Zygmunt Perz
"Schuld, Sünde, Fehlhaltung", Franz
Scholz, Augsburg 1971 : [recenzja]
Collectanea Theologica 44/2, 211
R E C E N Z J E
2 1 1
F ran z SCHOLZ, S c h u ld , S ü n d e , F eh lh a ltu n g , A u gsb u rg 1971, V erlag W infried- -W erk, s. 135.
W E w a n g elii m ożn a w y ró żn ić dw a zw o rn icze tem a ty , jed en pozytyw ny i drugi n eg a ty w n y . T em atem p o zy ty w n y m je st o fia ro w a n e czło w ie k o w i z b a w ie n ie w Jezu sie C hrystu sie. N eg a ty w n y m zaś jest grzech jak o w o ln y w y b ó i czło w iek a p rzeciw B ogu o fia ro w u ją cem u zb a w ien ie. U źródła w in y lud zk iej ja k ą je s t grzech , leży n eg a cja zob ow iązań czło w ie k a w zg lęd em Boga, b liź n ie go lub sie b ie sam ego. T e zob ow iązan ia są za k o tw iczo n e w sam ym istnieniu człow ieka. N ie k ażd e jed n ak n ie w y w ią z a n ie s ię z w ią żą cy ch czło w ie k a zo b o w ią za ń je s t grzech em . Z ależy to od lu d zk iego zaan gażow an ia. Od postaw y czło w iek a p rzed e w szy stk im , a n ie ty le od p rzed m iotu zależy — przyn ajm n ie. zd an iem au tora — ciężkość lu d zk iego p rzew in ien ia . R ola p rzedm iotu je s t b o w ie m u zależn ion a od rozpoznania i zaan gażow an ia czło w iek a . D la tych racj: u w aża on, że g rzech y słab ości są p rzew ażn ie g rzech a m i lek k im i. Z w raca or. p rzytem u w a g ę na p sych ologiczn e różnice m ięd zy zaan gażow an iem p o w ie r z ch ow n ym a d ogłęb n ym . Z ależy to w zn aczn ym sto p n iu od rozw oju osobow egc czło w iek a , a u ja w n ia s ię w g ło sie su m ien ia , k tóry u leg a ro zw o jo w i od fo rn p ry m ity w n y ch odruchów p sych iczn ych poprzez su m ien ie oparte na a u to ry te cie zew n ętrzn y m do su m ien ia osobow ego. K ażdej z ty ch form odpow iada p o czucie w in y , k tóre u dorosłego czło w ie k a p o w in n o p ok ryw ać s ię z w in ą m o ralną cz y li grzech em . J e st to jed n a k stan o p ty m a ln y , o który n a leży zab iegać A u tor o m a w ia n eg o op racow an ia p rzed staw ia różne p ogląd y na zagadnienie w in y i grzech u p oczyn ając na ujęciu m agiczn ym , a kończąc na p sy ch o a n a li tycznym . N a tym p odłożu ukazu je a n trop ologiczn y i teologiczn y w ym ia] g rzech u . T ak w ię c w pop u larn on au k ow ej p u b lik acji znanego niem ieckiege teo lo g a -m o ra listy zn ajd u jem y w szech stro n n e n a św ie tle n ie cen traln ego zagad n ien ia m oraln ego, k tórym n ie ste ty je s t sp raw a grzechu. J e s t to pu b lik acji godna z a lec en ia i sta n o w i in teresu jącą lek tu rę na tem a t bardzo ludzki.
K s. Z y g m u n t P e r z SJ, W a rsza w i
A m b rosiu s K a rl R U F, S iin d e — w a s is t d a s ?, M iinchen 1972, K ó sel-V erlag s. 143.
Z a gad n ien ie grzechu, jak zazn aczyliśm y poprzednio, n ależy do cen traln ycl tem atów ch rześcijań sk iej m oralności, która b ierze początek w ła śn ie z prawd; o w y b a w ien iu czło w ie k a przez Jezu sa C hrystusa z n ie w o li grzechu. Prze« teo lo g iem -m o ra listą sta je w ięc zadanie w ła śc iw e g o u k azan ia tej p odstaw ow e; a n iestety lek cew a żo n ej praw dy. W n ik liw e n a św ie tle n ie aktualnej sytuacj je ś li chodzi o p o jęcie grzechu oraz próbę n a szk ico w a n ia p rzystosow an ego d w sp ó łczesn y ch w y m a g a ń opracow ania teg o tem atu zn ajd u jem y w sto su n k ó w n ie w ie lk ie j, n iem n iej jed n ak p ow ażn ie p otrak tow an ej p u b lik acji w yd an e przez K Ó sel-V erlag w M onachium .
A utor u św ia d a m ia sob ie d oskonale za leżn o ść p ojęcia grzechu od ogólnych założeń etyczn ych . U k azu je braki u jęcia grzechu w ram ach trad ycyjn ej kato lick iej n au k i o m oraln ości, która sk o n cen tro w a ła sw o ją u w agę na przedm io cie czynu, co w p rak tyce p row ad ziło do p atrzen ia na grzech w kategoriach ilo ści i ciężkości. K ry ty czn ie ró w n ież o cen ia trad ycyjn y p od ział n a grzech lek k ie i ciężk ie w y su w a ją c zastrzeżen ia co do m o żliw o ści ścisłeg o ich rozróż nien ia. Jego zd an iem źródłem tego rozróżnienia n ie b y ła teoretyczn a refleksj^ lecz p rak tyk a K ościoła, która zw ią za ła o d p u szczen ie w yk roczeń u znanych z| p ow ażn e z sp ecja ln ą d y scy p lin ą pokutną. W zw ią zk u z tą u w agę n a leży za znaczyć, że sw o je su g e stie o d n ośn ie n a u k i o grzech u autor poprzedza naszki co w a n iem danych b ib lijn ych na ten tem a t oraz rozw oju m y śli teologiczne
