Zbigniew Czarnuch
Projekt niemiecko-polskiej historii
Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny nr 1, 76-78
76
Zbigniew Czarnuch
KOMUNIKATY
PROJEKT NIEM IECKO-POLSKIEJ HISTORII
W lutym 1991 roku w kręgu ludzi związanych z organizacją „B randenburgischen K ulturbundes e.V .”, działającą we F rankfur cie nad Odrą, zaw iązała się grupa zainteresow ana niemiecko-pol- skim zbliżeniem poprzez kultywowanie działalności poznawczej w dziedzinie historii obu narodów. G rupa określiła się jak o „P ro jek t deutsch-polnische G eschichte” . Kierownikiem grupy został W illi Przybylski, znany gorzow skim ludziom kultury jak o w ielo letni rzecznik zbliżenia naszych narodów. Jest dyplom owanym nauczycielem historii.
Za naczelne zadanie „Projektu” uznano dążność do wzajemnego poznania specyficznych cech narodowej mentalności i odrębności kulturow ej, jak o gw aranta pełniejszego wzajemnego zrozumienia. Cel ten członkow ie „P ro jek tu ” zam ierzają osiągnąć poprzez organizację wykładów , seminariów, zwiedzanie wystaw i naukowe wycieczki.
W com iesięcznych spotkaniach „Projektu” w latach 1991-1992 udział brali, poza członkam i stow arzyszenia, wykładowcy u n i w ersyteccy z Polski i N iem iec, pracow nicy muzeów i archiwów, zarówno jak o prelegenci ja k i uczestnicy zajęć.
W roku 1991 „P rojekt” zorganizow ał następujące w ycieczki historyczno-krajoznaw cze: do Słubic, do Kunowie, do Kostrzyna, Słońska i do Szczecina. Podczas sesji naukowych podjęto zagad nienia: „Pierw sza konstytucja polska z roku 1791” ; „A ktualne problemy i spory wokół konstytucji Landu Brandenburgii”. Z okazji przeniesienia zwłok Fryderyka II do Poczdamu zorganizowano sesję pośw ięconą polityce tego króla.
W B ibliotece M iejskiej w Słubicach zorganizowano polsko- niemieckie spotkanie, na którym obecny był autor książki o „Solidar ności”, wydanej w Niemczech. Po wystąpieniu autora analizow ano
Projekt niemiecko-polskiej historii 77 rolę „S olidarności” w przem ianach dokonywanych w Polsce. Pod czas pobytu w Szczecinie wysłuchano odczytu na tem at w ybit nych osobistości N iem iec i Polski, które położyły szczególne zasługi w zbliżeniu obu narodów. Rok 1991 zamknięto towarzyskim spotkaniem w restau racji, podczas którego w ysłuchano prelekcji ze slajdam i o polskich obyczajach ludow ych i specyfice polskiej kuchni. D egustow ano przygotow ane z tej okazji specjały kuchni narodowej Polaków .
W roku następnym „Projekt” przystąpił do pracy wyjazdową sesją, jak a m iała m iejsce w gorzow skim „Spichlerzu” . W obec ności także i polskich historyków z Gorzowa wysłuchano prelekcji o kolonizacji na praw ie czynszowym na ziem iach polskich oraz kolonizacji nadwarciańskich błot po ich osuszeniu w XVIII wieku.
Kolejne spo tk anie wyjazdowe z działaczam i innych obszarów miało m iejsce w Schwedt, gdzie spotkali się rzecznicy pojedna nia z Polską z teg o m iasta oraz z Poczdam u i Frankfurtu. Pod czas sesji we F ran k fu rcie poddano analizie negatyw ne aspekty „zarządzonej p rz y ja źn i”, praktykowanej w latach Niem ieckiej Re publiki D em okratycznej i Polski Ludowej.
Podczas sesji naukow ych wysłuchano wykładów na następujące tematy: „R ola F ran k fu rtu w R epublice W eim arskiej; „Reform y S teina-H ardenberga i ich wpływ na liberalizację życia społecz nego i p o lity czn eg o na Pomorzu G dańskim ” ; „Za naszą i waszą wolność - fala w ielkiej sym patii dla Polaków okazywanej w Niem czech w d o b ie pow stania listopadow ego” ; „Rola Kościoła K atolickiego w życiu narodu polskiego” ; „Znaczenie U niw ersy tetu we F ran k fu rcie w kształceniu m łodzieży Europy W schod niej” oraz „R o la układów wersalskiego, jałtań sk ieg o i poczdam skiego ja k o czy n n ik ó w utrudniających przezw yciężanie w za jem nych u p rz e d z e ń ” .
W roku 1992 zorganizow ano w ycieczki: szlakiem kolonizacji fryderycjańskiej nad W artą i Notecią ze zw iedzaniem muzeum w D rezdenku, d o W rocław ia połączoną ze spotkaniem z naukow cem U n iw ersytetu W rocław skiego, do C hojny, oraz wycieczkę szlakiem lew obrzeżnych nadw arciańskich grodów słowiańskich.
Grupa „ P ro je k t” naw iązała kontakty z następującymi ośrodkami naukowymi: W o ln y m Uniw ersytetem w B erlinie (prof. Zernak
78
Zbigniew Czarnuch
i dr M üler), Uniw ersytetem W rocław skim (dr Rok i dr M aron) i Instytutem Zachodnim z Poznania (dr Lisiecki).
W ydano dw a zeszyty pisma „G eschichte a.O .” - „H istoria nad O drą” w w ersji polskiej i wersji niem ieckiej. Na ich zaw artość składają się artykuły popularyzujące wiedzę historyczną, p rz y czynki, pam iętniki, spraw ozdania.
C złonkam i „Projektu niem iecko-polskiej historii” są Niem cy i Polacy. W latach 1991-92 grupa działała w oparciu o fundusze w łasne oraz środki uzyskane od sponsorów . „Projekt” je st człon kiem stow arzyszenia „Frankfurter B rücke e.V .”, N iem iecko-Pol- skiej Fundacji „Pro Europa V iadrina” oraz Deutsch-Polnischen G esellschaft Brandenburg a.V.
Opracow ał Zbigniew Czarnuch na podstaw ie inform acyjnego m ateriału W illi Przybylskiego.
W bieżącym numerze Rocznika drukujem y dwie rozprawy w y g łoszon e p rze z autorów niem ieckich na spotkaniach grup y „ P rojekt