Janusz Ostoja-Zagórski,Jan
Strzałko,Bolesław Nowaczyk
Sobiejuchy, gm. Żnin, woj. bydgoskie.
Stanowiska 2 i 3
Informator Archeologiczny : badania 12, 97-99
97
Na południowym skłonie w zniesienia opadającego ku rz e c e b ciek lec, na te re n ie Zakładów Wod. K^n. w P roszow icach, odkryto pod czas p rac przem ysłow ych zbiorowy grób kultury łużyckiej.
J a k wynika z in fo rm acji odkrywców, w niew ielkiej k o listej j a m ie o śre d n ic y około 150 cm , się g a jąc e j poziomu 70 cm , znajdowały s ię porozrzucane kości ludzkie 4 osobników i kilka naczyń. S p o s trz e ż e nia te zostały potwierdzone w c z asie e k sp lo ra cji riiez niszczonej c z ę śc i jam y , w k tórej natrafiono na pocięte i ro zrzu co n e k o ści długie. Grób ten znajdował s ię w sąsiedztw ie niew ielkich jam kultury łużyckiej. Spośród częściow o odsłoniętych 13 obiektów na w yróżnienie zasługuje duża ziem ianka o śred n icy około 4 m , o nierównym dnie sięgającym do głębokości ponad 2 m . Z aw ierała ona liczne fragm enty naczyń, kości z w ie rz ę ce , węgle drzew ne o ra z dużą ilo ść polepy ro zrzu czo n ej po ca łym obiekcie i skupionej szczególnie p rzy dnie. Na podstawie m a te ria łu
zabytkowego osadę m ożna datować na końcowe o k re sy epoki b rąz u 1 o k re s halsztack i.
M ateriały złożono w Muzeum Archeologicznym w Krakowie. Badania zakończono.
PRZEMYŚL, p a trz
uL R y cersk a w czesne średniow iecze
RYBA KI, gm . M iastkowo p a trz
woj, łom żyńskie o k re sy brązu Stanowisko 1
SAMOSTRZAŁÓW, gm. Kije p a trz
woj. kieleckie o k res wpływów rzy m sk ic h
SOBIEJUCHY, gm. Żnin woj. bydgoskie
Stanowiska 2 13
P o lsk a A kadem ia Nauk Instytut Ш в to r 11 Kultury M aterialn ej; Sekcja Paleodem o g rafii Kom ite tu Nauk, D em ograficznych Badania prow adzili: d r Ja n u sz O sto ja -Z a g ó rsk i /IHKM PAN - P o zn ań / i doc. d r habiJLJ&n Strzałko /UAM - P oznań/ p rzy w spółudziale dr. B olesław a Nowaczyka /UAM - P o z n a ń / i a tu · dentów -m agietrantów K atedry A rcheologu UAM w Poznaniu i Zakładu Antropologii UAM. F in a n sowały: Instytut H isto rii Kultury M aterialn ej PAN,
98
Kom itet Antropologiczny PAN i Wojewódzki Kon se rw a to r Zabytków w Bydgoszczy,
sezon badań. C m entarzysko k ultury łużyckiej o k resu halsztack iego .
Stanowisko 2
Kontynuowano p rac e wykopaliskowe prowadzone na tym obiekcie od 1973 r . Przebadano o b sz a r o pow ierzchni 1.150 m ^ odkryw ając i ek sp lo r u ją c 35 grobów w yłącznie ciałopalnych. Groby odkryte / n r 428-462/ były przew ażnie pochówkami jedno popielnicowym i i jedynie w trz e c h zesp ołach znaleziono po 3 popielnice. Ilość naczyń przystaw nych w ahała s ię n ato m iast od 19 /g ró b n r 465/ do 1, W yposażenie grobów poza ce ra m ik ą stanow iły następujące zabytki wydzielone: szpile żelazn e, szp ile b rązo w e, p rzy b o ry toaletow e /sz c z y p ce ż e la z n e /, zaw ieszki brązow e, drobne ułam ki b rą z u , p acio rk i szklane, szpule gliniane i tzw . k a d z ie l nice, Prow adzone rów nolegle badania antropologiczne potw ierdziły w cześn iejsze przy p u szczen ia na tem a t sy stem aty cznie p o g arszających s ię warunków naturalnych wpływających n iekorzystnie na prawidłowy rozw ój biologiczny badanej populacji. W tra k c ie badań identyfikacyjnych ustalono podstawowe p a ra m e try dem ograficzne /w iek i p łe ć / dla 24 po chówków. Na podkreślenie zasługuje wysoki udział pochówków m ałych d zieci /12 pochówków/ i osobników, k tórzy nie w kroczyli je s z c z e w tzw , w iek reprodukcyjny /do 18 l a t / - 5 pochówków. P o d k re ślić rów nież n a leży wysoki wskaźnik ś m ie rte ln o śc i około porodowej kobiet.
Zakończono badania na stanow isku 2, Na podstawie wyników na szych p rac jak i w cześniejszych badań Z. Bukowskiego / la ta 1964 i 1966/ - ustalono o stateczn ie z a się g cm en tarzy sk a. Usytuowane było one na terasow atym w zniesieniu /obecnie na skutek system aty czn ie prow adzo nych p rac polo wy ch zupełnie nie/czy teln y m / na kraw ędzi II te r a s y w yso czyzny i ciągnęło s ię pasem o sz ero k o śc i 60-65 m wzdług o si północ- południe, W tra k c ie prowadzonych badań odkryto i wyeksplorow ano 562 zespoły grobowe. B io rąc pod uwagę stopień nasycenia grobów w ram a ch poszczególnych grobów /2 5 grobów na 1 a r / p rzy ją ć m ożem y, iż w n ie dostępnej obecnie /z uwagi na zabudowę/ c z ęśc i cm e n tarz y sk a znajduje s ię nie w ięcej jak 100 grobów. W sum ie cm entarzysko w Sobie juchach /stano w isk o 2 / m iało nie w ięcej jak 700-750 grobów. Na podstaw ie w stęp nej analizy m ateriałó w zabytkowych p rzy ją ć m ożem y, iż funkcjonowało ono na p rzeło m ie HaC/HaD i było chronologicznie powiązane z m ło dszą fazą rozwojową grodu w Sobiejuchach /stanow isko 1 /,
Stanowisko 3
Podjęto także wstępne p race wykopaliskowe na drugim cm entarzysk u c ia łopalnym wiążącym s ię , jak m ożem y sąd zić na podstawie analizy m a te r ia łów zabytkowych z przypadkowo odkrytego grobu, ze s ta r s z ą fazą grodu w Sobiejuchach. O graniczono s ię do w ytyczenia wykopu i u su n ię c ia drzew z pow ierzchni 2 arów .
99
W b. r , prowadzono rów nież d alsze badania sp e cja listy c z n e , I tak d r Bolesław Nowaczyk z Zakładu Geom orfologii Instytutu G eografii UAM wykonał badania geom orfologiczne w o b ręb ie rynny J e z io r Żniń- skich opracow ując m apę geom orfologiczną całego m ikroregio nu .
Badania będą kontynuowane. STROBIN, gm . Konopnica woj. sierad zk ie Stanowisko 2 Muzeum A rcheologiczne i E tnograficzne w Łodzi
Badania prow adził m g r Zdzisław R aszew ski, Finansow ał je WKZ w S ierad zu. Szósty sezon badań. Osada obronna kultury łużyckiej z o k resu halsztackiego D i z w czesnego o k resu la te ń sk ie go /550-300 p . n . e . / .
Badania były kontynuacją p ra c wykopaliskowych prowadzonych w latacH 1965 i 1974-1977.
Stanowisko położone je s t na północnym sk ra ju w si Strobln w odległości 30 m na zachód od drogi Konopnica-Osjaków. Badania obję ły o b sz a r 1 050 m ^, ustyuowany w zachodniej c z ę ś c i osady. O dkryto d alszy ciąg um ocnień obronnych o konstrukcji skrzyniow ej. Wy pełnie ko wału zaw ierało fragm enty bierw ion, duże ilo ś c i przep alon ej gliny i węgla drzewnego o ra z ułam ki naczyń typowych dla gó r no 61 ąs ko -m ało polskiej grupy kultury łużyckiej /podgrupy kępińskiej/*
W zachodniej c z ęśc i osady, w odległości 20 m od wewnętrznego lic a wału, odkryto ślady dwóch chat. Chata n r 4 o w ym iarach 8, 3x3,8 z paleniskiem w ce n traln e j c z ę śc i, zaw ierała w swym w nętrzu nóż brązow y, p rz ę ślik gliniany, frag m en ty żelaznego żużla o ra z ułam ki kilkudziesięciu naczyń. C h ara n r 5 była nieco m n ie jsz a / 6 , 5x3, 5 m /, W jej w nętrzu odkryto także palenisko usytuowane c e n tra ln ie , inw entarz składał s ię wyłącznie z fragm entów rozbitych naczyń. Na obrzeżu obydwóch chat stw ierdzono ślady po dołkach słupowych. W arstw a kultu row a w/w obiektów m ieszkalnych się g a ła do głębokości 170 cm.
C eram ik a odkryta w osyplsku wału i we w nętrzu obiektów m ie s z kalnych pozwala datować osad ę na o k res h a lsz tac k i D i'n a w czesny o k re s lateński. STRONNO, gm. Dobrcz woj. bydgoskie Stanowisko 1 Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy
