PODSUMOWANIE
Odkryty przez autorów w kopalni £a¿any II minera³ zidentyfikowano na podstawie przeprowadzonych badañ jako spinel w³aœciwy (MgAl2O4). Minera³ ten pochodzi z marmurów tworz¹cych wk³adkê w hornfelsach, reprezen-tuj¹cych os³onê granitoidowego masywu Strzegom–Sobót-ka. Nie da siê jednoznacznie okreœliæ Ÿród³a Al dla powsta-nia spinelu w³aœciwego w skale wêglanowej. Obecnoœæ w hornfelsach sk³adników bogatych w ten pierwiastek (andaluzyt, sillimanit i korund) sugeruje, ¿e to protolit tych ska³ móg³ byæ zasadniczym Ÿród³em Al. Niewykluczone jednak, ¿e przynajmniej czêœæ tego pierwiastka pochodzi³a równie¿ z samej intruzji granitoidowej, bêd¹cej przyczyn¹ termicznego metamorfizmu protolitu marmurów.
Przedstawione dane maj¹ charakter wstêpny. Autorzy kontynuuj¹ badania spinelu i wspó³wystêpuj¹cych z nim w paragenezie minera³ów przy wykorzystaniu innych me-tod analitycznych.
Udokumentowanie przez autorów spinelu w³aœciwego w £a¿anach podnosi naukow¹ i dydaktyczn¹ rangê tej kopalni. Nie uchodzi³a ona dot¹d za miejsce szczególnie zasobne w ciekawe okazy mineralogiczne, w przeciwieñ-stwie do wiêkszoœci pobliskich kopalñ granitów z okolic Strzegomia, s³yn¹cych z bogactwa mineralizacji pegmaty-towej i hydrotermalnej. Odkrycie to jest tym ciekawsze, ¿e – nietypowo dla obszaru masywu Strzegom–Sobótka – nie dotyczy pegmatytów, lecz metamorficznych ska³ os³ony intruzji granitoidowej. Tym samym kopalnia £a¿any II ma wiêc szansê staæ siê kolejnym wa¿nym krajowym stanowi-skiem mineralogicznym.
Dziêkujemy firmie Lapis Sp. z o.o. – w³aœcicielowi Kopalni £a¿any II – za mo¿liwoœæ pozyskania próbek ska³ i minera³ów. W szczególnoœci zaœ dziêkujemy Pani Katarzynie Galus-Pawlik za poœwiêcony czas oraz za wszelkie cenne i niezbêdne do napi-sania powy¿szego artyku³u informacje. Dziêkujemy równie¿ Recenzentowi za niezwykle cenne i konstruktywne uwagi, spostrze¿enia i wskazówki.
LITERATURA
BOLEWSKI A., MANECKI A. 1993 – Mineralogia szczegó³owa. Polska Agencja Ekologiczna. Wydawnictwo PAE, Warszawa: 134–135. MAJEROWICZ A. 1966 – Granitoidy z £a¿an ko³o ¯arowa i fragmenty ich os³ony. Arch. Miner., 26 (1–2): 339–375.
MAJEROWICZ A. 1972 – Masyw granitowy Strzegom–Sobótka. Geol. Sud., 6: 7–96.
MAJEROWICZ A., MIERZEJEWSKI M. 1995 – Petrologia, pozycja tektoniczna i geotektoniczna masywu granitowego Strzegom–Sobótka. [W:] Przewodnik LXVI Zjazdu PTG: 59–84.
PUZIEWICZ J. 1990 – Masyw granitowy Strzegom–Sobótka. Aktualny stan badañ. Arch. Miner., 45 (2): 135–154.
TURNIAK K., MAZUR S., DOMAÑSKA-SIUDA J., SZUSZKIEWICZ A. 2014 – SHRIMP U-Pb zircon dating for granitoids from the Strzegom– Sobótka Massif, SW Poland: Constraints on the initial time of Per-mo-Mesozoic lithosphere thinning beneath Central Europe. Lithos, 208–209: 415–429.
¯ABA J. 2014 – Ilustrowana encyklopedia ska³ i minera³ów. Videograf SA, Chorzów: 418–419.
Praca wp³ynê³a do redakcji 18.03.2019 r. Akceptowano do druku 17.05.2019 r.
827
