• Nie Znaleziono Wyników

Trzecia faza rozwoju handlu elektronicznego (e-commerce)

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Trzecia faza rozwoju handlu elektronicznego (e-commerce)"

Copied!
16
0
0

Pełen tekst

(1)

ACTA U N IV ER SITA TIS LOD ZIEN SIS

FOLIA OECONOM ICA 167, 2003

A ndrzej Straszak*

TRZECIA FAZA ROZWOJU H AN D LU ELEKTRONICZNEGO

(E-COMMERCE)

H andel elektro n iczn y (e-com m erce) z cieka w o stki technologicznej sta l się w latach 19942000 najszybszą i najw iększą rew olucją w h a n -dlu w ca łej h isto rii han-dlu na iw ie c ie liczącej wiele tysiącleci.

Lata 2000-2003 to okres upadku wielu g w ia zd g o sp o d a rki inter-n eto w ej i sta g inter-n a cji gospodarczej. M im o kryzysu rozw ijał się inter-n atom iast m ięd zyko rp o ra cyjn y handel elektroniczny i d zisia j uw aża się, że o b roty na rynku elektronicznym na całym św iecie w ynoszą o ko ło 4 b ilio -n ów USD, w tym 95% to ha-ndel typu B2B.

W najbliższych latach 2005-2015 należy się sp o d ziew a ć now ego b oom u handlu internetow ego, a w ięc no w ej trzeciej fa z y je g o rozwoju.

S ince m id-2000, when the stock m arket slum p began turning dot-com s into dot-goners, the p o p u la r perception o f the e-com m erce has sp ira led e ver dow nw ard. B y la st yea r-n ew p h a se o f e-Com merce d evelo p m en t - start up again.

W prow adzenie

Kończy się pierw sza dekada zastosow ań Internetu w obszarze gospodarki, w tym obszarze handlu, w więc w tym , w którym powstały pierw sze handlow e przedsiębiorstw a internetow e, dostęp do których klienci m ogą mieć w yłącznie poprzez adres internetow y, stąd nazw a tych przedsiębiorstw dot.com . Europej-skie w ydanie tygodnika biznesu pt. Fortune z bieżącego tygodnia (do 2 czerw ca 2003) na swojej okładce podaje fotografie Jeffa B ezos'a, tw órcy jednego z pierw szych dot.com ów o nazwie, Amazon .com (ry s.l) zaopatrzony zdaniem

"o d igraszki dotcom ow ej do kolosa opartego na jed n ym „ kliknięciu" zw ycięża-nie w stylu Am azon ". Fotografia na okładce i w iodący artykuł o twórcy i jego

pracy jak o 10-letniego dyrektora naczelnego firmy A m azon.com jest w ielkim w yróżnieniem nie tylko dla Jeffa Bezosa ale także dla now ego rodzaju

(2)

towych przedsiębiorstw handlow ych typu dot.com . Jeff Bezos zarejestrow ał A m azon.com ju ż albo aż w 1994 roku.

Rys. 1. Amazon Sukces. Wyciąg z tygodnika Fortune.

Z w ykształcenia inżynier inform atyk, w wieku 29 lat zaryzykow ał wejście na ścieżkę internetow ą przedsiębiorczości, rozpoczynając handel książkam i w Internecie.

W prow adzając elektroniczny handel w Internecie Jeff Bezos w ym yślił na-zw ę sw ojego przedsiębiorstw a jak o łatw ą do zapam iętania dla klientów i w ym y-ślił prosty sposób realizacji transakcji w Internecie oparty na jed n ym kliknięciu.

W chodząc na drogę biznesu internetow ego nie traktow ał tej drogi jak o dro-gi do w zbogacenia się osobistego, lecz jak o spełnienie wizji i misji realizacji now ego sposobu handlow ania książkam i lub produktam i.

Dotcom y jak o nowy sposób elektronicznego handlu bardzo szybko zw ró-ciły na siebie uw agę kapitału i giełdy.

G iełdy technologiczne stw orzyły ułatw ienie wejścia na giełdy dla firm do- tcom ow ych i w tym Am azon.com 'u.

(3)

Na wielu giełdach św iata w drugiej połow ie lat 90. rozpoczął się wielki bo-om dotcbo-om ów , których wartość giełdow a szybko oderw ała się od ich param e-trów ekonom icznych, co rozw inęło niespotykaną poprzednio spekulację na ryn-kach giełdow ych dotcom ów i innych firm w ysokich technologii zw iązanych z rozw ojem inform atyki i teleinform atyki.

G iełdow y gw ałtow ny wzrost wartości przedsiębiorstw internetow ych i przedsiębiorstw technologicznych zw iązanych z rozw ojem nowych zastosow ań internetow ych, w ywołał gw ałtow ny rozwój produktów m edialnych dotyczących tego now ego rodzaju rozwoju handlu i technologii.

W sparcie m edialne i kapitałow e tak zwanej nowej ekonom ii i technologii spow odow ał gw ałtow ny wzrost wartości giełdow ej całego sektora gospodarki elektronicznej w latach 1998, 1999 i gw ałtow ne załam anie po pierw szym kw ar-tale 2000 roku (rys.2).

m l d U S A

w ~ m R z e c z y w is t e t & A i . J P m i u k t o w u n

1996

Rys. 2. Rzeczywiste i Projektowane wartości giełdowych przedsiębiorstw internetowych.

(4)

Okres 1994-2000 m ożna określić jak o wybuch zastosow ania Internetu do celów biznesow ych po praw ie 30.letnim zakazie tego rodzaju zastosow ań.

Internet według pom ysłu Paula Barana, inżyniera elektronika z RAND C orporation pow stał jak o rozw iązanie m ilitarno-obronne chroniące teleinfor-m atyczne sieci łączące centra koteleinfor-m puterow e potrzebne dla potrzeb edukacji, badań i zastosow ań m ilitarnych w w arunkach trzeciej wojny św iatow ej, która nigdy nie zaistniała w rzeczyw istości.

W ygranie zim nej wojny przez Stany Zjednoczone stw orzyły warunki dla globalizacji i w prow adzeniu biznesu w Internecie a także stw orzyło realną per-spektyw ę um asow ienia użytkow ania Internetu, a tym sam ym now ą rew olucję w biznesie i handlu.

W maju 2003 am erykański gigant kom putery Intel Copr. ogłosił now ą siedm ioletnią strategie rozw oju opartą na prognozach rozw oju Internetu w obec-nej dekacie. Intel prognozuje, że do 2010 r. niemal 1,5 mld kom puterów na św iecie będzie m iało dostęp do sieci, a zaś producenci telefonów kom órkow ych sprzedadzą ok. 2,5 mld telefonów kom órkow ych, z tym że m ożliw ości tych będą większe niż m oc obliczeniow a najszybszych, m asow ych kom puterów typu PC dostępnych dziś na rynku biznesow ym i konsum enckim .

Jednocześnie Intel przew iduje gw ałtow ne rozpow szechnienie technologii bezprzew odow ego dostępu do Internetu typu W i-Fi, co zapow iada nowy prze-łom technologiczny.

Biorąc pod uwagę, że wielu użytkow ników Internetu w 2010 roku będzie posiadało zarów no szybkie kom putery typu PC, jak i hybrydow e kom órki łączą-ce m ikro kom putery typu PC z kom órkam i telefonicznym i, co oznacza że prawie 50% ludności św iata za kilka lat będzie m ogła m ieć dostęp do Internetu, zaś w 2020 roku praw ie wszyscy b ędą mogli mieć do Internetu. Ta optym istyczna prognoza techniczna nie oznacza, że prognozy ekonom iczne, polityczne, psy- cho-społeczne, społeczne czy system ow e są rów nież optym istyczne. Pierwsze lO.lecie e-com m erce i e-biznesu pokazały, że wstrząsy ekonom iczne jak ie w y-wołała kom ercjalizacja Internetu nie są jednoznaczne ekonom icznie, społecznie i system ow o, pow stanie zjaw iska kreatyw nej księgow ości pozw alającej na w iel-kie m iliardow e oszustw a są bardzo niebezpieczne i destabilizujące całą św iato-w ą gospodarkę a nie tylko gospodarkę am erykańska czy południoiato-w o koreańską.

Pogłębiające się na św iecie zróżnicow anie w ew nętrzne i zew nętrzne wszystkich gospodarek narodow ych oraz brak W ielkich Pom ysłów Ekonom icz-nych na 21. wiek są raczej przygnębiające niż optym istyczne.

N iebezpieczeństw o m asow ego i ogólnośw iatow ego bezrobocia w wyniku nieuchronnego postępu technologicznego zm ierzającego do niezbędnej totalnej

(5)

autom atyzacji i inform atyzacji w szystkiego, co się tylko da jest ogrom ne. Z aha-m ow anie cyfryzacji gospodarek narodow ych czy gospodarki św iatow ej, jak i cyfryzacji państw i społeczeństw lokalnych, regionalnych i św iatow ych staje się niem ożliw e w epoce cyfrow ych dyw izji i armii, lotnictw a i m arynarki.

M usimy być świadom i tego, że obecna dekada jak i następne, a może w szystkie dekady 2 1 .wieku będą charakteryzow ały wielkimi niestabilnościam i a m oże naw et chaosem system owym .

D latego też przyszłość e-com m erce m usim y rozw ażać w w arunkach w iel-kiej niepew ności, niestabilności i chaosu system ow ego czy to będzie tylko le-piej, a nie gorzej dla świata.

W arto być w Internecie

M asow a inform atyzacja rozpoczęła się na św iecie i w Polsce dopiero 20.1at temu, gdy lO.letni rozwój krzem ow ych procesów osiągnął zgodnie z ogólnie znanym praw em M oora, że odpow iednią m ocą obliczeniow ą podw aja się co 18 miesięcy, a także gdy rozpoczął działać autonom iczny sektor oprogram o-w ania kom puteroo-w ego, pionierem którego była firm a M icrosoft kieroo-w ana przez jej tw órcę i dyrektora Billy G atsa i rozpoczęła się bardzo szybka ew olucja kom

-puterów osobistych (PC), bez których pow stanie e-com m erce byłoby niem ożli-we.

W praw dzie jedyny, spraw nie działający w Polsce wielki system inform atyczny PESEL rozpoczął być budow any 30.lat temu, dzięki w izjonerstw ie je d -nego z ów czesnych polityków i jest to nadal osiągnięcie unikatowe. M im o wielu prób budow y innych w ielkich system ów inform atycznych w latach 70. a potem 90., następnych wielkich system ów inform atycznych jeszcze w Polsce nie m a-my. Jednakże dzisiaj w Polsce kom puter ma 91 procent małych i średnich przed-siębiorstw . Zakup, co najm niej jednego kom putera planuje w ciągu roku 35 pro-cent przedsiębiorstw . W edług analityków am erykańsko-angielskiej firmy konsultingow ej Polish M arket Review, m ożna oczekiw ać, ze spośród ok. 90 tys. firm zatrudniających od 10 do 250 osób pozostanie zaledw ie 5-6 tys. funkcjo-nujących bez kom putera. Bez kom puterów działających są firm y najm niejsze i m ające z reguły siedziby w niew ielkich m niejszościach. Z internetu korzysta jednak w Polsce zaledw ie 6,07 mil osób, m imo to wzrost liczby internautów jest podobny, jak w św iecie (o 3 punkty proc. rocznie), co pow oduje że lokujem y się wciąż w grupie krajów słabo w ykorzystujących Internet gdyż na św iecie ju ż około 750 m ilionów osób korzystające z Internetu.

(6)

Rys. 3. Nowy Świat Komunikacji.

ŕ.YMK <nn/.ii >n»:

т ш ; ц р ) IM II\ l( /Sł

Liczba sklepów internetow ych w Polsce osiągnęła liczbę 850 dw a lata temu i zm niejsza się do 650 (rys.3). C odziennie według firmy SM G /K R C Poland M e-dia łączy się z Internetem 30,7 procent osób m ających dostęp do Internetu. Z badań w końcu m arca 2003 roku wynika, że najbardziej popularnym serw isem internetow ym w Polsce je st Onet, który odw iedziło przynajm niej raz w ciągu m iesiąca 73,4 proc. badanych. Kolejnymi pod względem popularności serwisam i są: W irtualna Polska (63,9% ), Interna (41,1% ), G adu-gadu (23,2% ). Osoby ko-rzystające z Internetu najczęściej przeglądają strony www, blisko 60% korzysta z poczty elektronicznej, rachunek bankow y obsługuje przez Internet 7,9 % i podobny odsetek dokonuje zakupów przez Internet. A więc ju ż dzisiaj dla w szystkich przedsiębiorstw w Polsce warto być w Internecie. O becność w Inter-necie poszczególnych przedsiębiorstw jest bardzo zróżnicow ana od bardzo tra-dycyjnej do bardzo now oczesnej. O broty największej księgam i internetow ej M erlin osiągnęły obroty 16 mil zł w 2002 roku, co z obrotam i A m azon.com w 2002 roku 3.9 mld USD jest mniej niż malo. Pewne perspektyw y otw ierają się w Polsce przed reklam ą internetow ą, gdyż w tym roku w yczerpał się dopusz-czalny czas na reklamy w telew izjach polskich.

Przyszłość handlu elektronicznego (e-com m erce) należy upatryw ać w roz-woju e-handlu biznesow ego (B 2B ) a więc zw iązane je st z rozw ojem now ocze-snego przem ysłu, który jest z istoty swojej w dużym stopniu zinform atyzow any

(7)

i zglobalizow nany, trudności które przeżyw ają w Polsce w iele sektorów prze-m ysłow ych w typrze-m prze-m otoryzacyjny, haprze-m uje w dużyprze-m stopniu rozwój elektronicz-nego handlu biznesow ego.

W ejście Polski do Unii europejskiej może, choć nie autom atycznie, stw o-rzyć pewien im puls dla rozw oju przem ysłu.

H am ulcem rozw oju elektronicznych usług bankow ych jest to, że najw ięk-sze polskie banki nie posiadają jeszcze now oczesnych zintegrow anych syste-mów inform atycznych, co uniem ożliw ia większy rozwój elektronicznych usług bankow ych, podobna sytuacja występuje w sektora ubezpieczeń.

Rozwój dość znaczny wielkich centrów handlow ych w Polsce, co nadal jest nowością, ham uje z kolei rozwój elektronicznego handlu detalicznego, choć niezrozum iałe są przypadki, że niektóre wielkie sieci handlow e rozw ijają e-handel w sw oich krajach m acierzystych a nie próbują w drażać go choćby próbnie w Polsce.

Przeszkodą rozw oju e-handlu zarów no biznesow ego, jak i detalicznego, jest także fakt opóźnień cyw ilizacyjnych w Polsce gdzie m im o w ielkiego boomu edukacyjnego w zakresie zarządzania i m arketingu, a także inform atyki nie na-stępuje reinżynieria procesów biznesow ych w przem yśle i usługach jak o nie-zbędny etap dalszej inform atyzacji i cyfryzacji gospodarki polskiej.

O graniczony, rozwój e-com m erce w Polsce >v latach przed W ielkim K ryzy-sem D otcom ów uchronił Polską od wielkiej zapaści tego sektora w drugim eta-pie rozw oju e-com m erce na świecie.

O becnie na św iecie wchodzim y w trzeci pokryzysow y etap rozwoju e-com m erce, których charakteryzuje się nie tylko wzrostem obrotów e-handlu w świecie, ale także zw iększaniem się wartości giełdow ych przedsiębiorstw internetow ych.

Now ością, na rynku usług elektronicznych jest U niw ersytet Phoenix, który kształci 140.000 studentów , w tym 60 procent za pom ocą Internetu. G rupa A ppolo właściciel uniw ersytetu jak o pierw sza edukacyjna firm a giełdow a oce-niana jest na 1 mld USD. Jest to na razie jeden przykład w ielkiej skali. C hociaż w iele uniw ersytetów na św iecie kształci studentów na m niejszą skalę, podejm o-wane od wielu lat próby urucham iania w Polsce studiów internetow ych, nie wyszły one poza rozw iązania częściowe. Inny przykład zastosow ania usług e-kształcenia pochodzi z firmy teleinform atycznej Cisco, która w 2002 roku oszczędziła 133 mil. USD przechodząc z kształcenia tradycyjnego specjalistów, na ich kształcenie za pom ocą Internetu.

(8)

Innym przykładem usług internetow ych jest firm a Expedia, bardzo duża firm a turystyczna, która w 2002, w ycofała się z dotychczasow ych 13 procent usług tradycyjnych i przeszła na 100 procentow e usługi internetowe.

W ielkie sukcesy w e-handlu nadal odnosi firm a z branży kom puterow ych Dell. Zaś w ehandlu detalicznym i aukcyjnym obok A m azon.com sukcesy od -nosi sieć handlow a W al-M art i elektroniczna firma aukcyjna eB ay, poprzez któ-rą m ożna naw et kupić w USA sam ochody używane.

W sektorze internetow ych firm m edialnych w yróżniają się firmy Yahoo i Gogle. W śród znanych firm, które nie miały ostatnio sukcesów w handlu elek-tronicznym m ożna w ym ienić takie firmy ja k H aw lett-Packard, Km art, AOL, Tim e W arner. W ielka fuzja firmy A O L z firm ą W arner nie przyniosła spodzie-w anych rezultatóspodzie-w , co nie oznacza, że spodzie-w sektorze e-biznesu nie będą prospodzie-w adzo-ne próby tw orzenia w ielkich struktur bizadzo-nesow ych.

M iędzy teorią a praktyką c-conim erce

Pierw sza teoretyczna m onografia z zakresu gospodarki cyfrow ej, to słynna książka Don T apscotta pod tytułem D igital Economy. Prom ise a n d Peril In the

A ge o f N etw orw ed Intelligence co tłum acz w ydania polskiego - Andrzj Swięch,

po dw u latach od drugiego w ydania z roku 1996, a trzy lata po ukazaniu się pierw szego w ydania tej m onografii przetłum aczył „kreatyw nie" „G ospodarka

cyfrowa. N adzieje i niepokoje Ery Św iadom ości S ystem o w e j”, gdy bardziej

ścisłe (słow nikow e) przetłum aczenie w inno brzmieć: „G ospodarka cyfrowa. Z a

-pow iedzi i niebezpieczeństw o w Erze U sieciow ionej Inteligencji".

Don Tapscott w przedm ow ie wyjaśnia, co rozum ie przez „The A ge o f N

e-tw orked Intelligence" a m ianow icie, że nie je st to po prostu sieć techniczna, czy

sieć inteligentna w sensie technicznym , lecz że chodzi mu o usieciow ienie ludzi przez środki techniczne, w tym ludzkiej inteligencji, wiedzy i tw órczości dla dokonania przełom u w celu osiągnięcia zam ożności i społecznego rozwoju, a nie o erę zm yślnych m aszyn, a więc nie technikę nowej sieci z inteligentnym i agentam i w ew nątrz czyli Sieć Sem antyczną tw orzoną obecnie przez K orporację Internetową.

Don Tapscott nie użył jednak pojęcia „św iadom ości" czy też „świadom ości

system ow ej ".

Don Tapscottow i bardziej chodziło o w ykorzystanie ludzkiej tw órczości w now ym św iecie kom unikacji, co przedstaw ione jest na rys.3, pochodzącym z prac autora niniejszej pracy.

(9)

Znaczne odejście przez tłum acza, od intencji autora m onografii Gospodarka C yfrow a m oże cieszyć mnie ja k o „system ow ca” gdyż kreuje on now ą Erę Św ia-dom ości System ow ej, w której gospodarka cyfrow a będzie podstaw a wszelkiej działalności gospodarczej, a która ma prow adzić do zam ożności i w ysokiego rozw oju społecznego ludzkości, wym aga to jednak jeszcze ogrom nego wysiłku tw órczego ludzkości, napisaniu wielu rozpraw i m onografii naukow ych oraz ogrom nych zmian i przełom ów w św iadom ości ludzi i ludzkości, aby szczytny zam ysł Don T apscotta zrealizow ać (rys. 4), wym aga stw orzenia nowej kultury i wizji zarządzania (rys.5,6,7,8). K onieczność pow stania takiej nowej ery może być koniecznością ew olucyjną w epoce internetow ej, jest to jed n ak era dalszych etapów rozw oju elektronicznego biznesu i handlu, obecnie zaś wchodzim y w trzeci etap rozw oju e-com m erce - etap now ego przyśpieszenia rozw oju tech-nicznego ekonom icznego. Rozwój techniczny, jak ju ż w spom niano poprzednio rozw ija się znacznie lepiej niż rozwój ekonom iczny gospodarki cyfrow ej, także rozwój ilościow y korzystania z Internetu, chociaż w olniejszy niż przew idyw ał Don T apscott (rys.9) jest, jak na razie, niezagrożony, chociaż ju ż niebaw em w ejdziem y w erę dom inacji czynników ekonom iczny, a nie czynników zw iąza-nych z rozw ojem nauki i techniki.

S ieć D z ia ła ln o ść g o s p o d a c z a w s ie c i g lo b a ln ej W s z e c h stro n n e in s ty tu c je Z in te g ro w a n e o rg a n iz a c je W y so k o w y d a jn e z e sp o ły Skuteczne jednostki T e c h n o lo g ia - / r o d ł o p r z e m ia n C e le - z a ło ż o n e e f e k ty z m ia n C h a r a k te r p r z e m ia n y M iijd z y k o rp o ra c y jn c s y ste m y o b lic z e n io w e ^ K o rp o ra c y jn e — s tru k tu ra ln e s y ste m y in fo rm a ty c z n e « A p lik a c je d o w sp ó łp ra c y w r a m a c h i m ię d z y z e sp o ła m i ro b o c z y m i A p lik a c je m u ltim e d ia ln e d o in d y w id u a ln e g o w y k o rz y s ty w a n ia T w o rz e n ie i w zro st z a m o ż n o ś c i. R o zw ó j s p o łe c z n y Predefiniow anie z e w n ę trz n y c h relacji P rz e m ia n a s tru k tu r o r g a n iz a c y jn y c h in s ty tu c ji P r z e d e fm io w a n ie p ro c e s ó w g o s p o d a rc z y c h i te c h n ik p racy W z ro st w y d a jn o ś c i p ra c y i e fe k ty w n o ś c i n au k i

(10)

Działania Wyniki jako

sprzężenie zwrotne

Rys. 5. Strategie oparte o inżynierię wizji i kultury oraz sprzężenie zwrotne.

ra ’E Л ztя -o ~ с га N сл IWK IWK J2E

á

É

Zarządzanie przez ccle Ustanowienie celów ogólnych Osiągnięcie celów ogólnych Czas

(11)

Individual C o llectiv e C o llab o rativ e

D im en sio n D im ension D im ension

Intclectual D im ension Form al D im ension T he H um an C reativ ity P ersp ectiv e T he K now ledge O rganization P erspective T he K now ledge G lo b al/S u b g lo b al S tructures P erspective I he N ew D ecision S upport P erspective

T he New M anagem ent and O rganization C onstructs P erspective T he N ew G lobal Inieatives P erspective

T h e Individual T h e C orporate T he G lobal

Inform al B eh av io r C ulture C iv ilizatio n s

D im ension P erspective P erspective P erspective

Rys. 7. Nowa W ielowym iarowość w Zarządzaniu.

SU tciiiic S trategie M A N A G E M E N T A ND O R G A N IZ A T IO N S Y S T E M S P roactive Kcuctivc

Rys. 8. Nowe relacje w organizacjach i zarządzaniu a bazy na których podejm o-wane są decyzje. IN T E L L E C T U A L V ISIO N A R Y W IS H F U L \ V ISIO N A R Y 4 T H IN K IN G \ \ \ \ B U R E A U C R A T IC \ S O L U T IO N S \ \ O R IE N T E U \ 4 \ P R O C E S O R IE N T E » \ S T R U G G L IN G \ R E SE A R C H IN G \ C REATIVI.NG ОЛТА IN FO R M A TIO N K N O W L Ľ D G Ľ W IS tX )M D e m o n a n d Policy M a k i n i ; Basis

(12)

4 194 304 ООО 2 097 152 ООО I 048 576 ООО 524 2X8 ООО 264 144 ООО 131 072 000 65 536 ООО 32 768 ООО 16 384 ООО 8 192 000 4 096 ООО 2 048 ООО 512 000 256 ООО 128 0(H) 64 ООО 32 ООО 16 000 8 ООО 4 ООО 2 0(H) 1 ООО

Szacunkowa liczba uzytkownikow Internem (1983-2001). Źródło: Don Tapscott Rys. 9. Szacunkowa liczba użytkowników Internetu (1983-2001).

Źródło: Don Tapscott.

Jedyna praw dziw ą korporacją św iatow ą ery świadom ości system ow ej jest powstały 55.lat tem u RAND C orporation zatrudniający dzisiaj 1600 naukow ców z wielu dyscyplin (rys. 10) i rozw ijający się także w Europie. O statnio prow adzone były rozm ow y między Instytutem Badań System ow ych PAN i kierow -nictw a RAND Europe, oddziału RAND C orporation w Unii Europejskiej o w spółpracy w zam iarze tw orzenia zalążków ery św iadom ości system ow ej, także w Polsce, co w ym agać będzie ogrom nych zm ian w funkcjonow aniu pol-skiego społeczeństw a, państw a i gospodarki, co jak wiem y po praw ie 15.letniej ostatniej transform acji system ow o-ustrojow ej nie jest łatwe. A ktyw ne w łączenie się Polski w rozwój Unii Europejskiej może w tym zakresie przynieść wielkie, obustronne korzyści w perspektyw ie nie natychm iastow ej, lecz długoletniej, a więc zarów no usieciow ionej inteligencji ludzkiej i sztucznej, jak i przyszłej erze św iadom ości system ow ej opartej na cyfrow ej gospodarce, cyfrow ym pań-stwie i cyfrow ym społeczeństw ie.

(13)

P olitical scie n ce and in tern atio n al relations

13% Social sciences 6% A rts an d letters P olicy analysis 8% B eh av io ral scien ces 11% P hysical s c ie n c c s -5% L aw and b u sin ess ’ 10% N o d eg ree 1% M ath, ' o p eratio n s research , an d statisics 9% Life sciences 7% E n g in eerin g 8% C o m p u ter ** scie n ces 3% E co n o m ics 13%

Rys. 10. W ykształcenie wyższe według dyscyplin naukowych w RAND Corporation.

Czy ten zam ysł będzie pracą syzyfow ą czy efektyw ną pokaże ju ż niebaw em najbliższa historia Polski, m usim y jednak, jak najszybciej dokonać ogólno-polskiego przełom u w św iadom ości wszystkich Polaków, że bez edukacji i nauki na poziom ie św iatow ym przyszłość Polski jest nie do pozazdroszczenia (rys. 11,12). Jedno jest pew ne, że przed nami są W ielkie W strząsy Rozwojowe, realizacja trzeciego etapu rozwoju e-com m erce w Polsce nie będzie łatw a, choć ostatni gw ałtow ny w zrost w ielkości handlu elektronicznego, jaki miał m iejsce w 2002 roku, roku dużych trudności gospodarczych stw arza pew ną nadzieję. O statnie szacunki przeprow adzone prze firmę Visa International m ów ią o osią-gnięciu w 2002 roku wartości obrotów 150 m ilionów zł. w szeroko rozum ianym handlu elektronicznym (e-com m erce) w Polsce.

(14)

E d u k acy jn a g o spodarka

Z in teg ro w an e szkoły

W ysoko w y d ajn e ze sp o ły naukow e

E fektyw ne je d n o stk i

T e c h n o lo g ia - ź ró d ło p r z e m ia n C e le - za ło ż o n e e fek ty z m ia n

‘S ieć” (T h e N et)

M iedzy in sty tu cjo n aln e system y o b liczen io w e

In stytucjonalne stru k tu ra ln e system y in fo rm aty czn e

A plikacje d la w sp ó łp racy w ram ach i m iedzy zespołam i nau k o w y m i A plikacje m u ltim ed ialn e d o indy w id u aln eg o w y k o rzy sty w an ia

C h a r a k t e r p r z e m ia n y

U czenie się w celu jak n ajlep szeg o fun k cjo n o w an ia w ep o ce w iedzy i intelektu P rzcd efm io w an ie ze w n ętrzn y ch relacji O d m ia n a program ów nauczania P rzcd efin io w an ic planów zajęć i obszarów nau czan ia

W zrost w ydajności i efek ty w n o ści nauki

T ran sfo rm acja sy stem ó w zreo rg an izo w an eg o szk o ln ictw a. Ź ródło: D on T apscott Rys. 11. Transformacja systemów zreorganizowanego szkolnictwa.

Źródło: Don Tapscott.

Edukacja kreatywna

Edukacja progresywna

Edukacja stagnacyjna

•dukacja regresywna

Rys. 12. Nowa Piramida Edukacji dla Polski.

Edukacja ponadw yższa II stopnia

Edukacja ponadwyższa I stopnia Edukacja wyższa

Edukacja średnia

(15)

Ź ród ła

1. K. Ando, The Japanese Information Society. D ata/Kontor 73. Stockholm, 1973.

2. S. Bradley, J. Hausman, R. Nolon, Globalization, Technology and Competition. Harvard Busi-ness School Press, Boston, 1993.

3. E. de. Bono, New Thinking fo r the New Millenium. Penguin Books, 1999 London. 4. Burns. 100 Top Internet Mistakes., The M cGrow-Hill Comapanies, London. 5. M. Castells, The Internet Galaxy Oxford. U. Press 2001.

6 . J. Champy, Х -Engineering tlie Corporation. AOL Com. 2002 New York.

7. S. Davia, В. Davidson, 2020 Vision: Transform Your Business Today to Succeed in

Tomor-row 's Economy. Simon & Schuster, New York, 2001.

8 . E. Dyson, Wersja 2.0. Przepis na życie w epoce cyfrowej. Prószyński i S-ka, W arszawa, 1999. 9. W. Findeisen, (red.), Analiza systemowa Podstawy i metodologia. PWN, W arszawa, 1985.

10. P. Gray, M. Igbara, The Virtual Society. OPMS, 23, 6 . 1996.

11 .J. Gackenbach, (red.). Psychology and Internet. Academic Press, Boston, 1998. 12. B. Gates, Biznes szybki ja k myśl. Warszawa, 1999.

13. T. Goban-Klas, Media i komunikowanie masowe, PWN. Warszawa, 2000.

14. T. G oban-Klas, i P. Sienkiewicz, Społeczeństwo informacyjne: Szanse, zagrożenia, wyzwania. Wyd. Postępu Telekom ., Kraków, 1999.

15. M. Goliński, Globalization o f the world economy (in Polish). Company and Market, 2, 7, 19%. 16. A. Gore, Creating a G overnment that Works Better and Costs Less: Reengineering Through

Information Technology. Plume Books, W ahington, 1993.

17. J. G rodzicki, Edukacja czynnikiem rozwoju gospodarczego. Wyd. A. M arszalek, Toruń, 2000. 18. J. Kacprzyk, Wieloetapowe sterowanie rozmyte. WNT Warszawa, 2001.

19. J. Kacprzyk, and S. Zadrożny, A fu zzy querying interface fo r a w w w - serw er-based relational

DBMS, in: Fuzziness in Database M anagement System, P. Bose, J. Kacprzyk, eds. Physik-

Verlag. Heidelberg, 1997.

20. M. Kaku, Wizja czyli ja k nauka zmieni świat w XXI wieku, Wyd. Prószyński i S-ka. W arszawa, 2000.

21. R. Kulikowski, Analiza systemowa i je j zastosowanie. PWN, Warszawa, 1977.

22. S. Kwiatkowski. J. Sadlak, КС fo r Enterpreneurship throng H igher Education. WSP1Z W arszawa 2003.

23. S. Kwiatkowski, Ch. Stowe., КС fo r IP and IC. WSPIZ W arszawa 2001. 24. K. Mańczak, Badania Systemowe, Wyd. IBS PAN, W arszawa, 2001.

25. MC LEAD, Non - stop creativity and Inovation., The M cGraw-Hill Comp. 2002. Glasgow. 26. G. Probst, S. Raub, Kei Romliardt Managing Knowledge, J. Wiley 2000. London.

27. G. J. McDonald, Science fo r global insight. Vision for the 2 Iе century, I1ASA, Laxenburg, 1998. 28. Recommendations to the European Council. Europe and the global informution society

(B angem ann's Report, 25.05.1994.

29. A. Reinhardt, N. Majidi, the E-Biz Surprise Business Week. May 12, 2003.

(16)

31. R. Spector, Am azon.com .Wyd. Liber W arszawa, 2000.

32. P. Sienkiewicz, Analiza systemowa. Podstawy i zastosowania. Bellona, W arszawa, 1994. 33. A. Straszak, Cybernetyczny aspekt zarządzania, w: Metody cybernetyczne w zarządzani.

Materiały konferencji, W arszawa 22-26 kwietnia 1974. Ossolineum, Wroclaw, 1979,

34. A. Straszak, D ziedziny i przykłady zastosowań analizy systemowej, w: Analiza systemowa - Podstawy i metodologia, W. Findeisen, red. PWN. W arszawa, 1985.

35. A. Straszak, Zarządzanie w przestrzeni cybem etycviej, Firma i Rynek, 7, Szczecin 1998. 36. A. Straszak, The long term development in Poland under the impact o f the new global m

an-agement. infrastructure and technology, w: Modeling and Analyzing Economies in Transition

II, J. W. Owsitiski, red. Interface, Warszawa, 1998.

37. A. Straszak, Analiza systemowa na progu XXI wieku, w: Analiza Systemowa i Zarządzanie, K. M ańczak, red. Wyd. IBS PAN, W arszawa, 1999.

38. A. Straszak, Badania operacyjne i system owe a zarządzanie, w: Badania Systemowe, K. Mańczak, red. IBS PAN, W arszawa, 2001.

39. A. Straszak, The New e-Voting System f o r Scientific Boards Formation in Virtual Knowledge

Organizations fo r New UE Virtual Regions. IBS PAN, W arszawa 2003.

40. A. Straszak, Społeczeństwo Internetowe oparte na Wiedzy - Wielkie Wstrząsy Rozwojowe. Uniwersytet Szczeciński (w druku) 2003.

41. T. Szapiro, i R. Ciem niak, Internet - nowa strategia firm y. Difin, Warszawa, 1999.

42. P. M. Senge, The fifth discipline. The art and practice o f learning organization , Doubleday Publishing, 1990.

43. W. C. Symonds, Colleges in Crises. Business Week., 28 kwietnia 2003.Г, Wyd. Europejskie. 44. D. Tapscott, Digital Economy. M cG raw -H ill, New York, 1995.

45. The 2 / " century economy. Business week, Special issue, TIM E 91997 Special Report. W el-come to the Wired Word. Time, 149, 5, 1998.

46. F. Vogekstein, Mighty Amazon. FORTUNE. May 26, 2003. 47. www.rand.org

48. A. W ierzbicki, Integracja europejska w obliczu ery informacyjnej (postindustrialnej). IriSS Raporty, W arszawa, 1997.

49. E. J. Wilson, Investing the global information future. Futures, 1998.

50. N. W iener, Cybernetyka i społeczeństwo. Wyd. Książka i W iedza W arszawa, I960.

51. L. A. Zadeh, Some reflections on soft computing, granular computing, and their roles in the

conception, design and utilization o f information/intelligent systems. Soft-Computing, 2, 1998.

52. Г. Zasępy, Internet -fe n o m e n społeczeństwa informacyjnego. Wyd. Św. Paweł, Częstochowa, 2001.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Edmund Mitrus,Andrzej Hunicz,Mariusz.. Matyaszewski,Łukasz Rejniewicz

Jednakże w niniejszym opracowaniu pod uwagę wzięto także stolice dekanalne, czyli Wolin, Kamień Pomorski i Trzebiatów oraz dodatkowo Gryfice (dwie parafie NSPJ i Wniebowzięcia

Summary: The purpose of this article is to present the most essential aspects of minimal wage institution functioning in the current international law, as well as to conduct an

W artykule podejmuję próbę udzielenia odpowiedzi na pytania: czy, a jeśli tak, to w jakim stopniu uczniowie ufają nauczycielom i jak to się ma do zaufania wobec innych ludzi

The analysis of the volume and structure of tourist accommodation base in Lower Silesia has been based on statistical data derived from publications of the Central Statistical

Do 2003 roku placówki pocztowe PP obejmowały urzędy pocztowe, oddziały urzędów pocztowych, agencje pocztowe, pośrednictwa (zlokalizowane na terenie zakładu pracy lub innej

„Gwiazda Polski&#34; próba pierwszego polskiego lotu