n a k ła d ó w n a in w e sty c je w w ied zę. P rzed e w sz y stk im n a k sz ta łc e n ie o raz rozw ój u m ie ję tn o śc i, b a d a n ia n a u k o w e o ra z rozw ój w szero k im te g o p o ję c ia zn aczen iu . K o n ie c z n o ść ro z w o ju w u s łu g a c h ad m in istra c ji p u b liczn ej w y n ik a ró w n ie ż ze zm ia n z a c h o d z ąc y c h w sp o łe c zeń stw ie. W ra z z u p o w sz e c h n ie n ie m ed u k a c ji sp o łe c z e ń stw o staje się co raz b ard ziej w y k sz ta łc o n e o ra z św iad o m e sw o ic h racji i w id z ą c n ie p o ra d n o ść p a ń stw a, d o m a g a się p o p ra w y ja k o ś c i św ia d c z o n y c h u słu g p u b lic z n y c h o ra z z m ia n y tra d y c y jn y c h b iu ro k ra ty c z n y ch stru k tu r. Z e w z g lę d u n a stały w z ro st w y d a t k ó w p u b lic z n y c h , p ła c o n y c h p rz e z o b y w a te li, w z ra s ta za in te re so w an ie ich e fe k ty w n ie jsz y m w y k o rz y sty w a n ie m .
T H E R O L E E - G O V E R N M E N T IN T H E K N O W L E D G E B A S E D E C O N O M Y
S u m m a ry
The paper shows that access to public services by using information technologies is neces sary for knowledge based economy. This is important for efficient information society develop ment. Currently developing information technologies make it possible to create new ways to design organizations and new organizational structures, especially network ones; come into being and function in global economy. Actually neither the scope nor the pace of information transmis sion is a barrier now, due to the techniques and technologies applied, but above all the ability to use these opportunities in a reasonable way.
10 A.M. Wilk, II Konferencja Okrągłego Stołu Polska w drodze do społeczeństwa informacyj
