SŁOWO WSTĘPNE
Oddawany do rąk p u b lic z n o ś c i z e s z y t m ieó c i n ie k tó r e (co s i ę d a le j w y ja śn i) t e k s t y r efe r a tó w w ygłoszonych na s e s j i naukowej "Badacze Kochanowskiego" zorganizow anej przuz Zakład L it e r a t u r y S ta r o p o ls k ie j i Nauk Pomocniczych b y łeg o I n s ty t u t u F i l o l o g i i P o l s k ie j VŁ przy w sp ółpracy Kuratorium Oświaty i Wychowania U- rzędu M iasta Łodzi w d niach 25-2 6 naja 1981 r .
Zg-XJinadzenia ku c z c i Jana Kochanowskiego mają u паз sz c z y tn e t r a d y c je . 'Trzechsetna r o c z n ic a ś n i e r c i p o e ty uczczona z o s t a ł a zjazdem w Krakowie (1884)* pierwszym w h i s t o r i i badań l i t e r a c -k ic h w P o ls c e ureądzanym na ta-k w ie l-k ą s -k a l ę , zjazdem o ogromnym z n a c z en iu . Grupował on , co b y ło trudne w warunkach n i e w o l i, u- czonych z różnych zaborów. Po raz p ierw szy przedyskutowano w sp ó ln ie w eppsób tak d ogłęb n y z a sa d n ic z e 3prawy w z a k r e s ie m eto d o lo g ii badań l i t e r a c k i c h , a t a k ie rozważano problem , jak wydawać te k s t y s t a r o p o l s k i e . Pod patronatem z jaz d u n a r o d z iła s i ę nowoczesna m etod olog ia badań l it e r a c k i c h w P o ls c a , nowoczesne e - dytoratw o p o l s k i e . Dwa pierw sze tomy pomnikowego wydania "D zieł w szy stk ich " Jana Kochanowskiego b y ły ju ż gotowe na z ja z d , a le in ic ja ty w ą zja zd u powołano do ż y c ia s e r i e wydawnicze: B ib lio t e k a P isarzó w P o ls k ic h i Corpus a n t iq u ls s ic o r u B PQetarum P o lo n ia e La-t in o rum usque ad Joannom Cochanovium, odd ając o b ie pod o p ie k ę Akademii U m iejętn ośoi w Krakowie.
Obie wymienione s o r ie p r ze trw a ły do końoa i s t n i e n i a P o l s k i e j Akademii U m ie jętn o śc i, t j . do 1951 r . Wydanie pomnikowe Jana Ko-chanowskiego "D zieł w sz y stk ic h " j e s t do d z id jedynym zupełnym wydaniem naukowym p o ety c z a r n o le s k ie g o ; e d y cja mająca je z a s t ą -p ić d o -piero k ie łk u j e . Zjazd im. Jana Kochanowskiego z 1884 r . b y ł jedynym podobnym obradującym w o ią gu c a łe g o wieku XIX, b y ł
Jednym z k ilk u w l a t a c h n ie w o li; d o s z ły : zja zd Rejowy w Krakowie (1 9 0 5) , zjazd im. J u l iu s z a Słow ackiego we Iwowie (1 2 0 9 ), zjazd Skargowski w Krakowie (1 9 1 2 ).
N ie w iele podobnych odbyło s i ę w n ie p o d le g ł e j P o lsc e w dwu-d z i e s t o l e c i u międwu-dzywojennym, w ła ś c iw ie dwa ty lk o : d ru g i z ko-l e i zja zd im. Jana Kochanowskiego w Krakowie (1 9 3 0 ), w c z t e - r e ch setn ą r o c z n ic ę u rod zin p o e t y , z ja zd l a . Ignacego K r a sic k ie -go we Lwowie (1 9 3 5 ). Plon naukowy obu zjaad<5w b y ł zn akom ity. Ze zjazdem im. Jana Kochanowskiego w ią za ło s i ę wydanie "Pam iętnika Zjazdu Naukowego im. Jana K o ch anow sk iego..." С1931)5 osobnego tomu o mniejszym n ie c o zn a cz en iu pod podobnym ty tu łe m , "Pamięt-n ik I I O gól"Pamięt-nop olskiego Zjazdu P o lo "Pamięt-n istó w w K r a k ow ie,.." ( 1 9 3 1 ) , w r e s z cie ważnego tomu "Kultura s ta r o p o lsk a " (1 9 3 2 ). W dniach zjazd u odegrano "Odprawę p osłów g reck ich" na d z ied z iń c u C o lle -gium M a lu s, tamże pokazano grę w szach y według "Szachów" J . Kochanowskiego, wystawiono "Pleśń św ię to ja ń sk ą o Sobótce" w T eatrze im. J u liu s z a Słow ackiego w Krakowie. Wśród p u b lik a c j i związanych z Rokiem Kochanowskiego r ew ela cy jn a pod względem
me-todycznym b y ła " B ib lio g r a fia d z i e ł Jana Kochanowskiego ( wiek KVI i XVII)" opracowana p rzez K azim ierza P ie k a r sk ie g o . Był to pierw szy na n a s z e j z iem i z jazd ze sporym ud zia łem g o ś c i zag ra -n icz-n y ch , p ierw szy mome-nt w d z ie j a c h -narodu, w którytó z c a łeg o
św ia ta sła n o h ołd y k u ltu r z e s t a r o p o l s k i e j .
W P o ls c e ludowej n ie brakuje zjazdów i s e s j i naukowych. La-t a 1980-1984 s ą w j a k ie j ś m lerce la La-ta m i Jana Kochanowskiego. Każde niem al środowisko c z c i c z a r n o le s k ie g o p o e tę s e s j ą nauko-wą i p u b lik a c ją m ateriałów stan ow iących j e j p lo n . Z pewnością n ie w s z y s tk ie zo sta n ą tu wym ienione, bo mogły być tak kameralne, że n ie wychwycono ic h c e n t r a l n ie , albo dotąd n ie opublikowane m a te r ia ły ważnych s e s j i n ie d o s z ły do wiadomości podp isanego.
Wyższa Szk o ła Pedagogiczna w K ielc a c h , mająca Jana Kocha-nowskiego jako p atron a, u c z c i ł a p o e tę małą s e s j ą w Socheńcu k oło K ie lc ju ż w maju 1979 r , Tom 16 "B iuletyn u Kwartalnego Ra-domskiego Towarzystwa Naukowego" (1 9 7 9 , z . 4 ) grupujący r e f e r a t y wówczas przed staw ione (p ie r w s z ą p r e le k c ję w y g ł o s ił Tadeusz U le - w ic z ) c t r z y e a l i u c z e s tn ic y s e s j i trzy d n io w ej w maju 1980 r . , o d b y tej w Radomiu i w K ie lc a ch wraz z odwiedzeniem Sycyny, Zwo4* l e n i a i C zarno lasu. Głównym organizatorem b y ł d o c. Jan Pacław - s k i , , p ro rek to r WSP w K ie lc a c h , p relegen ta m i - naukowcy z w ie lu ośrodków. Tom stu diów "Ziewia K ie lec k a w h o łd z ie Janowi Kocha- nowskierpu" pęd red ak c ją Tadeusza Ulowicza już s i ę u k a za ł.
Jednym z pierw szych ośrodków czczą cy ch J . Kochanowskiego s e s j ą naukową b y ł poza K ielcam i O ls z ty n . Z in ic ja ty w y d o c . Ja-d w ig i R u Ja-d n ick iej, w y k łaJa-d ającej w t a m te js z e j WSP, zorganizowano
już z p oczątk iem 1980 r . jednodniową s e s j ę ; po paru m iesią ca c h z podobną in ic ja ty w ą w y s tą p ił ta m te jsz y O ddział Towarzystwa L i t e -ra ck ieg o im . Adama M ickiew icza i s e s j ę z r e a liz o w a ł.
S e s ja dwudniowa odb yła s i ę w Z ie lo n e j Górze stara n iem tam-t e j s z e j WSP (głów ny o r g a n iz a tam-to r : d o c. Władysław Magnuozewski). U d ział w z i ę l i ta k ż e w yb itn i naukowcy z c a ł e j P o ls k i» A n alogiczn ą zorganizowano w Sosnowcu, staraniem g łó w n ie doc« Zbigniewa J e -rzego N o w a k a(U śl,). M a teriały obu s e s j i Już w y sz ły .
Rezonans s e s j i IBL PAN ( p a id z ie r n ik 1980) 1 s e s j i z o r g a n iz o -wanej przez U n iw ersy tet Warszawski b y ł o g ó ln o p o ls k i. R efera ty w ygłoszone w obu s e s ja c h u k azały s i ę w dwu osobnych, p otężnych tomach. Odbyła s i ę również dob rze zorganizowana staraniem WSP w Rzeszowie s e s j a w p ob lisk im Ł ań cu cie. Odbyła s i ę ta k ż e s e s j a w Słup sku , w L u b lin ie , ponownie w Warszawie, w Krakowie (d w ie o s -t a -t n i e w 1984 r. - o dużym z n a c z e n iu ) , w P oznaniu, pośw ięcone zagadnieniom antyku u Kochanowskiego, i in n e .
S e s ja pośw ięcona badaczom Kochanowskiego n ie j e s t p ie rw szą odbytą na t e r e n i e Ł o d zi. Wiosną 1980 r . Zakład L it e r a t u r y S ta r o -p o l s k ie j i Nauk Pomocniczych UŁ w s-p óln ie z Kuratorium Oświaty i Wychowania a ta k że z Pałacem M łodzieży zorg an izo w ał jednodniową s e s j ę d la n a u c z y c ie l i i d la uczn iów , k tó r ą na j e s i e n i powtórzono w P a b ian ica ch z In ic ja ty w y m iejscow ego p rę ż n ie d z ia ła ją c e g o Od-d z i a łu Towarzystwa L iter a c k ie g o im. AOd-dama M ickiew icza.
Cykl wykładów p t . "Badacze Kochanowskiego", p rzed sta w ian y na B e a ji majowej z 1981 r . , pomyślany z o s t a ł jako z a lą ż e k z b io r o -wego d z i e ł a , k tó re - miejmy n a d z ie ję - k ied y ś z o s t a n ie o s t a t e c z n ie u kszta łto w a n e i opub likow ane. Gdy Wydawniotwo L i t e r a c k ie z a ir iic jo w a ło tom zbiorow y p t . "Jan Kochanowski. In te r p r e -t a c j e " , pora na wypracowanie a n a lo g ic zn eg o -tomu p -t . "Badacze Ko-chanow skiego". S e s ja n ie j e s t obmyślona na z a p r o s z e n ie g o ś c i e
z ag ra n icy czy t e ż na w łą c z e n ie do n aszy ch prac w sz y stk ic h w y b it-nych uczoit-nych w spó łczesn y ch pracującyoh nad Kochanowskim.
Z esp ół p ra cu ją cy nad l i t e r a t u r ą p o ls k ą w UŁ ma pewne o s ią g -n i ę c i a w z a k r e s ie obra-nym jako tem at s e s j i . W ramach s e s j i r a
-d om sk o-k ieleck ie j w y stąp iliśm y z pięciom a r efera tam i (Je-den w y -g ło sz o n y , inne zło żo ne do k s i ę -g i z b io ro w e j), przedstaw iającym i fragm enty z dziejów badań nad Kochanowskim. W szystkie p rzesła n e do k s ię g i ra d om sk o-k ieleck iej z o s ta ły tam wydrukowane, a na e e e j i łó d z k ie j Jedynie p rzed staw io n e. Są to prace»
Jerzy Starnaw ski: Od Reja do K ra sick ieg o. N ajdawniejszy o - krea w d z ie ja c h sław y Kochanowskiego.
J ó z ef Buk: F e lic ja n F a leń sk i - badacz Kochanowskiego.
Jadwiga Kuczyńska: B ronisław Chlebowski - badacz Kochanow-s k ie g o .
Maria Uichowa: Jó z ef K allenbach 1 S ta n isła w Dobrzycki Jako badaoze Koohanowekiogo.
Krystyna P łach cirak a; S ta n isła w Mindakiewicz jako badacz Ko-chanowskiego .
Jedna z naszych k oleżan ek Anna Szwedziakówna, z a ję ła s i ę Jacques'em Langladom Jako badaczem c za rn o lesk ieg o p oety i a r ty -kuł na ten temat o g ł o s i ł a w "Poezji" (1980, nr 8 / 9 ) . Podpisany p r z ed sta w ił na s e s j i so sn o w iec k ie j p racę, k tóra - w wymiarze tr ze ch arkuszy - ogłoszon a z o s t a ła w m a teriałach s e s j i pt. "O Ja-n ie KochaJa-nowskim w mowie i Ja-na ziem i RoJa-nsarda". Na d r u g iej z ko-l e i s e s j i so sn o w ieck iej podpisany p r zed sta w ił r e fe r a t o S ta n i-s ła w ie Lempickim-Jako badaczu Kochanowi-skiego, a Danuta Kazanowa - o S ta n isła w ie Tarnowskim.
Spofśród g o ś c i przybyłych na ae 3 ję n e s to r grona, p r o f. Jan Nowakowski, p rzezn aczył p e łn y te k s t r e fe r a tu do k s i ę g i radomako- - k ie io c k i e j ; doc. Jadwiga Rudnicka, która r e fe r a t p t , "Jan ..Kocha-nowski w podręcznikach K om isji S du kacji Narodowej" po raz pierw-s z y w y g ło pierw-s iła na pierw-s e pierw-s j i o lpierw-s z t y ń pierw-s k i e j , p r z e pierw-s ła ła go już w c ześn ie j r ed a k c ji "Przeglądu Humanietycznego". Ukazał s i ę w numerze 3 z 1981 r . R eferaty uoc. Zbigniewa Jerzego Nowaka p t . "Kazimierz B rod ziń ski jako badacz Kochanowskiego" i dr Z o f ii K a ś liń s k ie j- -iJowakoweJ p t . "Kochanowski w sztukach plastycznych " w eszły do k s i ę g i so s n o w ie ck ie j.
Zapowiedziany w programie r e fe r a t p r o f. Tadeusza ü lew icza p t. "Julian Krzyżenowski jako badacz Kochanowskiego" n ie mógł być w ygłoszony, gdyż w d niach, w których s e s j a łódzk a ob rad ow ała,je-go a u to r przyjmował w U n iw ersy tecie M ediolańskim zasłu żon y
dok-t o r a dok-t h o n o r is c au sa. Ukazał s i ę Jako w stęp do tomu gromadzącego praca J . Krzyżanowskiego o Kochanowskim.
Z e sz y t prezentowany m ie ś c i zatem p racę A lin y N o w ick ieJ -J e żo - wej o Kochanowskim w oczach siedem nastow iecznych poetów, a nas t ę p n ie p ię c io r o autorów p rz ed nasta w ia nas y lw e tk i p ię c i u uczonych ja -ko badaczy Jana Kochanowskiego: Janusz Kapuścik - Waoława A lek-sandra N a c i ejow aklego; Hanna Kstejęwska - Jana Rymarkiewlczaî Zo-f i a Głombiowska - J ó z e Zo-fa Przyborowakiego; M ichał F id e lu s - Romana P le n k ie w icz a ; Władysław B e r b e lic k i - A leksandra BrUcknera. Z* względu na in t e r e s u j ą c ą g l o s ę doc# Jadw igi R u dnick iej do r e fe r a tu p r o f. Jana Nowakowskiego drukujemy k r ó t k ie s t r e s z c z e n i e pracy J . Nowakowskiego publikowanej w c a ł o ś c i w to m ie rad om sk o-kieleckim , a nadto g lo s ę J . R u dnick iej i drugą - po dp isa neg o.
Redaktor z e s z y tu ma d a ls z e p la n y kontynuowania c y k lu , do pew-nych tematów p o tr ze b u je współpracowników.
ŁÓDŹ, 1981 r . J er zy Starnaw ski
J e rzy Starnaw sk i
FOREWORD
The Volume "Follow ing Kochanowski" c o n ta in s some papers which were read during symposium "Kochanowski I n r e s t i g a t o r s " , organ ized by The Old P o lis h L ite r a t u r e and A u x ilia r y S c ie n c e I n s t i t u t i o n o f th e farm er P o lis h P h ilo lo g y I n s t i t u t i o n UŁ, w ith t h e corpo ra-t i o n o f ra-th e sc h o o l s u p e r in te n d e n t's o f f i c e in Łódź, on th e 25-26 t h Kiay 1981. The a u to r s ig n a le d th e s u b j e c t m a tter o f th e papers which were p u b lish ed i n Radom-Klelce and t h i s one volum es.
