W. A. Daszewski,Z. Sztetyłło,B.
Lichocka,J. Młynarczyk,S.
Medeksza,Z. Doliński
Nea (Kato) Paphos
Informator Archeologiczny : badania 17, 247-248
• 247 -o j r _ 5 J 1 MU / U I O / PAPHOS S t a o j a I r o h e o l o g l l ś r ó d z ls n n c ro o re k le J UW a Hal re* B a d a n ia p r o w a d z iła e k ip a pod к l e r o m l o t * · · d o o .d r h a b , W ik to ra A .O e e ii wok l e g o , z u d z ia łe m p r o f . d r h e b . Z o f i i S e t e t y ł ł o / a r o h e o l o g - e p l g r a f l k / , d r B a rb a ry L le h o o k le j / n a n i « « t y k / , d r J o l a n t y M ły n a rczy k / a r c h e n i o g -n e ram ol o g / . d r S t a n i s ł a w a M edekssy / a r c h i t e k t / 1 Z b ig n ie w a D o li dek le go / f o t o g r a f / .
0* tem n an t a k am p an ia w y k o p alisk o w a / 1 9 .0 9 - 3 1.10.1 9S3 г . / Walon te n a - p a ł a c r z y n e k l.
F ra o e kon cen t row ały a l ę w r e j o n i e H a lo n ta n a , t j . n a p o i udn 1o10- z aohodn l a o d o in k u m i a s t a . O łów iy* za d a n ie m b y ło o d a ł o o l ę c t e d a l s z y oh p a r t u rzy m sk ieg o p o ło o u - r e z y d s n a j l , w ary f I k a n je p r z e b i e g u B lin w o k r e a l e he H a n l a tycznym i rzy m sk im , z b a d a n ie o h a r a k t e r u w o z a d n le js z y j zabudowy a a l s g e j ą o e j pod p a ła o e m o r a z w Je g o n a j b l i ż s z y m o t o c z e n iu . H tym o a l u otw o rzo n o k i l k a n a i o l e wykop dw. K o n c e n tro w a ły sLę now w i k r z y d i e p d łn o en y m . K ilk o sondaży wykonano w o b r ą b ie s k r z y d e ł z a c h o d n ie g o , p o łu d n io w e g o i w eo h o d n leg o . P s i a d t o r o z s z e r z o n o wykon w s ą s i e d z t w i e w sohodnloj ,'a sa d y p c ł e c u , w p o b i l l u bramy g łó w n e j, w zd łu ż b ie g n ą c e ] tam p ó żn n rz y m sk le j u l l o y .
B a d a n ia e k r z y d ł a p ó łn o c n e g o p o z e o i i ł y n a n ie m a l z q p o tn d o d s ł o n i e o i t z e s p o łu p o n la s z o s a d z a lą s a n y c h в m agazynowaniem 1 u ż y w a ln o d u lą d u ży ch i l o i o i wody. F o m ls s ż o s e n la t e zgrigicw ane b y ły w t r z e o h c l ą go oh usy tu o w an y ch r d m o l e g l e do d z Łe d z id c e p a ła c o w e g o . O l ą g z e w n ę trz n y i Środkowy z a - o lw r a ły l n s t a l w o j a wodna w p o a ta o L c y s t e r n , b asen dw, n ie k ie d y w odoodpornych p o s a d z e k , a ta k ż e k a n a ły do lekowe o d p ro w a d z a ją c a wodę n a z e m ą t r z budynku do k o l e k t o r a z b io r c z e g o .
W y kopalisko u j s w n l ł y , że o a ły te n r e jo n z w ią z a n y b y ł z używa ln odo i ą wody J a sz o z e w ep o ce p o p r z e d z a ją c e J p o w s ta n ie p a ł a c u , t j . w c z a s a c h h e l l e n i s t y c z n y c h . Z o k r e s u te g o r e n bo w wie s i ę o z ą d ó k a n a łd w , o sa d n ik d w , k t d r o Ś w iad czą m . i n , , Że c y s t e r n y e k s p lc fl tow sne w epooe pd źn o rzy u iżk le] s ą p o c h o d z e n ia h e l l e n 1 a ty o z n e g o ,
B a d a n ia m a ją c e n a c a l u w e r y f ik a c ją p r z e b i e g u u l i c prow adzone w o b r ą b ie z e s p o ł u p a łao o w eg o p o z w o liły n a uchw ycenie z a r y s u p i ę c i u u l i c . Trzy z n i c h u k le rtn k o w a n a b yły za s e c h c d u n a z a o h d d ,
a dw ie z p ó łn o c y n a p o ł u d n i e , U lic e t e , o s z s r o k o d c l od 3,30 do 4 , 5 u , k r z y ż u ją c a l ą pod k ątem p ro a ty m o d c i n a j ą in s o l e o o z le m te c y J o y c h w ym iarach 35 1 ПО e . W s z y stk ie p rz e b a d a n e u l i c a w r o l a o j i w sohód-zaohćd o r a z Je d n a p d łn o o n o -p o łu d n io w a w yposażone były w k a n a ły - k o le k to r y tz n ie s so z c n e n e
d re d k u , w zd łu ż o s i . S tw ie r d z e n ie i s t n i e n i a r e g u l a m ego u k ła d u u l i c p o tw ie r d z a w czednlejzw * h ip o t e z y , i ż Нее F a p h o s z a ło ż o n e z o s t a ł o n a p l a n i e o k tc g o o a ln y m /" h ip p o d a m e Jakim*4/ · F la n m i a s t a wyka z u j e je d n a k pewną a n o m a lią , a m ia n o w ic ie n i e c o odm ienne u k ie ru n k o w a n ie u l l o w o z ą d c i z w o h o d o le j 1 w o z ą d o l w a o h o d o in j, k t d r e Ja k b y tw o rz ą dw ie d z i e l n i c e . U kład u l i o w sa e n d n lo z y o h я wy o h z a ł o ł e - n i e c h p r z e t r w a ł d c czuaów późno rz y m s k ic h , Je k k o lw ie k n i e k t ó r e wo ze on e u llo e z n a t a ł y zabudow ane, n a to m ia s t p o w s ta ły nowa a r t e r i e , o tym aamym u k ie rm k o w a n ltn
B e z p o d ro d n io n a wschód od p a ł a c u , p o d r u g i e ] s t r u c l e b le g n ą o n ] t u p ó ź n o rz y m e k le J u l i c y , o d s ł o n i ę t y z o s t a ł f r a g n e n t In n e ] b u d o w li. O d k ry te z o s t a ł y t r z y p o m ie s z c z a n ie , w s z y s tk ie z e w ie r e J ą o e p o s e d z k i doz a lk owe i w s z y s tk ie dekorow ana m alo w id łam i do le n n y m i, k tó r y c h d la d y zachow ały s i ę n e d o ln y o h p a r t i a c h ty n k u .
H e jw ię k e z a z s a l o w ym iarach 9 z 7 » p o s i a d a ł a p o s a d z k ą , k t ó r a w b o g a te ] g e o m e try c z n e ) ram io U kazuje p l ą ó w le lk lo h obrazów / o z t e r y z n i c h o wym. 2 z 1 ,4 0 m, Ja d en 4 z 1 ,4 0 m / f i g u r a l n y c h p r z e d e t a w la ją o y Oh в ceny m i t o l o g i c z n i . O brazy t e Ułożono w t r z e c h poziom ych r z ą d a c h 2 - 1 - 2 p r z e d s t a w i a j ą « o d d a n ie m łodego D io n iz o s a n e wychowanie n l e i d , «Ledę z ła b ę d z ie m * , " k o n k u rs p l ą k - n o i o l pom iędzy K e s a /o p e ą a n e r a i d e i " , " k o n k u rs muzyozny pom iędzy A ppllnew 1 M i r s j a ta e m · , " I r l i m f D io n iz o s a 1’.
M o z a ik i t a pod względem a r ty s ty c z n y m re p r e s e n t u ją n a jw y ż sz y p o zio m . SwoÉodo 1 p e n o ld ry s u n k u , z s a to s o w a n le sk ró tó w p e rs p e k ty w ic z n y o h , c ie n io w a n ia , n ie z w y k łe bogeotwo k o l o r y s t y k i o r a z do skon t ł a ta o b n i k e / t e ą e e r y od 2 do 3 mm / s t e w l a j t Jo wdród n o jw ię k s z y o h ' o a lą g o lę d s z t u k i p ó źn eg o u ty k u . K o o a a rw a o jz i p r z y s z ł a e k s p o z y c ja m o zaik dokonywane J e s t n a k o a z t D e p a rta m e n tu 9 t a r o t y to o d c l U ypru. F a w llo n , k t ó r y ma z o a ta d w m nieelocy n a d ty n H e p o łe m , p ro je k to w a n y J e s t p r z a z a r c h i t e k t · m i s j i , d r . S t s n l s ł s w z WadskBBt· Mnz elktwo tym t o s t r z y s z y ły d ro b n a z n a l a z i a k a o s r a m l k l , n o n e t , lem pek o liw n y c h .
Ii «
-D o k iw e n te o Ja w y k o p a lis k 1 z n a l a z l a k przechow yw ana j e e t * P ra c o w n i -D o k u m e n ta c ji Z a k ła d u A r c h e o lo g ii
3fAliL»uiJiBOTikli) FUI·
W ο ζ ς ό ο ΐ p a ła c o w e j o d k r y ta d uly zew pół oe r u i k l p d ń n o h e lle n iw ty c z s e ] 1 w czeo n o rzy u n k i* 3 . lia l e t a t n y o b 1 o le k sw y e h odkryó b ie ż ą c e g o se z o n u n a l a ł y ró w n ie ż z a l i c z y ć o d sio n L ą c la pod budynkiem p w łaou s t u d n i w y k u ta) « opoce s k a l n a ) . W p o b l i ż u n i a ] z n a l e z i o n a z o s t a ł y d a a k rz e m ie n n e o s t r z a , Ś w ia d c z ą c e ,Ι Ζ p ó łw y s e p , n a którym pod k o n ie o IV a . p . n . e . z o s t a ł o z a ło ż o n e n l a i t o Nas P a p h o s , b y ł , j a d l l n i e z a m ie s z k a ły , t o n a w ied zo n y p r z e z l u d z i od a p a k b a r d z i e ] od l o g i y o n .
t t . l Я
MXHSHiT ABU W i k Państwowe Z b io ry S z t u k i E g ip s k ie ] /p d ln o im o -w a o h o d n ta D e l t a / w Monachium aa w sp ó łp ra c y z F o la k ą 3 t a o J ą
A r c h e o l o g i i έ rd d z ie m c o m o rsk lo J UW a K o l n a 1 Muzeum A rc h eo lo g iczn y m « P o z n a n ie B a d a n ia p r o w a d z ił p r o f . d r D i e t r i c h W ild in g z PZSzZ w K o a a o h ii® , p ra c a m i taranow ym i k ie r o w a ł d o o . d r h a b . La oh Krzy ła n i s k z K IP . P in an ao wały PZSzE w W oaaohltm . P i ą t y se zo n b ad ad . kok rop Ola : z o k r e s u p ro d y n a sty o z n o g o 1 rz y m sk ie g o o ra z o sa d a z o k r e s u rz y m sk ie g o .
Wp r a c a c h e k s p e d y o jl « z l a ł o u d z i a ł t r z e c h u o z a a tn lk d w z P o l a k i . H a d a l e k s p lo ro w a n o n e k r o p o la z o k r e s u p r a d y n a e ty o ż n a g o 1 rzymsk l a g o , p o sz u k iw a n o t a l osady p re d y n aa ty c z n a ] ,
■a n e k r o p o l i z o k r e s u p rą d y п а е ty c z n e g o o d k ry to d a ls z o 55 grobdw . Wśród n l o h z n a l a z ł y s i c pochów ki o n a jb o g a ts z y m , ja k d o tą d , w y p o s a ż e n ia n o tym c m e n ta rz y s k u . I ty re ś n ie k o n c e n t r u j ą a l ą aus w c e n t r a î n e ] p a r t i i p a g ó r k a - s ta n o w is k a , p o d o z a a gdy g ro b y o w y p o s a ż e n iu u b o g i* k n e o a n t r u j ą a l ą u ja g o p o d n ó ż a . Zachow ane formy r y t u a ł u po g rzeb o w eg o 1 typy w y p o sa ż e n ia grobowego są podobne d o form o d k ry ty c h w to k u p o p r z e d n ic h k a ig p e u ii. We3b o g a to z * pochów ki z a w ie r a ły p o к i l k a d z Ł o s i ą t n a c z y ń k a -m ionnyoh i o e ra -m lo z n y o h , n a c z y n ia 1 n a r z ą d z i e m ie d z ia n e , ozdoby a l a p i s l a z u l i , a m e ty s tu 1 k a r n e o l t o ra z p r z y b o ry to a le to w a / * · I n , p a l e t y / . T o ra y w y p o sażan ia grobow ego 1 p ie r w s z a s e r i a d a t n d l o w ą g - low yoh w ydają s l ą d a t owad t o amant a iz y a k o n a o k r e a o k . 3300-2900 p . n . a . , a wląo n a a o h y łe k o k re s u p re d y n a s ty c z n a go 1 p o c z ą t k i czasów wozaanodyn « s ty c z n y c h .
Ha n e k r o p o l i z o k r e s u rz y m sk ie g o o d k r y to d a ls z y c h 217 grobów . Ó haiuk to r y z u ją a i ą ona oeohaa r y t u a ł u p o g rzeb o w eg o podobnym i do poohówków z p o p r z e d n ic h kompan 11 badawczy o h . W s p o r a d y c z n ie wya- tąp n jąo y m i ubogim w y p o s a ż a n iu grobowym z n a l a z ł y s i ą n . Ld* m o n e ty , datow ana n a I I - I V s t u l e c i e n . a .
P o s z u k iw a n ia o sa d y p re d y h a a ty c z n a ] pro w ad zan o p r z y pomocy so n d a ży 1 w ie r c e ń . Ha kom l e - o sa d z i e a o k ro a u rz y m sk ie g o z a ło ż o n o dwa wykopy sondażow e, w k tó r y c h Je d n ak n l o n a t r a f i o n o n a p o z o s t a - l o d c i o o h r o o c lo g l i p re d y n aa t y c z n e j . W Jednym z wykopów o d k r y to p r a s ą do w y tla o z a n la w ina z o k r e s u rz y m sk ie g o , Także w p r o f i l u k i l k u d z l e i i ą c l u w ie r c e ń , wykonanych i w id r e n s lą g a j ą o y n g łą b o k o śo l 0 ,3 5 m, n i a zerw J e a tro w a n o - j a k d o tą d - p o z o s t a ł o ś c i osady p re d y n a s ty c z n a 3» W to k u w ie r c e ń uzyakaz n a t o m i a s t ważno I n f o r m a c ja o hodowle g s o l o g i a z n a j l o k a l n e j g e z i r y - ogromnego p a g ó rk a żw irow ego p o c h o d z e n ie a l u w l a l n e g o , n a k tórym k o n o a n tro w a ło a i ą o sa d n lo tw o p redy n a s ty c z n a i s t a r o ż y t n a .
TELL· A TUI В P o ls k a S t a c j a A r c h e o l o g i i Ś ró d ziarno owo n i Kom S i d l J o u e s a f o K a irz e
P ra c e b y ły prow adzona p r z e z a k a p a d y o ją , w k t ó r a ] s k ła d w c h o d z i l i : d r B arbw ra iîu e îc iy q 'a r o h a o lo g a g l p t o l o g / - k i a . ró w n ik w y k o p a lis k , d r A le k s a n d ra K rzyżanow ska / a r c h e o l o g n u m iz m a ty k /, m gr Tomasz G ó re c k i / a r c h e o l o g a h r c e io lJ a d S k l mgr I z a b e l l a H ed ek sza / a r c h i t e k t / , Z b ig n ie w D o l i ń s k i / f o t g r a f / . S t r o n ą k o p ty la k ą r e p re z e n to w a ł p r o f , d r P a h o r Labl D e p a rta m e n t S t a r o ty t n o ś o l był re p r e s s n t cwany p r z e z i n a p e l t o r s Mohammada H a g lb a AJda j o u r n a i . S s ó z ty we zo o w ykopał l l
