Eugeniusz Szymik
Znaczenie środowiska szkolnego w
zapobieganiu przemocy i agresji w
szkole
Nauczyciel i Szkoła 3-4 (44-45), 111-131
2009
Eugeniusz SZYMIK
Znaczenie środowiska szkolnego
w zapobieganiu przemocy i agresji w szkole
Artykuł jest oparty na analizie badań przeprowadzonych na zlecenie
Mini-sterstwa Edukacji w roku szkolnym 2007/2008. Poszczególne hasła zostały
opracowane na materiale konkretnej szkoły, szczególnie rubryki: 3
„Podej-mowane sposoby przeciwdziałania” i 4: „Propozycje bezpieczeństwa
w szkole...”.
Badania przeprowadzono w Szkole X, w skład której wchodzą: szkoła
podstawowa oraz gimnazjum, dlatego warto przybliżyć charakterystykę
występującego w nich zjawiska przemocy i agresji.
Szkoła podstawowa dokonała diagnozy środowiska szkolnego pod kątem
występowania zjawiska agresji i przemocy. Przeprowadzono ankiety wśród
uczniów klas I–VI, a na podstawie kwestionariusza „Moje życie w szkole”
obliczono indeks przemocy szkolnej i ogólny indeks agresji, przy czym
ba-dania te będą kontynuowane regularnie, zgodnie z instrukcją. Identyfikacji
zjawiska służyły również rozmowy indywidualne z uczniami, rodzicami
i nauczycielami na temat bezpieczeństwa dzieci w szkole i grupie
rówieśni-czej. Diagnoza potwierdziła występowanie zachowań agresywno-prze
-mocowych. Okazało się, że najczęściej w szkole występują: uderzenia,
kopnięcia, wyśmiewanie, zastraszanie, plotkowanie. Jak wynika z diagnozy,
miały miejsce pojedyncze przypadki wymuszenia pieniędzy, kanapek,
zmu-szania do pewnych zachowań, takich jak: noszenie tornistra przez
młod-szych wiekiem uczniów, przynoszenie do szkoły papierosów. Dokonano
również diagnozy miejsc niebezpiecznych w szkole i poza nią (tzw. „Mapa
szkoły”).
W miejscach uznanych przez uczniów za niebezpieczne wzmocniono
dyżu-ry nauczycieli. Z kolei, aby wzmóc kontrolę poza szkołą, podjęto
współpra-cę z policją.
Należałoby dodać, iż agresja i przemoc nie występują z dużym nasileniem.
Zachowania agresywne są znamienne dla niewielkiej grupy uczniów, którzy
zostali zdiagnozowani lub są w trakcie diagnozy. Natomiast większych
roz-miarów przybiera agresja słowna, bowiem jest ona znacznie trudniejsza do
zdiagnozowania i z uwagi na to, że trudno udowodnić winę agresorowi.
Działania szkoły mające na celu osłabienie lub wyeliminowanie tej formy
przemocy to przede wszystkim zajęcia edukacyjno-wychowawcze,
prowa-Eugeniusz SZYMIK
Znaczenie środowiska szkolnego
w zapobieganiu przemocy i agresji w szkole
Artykuł jest oparty na analizie badań przeprowadzonych na zlecenie
Mini-sterstwa Edukacji w roku szkolnym 2007/2008. Poszczególne hasła zostały
opracowane na materiale konkretnej szkoły, szczególnie rubryki: 3
„Podej-mowane sposoby przeciwdziałania” i 4: „Propozycje bezpieczeństwa
w szkole...”.
Badania przeprowadzono w Szkole X, w skład której wchodzą: szkoła
podstawowa oraz gimnazjum, dlatego warto przybliżyć charakterystykę
występującego w nich zjawiska przemocy i agresji.
Szkoła podstawowa dokonała diagnozy środowiska szkolnego pod kątem
występowania zjawiska agresji i przemocy. Przeprowadzono ankiety wśród
uczniów klas I–VI, a na podstawie kwestionariusza „Moje życie w szkole”
obliczono indeks przemocy szkolnej i ogólny indeks agresji, przy czym
ba-dania te będą kontynuowane regularnie, zgodnie z instrukcją. Identyfikacji
zjawiska służyły również rozmowy indywidualne z uczniami, rodzicami
i nauczycielami na temat bezpieczeństwa dzieci w szkole i grupie
rówieśni-czej. Diagnoza potwierdziła występowanie zachowań agresywno-prze
-mocowych. Okazało się, że najczęściej w szkole występują: uderzenia,
kopnięcia, wyśmiewanie, zastraszanie, plotkowanie. Jak wynika z diagnozy,
miały miejsce pojedyncze przypadki wymuszenia pieniędzy, kanapek,
zmu-szania do pewnych zachowań, takich jak: noszenie tornistra przez
młod-szych wiekiem uczniów, przynoszenie do szkoły papierosów. Dokonano
również diagnozy miejsc niebezpiecznych w szkole i poza nią (tzw. „Mapa
szkoły”).
W miejscach uznanych przez uczniów za niebezpieczne wzmocniono
dyżu-ry nauczycieli. Z kolei, aby wzmóc kontrolę poza szkołą, podjęto
współpra-cę z policją.
Należałoby dodać, iż agresja i przemoc nie występują z dużym nasileniem.
Zachowania agresywne są znamienne dla niewielkiej grupy uczniów, którzy
zostali zdiagnozowani lub są w trakcie diagnozy. Natomiast większych
roz-miarów przybiera agresja słowna, bowiem jest ona znacznie trudniejsza do
zdiagnozowania i z uwagi na to, że trudno udowodnić winę agresorowi.
Działania szkoły mające na celu osłabienie lub wyeliminowanie tej formy
przemocy to przede wszystkim zajęcia edukacyjno-wychowawcze,
prowa-Nauczyciel i Szkoła 3–4 2009
112
dzone w oparciu o programy profilaktyczne. Zajęcia te doskonalą
umiejęt-ności społeczne uczniów oraz kształtują pozytywną komunikację.
Gimnazjum jest szkołą, do której uczęszcza młodzież z dwu pobliskich
wio-sek. Często na początku roku szkolnego uczniowie czują się zagubieni
w nowej sytuacji i zdarza się, że niektórzy przejawiają zachowania
agresyw-ne. Dlatego też corocznie pedagog szkolny przeprowadza zajęcia integracyjne
w klasach pierwszych, które mają na celu lepsze poznanie się uczniów.
Wy-chowawcy klas organizują również lekcje wychowawcze, podczas których
poruszają problem dotyczący agresji i przemocy. Natomiast, jeśli w klasie
występuje problem bardziej złożony, wymagający fachowej pomocy,
zatrud-nia się psychologa z miejscowej poradni. Szkoła współpracuje z różnymi
or-ganami władzy: z policją, sądem, kuratorami zawodowymi.
Poniżej zamieszczam w ujęciu tabelarycznym Arkusz zbiorczy (odrębny
dla szkoły podstawowej i gimnazjum), który stanowi podsumowanie
infor-macji o stanie bezpieczeństwa w szkole. Został on sporządzony na
podsta-wie rozmów z pracownikami szkoły, przedstawicielami Rady Rodziców
i uczniami.
Nauczyciel i Szkoła 3–4 2009
112
dzone w oparciu o programy profilaktyczne. Zajęcia te doskonalą
umiejęt-ności społeczne uczniów oraz kształtują pozytywną komunikację.
Gimnazjum jest szkołą, do której uczęszcza młodzież z dwu pobliskich
wio-sek. Często na początku roku szkolnego uczniowie czują się zagubieni
w nowej sytuacji i zdarza się, że niektórzy przejawiają zachowania
agresyw-ne. Dlatego też corocznie pedagog szkolny przeprowadza zajęcia integracyjne
w klasach pierwszych, które mają na celu lepsze poznanie się uczniów.
Wy-chowawcy klas organizują również lekcje wychowawcze, podczas których
poruszają problem dotyczący agresji i przemocy. Natomiast, jeśli w klasie
występuje problem bardziej złożony, wymagający fachowej pomocy,
zatrud-nia się psychologa z miejscowej poradni. Szkoła współpracuje z różnymi
or-ganami władzy: z policją, sądem, kuratorami zawodowymi.
Poniżej zamieszczam w ujęciu tabelarycznym Arkusz zbiorczy (odrębny
dla szkoły podstawowej i gimnazjum), który stanowi podsumowanie
infor-macji o stanie bezpieczeństwa w szkole. Został on sporządzony na
podsta-wie rozmów z pracownikami szkoły, przedstawicielami Rady Rodziców
i uczniami.
Z n a c z e n ie ś ro d o w is k a s z k o ln e g o w z a p o b ie g a n iu p rz e m o c y i a g re s ji w s z k o le
1
1
3
A
R
K
U
S
Z
Z
B
IO
R
C
Z
Y
S
Z
K
O
Ł
A
P
O
D
S
T
A
W
O
W
A
A r k u sz z b io rc zy . P o d su m o w a n ie i n fo r m a cj i o s ta n ie b ez p ie cz eń st w a w s zk o le /p la có w ce n a p o d st a w ie r o zm ó w z p ra co w n ik a m i sz k o ły /p la có w k i, p rz ed st a w ic ie la m i ra d y r o d zi có w i u cz n ia m i O b sz a r za g ro ż eń C zę st o ść w y st ę p o w a n ia * P o d ej m o w a n e sp o so b y p rz ec iw d zi a ła n ia P ro p o zy cj e sp o so b ó w p o -p ra w y b ez p ie cz eń st w a w s zk o le , w t y m : o cz e k iw a n e fo r m y i z a k re s p o m o cy 1 . U cz n io w ie s z k o ły /p la có w k i p o d le g aj ą o p re sj i (z n ę ca n iu ) i za d a w a n iu c ie r-p ie ń f iz y cz n y c h 1 2 3 4 5 5 P rz ep ro w ad ze n ie r o z m o w y d y sc y p li n u -ją ce j ze s p ra w c ą . W z y w a n ie r o d zi có w , n at o m ia st w s y tu ac ja ch d ra st y cz n y c h p o w ia d a m ia n ie p o li cj i. S zk o ła p o st ę p u je z g o d n ie z p ro ce d u ra m i o p is an y m i w s ta tu c ie s z k o ły . U cz n io w ie o ra z n au cz y ci e le z ap o zn an i są z i n st ru k -cj am i p o st ę p o w a n ia n a p rz y p ad ek z ai st -n ie n ia w y p ad k u , re g u la m in a m i p ra co w -n i, d y ż u ró w , w y ci ec ze k . N a u cz y ci el e p o n ad to o d b y li s zk o le n ie n a te m at z a -ch o w an ia s ię w p rz y p ad k u a ta k u t er ro -ry st y cz n e g o i z a m ac h u b o m b o w e g o . In fo rm ac je t e w y w ie sz o n e są n a g az et -k ac h w k a ż d ej s al i le k c y jn ej . W p o k o ju n au cz y ci el sk im z n a jd u je s ię se g re g at o r za w ie ra ją c y w sz y st k ie f u n k -cj o n u ją ce w s zk o le r eg u la m in y d o ty cz ą -ce b ez p ie cz e ń st w a. N a k o ry ta rz ac h w g ab lo ci e p ed ag o g a za m ie sz cz o n e są i n fo rm ac je d o ty cz ą ce o só b , in st y tu cj i, n u m er y t el ef o n ó w , p o d Z ał o ż en ie m o n it o ri n g u w e -w n ą tr z i n a ze w n ą tr z sz k o ły . C z ę st sz e p at ro le p o li cj i i st ra ż y m ie js k ie j w o k ó ł te re n u s z k o ły (n p . n a te re n ie p ar k u ), p o g ad an -k i n a te m at o d p o w ie d zi al n o śc i za c zy n y p o w o d u ją ce c ie rp ie n ia fi z y cz n e. D o d at k o w e st an o w is k o p o rt ie ra . Z at ru d n ie n ie p sy c h o lo g a. B ar d zi ej s y st e m at y cz n a w sp ó ł-p ra ca z e sz k o łą k u ra to ró w s ą -d o w y c h . R ea li za cj a b o g at eg o w ac h la rz a p ro g ra m ó w p ro fi la k ty cz n y c h , sp ek ta k li t ea tr al n y c h r ea li zo w a-n y c h p rz y w y k o rz y st a n iu ś ro d -k ó w o rg a n u p ro w ad z ą ce g o . W ię k sz e za an g a ż o w a n ie r o d zi -có w w o p ie k ę n ad w ła sn y m d zi ec k ie m . Z n a c z e n ie ś ro d o w is k a s z k o ln e g o w z a p o b ie g a n iu p rz e m o c y i a g re s ji w s z k o le1
1
3
A
R
K
U
S
Z
Z
B
IO
R
C
Z
Y
S
Z
K
O
Ł
A
P
O
D
S
T
A
W
O
W
A
A r k u sz z b io rc zy . P o d su m o w a n ie i n fo r m a cj i o s ta n ie b ez p ie cz eń st w a w s zk o le /p la có w ce n a p o d st a w ie r o zm ó w z p ra co w n ik a m i sz k o ły /p la có w k i, p rz ed st a w ic ie la m i ra d y r o d zi có w i u cz n ia m i O b sz a r za g ro ż eń C zę st o ść w y st ę p o w a n ia * P o d ej m o w a n e sp o so b y p rz ec iw d zi a ła n ia P ro p o zy cj e sp o so b ó w p o -p ra w y b ez p ie cz eń st w a w s zk o le , w t y m : o cz e k iw a n e fo r m y i z a k re s p o m o cy 1 . U cz n io w ie s z k o ły /p la có w k i p o d le g aj ą o p re sj i (z n ę ca n iu ) i za d a w a n iu c ie r-p ie ń f iz y cz n y c h 1 2 3 4 5 5 P rz ep ro w ad ze n ie r o z m o w y d y sc y p li n u -ją ce j ze s p ra w c ą . W z y w a n ie r o d zi có w , n at o m ia st w s y tu ac ja ch d ra st y cz n y c h p o w ia d a m ia n ie p o li cj i. S zk o ła p o st ę p u je z g o d n ie z p ro ce d u ra m i o p is an y m i w s ta tu c ie s z k o ły . U cz n io w ie o ra z n au cz y ci e le z ap o zn an i są z i n st ru k -cj am i p o st ę p o w a n ia n a p rz y p ad ek z ai st -n ie n ia w y p ad k u , re g u la m in a m i p ra co w -n i, d y ż u ró w , w y ci ec ze k . N a u cz y ci el e p o n ad to o d b y li s zk o le n ie n a te m at z a -ch o w an ia s ię w p rz y p ad k u a ta k u t er ro -ry st y cz n e g o i z a m ac h u b o m b o w e g o . In fo rm ac je t e w y w ie sz o n e są n a g az et -k ac h w k a ż d ej s al i le k c y jn ej . W p o k o ju n au cz y ci el sk im z n a jd u je s ię se g re g at o r za w ie ra ją c y w sz y st k ie f u n k -cj o n u ją ce w s zk o le r eg u la m in y d o ty cz ą -ce b ez p ie cz e ń st w a. N a k o ry ta rz ac h w g ab lo ci e p ed ag o g a za m ie sz cz o n e są i n fo rm ac je d o ty cz ą ce o só b , in st y tu cj i, n u m er y t el ef o n ó w , p o d Z ał o ż en ie m o n it o ri n g u w e -w n ą tr z i n a ze w n ą tr z sz k o ły . C z ę st sz e p at ro le p o li cj i i st ra ż y m ie js k ie j w o k ó ł te re n u s z k o ły (n p . n a te re n ie p ar k u ), p o g ad an -k i n a te m at o d p o w ie d zi al n o śc i za c zy n y p o w o d u ją ce c ie rp ie n ia fi z y cz n e. D o d at k o w e st an o w is k o p o rt ie ra . Z at ru d n ie n ie p sy c h o lo g a. B ar d zi ej s y st e m at y cz n a w sp ó ł-p ra ca z e sz k o łą k u ra to ró w s ą -d o w y c h . R ea li za cj a b o g at eg o w ac h la rz a p ro g ra m ó w p ro fi la k ty cz n y c h , sp ek ta k li t ea tr al n y c h r ea li zo w a-n y c h p rz y w y k o rz y st a n iu ś ro d -k ó w o rg a n u p ro w ad z ą ce g o . W ię k sz e za an g a ż o w a n ie r o d zi -có w w o p ie k ę n ad w ła sn y m d zi ec k ie m .N a u c z y c ie l i S z k o ła 3 – 4 2 0 0 9
1
1
4
k tó ry m i u cz n io w ie i r o d zi ce m o g ą z g ła -sz a ć p ro b le m y z w ią za n e z za g ro ż en ie m ic h b ez p ie cz e ń st w a. D o d at k o w o u cz n io w ie m aj ą m o ż li w o ść a n o n im o w e -g o w y ra ż an ia s w o ic h o b a w p o p rz ez sk rz y n k ę k o n ta k tó w z p ed ag o g ie m . N a sz k o ln y c h k o ry ta rz ac h w y w ie sz o n e są p la k at y p ro p ag u ją ce k a m p a n ię „ S z k o ła b ez p rz em o c y ”. S z k o ła r ea li zu je z ad an ia w y n ik aj ą ce z e sz k o ln eg o p ro g ra m u p ro fi la k ty k i, p ro g ra m u w y ch o w a w cz e g o i p la n ó w p ra c y w y c h o w a w cz e j k la s. P rz ep ro w ad za n e są : - le k cj e w y c h o w a w cz e p o św ię co n e te m at y ce p rz ec iw d zi ał a n ia a g re sj i i p rz es tr ze g an ia p ra w , o b o w ią zk ó w , p rz y w il ej ó w u cz n io w sk ic h ; - ap el e n t. p rz es tr ze g a n ia d y sc y p li n y w s z k o le : n is zc ze n ie m ie n ia , b ó jk i, (s zc ze g ó ln ie z a ś p o d k re śl an y j es t p ro b le m p rz e m o c y p sy ch ic zn e j ja k o n aj tr u d n ie js z y d o w y k ry ci a) . - ro z m o w y d y sc y p li n u ją ce u cz n ió w z w y ch o w a w ca m i, p ed ag o g ie m , d y -re k to re m , p rz ed st a w ic ie la m i p o li cj i, k u ra to ra m i są d o w y m i; - p ed ag o g iz ac ja r o d zi có w d o ty cz ą ca sp o so b ó w p rz ec iw d zi ał a n ia z a ch o -w a n io m a g re sy w n y m i e li m in o w a n ia ic h p rz y cz y n , o d p o w ie d zi al n o śc i n ie -N a u c z y c ie l i S z k o ła 3 – 4 2 0 0 91
1
4
k tó ry m i u cz n io w ie i r o d zi ce m o g ą z g ła -sz a ć p ro b le m y z w ią za n e z za g ro ż en ie m ic h b ez p ie cz e ń st w a. D o d at k o w o u cz n io w ie m aj ą m o ż li w o ść a n o n im o w e -g o w y ra ż an ia s w o ic h o b a w p o p rz ez sk rz y n k ę k o n ta k tó w z p ed ag o g ie m . N a sz k o ln y c h k o ry ta rz ac h w y w ie sz o n e są p la k at y p ro p ag u ją ce k a m p a n ię „ S z k o ła b ez p rz em o c y ”. S z k o ła r ea li zu je z ad an ia w y n ik aj ą ce z e sz k o ln eg o p ro g ra m u p ro fi la k ty k i, p ro g ra m u w y ch o w a w cz e g o i p la n ó w p ra c y w y c h o w a w cz e j k la s. P rz ep ro w ad za n e są : - le k cj e w y c h o w a w cz e p o św ię co n e te m at y ce p rz ec iw d zi ał a n ia a g re sj i i p rz es tr ze g an ia p ra w , o b o w ią zk ó w , p rz y w il ej ó w u cz n io w sk ic h ; - ap el e n t. p rz es tr ze g a n ia d y sc y p li n y w s z k o le : n is zc ze n ie m ie n ia , b ó jk i, (s zc ze g ó ln ie z a ś p o d k re śl an y j es t p ro b le m p rz e m o c y p sy ch ic zn e j ja k o n aj tr u d n ie js z y d o w y k ry ci a) . - ro z m o w y d y sc y p li n u ją ce u cz n ió w z w y ch o w a w ca m i, p ed ag o g ie m , d y -re k to re m , p rz ed st a w ic ie la m i p o li cj i, k u ra to ra m i są d o w y m i; - p ed ag o g iz ac ja r o d zi có w d o ty cz ą ca sp o so b ó w p rz ec iw d zi ał a n ia z a ch o -w a n io m a g re sy w n y m i e li m in o w a n ia ic h p rz y cz y n , o d p o w ie d zi al n o śc i n ie-Z n a c z e n ie ś ro d o w is k a s z k o ln e g o w z a p o b ie g a n iu p rz e m o c y i a g re s ji w s z k o le
1
1
5
le tn ic h , ro zp o zn a w a n ia o b ja w ó w z a-ż y w a n ia p rz ez d zi ec i śr o d k ó w p sy -ch o ak ty w n y c h . W r a ż ą cy c h p rz y p ad k ac h k ie ro w a n ie u cz n ió w n a o d p o w ie d n ie z aj ę ci a, u d zi e-la n ie p o m o c y p sy c h o lo g ic z n ej p rz ez p ra co w n ik ó w P P P , k ie ro w an ie d o s p e-cj al is ty cz n y c h p o ra d n i i in n y c h i n st y tu -cj i. [ O fe rt a za ję ć p o za le k cy jn y ch , p ra ca św ie tl ic y , o rg an iz ac ji s z k o ln y ch , b ib li o -te k i st a n o w i al te rn at y w ę w y b o ru s p o so -b ó w r o zł ad o w a n ia e m o cj i. ] U cz n io w ie b io rą u d zi ał w s p ek ta k la c h p ro fi la k ty cz -n y c h w y b ie ra n y ch z o fe rt t ea tr ó w . P e-d ag o g s z k o ln y r ea li zu je p ro g ra m p ro fi -la k ty cz n y „ S p ó jr z in ac ze j” , re al iz u je za ję ci a in te g ra c y jn e w k la sa c h m aj ą ce ch ar ak te r za ję ć c y k li cz n y ch . Z aj ę ci a sp ec ja li st y cz n e p ro w ad z ą p ra co w n ic y P P P . D la u cz n ió w n aj cz ę śc ie j p o ja w ia -ją cy ch s ię w s y tu ac ja ch s tw ar z aj ą cy ch za g ro ż en ie o d b y w aj ą s ię z aj ę ci a g ru p y te ra p eu ty cz n ej . S to so w a n e są r ó w n ie ż ś ro d k i d y sc y p li -n u ją ce o ra z k ar y p rz e w id zi a n e w S ta tu -ci e S zk o ły . 2 . U cz n io w ie s z k o ły /p la có w k i p o d le g aj ą o p re sj i (z n ę ca n iu ) i za d a w a n iu c ie r-p ie ń p sy c h ic z n y c h 1 2 3 4 5 5 P rz ep ro w ad za n e są : - ro z m o w y d y sc y p li n u ją ce z e sp ra w c ą , w z y w a n ie r o d zi có w , a w s y tu ac ja ch d ra st y cz n y c h – p o w ia d a m ia n ie p o li -Z at ru d n ie n ie p sy c h o lo g a. Org an iz o w a n ie s p o tk a ń d la ro d zi có w i u cz n ió w p ro w ad zo -Z n a c z e n ie ś ro d o w is k a s z k o ln e g o w z a p o b ie g a n iu p rz e m o c y i a g re s ji w s z k o le1
1
5
le tn ic h , ro zp o zn a w a n ia o b ja w ó w z a-ż y w a n ia p rz ez d zi ec i śr o d k ó w p sy -ch o ak ty w n y c h . W r a ż ą cy c h p rz y p ad k ac h k ie ro w a n ie u cz n ió w n a o d p o w ie d n ie z aj ę ci a, u d zi e-la n ie p o m o c y p sy c h o lo g ic z n ej p rz ez p ra co w n ik ó w P P P , k ie ro w an ie d o s p e-cj al is ty cz n y c h p o ra d n i i in n y c h i n st y tu -cj i. [ O fe rt a za ję ć p o za le k cy jn y ch , p ra ca św ie tl ic y , o rg an iz ac ji s z k o ln y ch , b ib li o -te k i st a n o w i al te rn at y w ę w y b o ru s p o so -b ó w r o zł ad o w a n ia e m o cj i. ] U cz n io w ie b io rą u d zi ał w s p ek ta k la c h p ro fi la k ty cz -n y c h w y b ie ra n y ch z o fe rt t ea tr ó w . P e-d ag o g s z k o ln y r ea li zu je p ro g ra m p ro fi -la k ty cz n y „ S p ó jr z in ac ze j” , re al iz u je za ję ci a in te g ra c y jn e w k la sa c h m aj ą ce ch ar ak te r za ję ć c y k li cz n y ch . Z aj ę ci a sp ec ja li st y cz n e p ro w ad z ą p ra co w n ic y P P P . D la u cz n ió w n aj cz ę śc ie j p o ja w ia -ją cy ch s ię w s y tu ac ja ch s tw ar z aj ą cy ch za g ro ż en ie o d b y w aj ą s ię z aj ę ci a g ru p y te ra p eu ty cz n ej . S to so w a n e są r ó w n ie ż ś ro d k i d y sc y p li -n u ją ce o ra z k ar y p rz e w id zi a n e w S ta tu -ci e S zk o ły . 2 . U cz n io w ie s z k o ły /p la có w k i p o d le g aj ą o p re sj i (z n ę ca n iu ) i za d a w a n iu c ie r-p ie ń p sy c h ic z n y c h 1 2 3 4 5 5 P rz ep ro w ad za n e są : - ro z m o w y d y sc y p li n u ją ce z e sp ra w c ą , w z y w a n ie r o d zi có w , a w s y tu ac ja ch d ra st y cz n y c h – p o w ia d a m ia n ie p o li -Z at ru d n ie n ie p sy c h o lo g a. Org an iz o w a n ie s p o tk a ń d la ro d zi có w i u cz n ió w p ro w ad zo-N a u c z y c ie l i S z k o ła 3 – 4 2 0 0 9
1
1
6
cj i, j ak r ó w n ie ż p o in fo rm o w a n ie r o -d zi có w i u d zi el e n ie w sp ar ci a p sy ch o -lo g ic zn e g o „ o fi er ze ”; - le k cj e w y c h o w a w cz e i ap el e sz k o ln e w e w sz y st k ic h k la sa c h n t. s o li d ar n o -śc i z o fi ar a m i ag re sj i i je j p rz ec iw -d zi ał an ia ; [S zc ze g ó ln ie p o d k re śl a n y j es t p ro b le m p rz em o c y p sy c h ic z n ej j ak o n aj tr u d -n ie js z y d o w y k ry ci a i n aj cz ę śc ie j p o -w o d u ją c y „ u ra z y ” u o fi ar y ]; - in d y w id u a ln e ro z m o w y r o d zi có w z p ed ag o g ie m , n a u cz y ci el a m i m aj ą ce n a ce lu u d zi el en ie i n fo rm ac ji o s p o -so b ac h r ad ze n ia s o b ie z c ie rp ie n ie m p sy ch ic zn y m u d zi ec k a o ra z w sk az a -n ie i n st y tu cj i u d zi el aj ą cy c h w t y m za k re si e p o m o c y . U cz n io w ie b io rą u d zi ał w s p ek ta k la ch p ro fi la k ty cz n y c h o ra z p ro g ra m ac h re al iz o w a n y c h p rz ez s zk o łę . n y c h p rz ez s p ec ja li st ó w , n p . p sy ch o lo g a, p o li cj an ta , k u ra to ra są d o w e g o . 3 . W s zk o le /p la có w ce w y st ę p u ją z d a-rz en ia o c h ar ak te rz e p rz es tę p st w a 1 2 3 4 5 N ie d o ty cz y _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4 . W s zk o le /p la có w ce w y st ę p u ją w y k ro -cz en ia /p rz es tę p st w a p rz ec iw k o z d ro -w iu 1 2 3 4 5 N ie d o ty cz y _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ N a u c z y c ie l i S z k o ła 3 – 4 2 0 0 91
1
6
cj i, j ak r ó w n ie ż p o in fo rm o w a n ie r o -d zi có w i u d zi el e n ie w sp ar ci a p sy ch o -lo g ic zn e g o „ o fi er ze ”; - le k cj e w y c h o w a w cz e i ap el e sz k o ln e w e w sz y st k ic h k la sa c h n t. s o li d ar n o -śc i z o fi ar a m i ag re sj i i je j p rz ec iw -d zi ał an ia ; [S zc ze g ó ln ie p o d k re śl a n y j es t p ro b le m p rz em o c y p sy c h ic z n ej j ak o n aj tr u d -n ie js z y d o w y k ry ci a i n aj cz ę śc ie j p o -w o d u ją c y „ u ra z y ” u o fi ar y ]; - in d y w id u a ln e ro z m o w y r o d zi có w z p ed ag o g ie m , n a u cz y ci el a m i m aj ą ce n a ce lu u d zi el en ie i n fo rm ac ji o s p o -so b ac h r ad ze n ia s o b ie z c ie rp ie n ie m p sy ch ic zn y m u d zi ec k a o ra z w sk az a -n ie i n st y tu cj i u d zi el aj ą cy c h w t y m za k re si e p o m o c y . U cz n io w ie b io rą u d zi ał w s p ek ta k la ch p ro fi la k ty cz n y c h o ra z p ro g ra m ac h re al iz o w a n y c h p rz ez s zk o łę . n y c h p rz ez s p ec ja li st ó w , n p . p sy ch o lo g a, p o li cj an ta , k u ra to ra są d o w e g o . 3 . W s zk o le /p la có w ce w y st ę p u ją z d a-rz en ia o c h ar ak te rz e p rz es tę p st w a 1 2 3 4 5 N ie d o ty cz y _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4 . W s zk o le /p la có w ce w y st ę p u ją w y k ro -cz en ia /p rz es tę p st w a p rz ec iw k o z d ro -w iu 1 2 3 4 5 N ie d o ty cz y _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _Z n a c z e n ie ś ro d o w is k a s z k o ln e g o w z a p o b ie g a n iu p rz e m o c y i a g re s ji w s z k o le
1
1
7
5 . W s zk o le /p la có w ce w y st ę p u ją w y k ro -cz en ia p rz ec iw k o m ie n iu (d o w ys o ko śc i 2 5 0 z ł) 1 2 3 4 5 N ie d o ty cz y _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 6 . W s zk o le /p la có w ce w y st ę p u ją p rz y -p ad k i u ż y w a n ia : a) n ar k o ty k ó w b ) al k o h o lu c) p ap ie ro só w W zy w a n ie i i n fo rm o w an ie r o d zi có w o p al en iu p rz ez d zi ec k o p ap ie ro só w . P rz ep ro w ad za n ie r o z m ó w d y sc y p li n u ją -c y ch u cz n ió w z w y c h o w a w c ą i p ed ag o -g ie m s z k o ln y m , d y re k to re m , h ig ie n is t-k ą , p ra co w n ik a m i p o li cj i i st ra ż y m ie j-sk ie j. W z m o cn ie n ie d y ż u ró w w w y b ra -n y c h m ie js ca ch s z k o ły o ra z p rz y d rz w ia ch w ej śc io w y ch . D o ra ź n e k o n tr o -le s tr a ż y m ie js k ie j te re n u w o k ó ł sz k o ły i in fo rm o w an ie d y re k to ra s z k o ły o e w en tu al n y m „ p rz y ła p an iu ” u cz n ia n a p al en iu p ap ie ro só w . Z u cz n ia m i p rz ep ro w ad za n e są p o g a-d an k i n a te m a t zg u b n y ch s k u tk ó w u za -le ż n ie ń . N a le k cj ac h p la st y k i u cz n io w ie w y k o n u ją p la k at y o t e m at y ce z w ią za n ej z p ro fi la k ty k ą u za le ż n ie ń . P rz ep ro w a -d za n ie p o g ad an ek n t. s z k o d li w o śc i za -ż y w a n ia s u b st a n cj i p sy c h o ak ty w n y c h p rz ez w y c h o w a w có w , h ig ie n is tk ę sz k o ln ą o ra z n au cz y ci el a p rz ed m io tu : w y c h o w a n ie d o ż y ci a w r o d zi n ie . S zk o ła b ie rz e u d zi ał w o g ó ln o p o ls k ic h ak cj ac h : „Z ac h o w aj T rz e ź w y U m y sł ”, „B ez p ie cz n a S z k o ła ”, „ S zk o ła b ez M o n it o ri n g s z k o ły i j ej o to cz e-n ia . P o d n ie si en ie s k u te cz n o śc i d y ż u ró w n a u cz y c ie li ; za tr u d n ie -n ie p sy c h o lo g a; s p o tk an ia z ci ek a w y m i lu d ź m i – z l ek ar ze m , k tó ry o p o w ie o z g u b n y c h s k u tk ac h n ał o g u ; cz ę st sz e p at ro lo w a n ie s z k o ły p rz ez s tr a ż m ie js k ą ; p at ro lo w a -n ie t er en u w o k ó ł sz k o ły p o d cz as d y sk o te k s z k o ln y c h p rz ez p o li -cj ę . U n ie m o ż li w ia n ie d o st ę p u m ał o -le tn ic h d o u ż y w e k p o p rz ez s k u -te cz n e eg ze k w o w a n ie p rz ez o rg an y ś ci g an ia i z w y k ły c h o b y w at el i p rz es tr ze g a n ia z as a d sp rz ed a ż y u ż y w e k p ra w n ie d o -z w o lo n y c h . 1 1 2 3 4 5 1 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 Z n a c z e n ie ś ro d o w is k a s z k o ln e g o w z a p o b ie g a n iu p rz e m o c y i a g re s ji w s z k o le1
1
7
5 . W s zk o le /p la có w ce w y st ę p u ją w y k ro -cz en ia p rz ec iw k o m ie n iu (d o w ys o ko śc i 2 5 0 z ł) 1 2 3 4 5 N ie d o ty cz y _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 6 . W s zk o le /p la có w ce w y st ę p u ją p rz y -p ad k i u ż y w a n ia : a) n ar k o ty k ó w b ) al k o h o lu c) p ap ie ro só w W zy w a n ie i i n fo rm o w an ie r o d zi có w o p al en iu p rz ez d zi ec k o p ap ie ro só w . P rz ep ro w ad za n ie r o z m ó w d y sc y p li n u ją -c y ch u cz n ió w z w y c h o w a w c ą i p ed ag o -g ie m s z k o ln y m , d y re k to re m , h ig ie n is t-k ą , p ra co w n ik a m i p o li cj i i st ra ż y m ie j-sk ie j. W z m o cn ie n ie d y ż u ró w w w y b ra -n y c h m ie js ca ch s z k o ły o ra z p rz y d rz w ia ch w ej śc io w y ch . D o ra ź n e k o n tr o -le s tr a ż y m ie js k ie j te re n u w o k ó ł sz k o ły i in fo rm o w an ie d y re k to ra s z k o ły o e w en tu al n y m „ p rz y ła p an iu ” u cz n ia n a p al en iu p ap ie ro só w . Z u cz n ia m i p rz ep ro w ad za n e są p o g a-d an k i n a te m a t zg u b n y ch s k u tk ó w u za -le ż n ie ń . N a le k cj ac h p la st y k i u cz n io w ie w y k o n u ją p la k at y o t e m at y ce z w ią za n ej z p ro fi la k ty k ą u za le ż n ie ń . P rz ep ro w a -d za n ie p o g ad an ek n t. s z k o d li w o śc i za -ż y w a n ia s u b st a n cj i p sy c h o ak ty w n y c h p rz ez w y c h o w a w có w , h ig ie n is tk ę sz k o ln ą o ra z n au cz y ci el a p rz ed m io tu : w y c h o w a n ie d o ż y ci a w r o d zi n ie . S zk o ła b ie rz e u d zi ał w o g ó ln o p o ls k ic h ak cj ac h : „Z ac h o w aj T rz e ź w y U m y sł ”, „B ez p ie cz n a S z k o ła ”, „ S zk o ła b ez M o n it o ri n g s z k o ły i j ej o to cz e-n ia . P o d n ie si en ie s k u te cz n o śc i d y ż u ró w n a u cz y c ie li ; za tr u d n ie -n ie p sy c h o lo g a; s p o tk an ia z ci ek a w y m i lu d ź m i – z l ek ar ze m , k tó ry o p o w ie o z g u b n y c h s k u tk ac h n ał o g u ; cz ę st sz e p at ro lo w a n ie s z k o ły p rz ez s tr a ż m ie js k ą ; p at ro lo w a -n ie t er en u w o k ó ł sz k o ły p o d cz as d y sk o te k s z k o ln y c h p rz ez p o li -cj ę . U n ie m o ż li w ia n ie d o st ę p u m ał o -le tn ic h d o u ż y w e k p o p rz ez s k u -te cz n e eg ze k w o w a n ie p rz ez o rg an y ś ci g an ia i z w y k ły c h o b y w at el i p rz es tr ze g a n ia z as a d sp rz ed a ż y u ż y w e k p ra w n ie d o -z w o lo n y c h . 1 1 2 3 4 5 1 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5N a u c z y c ie l i S z k o ła 3 – 4 2 0 0 9
1
1
8
p rz em o c y ”, „ S zk o ła p ro m u ją c a zd ro -w ie ”. W r am ac h m a ły c h g ra n tó w re al iz o w a n y b y ł p ro je k t d o ty cz ą c y z d ro w e g o s ty lu ż y ci a. W s zk o le o d b y w aj ą s ię t ak ż e D n i Z d ro w ia o rg a n iz o w a n e d la c ał ej s p o -łe cz n o śc i s z k o ln ej . R ea li zo w an e są z aj ę ci a d o d at k o w e: w y ci ec z k i, r aj d y r o w er o w e, r o zg ry w k i sp o rt o w e, w y ja zd y d o k in a i te at ru . U cz n io w ie b io rą u d zi ał w s p ek ta k la ch p ro fi la k ty cz n y c h . 7 . In n e 1 2 3 4 4 5 Z a g ro ż en ie m d la b ez p ie cz e ń st w a u cz n ió w s ą r ó w n ie ż w y p ad k i, k tó re m aj ą m ie js ce w s zk o le . N aj w ię k sz a u ra zo w o ść d zi ec i m a m ie js ce p o d cz as za ję ć w y ch o w a n ia f iz y cz n e g o o ra z p rz er w . N aj cz ę st sz ą i c h p rz y c z y n ą j es t n ie u w ag a, b ar d zo m a ła s p ra w n o ść f i-z y cz n a d zi ec i i n is k a o d p o rn o ść n a u ra -z y . R za d zi ej m a m y d o c z y n ie n ia z d zi a-ła n ie m u m y śl n y m , zł o śl iw y m . W c el u r o zl u ź n ie n ia s al i g im n as ty cz n ej d la w y b ra n y ch k la s za ję ci a w y ch o w an ia fi zy cz n eg o o d b y w aj ą s ię n a b as en ie . N au cz y ci el e n a p ie rw sz y ch l ek cj ac h o rg an iz ac y jn y ch o m a w ia ją z as ad y B H P , re g u la m in y k o rz y st an ia z s al i g im n a-st y cz n ej , b o is k a sz k o ln eg o , k o rz y st an ia z sz at n i, z i n n y ch p o m ie sz cz eń s zk o ln y ch . N ap ra w a o g ro d ze n ia w o k ó ł sz k o ły , m o n it o ri n g n a ze w n ą tr z i w e w n ą tr z sz k o ły , m o d er n iz a cj a b o is k a sz k o ln e g o . Z at ru d n ie n ie p sy c h o lo g a. N o w a sa la g im n as ty cz n a, k tó ra ro zł ad o w ał ab y n ad m ia r u cz n ió w n a za ję ci ac h . N a u c z y c ie l i S z k o ła 3 – 4 2 0 0 91
1
8
p rz em o c y ”, „ S zk o ła p ro m u ją c a zd ro -w ie ”. W r am ac h m a ły c h g ra n tó w re al iz o w a n y b y ł p ro je k t d o ty cz ą c y z d ro w e g o s ty lu ż y ci a. W s zk o le o d b y w aj ą s ię t ak ż e D n i Z d ro w ia o rg a n iz o w a n e d la c ał ej s p o -łe cz n o śc i s z k o ln ej . R ea li zo w an e są z aj ę ci a d o d at k o w e: w y ci ec z k i, r aj d y r o w er o w e, r o zg ry w k i sp o rt o w e, w y ja zd y d o k in a i te at ru . U cz n io w ie b io rą u d zi ał w s p ek ta k la ch p ro fi la k ty cz n y c h . 7 . In n e 1 2 3 4 4 5 Z a g ro ż en ie m d la b ez p ie cz e ń st w a u cz n ió w s ą r ó w n ie ż w y p ad k i, k tó re m aj ą m ie js ce w s zk o le . N aj w ię k sz a u ra zo w o ść d zi ec i m a m ie js ce p o d cz as za ję ć w y ch o w a n ia f iz y cz n e g o o ra z p rz er w . N aj cz ę st sz ą i c h p rz y c z y n ą j es t n ie u w ag a, b ar d zo m a ła s p ra w n o ść f i-z y cz n a d zi ec i i n is k a o d p o rn o ść n a u ra -z y . R za d zi ej m a m y d o c z y n ie n ia z d zi a-ła n ie m u m y śl n y m , zł o śl iw y m . W c el u r o zl u ź n ie n ia s al i g im n as ty cz n ej d la w y b ra n y ch k la s za ję ci a w y ch o w an ia fi zy cz n eg o o d b y w aj ą s ię n a b as en ie . N au cz y ci el e n a p ie rw sz y ch l ek cj ac h o rg an iz ac y jn y ch o m a w ia ją z as ad y B H P , re g u la m in y k o rz y st an ia z s al i g im n a-st y cz n ej , b o is k a sz k o ln eg o , k o rz y st an ia z sz at n i, z i n n y ch p o m ie sz cz eń s zk o ln y ch . N ap ra w a o g ro d ze n ia w o k ó ł sz k o ły , m o n it o ri n g n a ze w n ą tr z i w e w n ą tr z sz k o ły , m o d er n iz a cj a b o is k a sz k o ln e g o . Z at ru d n ie n ie p sy c h o lo g a. N o w a sa la g im n as ty cz n a, k tó ra ro zł ad o w ał ab y n ad m ia r u cz n ió w n a za ję ci ac h .Z n a c z e n ie ś ro d o w is k a s z k o ln e g o w z a p o b ie g a n iu p rz e m o c y i a g re s ji w s z k o le
1
1
9
S ą t ak ż e p rz es zk o le n i w z ak re si e u d zi e -la n ia p ie rw sz ej p o m o c y / k o n fe re n cj e sz k o le n io w e d la R P , p o k az y u d zi el an ia p ie rw sz ej p o m o c y d la u cz n ió w , le k cj e k o le ż e ń sk ie k o ła b io lo g ic zn e g o /. G ab i-n et y w y p o sa ż o n e są w a p te cz k i. W r az ie w y p ad k u n a u cz y ci e le p o st ę p u ją z g o d n ie z p ro ce d u rą ( u d zi el aj ą p ie rw sz ej p o m o -c y , w z y w aj ą p o g o to w ie , in fo rm u ją r o -d zi có w , w y p eł n ia ją k ar tę w y p ad k u ). P ro ce d u ry p o st ę p o w an ia z n aj d u ją s ię w k aż d ej k la si e i n a ap te cz k ac h s zk o ln y ch . W y c h o w a w c y i n a u cz y c ie le p rz ep ro w a -d za ją p o g ad an k i d o ty cz ą ce i n n y c h z a -g ro ż e ń , n p .: p ta si ą g ry p ą , at ak a m i te rr o -ry st y cz n y m i, a la rm a m i b o m b o w y m i, za g ro ż en ie m H IV i A ID S , n ie b ez p ie -cz e ń st w a m i w y n ik aj ą cy m i z k o n ta k tu z n ie zn aj o m y m i o so b a m i, b ez d o m n y m i z w ie rz ę ta m i. O z a g ro ż en ia ch i n fo rm o -w a n i są r ó w n ie ż r o d zi ce u cz n ió w ( w y -w ia d ó w k i, d n i o tw ar te j sz k o ły , in fo rm a -cj e p is em n e w z es z y ci e k o n ta k tó w , o g ło sz en ia n a ta b li c y i n fo rm a c y jn ej ). S zk o ła p o si ad a re g u la m in y ś ci śl e o k re -śl aj ą ce z as ad y z ac h o w an ia s ię u cz n ió w w c za si e za ję ć , n a p rz er w ac h i w y ci ec z -k ac h . U cz n io w ie k o rz y st aj ą z o b u w ia z m ie n n e g o i s za tn i. P rz ep ro w a d za n e są p rz eg lą d y B H P , m o n it o ro w a n a je st Z n a c z e n ie ś ro d o w is k a s z k o ln e g o w z a p o b ie g a n iu p rz e m o c y i a g re s ji w s z k o le1
1
9
S ą t ak ż e p rz es zk o le n i w z ak re si e u d zi e -la n ia p ie rw sz ej p o m o c y / k o n fe re n cj e sz k o le n io w e d la R P , p o k az y u d zi el an ia p ie rw sz ej p o m o c y d la u cz n ió w , le k cj e k o le ż e ń sk ie k o ła b io lo g ic zn e g o /. G ab i-n et y w y p o sa ż o n e są w a p te cz k i. W r az ie w y p ad k u n a u cz y ci e le p o st ę p u ją z g o d n ie z p ro ce d u rą ( u d zi el aj ą p ie rw sz ej p o m o -c y , w z y w aj ą p o g o to w ie , in fo rm u ją r o -d zi có w , w y p eł n ia ją k ar tę w y p ad k u ). P ro ce d u ry p o st ę p o w an ia z n aj d u ją s ię w k aż d ej k la si e i n a ap te cz k ac h s zk o ln y ch . W y c h o w a w c y i n a u cz y c ie le p rz ep ro w a -d za ją p o g ad an k i d o ty cz ą ce i n n y c h z a -g ro ż e ń , n p .: p ta si ą g ry p ą , at ak a m i te rr o -ry st y cz n y m i, a la rm a m i b o m b o w y m i, za g ro ż en ie m H IV i A ID S , n ie b ez p ie -cz e ń st w a m i w y n ik aj ą cy m i z k o n ta k tu z n ie zn aj o m y m i o so b a m i, b ez d o m n y m i z w ie rz ę ta m i. O z a g ro ż en ia ch i n fo rm o -w a n i są r ó w n ie ż r o d zi ce u cz n ió w ( w y -w ia d ó w k i, d n i o tw ar te j sz k o ły , in fo rm a -cj e p is em n e w z es z y ci e k o n ta k tó w , o g ło sz en ia n a ta b li c y i n fo rm a c y jn ej ). S zk o ła p o si ad a re g u la m in y ś ci śl e o k re -śl aj ą ce z as ad y z ac h o w an ia s ię u cz n ió w w c za si e za ję ć , n a p rz er w ac h i w y ci ec z -k ac h . U cz n io w ie k o rz y st aj ą z o b u w ia z m ie n n e g o i s za tn i. P rz ep ro w a d za n e są p rz eg lą d y B H P , m o n it o ro w a n a je stN a u c z y c ie l i S z k o ła 3 – 4 2 0 0 9
1
2
0
sp ra w n o ść w sz y st k ic h u rz ą d ze ń w s z k o -le o ra z u su w a n e są n a b ie ż ą co u st er k i.A
R
K
U
S
Z
Z
B
IO
R
C
Z
Y
G
IM
N
A
Z
J
U
M
A r k u sz z b io rc zy . P o d su m o w a n ie i n fo r m a cj i o s ta n ie b ez p ie cz eń st w a w s zk o le /p la có w ce n a p o d st a w ie r o zm ó w z p ra co w n ik a m i sz k o ły /p la có w k i, p rz ed st a w ic ie la m i ra d y r o d zi có w i u cz n ia m i O b sz a r za g ro ż eń C zę st o ść w y st ę p o w a n ia * P o d ej m o w a n e sp o so b y p rz ec iw d zi a ła n ia P ro p o zy cj e sp o so b ó w p o -p ra w y b ez p ie cz eń st w a w s zk o -le , w t y m : o cz ek iw a n e fo r m y i za k re s p o m o cy 1 . U cz n io w ie s z k o ły /p la có w k i p o d le g aj ą o p re sj i (z n ę ca n iu ) i za d a w a n iu c ie r-p ie ń f iz y cz n y c h 1 2 3 3 4 5 5 P rz ep ro w ad ze n ie r o z m o w y d y sc y p li n u -ją ce j ze s p ra w c ą . W z y w a n ie r o d zi có w , a w s y tu ac ja ch d ra st y cz n y c h–
p o w ia -d am ia n ie p o li cj i. S zk o ła p o st ę p u je z g o d n ie z p ro ce d u ra m i o p is an y m i w S ta tu c ie S zk o ły . U cz n io -w ie o ra z n a u cz y c ie le z ap o zn an i są z in st ru k cj a m i p o st ę p o w an ia w r az ie za is tn ie n ia w y p ad k u , re g u la m in a m i p ra co w n i, d y ż u ró w , w y ci ec ze k . N a-u cz y ci e le p o n ad to o d b y li s z k o le n ie n a te m at z ac h o w a n ia s ię w p rz y p ad k u at ak u t er ro ry st y cz n e g o i z a m a ch u b o m -b o w eg o . In fo rm ac je t e w y w ie sz o n e są n a g az et k ac h w k a ż d ej s al i le k c y jn ej . W p o k o ju n au cz y ci el sk im z n a jd u je s ię se g re g at o r za w ie ra ją c y w sz y st k ie o b o -Z ał o ż en ie m o n it o ri n g u w e -w n ą tr z i n a ze w n ą tr z sz k o ły . C z ę st sz e p at ro le p o li cj i i st ra ż y m ie js k ie j w o k ó ł te re n u s z k o ły (n p . n a te re n ie p ar k u ), p o g ad an -k i n a te m at o d p o w ie d zi al n o śc i za c zy n y p o w o d u ją ce c ie rp ie n ia fi z y cz n e. D o d at k o w e st an o w is k o p o rt ie ra . Z at ru d n ie n ie p sy c h o lo g a. B ar d zi ej s y st e m at y cz n a w sp ó ł-p ra ca z e sz k o łą k u ra to ró w s ą -d o w y c h . R ea li za cj a b o g at eg o w ac h la rz a p ro g ra m ó w p ro fi la k ty cz n y c h , sp ek ta k li t ea tr al n y c h r ea li zo w a-N a u c z y c ie l i S z k o ła 3 – 4 2 0 0 91
2
0
sp ra w n o ść w sz y st k ic h u rz ą d ze ń w s z k o -le o ra z u su w a n e są n a b ie ż ą co u st er k i.A
R
K
U
S
Z
Z
B
IO
R
C
Z
Y
G
IM
N
A
Z
J
U
M
A r k u sz z b io rc zy . P o d su m o w a n ie i n fo r m a cj i o s ta n ie b ez p ie cz eń st w a w s zk o le /p la có w ce n a p o d st a w ie r o zm ó w z p ra co w n ik a m i sz k o ły /p la có w k i, p rz ed st a w ic ie la m i ra d y r o d zi có w i u cz n ia m i O b sz a r za g ro ż eń C zę st o ść w y st ę p o w a n ia * P o d ej m o w a n e sp o so b y p rz ec iw d zi a ła n ia P ro p o zy cj e sp o so b ó w p o -p ra w y b ez p ie cz eń st w a w s zk o -le , w t y m : o cz ek iw a n e fo r m y i za k re s p o m o cy 1 . U cz n io w ie s z k o ły /p la có w k i p o d le g aj ą o p re sj i (z n ę ca n iu ) i za d a w a n iu c ie r-p ie ń f iz y cz n y c h 1 2 3 3 4 5 5 P rz ep ro w ad ze n ie r o z m o w y d y sc y p li n u -ją ce j ze s p ra w c ą . W z y w a n ie r o d zi có w , a w s y tu ac ja ch d ra st y cz n y c h–
p o w ia -d am ia n ie p o li cj i. S zk o ła p o st ę p u je z g o d n ie z p ro ce d u ra m i o p is an y m i w S ta tu c ie S zk o ły . U cz n io -w ie o ra z n a u cz y c ie le z ap o zn an i są z in st ru k cj a m i p o st ę p o w an ia w r az ie za is tn ie n ia w y p ad k u , re g u la m in a m i p ra co w n i, d y ż u ró w , w y ci ec ze k . N a-u cz y ci e le p o n ad to o d b y li s z k o le n ie n a te m at z ac h o w a n ia s ię w p rz y p ad k u at ak u t er ro ry st y cz n e g o i z a m a ch u b o m -b o w eg o . In fo rm ac je t e w y w ie sz o n e są n a g az et k ac h w k a ż d ej s al i le k c y jn ej . W p o k o ju n au cz y ci el sk im z n a jd u je s ię se g re g at o r za w ie ra ją c y w sz y st k ie o b o -Z ał o ż en ie m o n it o ri n g u w e -w n ą tr z i n a ze w n ą tr z sz k o ły . C z ę st sz e p at ro le p o li cj i i st ra ż y m ie js k ie j w o k ó ł te re n u s z k o ły (n p . n a te re n ie p ar k u ), p o g ad an -k i n a te m at o d p o w ie d zi al n o śc i za c zy n y p o w o d u ją ce c ie rp ie n ia fi z y cz n e. D o d at k o w e st an o w is k o p o rt ie ra . Z at ru d n ie n ie p sy c h o lo g a. B ar d zi ej s y st e m at y cz n a w sp ó ł-p ra ca z e sz k o łą k u ra to ró w s ą -d o w y c h . R ea li za cj a b o g at eg o w ac h la rz a p ro g ra m ó w p ro fi la k ty cz n y c h , sp ek ta k li t ea tr al n y c h r ea li zo wa-Z n a c z e n ie ś ro d o w is k a s z k o ln e g o w z a p o b ie g a n iu p rz e m o c y i a g re s ji w s z k o le
1
2
1
w ią z u ją ce w s z k o le r eg u la m in y d o ty -cz ą ce b ez p ie cz e ń st w a. N a k o ry ta rz ac h w g ab lo ci e p ed ag o g a zn aj d u ją s ię i n fo rm ac je d o ty cz ą ce o só b , in st y tu cj i, n u m er y t e le fo n ó w , p o d k tó -ry m i u cz n io w ie i r o d zi ce m o g ą z g ła sz a ć p ro b le m y z w ią za n e z za g ro ż en ie m i ch b ez p ie cz e ń st w a. D o d at k o w o u cz n io w ie m a ją m o ż li w o ść a n o n im o w e g o w y ra -ż a n ia s w o ic h o b a w p o p rz e z s k rz y n k ę k o n ta k tó w z p e d a g o g ie m . N a s z k o l-n y c h k o ry ta rz a c h w y w ie sz o n e s ą p la -k a ty p ro p a g u ją c e k a m p a n ię „ S z k o ła b e z p rz e m o c y ” . S z k o ła r e a li z u je z a d a -n ia w y n ik a ją c e z e sz k o ln e g o p ro g ra -m u p ro fi la k ty k i, p ro g ra m u w y c h o -w a w c z e g o i p la n ó w p ra c y w y c h o w a w -c z e j k la s. P rz ep ro w ad za n e są : - le k cj e w y c h o w a w cz e d o ty cz ą ce p rz ec iw d zi ał an ia a g re sj i i p rz es tr ze -g an ia p ra w , o b o w ią z k ó w , p rz y w il e -jó w u cz n io w sk ic h ; - a p e le n t. p rz e st rz e g a n ia d y sc y p li n y w s z k o le : n is z c z e n ie m ie n ia , b ó je k , (s z c z e g ó ln ie n a to m ia st p o d k re śl a n y je st p ro b le m p rz e m o c y p sy c h ic z n e j ja k o n a jt ru d n ie js z y d o w y k ry c ia ); - ro z m o w y d y sc y p li n u ją ce u cz n ió w z w y ch o w a w c ą , p ed ag o g ie m , d y re k -n y c h p rz y w y k o rz y st a n iu ś ro d -k ó w o rg a n u p ro w ad z ą ce g o . W ię k sz e za an g a ż o w a n ie r o d zi -có w w o p ie k ę n ad w ła sn y m d zi ec k ie m . Z n a c z e n ie ś ro d o w is k a s z k o ln e g o w z a p o b ie g a n iu p rz e m o c y i a g re s ji w s z k o le1
2
1
w ią z u ją ce w s z k o le r eg u la m in y d o ty -cz ą ce b ez p ie cz e ń st w a. N a k o ry ta rz ac h w g ab lo ci e p ed ag o g a zn aj d u ją s ię i n fo rm ac je d o ty cz ą ce o só b , in st y tu cj i, n u m er y t e le fo n ó w , p o d k tó -ry m i u cz n io w ie i r o d zi ce m o g ą z g ła sz a ć p ro b le m y z w ią za n e z za g ro ż en ie m i ch b ez p ie cz e ń st w a. D o d at k o w o u cz n io w ie m a ją m o ż li w o ść a n o n im o w e g o w y ra -ż a n ia s w o ic h o b a w p o p rz e z s k rz y n k ę k o n ta k tó w z p e d a g o g ie m . N a s z k o l-n y c h k o ry ta rz a c h w y w ie sz o n e s ą p la -k a ty p ro p a g u ją c e k a m p a n ię „ S z k o ła b e z p rz e m o c y ” . S z k o ła r e a li z u je z a d a -n ia w y n ik a ją c e z e sz k o ln e g o p ro g ra -m u p ro fi la k ty k i, p ro g ra m u w y c h o -w a w c z e g o i p la n ó w p ra c y w y c h o w a w -c z e j k la s. P rz ep ro w ad za n e są : - le k cj e w y c h o w a w cz e d o ty cz ą ce p rz ec iw d zi ał an ia a g re sj i i p rz es tr ze -g an ia p ra w , o b o w ią z k ó w , p rz y w il e -jó w u cz n io w sk ic h ; - a p e le n t. p rz e st rz e g a n ia d y sc y p li n y w s z k o le : n is z c z e n ie m ie n ia , b ó je k , (s z c z e g ó ln ie n a to m ia st p o d k re śl a n y je st p ro b le m p rz e m o c y p sy c h ic z n e j ja k o n a jt ru d n ie js z y d o w y k ry c ia ); - ro z m o w y d y sc y p li n u ją ce u cz n ió w z w y ch o w a w c ą , p ed ag o g ie m , d y re k -n y c h p rz y w y k o rz y st a n iu ś ro d -k ó w o rg a n u p ro w ad z ą ce g o . W ię k sz e za an g a ż o w a n ie r o d zi -có w w o p ie k ę n ad w ła sn y m d zi ec k ie m .N a u c z y c ie l i S z k o ła 3 – 4 2 0 0 9
1
2
2
to re m , p rz ed st a w ic ie le m p o li c ji , k u -ra to re m s ą d o w y m ; - p ed ag o g iz ac ja r o d zi có w d o ty cz ą ca sp o so b ó w p rz ec iw d zi ał a n ia z a ch o -w a n io m a g re sy w n y m i e li m in o w a n ia ic h p rz y cz y n , o d p o w ie d zi al n o śc i n ie -le tn ic h , ro zp o zn a w a n ia o b ja w ó w z a-ż y w a n ia p rz ez d zi ec i śr o d k ó w p sy -ch o ak ty w n y c h . W r a ż ą cy c h p rz y p ad k ac h k ie ru je s ię u cz n ió w d o s p ec ja li st y cz n y c h p o ra d n i i in n y c h i n st y tu cj i. [O fe rt a za ję ć p o za le k cy jn y ch , p ra ca św ie tl ic y , o rg an iz ac ji s z k o ln y ch , b ib li o -te k i st a n o w i al te rn at y w ę w y b o ru s p o so -b ó w r o zł ad o w a n ia e m o cj i. ] U cz n io w ie b io rą u d zi ał w s p ek ta k la c h p ro fi la k -ty cz n y c h w y b ie ra n y c h z o fe rt t ea tr ó w . P ed ag o g s zk o ln y r ea li z u je p ro g ra m p ro fi la k ty cz n y „ S p ó jr z in ac ze j” o ra z za ję ci a in te g ra c y jn e w k la sa c h m aj ą ce ch ar ak te r za ję ć c y k li cz n y ch . Z aj ę ci a sp ec ja li st y cz n e p ro w ad z ą p ra co w n ic y P P P . D la u cz n ió w n aj cz ę śc ie j p o ja w ia -ją cy ch s ię w s y tu ac ja ch s tw ar z aj ą cy ch za g ro ż en ie o d b y w aj ą s ię z aj ę ci a g ru p y te ra p eu ty cz n ej . N a u c z y c ie l i S z k o ła 3 – 4 2 0 0 91
2
2
to re m , p rz ed st a w ic ie le m p o li c ji , k u -ra to re m s ą d o w y m ; - p ed ag o g iz ac ja r o d zi có w d o ty cz ą ca sp o so b ó w p rz ec iw d zi ał a n ia z a ch o -w a n io m a g re sy w n y m i e li m in o w a n ia ic h p rz y cz y n , o d p o w ie d zi al n o śc i n ie -le tn ic h , ro zp o zn a w a n ia o b ja w ó w z a-ż y w a n ia p rz ez d zi ec i śr o d k ó w p sy -ch o ak ty w n y c h . W r a ż ą cy c h p rz y p ad k ac h k ie ru je s ię u cz n ió w d o s p ec ja li st y cz n y c h p o ra d n i i in n y c h i n st y tu cj i. [O fe rt a za ję ć p o za le k cy jn y ch , p ra ca św ie tl ic y , o rg an iz ac ji s z k o ln y ch , b ib li o -te k i st a n o w i al te rn at y w ę w y b o ru s p o so -b ó w r o zł ad o w a n ia e m o cj i. ] U cz n io w ie b io rą u d zi ał w s p ek ta k la c h p ro fi la k -ty cz n y c h w y b ie ra n y c h z o fe rt t ea tr ó w . P ed ag o g s zk o ln y r ea li z u je p ro g ra m p ro fi la k ty cz n y „ S p ó jr z in ac ze j” o ra z za ję ci a in te g ra c y jn e w k la sa c h m aj ą ce ch ar ak te r za ję ć c y k li cz n y ch . Z aj ę ci a sp ec ja li st y cz n e p ro w ad z ą p ra co w n ic y P P P . D la u cz n ió w n aj cz ę śc ie j p o ja w ia -ją cy ch s ię w s y tu ac ja ch s tw ar z aj ą cy ch za g ro ż en ie o d b y w aj ą s ię z aj ę ci a g ru p y te ra p eu ty cz n ej .Z n a c z e n ie ś ro d o w is k a s z k o ln e g o w z a p o b ie g a n iu p rz e m o c y i a g re s ji w s z k o le
1
2
3
2 . U cz n io w ie s z k o ły /p la có w k i p o d le g aj ą o p re sj i (z n ę ca n iu ) i za d a w a n iu c ie r-p ie ń p sy c h ic z n y c h 1 2 3 4 5 5 P rz ep ro w ad ze n ie r o z m o w y d y sc y p li n u -ją ce j ze s p ra w c ą , w z y w an ie r o d zi có w , n at o m ia st w s y tu ac ja ch d ra st y cz n y c h–
p o w ia d a m ia n ie p o li cj i. P o in fo rm o w a n ie ro d zi có w i u d zi el en ie w sp ar ci a p sy ch o -lo g ic zn e g o „ o fi er ze ”. P rz ep ro w ad ze n ie w e w sz y st k ic h k la sa c h l e k cj i w y c h o -w a w cz y c h n t. s o li d ar n o śc i z o fi ar a m i ag re sj i i je j p rz ec iw d zi ał an ia ( sz cz eg ó l-n ie p o d k re śl an y j es t p ro b le m p rz em o c y p sy ch ic zn ej j ak o n aj tr u d n ie js zy d o w y -k ry ci a i n aj cz ę śc ie j p o w o d u ją c y „ u ra z y ” u o fi ar y ), j ak r ó w n ie ż i n d y w id u al n y c h ro zm ó w r o d zi có w z p ed ag o g ie m , n a -u cz y ci e la m i m aj ą c y c h n a ce lu u d zi el e-n ie i n fo rm ac ji o s p o so b ac h r ad ze n ia so b ie z c ie rp ie n ie m p sy ch ic z n y m u d zi ec k a o ra z w sk az an ie i n st y tu cj i u d zi e-la ją cy c h w t y m z a k re si e p o m o c y . U cz n io w ie b io rą u d zi ał w s p ek ta k la ch p ro fi la k ty cz n y c h o ra z p ro g ra m ac h r ea li -zo w a n y c h p rz ez s zk o łę . Z at ru d n ie n ie p sy c h o lo g a. Org an iz o w a n ie s p o tk a ń d la ro d zi có w i u cz n ió w p ro w ad zo -n y c h p rz ez s p ec ja li st ó w , n p . p sy ch o lo g a, p o li cj an ta , k u ra to ra są d o w e g o . 3 . W s zk o le /p la có w ce w y st ę p u ją z d a-rz en ia o c h ar ak te rz e p rz es tę p st w a 1 2 3 4 5 N ie d o ty cz y 4 . W s zk o le /p la có w ce w y st ęp u ją w y k ro -cz en ia /p rz es tę p st w a p rz ec iw k o z d ro w iu 1 2 3 4 5 N ie d o ty cz y 5 . W s zk o le /p la có w ce w y st ę p u ją w y k ro -cz en ia p rz ec iw k o m ie n iu ( d o w ys o ko -1 2 2 3 4 5 P rz ep ro w ad ze n ie p o g ad an e k z r o d zi ca -m i i u cz n ia m i n a te m at w ła śc iw e g o _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Z n a c z e n ie ś ro d o w is k a s z k o ln e g o w z a p o b ie g a n iu p rz e m o c y i a g re s ji w s z k o le1
2
3
2 . U cz n io w ie s z k o ły /p la có w k i p o d le g aj ą o p re sj i (z n ę ca n iu ) i za d a w a n iu c ie r-p ie ń p sy c h ic z n y c h 1 2 3 4 5 5 P rz ep ro w ad ze n ie r o z m o w y d y sc y p li n u -ją ce j ze s p ra w c ą , w z y w an ie r o d zi có w , n at o m ia st w s y tu ac ja ch d ra st y cz n y c h–
p o w ia d a m ia n ie p o li cj i. P o in fo rm o w a n ie ro d zi có w i u d zi el en ie w sp ar ci a p sy ch o -lo g ic zn e g o „ o fi er ze ”. P rz ep ro w ad ze n ie w e w sz y st k ic h k la sa c h l e k cj i w y c h o -w a w cz y c h n t. s o li d ar n o śc i z o fi ar a m i ag re sj i i je j p rz ec iw d zi ał an ia ( sz cz eg ó l-n ie p o d k re śl an y j es t p ro b le m p rz em o c y p sy ch ic zn ej j ak o n aj tr u d n ie js zy d o w y -k ry ci a i n aj cz ę śc ie j p o w o d u ją c y „ u ra z y ” u o fi ar y ), j ak r ó w n ie ż i n d y w id u al n y c h ro zm ó w r o d zi có w z p ed ag o g ie m , n a -u cz y ci e la m i m aj ą c y c h n a ce lu u d zi el e-n ie i n fo rm ac ji o s p o so b ac h r ad ze n ia so b ie z c ie rp ie n ie m p sy ch ic z n y m u d zi ec k a o ra z w sk az an ie i n st y tu cj i u d zi e-la ją cy c h w t y m z a k re si e p o m o c y . U cz n io w ie b io rą u d zi ał w s p ek ta k la ch p ro fi la k ty cz n y c h o ra z p ro g ra m ac h r ea li -zo w a n y c h p rz ez s zk o łę . Z at ru d n ie n ie p sy c h o lo g a. Org an iz o w a n ie s p o tk a ń d la ro d zi có w i u cz n ió w p ro w ad zo -n y c h p rz ez s p ec ja li st ó w , n p . p sy ch o lo g a, p o li cj an ta , k u ra to ra są d o w e g o . 3 . W s zk o le /p la có w ce w y st ę p u ją z d a-rz en ia o c h ar ak te rz e p rz es tę p st w a 1 2 3 4 5 N ie d o ty cz y 4 . W s zk o le /p la có w ce w y st ęp u ją w y k ro -cz en ia /p rz es tę p st w a p rz ec iw k o z d ro w iu 1 2 3 4 5 N ie d o ty cz y 5 . W s zk o le /p la có w ce w y st ę p u ją w y k ro -cz en ia p rz ec iw k o m ie n iu ( d o w ys o ko -1 2 2 3 4 5 P rz ep ro w ad ze n ie p o g ad an e k z r o d zi ca -m i i u cz n ia m i n a te m at w ła śc iw e g o _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _N a u c z y c ie l i S z k o ła 3 – 4 2 0 0 9
