Sprawa poszukiwań złóż rud żelaza na bloku przedsudeckim w świetle nowszych danych geologicznych

. .

·

.

pPzegląd :.~::

:

9

!:

6 _,

6EtJLtJti/lZNł'

m

•

rozumu .. Umte}ętnosci dopotąd są Wł}wodem albo prół.niactwa ~bawą, "jeS%.(:%f! prói.JWm uwnaladrkm, dopo/r4d nie '4 %Gitosowane do utNtllu może CZ(;Qim INllro narodów. l ucuni potąd nie odpowiadają .twemu powolanJJ~, swemu w towarąstwach

ludzilich pruznaczeniu ...• dopolląd l.ch umlejętnolł nie. nadaje Jab'1}11om l l'f/ro-

•

. dziełom oJwiecenia, ulatwien~ .lllerunllu postępu" STANistAW .STASZIC

ROMAN OSIKA Instytut Geologiczny

SPRA WA POSZUKIWANIA ZŁóZ RUD ZELAZA NA BLOKU PRZEDSUDECKIM

W SWIE'l'LE .NOWSZYCH DANYCH GEOLOGICZNYCH

W UTWORACH RREKAM.BRYJSKICH 1

starropaloozoicmych bloku przedsudeckiego można dostl'IZeC pewne · cechy wskazujące na

możliwość wyst.ępowaa1ia w nich rud żelarza. Do taJk:ich,dbjaiWów można zaliczyć .. ogólne

po-dobieństwo litologiczno-stratygraficzne utwo-rów budujących .bldk tprzedsucock:i

z

odpowied-nimi. prcxfilaani prekamlbru i starszego paloozo-·

iłku

rw

różnyx!'h złożach rud żelaza w świecie.

· W utworach budujących blok przedsudooki stwierdzano obecność serii zieleńcowej i utwo-·

rów ekshalacyjnych, rozwia"ll1ęty metalmorfizlm r€1gionalny i kontalktawy, ·czyli cechy toiw.a-rzysząoe ~lu lllłórżarn rud żelaza typu meta~ marfi.cznego. Ponadrto w ll'twora,ch .

czw.arto-rzędowyoh stwrerdrono blok.i rud żelarz;a

pocho-dzące .. niewątpliwie z podł•.'Ż8i. Te obja!Wy

świadczą o morżliwości występowan.ia :naJ tym obszalr.z.e złóż rud żelaza typu osadowego lub metalmorficz:nego. .

Ze

względu na: słaibą zna-jQmc:lść budowy geologicznej tej j~ nile możi~ WySU!Iląć szerszych wnjosków bea.: do-datkowych badań. Ca·ły blok przedsudedki jest

baw:iiem pokryty grubym płaszc:zJem utworów trzeciarzędowych i c.zw:artorzędawych. U twory sta!rqpailoozoiazne. prekambryjskie na . bloku przedsudeckim występują na powierzchni tyl-ko w rej. Imbramowiic, Kątów Wrocla:wskich, W ądrorża Wielkiego i Olsza111icy. Pon.adto zo ...

stały <me stwiem:I~ne pod tr.reciorzędem.' w;

:o-tworaiCh wykQll.alllych przez Nie,moów ~-•. miej-sooWQŚ_CiaiC'h: Maiłornice, Kochlice, , :P.iątnica;

Pw~. Kadrub. . · . . , .. ·. . Po wojnie seria łupkowa występująca w rej.,

Olsza:nicy była, sz.c'.Ze!gólow:iej bada:na

w

zwią~ ku z wystąp:iten:i.ami. :rud żela1za.

w

tym

cel~.

został wyk<ma~g.y .. l qtwór i :kiLka, szybików. N a.s1;.ępi:i.ie podłoże trzecio:I7Jędu na) bloku lP.rzed-~dookdm :zostało- poznane Olstatni.o.

w

.

wi~ce-niach GościsZOiwice, Jęd:rychówek, Nowiny, Po-golewo i Gramadika, iWykonanymi w zwiąZku z poszuki.wan:iem z16ż miedzi przez J. Wyży­

kowskiego, i w Osieku podczas poszukiwania złóż węgli ibrunaltnych pmez E. Ciuka.

Pr.t.e-badałem próbki rz tych wierceń, a, następnie

z charaikterystyt<2nyteh ska:ł wyk01nano $z1i:fy, które :przebada:ł pod: mikroskopem O. Jusko-wiak. Próbkd: zaś skał

z

rej. OlszaniCy QPraoo-waiła pebrotgrafiC2'Jllie E. Ek:iertow.a.

Przy1:oc2loo-ne :ma.Jtełrdialł1, jakkolwiek jeszcze S'l'JC!ZUIPiłe, pw;wa,lalją wyciągnąć pewille Wnioski oo do bud01wy geologicznej bloku ipT7Jedsudecldego

i możli.wa9c:i! występowaaria rud żelaza.

BUDOWA GEOLOGICZNA

Krótkie uw~ na temat budowy geologicz-. nej bloku pr7jedsudeclkiego podają O. E:isen-traut, J. Zwi.erzycld, H. Tei.sseyre i ostatruo J. WyżylkOW!Ski.. Wed'fug J. Zwie!I'ZyC.kiego blok

prnedSUidookii. ~budOIW.alrly jest 7. łutpków ikry$ta ...

,.icznyoh k8itamclrlicznych i epilmetalmclrficz-nych. H. Teisseyre uwarża, że bl$ przedsudec-ki ma ibudQWę mozaikową. J. WytŻY~kowski tpor-daje daść ddkił.adne kontury bloku przedsudec ... kiego na potdstaJWie wychodni czerwonego spą­

gowca:. Jaik to wynika. z mapy, blok przedsu-dedri tprZielbiiega od .Zagania w kierunku Legni-cy i Imlbramowk (lllaJ S od Wrocławia) na, dłu­ gości ok. 150 km, IPl"ZY szerokości 3~0 ikro

w

lci.ełi"lllllku NE i SW zaa1urza się pod osady c.zerw<mego spągowca.

S'DRATYG.RAFilA. Na podstaWie

dotychoza-SOIWY~ d.ąn.ych w kompleksie utworów .

.meta-m~k:zn:ych i osaldawych budujących blok pr?'i:!!d~:udook:i morima. wyróżnić . ,gnejsy, łupki ~eleńcowe, łupki serycytowo-b:IDtyWwe, fyl-lity orroz. ł\J·pki ilaste. Oprócz tego występują_

tu skały eruptywtn.e, tj. granodioryty i gratn.ity, i wylewne !repr€'Zenwwane przez bazalty.

Sk.ały . met~.rnOTficzne i .Osadowe

zostazy stwierdw.rie · w otworze J ędrychówek.

Maż;na tu wyróŻini.ć .gnejsy bi.otytowe i bibtyto-wo-ehlorytowe. Jalk to wytnika z badań mikro-skQ!POwych O. Jugkorwiaika·, ·oprócz kwall"cu, pla-gioklazu d. gkaleru port;8Jsowych wyst~puje w

du-:-żej ilaści biotyt

ze

skupieniami tlenków 2elaza. W górnych :partiach występuje gnejs mylooi-tycZIIly zlOŻOiny tL .przeobrarżonych plagioklazów wtórine:g() ohlarytl.r

l

tle1l!ków żelaiza.

W

caiłyilri · profilu występują Ininerały akcesorycme, jak:

a~patyi, cyl'lkan, epidot. Ogólnie biorąc, gnejsy z JędryiC'~ÓWik.a! podoibne są do ·~ejsóW sowio-. górskich i na. tej podstaiWie moma je zalk::zyć

do utWoców prelkambryjskkh. Podoibne do nich skały występują w okolicy Wądr<JLa·Wiel­

kiego. Są to grmiibOJgnejsy zł<llżane z dużych prakryształów skaleni, 1ioz:ny<'h blaszek bioty-tu częściowo . schlorytyzowanego, zawierają

akcesoryczne minerały: epidot, granat, piryt, cyrkon, apatyt. Geologowie niemieccy uwazają

je. za odpowiednik gnejsów izerskich, jednakże

jak iPOdaje Teisseyre, no~e .badania M.

Ko;z-ławskiej wykaJZaiły, że utwOII'y

te

zawiera~ją r~.

liikity ~wpków . łyszczylkowych, co . wy:klucza

mOIŻli'Wooć intruzywnego pochodze:ni.a tych . utworów. Na podstaiWie tego należy sądzi.ć, że

gnejsy

z

Wądxoża i

z

Jędryohówka są para-gnejsami przypuszczalnie tego samego wieku, lecz naJcią do .ró:żmej facji met8illlorfiicznej.

Stanowią ooe najstarsze ogniwo utWorów

bu-dujących blolk tpl."ZZedsudecki.

Łupki zieleńcowe występują na: powd.erzchni .

· w rej. ImbraJrnaw1oo-.P.ietrzykowo. Zawierają ałbit, chloryt, epidot, kwarc oraz amftbole.

Tworzą róż.ne pmejścia od łupków zieleńco­

wych do amfibolitów albitowo-€'pidotawych. H. _ Teisseyre i geolodzy nd.emie·ccy uważają je ·za dynamometamorfic.zme, :pochod!Ile od

paleo-. baz.aUtów lUJb od tufów. Według H. Tetisseyre'a.

łupki zieleńcowe z lmbraJroawi:c moż.na by

pa-rale1izować z odpowiednią serią zieleńcQIWą

,z GÓ!I" Kaczawsk:i.c:h, !które również zawierają

tllify d:iaJhazJo~ i dia!b.a!zy.

Wtek łupków zd.eleńoowych nie jest ustalony.

Mogą to być utwocy tprekam!Pryjskie, a1le

rów-rueż nie wyklucza się moźliwości ich kaledon-sldego pochodzema. Nd.e jest również ustaJony stosunek stratyografiiczny· łupków zi~leńcowych

do gnej:sów. Jedm.alk na podstcnvie znalnych

:pro-fili należy je uwalżaJĆ za serię młol:łszą od gne:j-sów .a starszą ód łupków ·

kwaroowo-muskOIWi-towych.

.

Łupki kwaJricOIWo-,rnuskawitowe na bloku-prm'dsudeC'lcim :zoota;ły ostatni~ stwd.erdwne w otworach Pogailewo, Gromadka, Osiek. W · wierceniu Po.gale!Wo stwierdzo0no łwpki

·kwar~OIW'o-muslmw:itowo-hlotytawe ·i

kwareo-w~gralfi.tqwiiHllusikowit<r.ve. Oprócz chlorytu, epidotu i uwodninnycll tlenków żelaza~ wystę­ puj·e skaolilni:'ZO!Wmy skaleń i turmalin. Łupki k:tysta~lkme kwareaw:o-musk'IJ'Witowe

stwier-drono .róWJ?iez w ·głębszych partiach w otworze Gromadka {295,4-389. m). Łupki te zawierają

kalcyt i mają stTulkturę zbliżoiną do kw~y­ tów. PoWyżej .n:ioh występują fyllity. Łupki Z.a!Wieraiją r.ozp!I'IOS'lane mi!nerały rudne, ja!k

pi-ryt t tleliliki .ż.elaiza. ·

. · Następnie łupki.· ·krysta1iczne muskowitowo-kwa:rcqwe z substatncją grafitową stw.ie~ł

Cz. Pach:uck:i: w mi.ejscO'WIO!Ści. Kąty Wrocław­

slrie, a w

otworm

Osiek

z

podłoża ·wydobyto

mały •kaJwa!łek kwar<:ytu ó wyraźnej-strulk:tuxze psamitowej. Pod milkroskopem O. Juskowialk

stwderddł oiboond.ść .okruchów Skal metamor-fiC7Jilych podoibnych dQ k.ataklazytów. Kwarey-ty

te

stalllOIWią zajpe'Wil'le Wlklady wśród. łupków

kwa:reyotowo-muskowi:t<myC!h. ·

Podolbne do opisooych łupki krystaJ.:i.ozne

. notowaJile są

w

ld.teraJtUJrze nie;mieakiej

w

wrer-Qenia'Ch Mał.omice, Kochliiee, Piątlnk:a' i K.arlłub. Łupki· muskOIW'itowo-:kwall'cytowe

przedstawia-ją produ:kt ep:iimetamorfozy utworów ilasto-pj:as2Jczystych. Łupki krystaliczne za:liC'Za!Ile są

prnez większość ,geQ).ogów do starrszego

paJ.eo-zodku, je<:}nalk nie wyklucza się ich przynal€Ż· ności. do prekambru.

Fyllity stwle!I'drzono

w

otWIOI'Ze Grorn.adka:: Występują ooe na łu!)kach

kw.aroawo-musko-Wi~, tprzy ·czym kantakt między

nimi

wYdaje się ibYJĆ norm!lllny. Fyllity lllalją

struk-turę warstwlową, :którą zaznaiC:Zalją

naprze\rllian-ległe wail'Stew!ki kwalrcu . i muskowitu oca:z

w

m!IliejSZJej ilości k.OO.cytu. ł'onadto, jak

to

wykarz.ał O. JuskoWiialk, skała zawieraJ dlrOibne

żyłki kałcytu i l"OZ(pl."'OSZZOle mineraay rudne.

N:ie wiaiCLcmlo, czy fyllity tworzą ·grubszą serię

i· oddzielają łupki krysta1liioime od !lllłoclszych

łupków ilastych czy też stanowią wkłady łup­

ków krystailiC7lnych. Wydaje się, że w

otworze

GiomadkaJ !pii"ZeW'lerocmo tylko ich doLną część

(ponad 100 m), a caia seria jest 7JD.acznde grub-sza .

Łupki iJaste sbw.ierdlmne w rej. Olszalnicy są najmłodszymi utworalmi. ·bt.ldującymd. blok JPI"Ziedsudecki. · Są one SiLnie roiagen&O!W:Bne,

pr.zec!hodzą miejscami w łwpki węglowo-ilaste.

ZaiW'iierają c.iellllkie Wlk.ładki piaskowców ilastych luib dolomiru piaszczystego. Ja!k

to

wykazała

E. IDktertowa:,

iJ>Od

jlllilkros!kopE'm pr.zedstawiają

one Skalłę kw.a!I"CqWa-lysz;czyokową o

strukturze

pelitowej, przy czym złupkowanie za!Znacza się ~miatn.ległymi wrum+..ewlkami kwareu, mu-skowitu i ldkaiLn:Le substancji węglowej. W

ca-łej serii Występują lioz:ne kilkucentymetrowe

żyły kwarcu oraJZ <Wabne żyłki kwarcowe, uło-2Jcme na 01gólł zgodlnie z uwarstwieniem . .

Panaldto •W łuplkaJCh występuje

syn;genetycz-ny piryt w fO!rmie konkrecji i nieregularsyn;genetycz-nych ·bryl o wilelkości od 'killlku do kilkunastu

centy-metrów, jak również w postaci drobnych ziarn rozprosz;onych · w masie ilastej oraz w żyłach

kwaroowych.

Stratyograrfi.ic:zlnie hipki: ila.<rte reprezentują za!Pew;ne sylur. Ogólnie biorąc jprafil. utworów bloku prnedsudeckiego jest poddbny doIProf.ilu

~romadko

---r + l ~2 ~3

1---1.4

L..:!:.J' ~ L.::....:..::..

-o 9 "'10

Szk.ic geolo!Pczny bloku przedsudeckiego

Skały metanwrfiC7lile i' osadowe: l - gnejsy i granli.tognejsy, 2 - lupki zieleńcowe, 3 - ł·upki muskowi1.owe, fyllity i kwarcyty, 4 - lupki ilaste. 5 - kontury wychodni czerwo-~ego spągowca wg J. WyżyJroW'skiego; skały eruptyWIM!:

6 - granodioryty,-7 - granity, 8 - ~lty; 9 - wiercenia,

10 - · uskooki

Gór K.aJCZawskich, z tym jednalk, jak ·to już

:podkreślił T~e, że brak jest tu wapieni wojc.ieszowiicltilch, które są tak charaktery-styczne d~a: Gór Kaczawskich i reyrezentują

~r.

.

Skały er u p

t

Y'

w

n e. Op-ócz. hercyńSkiej

iintruzji graJnitowej Strzegom-Solbótka, opisanej

p:r~Ze~L geologów swdiec'kich, łupki krystadkz.ne

· bloku lplrn€dsudeokiego przecięte są intruzjami

granodi<:Jrytdwymi. Stwierdzono je ostawo

w wiJerceciu Gościsz.Qwioo i. Nowiny. Są to

gr.a1no:iiaryty !biotyt~homblendowe. Górna

część ,granodi:arytów jest zwpt>łnie przeobrażo...

na. Według Juskawi.aka, przoobraOOnia mają cha:r'akte!r :zmiaJn IWlLetmeoniowo-hilpęl'lgetnicznych

z Wlplływem środOlWiska hydrotermalnego.

Pla-gioklaizy są ZUJpeibnie przeobr:tźocme, zseryc~

WaJile lu:b Skaoliniiz·dw'a!Ile. Hornlb1enda zielona:

orarz biotyt ulegają prze<jbrażcmu

w.

chloryt.· N atQm:i:ast; ·glębsre strefy są niez:nacmie

zmie-nione. W caiłej strefie ,występują minerały

wtórne, jalk: e.pidott, tytacit. muSkowit ·~az

uwodniiolne tlenkil żelaza. SkałaJ jest poo1ęta

żyłkanrl węglalnOIW'ymi. Wiek granodiocytów

jest .przylpllszczail.nie kaledońsk.i. lub

star·oher-cyński:. Wspornn:ieć należy, że na bloku_

prred-suJdeck:im występują skały wylewtne,

reprezen-taw.a~ne. p!"Ze'Z baJZa:lty t;r.oociorzędcme. Wystę­

pują <me przew.armie w południow.o-WISC'hod­

niej (:7;ęści blolku.

O 6 12 .18km

Geological sketch af the Fore-sudetic Block

Met.amorphic ·and sedimentary rocks: 1 - gneisses and . gr.anlte-gneisses, 2 - greenschists, 3 - muscovHe schists. phyJ1j.tes and quartrzltes, 4 - clay-s1ates, 5 - oontours ot red beds ex.posure, after J. Wyżykowski; Erup.ti.ve ll"ooks: 6 - granodimites, 7 - granites., 8 - basalts, 9 - bore-holes,

10 - taults ·

TEKTONIKA

Obraz telktotniemy bloku przedsudeck:iego nie jest rz.upe·Łnie jasny. Przypus7eza, · się, że

skiłada się on z kilku fa.łdów pr.zedziel<mych

synkli'nami, które ma/ją kierunki! kaledońskie,

a w.ięc przebiegają zgodnie z kierunkami

struk-tur w Górach KaJCZa•W!Skich. J ą.dira fałdów

z;bu-d<ma~ne są tZ gnejsów, z łupków

kwa:roowo-;mu-skowitowych i fylli:tów. Równolegle do tych strulktur na~eży 01cmkiwać podłwlnych dys~o-­

kacji olbc:i)nających fałdy. Z tymd. dyslokacjaani

wiążą się pr:zypuszcza!lnie intruzje o

graJnooio-rytowe. W okresie hercyńskich ruchów góro-twórceych blok przedstidooki został dźwi.gnię­

ty. iPO!Wstały nowe lderunki: dyslokacji ocaz

ilnrtiru.zje grall1ii:tów typu Str.wgom-Soibótka.

W trooc:i.orzędzie dyslokacje

te

zostały

ódno-wiane i pogłęb.iio111e, poiłąc:wne z wylew:ami

ba-zaltów.

W

ten

spoo.ób,

jaik to słus:mie

przy-pusziCZa Tedsseyre, bl·dk. przeJsudooki ma

bu-dowę mozaikową.

STWIERDZONE WYSTĄPIENIA PIRYTU I RUD Z ELA ZA

W OlsZaJnicy w !pOibliżu broożn~go uskoku sudookieigo występują na powierzchni. terenu blaki .]jmon:itów. Pochod:zenia tylch · ·rud nie

można bylo wyjaśnić na podstawie badań

po-wierzchniołwych. Wy:kotnatne S:7jcze.g6łowe zdję­ cie lokal.i.ZaJcji bldków nie poz\volillo wyciągnąć

~ioSków oonoś.nfu do zwią~ku tych rud z pad-łozem lub ewentuaJnego kierUIIlku traJnSportu

bloków. ·

PonadtQ

w

1951

r.

:zostało wykonalne

s.zcze-gół~e. zdjęcie ~~n :tyczne w Olszall'ticy, jed-naik:że 1

te

wynllci me wyjaśniły zagadnienia. W 2JWlą7Jku z tym

w

1957 r. Z~łaidi Zlłóż Rud

Zelalza

IG Wykonalł !kilka szurfów i jedm.o wier-. oen:ie do glębdkości 180 m. Praoo były

!Prowa-dzone pod n.adzorem J. Pałysa. W żaldnym

szu~ n:ie stwie'rd.w.no rud żelarza w łupkach

ilastych.

Wszystkie IJ:la!POł.kallle bldki 1imcmi.tów

wiążą· się z utworami: czwairtor.zęd~

a zwłaszcza z gLiJną zwał<mą. Nie .stwierdzolno

rówlnierż limonitów .w wtier<:eniu z.ałoriooyro · 'W! trniejscu największej koncentracji brył limo-n:Ltdwylc;h. Jak to wy2ej !podano, otwór był

zgłębialny. w. silnie 7Jdiagenezow.anych,

Zlust.l'I()-W.aJil.ych łu!Pkach d:last;ych z ży1lmoonti kwarcu. K Wall"C jest pocibodzJem a epilgenet)11C7.lnego bądrź

terż wytkry'sta1:i:zQwał w późniejszym okresie d:i:algenezy IZ kolai.dailJnej krremd.onlki. W utw~ rach tyiC~ stwierdzono natomia..~ 1piryt. Wystę­ puje .on

w

])OI9taci drdbnych .zi.arn l'IOIZSi.anych

wśród łupków ilastych bądź też

tworzy

sk;u-pjie!niia 'kuliste .o wielkości od kilku nillametrów da .~ centymetrów:. Piryt,

i*

to wyk&Lały

badalnia mikroSkqpawe wykonane przez

E. Ekiertową, jest pra!W'i.e uwwsze :popmecinany

cienkimi .żył~ kwarcu. Ponadto

w

lilie-których prz.ypaidikaoh croserwujoe się otooikę kwaJI"CoiW'ą w~ół skupień nirytowych. Piryt

. jest poic:hod!zeniiia syngenetycznelgo, utwOII'ZOID.Y w czasie diagenezy utworów ilaStY'<! h. W

ska-zuje na;

to

jego forma kulista oraz bralk jakich-kolwiek zrma~n sk.a:łyl bocznej, które nasuwaiły­ by prz.ypuSZICZeinie

.o

jego hydrotermaJnym po ... chodzelr:rilu.·

Bryły limonitu występują-re na powierzchni:

są sla'bd

obtocrone.

średnica ich waha się od

kilku om do 0,6 m. Limonit zaiWiell"a żyłki

kwaJI"CU o .grulbości od paru do kilku ;milimet-rów, które ułożon•e są pJ:"~WW;aJimie w jednym kierun:ku. Ruda jeSt .zlbita, miiejSc.ami wystę­ pują drqbne szczeliln!ki mnk·j więcej

równo-legle do żyłeik kw.aJl'IC'Il. Ruda nie W)"karzu}e żadnych cooh .zbłirż..oinych do rudy darniOWiej,

a jej telk:stwra świaidczy o il'1iewątpl.iwym jej

związku z ut'wocami budującymil blok

przed-sudecki. Procentowy skład chell'l'riioz;ny rudy

jest n.aJstępujący: · Cu - - 0,02 FeO - 1,01 Si02 - 41,2 Pb - 0,01 Fe20a - 44,10 Al20s- 3,l:>. Ti02 - 0,14 Ni - 0,03 Zn - 0,04 MnO -0,12 P205 - 0,23 CaO -0,55. MgO· - 0,14

nie wykryto Mo,

H20 hygr. - 0,70 H20 zw.- 6,34 co2 - o.12 S całk. - 0,04 Na20 - 0,02 K20 - 0,35 Ag, Cr, V Ruda zawiera dtmo S:i02 ze względu na; obfite

żyłki: kwarcu. Naltamiast wytprepaJrowany .J.:imo-nit zaw:ier:a tylko ,pall"ę procE:mt Si02 i panad

50°/o Fe, ruda więc dalje się latWio w.llbPig.acaiĆ. J aJk wynika z analtzy, ruda: zawiera'

-pcdwyi;-.szoną Za1Wartość K20, . CaO, PlPs, Al:Ps, oo

ŚW'i.ooozy

:aczej

o · pierwotnie · ~adowytn:i jej

pochodzeruu. .

. Z

~~hCZ8iSOfWYCh badań

Wytnika,

że b~yły

.limOII11tu · mogą sta!nOIWić produkt ut~.elrlrooia pi~ i ł~ków PirY'f:~· IWYstępujących

w

Wti.ększe) koncentr.acJl wsród fu.pków i'las-tych w rej. Ol.szainiicy, bądź też rudy 2JOStały

pr~aJilsport~aJile przez lodowiec z północy

z mnych częSCl bl()}ru prZed..cmdookiego opołori.o­ nych nie7Jbyt dale!ko.

Przecd:wk-o pierwsze:j możliwości świadcz;y brak rud

.J.imon:iltowycli

w lu-pkach ilasty-ch

w.

~e pł~go występow.andla łwpków,

po-m!lmo ze w n:teC'OI tgłęibsz)'lCh strefach

stwier-dmno dbfite .występowanie pjryltru. W tpr,ze.pi-łowaJny'Ch dużych brytłach liimonitu nie stw.ier-dzon.o śladów pirytu, równreż ruda zarwiera

tylko niemaiC'7me ilaści sia!rld callllrowitej. Jed-nakże tn:iie jest

:to

wystarcza iący dowód na

nte-~ażli~ość 'PQ'\vstatni·a ·limofi.itów z pirytu,

po-mewaJZ rudtal mogła iby;ć przytransportowana z n:ieoo dailszych !Parli:i, a :proces Wiietrzenia mógł być bardro dbwgi . .

.

Y'f

?I"zy.padk.~ dru~ej :możliwości naJleży są­

dZl.c, ~ w serJ!Ji łupkow 1La:stych lub w epime-t~orficzmytch łulpka~eh 'klrystalicrZJnych wystę­ puJą ru.dy I()SaidotWe sła:'oo :Zlriletalmorf:iz.awane.

W ~ooh dyslOkacyjnych lub· w obrępię osi ·

faiłdów

pasma

_rudJOIIloone rostaiły wyniesiorne

w okreste trwciorzędowych ru(:hów

górotwór-czych, a następnie podicza'S działalności , lodow-oowej mogly !być wyll"Wane :z podłoża: t trans-~ !pl'IZiez lodowli.eoc wraz z :Lnnylm. mate-n.ałem.

MOŻLIWOSCI WYSTĘPOWANIA ZŁOZ RUD ŻELAZA NA BLOKU PRZEDSUD'ECKIM N a . ~l~u. !Przetd$deCikim mOI'Żlna się liczyć

z .l'OOIZl~lwOSCJą występowania osaldowych i

me-t81Ill<rlicmych rud · żelaza jak również złóż kontaktowo-metaJSiomaltycznytoh i hydTOitennal-nych .. Rudy, metaJmO!r'ficz;ne mogą by(: zwtią:zane ·

z s~ą !pall"&g)nejsów i! łupków

biotytoW'O'-mu-slrowitowytch, przy czym najpraJWdapodobnitej mo~ą ollle ~stępolw!ac w póibliiu kOlilitaktu tyC'h

dw~ sem1. _W 'pod~bnych u'tlw'or8!Ch występują ~arz;,n,e zfuża rud zelaza

.w

róim)11Ch częścilach ŚWI.alta. Talk iiliP· dn.:ietp:rolwskai seria' rudtcmośna

· zbudowana j~ zwykle z łupków!

chloryto-wych i serycytow10-hioitytowych, jpOOdżeo · które·

... "". ' . l '

~

J wy»""<pu]ą z1•e ence i paragnejsy. W

ainaflogkz-nych seri81C'h łupków kW'.aJI'ICOWo-serycyttowyoh

lub ser)11Cytdwo-biotytowych z pirytelm wystę­ pują w Wietnamie rudy martytowo-limonitowe.

N ad serią rudqndŚną leżą fyllity iii łupki' ~'1"­ oowo-gll"afitowe, analogiczne do typu stwier-&otnego w Gromadce. Ponadto seria. łupków

•bioty'towo-ser)11CytoWych na: bloku

prmdswdec-k:im za!Wiera granaty, łiczne ·skupienia tlenków żelaJZa, jak

to

zwykle obserwuje się w

meta-morficzinyiClh seriaiCh rudonośnych.

Jeśli ·nast~ uwzględni. się 01beooość

stalropale<ll'l'.Oilcznych lulb preka:mlbryjskdch, bu-dujących blak przedsudeoki, :istniJeją podstafWY do rozpoczęcia pos7)llk:Lwań złóż rud żelaizai na

tYJm obszalmJe, a przede wszystkim badań pod-staWO!Wycih w oolru ustalenia budowy

geolo-gicznej tej struktury.

Oprócz rud .osad.OW!ych i metamo.r.ficz:nych istmdeje możld:WIOŚĆ wystę:pow.anial rud ikant~k­ towQ-metasoonaJtycmych i hydrotetmui!lnych. Jak

to

wytrrika :z ~Wierceń Nowiny i Jędry­ chówek, g.raal!Qidiorylty twOil"Zą tu dość pokaź­

nycll l'OIZIIn:i.alrów iln:t:ruzje, które mogą w

Zi118ICZ-nytm stiOipnliu powod.O.Wa;ć k~e \Pl"~bra­

żem:ie skalł otaczających. Niektóre serie łwpko­

we W1kaJZują 2IDOOZIDą węglan.QWOŚć, oo jest sprzyjaijącY!ffi Qlbj.aWIEm dla tworzenora się rud

sk.all"nowych. ,Ponadto osłona ,łupkowa :Lntru!Lji

granitowyiCh i ;gi"aal'llidioryttowych stafnolwiła pewnego :rodzaju ekran dla rozwtoju

m:iJnerali-~ji. hydirqteimailne!j. Te zaigadnienia me ibyly dotychczas zibadane.

METODY BADAN'

Prmd roopoczęcielm właściwych posz;uk;Lwań pow:ilnno się :pmeproW1aJd.zi'Ć badania

pod.staJwo-we lilia blaku przedsudeckian w celu ustalenia

profilu litologiczno-stratygraficznego utworów starqpaloomicznych i prekambryjskiich Oll"a:z ustal:iić budowę geologilczną tej jednostki. Pr.ace

pow.imty; się rozw.i:jać róWinolegle z badalniem

Gór l{!aczawskich, które mają dużo iWSpÓ1nych

cooh

w.

budowie goolagi.czne.j z iblOik:iem

przed-sudeckd!m.

Ze

względu na przykrycie Uillwor.ami 1n'7Jeci~dQwym:i. blok przedsudec!k:i powiJnien być z:badalny ge<lifii:z.yC2lllie. W p.iel'IWSZej kO!lej-naścl na calłym <JI~ pow:i.noo się W)11lro!na:ć S7JC'Zelgółowe zdjęcie ,mlagnetyc:zne. Celem tego zdjęcia byłqby wykrycie ewentualnych ciał mag!Ilettya~nych OII"aiZ anamal:ii regularnych, które by odzwilerciecHa-'ły prZJE!hleg :struktur pod pdlm-ywą t:rv.ecó.orzędu. ,Należy zarzJnaJCZYĆ, że na istln:iejącym zdjęciu :rna~netycznY!ffi regi.anal-nyin zm;nacmją, się dwa łtYIPY .aawmaJ.id.;

mia-now:icie: regularne ó kierwnku lllJld.ej więoej NW - SE ocaz immeryC7!Ile :m'iązane ~ .obec-nością ibaizaJ.tów.

Ze W2lględu jełdlnak nla

ZJbyt

duży

rozsta.w

pumiktów otbselwak:!yjnych (1,5----12,0 km) .anO-malie regularne maJją charakter orientacyjny

i ;nre· daiją j~aSne~gQI•dbra!Zu o .pr.wbi.egu struktur.

Fotnadto bi10rąc pod uwagę to, rże ciał:al rudne są zwylkle maiłych l"''Zllili.a:r, mQgły z łatWIOŚ­ cią wytmkinąć się z .obserwacji przy tak dużym rozstaWie o;bserwlacji. \

Z koLei. prostotpadle do .pmebiegu regul.a1"-nych. alnOOllall:ii InaJgnetyC2mych poWii)naro się wyikotnalĆ S7JOWgółowe profile gr,awilmetryc:z.ne,

które pOIZ'WIOlą zlokaliwwać ewentu1alne ciała o podwyższxm.ej .gęstości Ne.stępny etalp !Prac

będziie pole~ na kotnilroli strei aiilo.maJn.ych za

pomocą wierceń w celu ustalenia profilu

lito-lagiazmo--stra/ty!graif:icm.ego i wykrycia

ewen-twa1nycll stref ruJdinych.

LITERATURA

· l. E i s e n t r a u t O. - Der niederschlesische Zech-stein und seine Kupferlagerstatte. Berlin 1939.

2. O s i k a R.· - Perspektywy poszukiwań rud żela­

za w Po1sce. (Zjazd Kop. Rud.) Katowice 1959. 3. Z i m m e r m a n n E. - Geologische Karte von

Preussen. Erlaiiterungen des Blatt Golelberg und Schi:inau. Berlin 1936.

4. Z

w

i er z y ck i J. - Sole potasowe na północ od Wrocławia. Ks. paro. ku czoi Bohdanowicza.

war-szawa 1951.

SUMMARY

In tlhe !l)re-Cambrialn and oO.d-ł'ail:aeoooiK: Flare-su-debile · BIOOk aJPipea:r some oha~rlilslti:cs slhowing the pds&ibi'LiMes o.f il1dn-oore OOOUNemce.

F1ar swch a!l)pea.raoces the .geoomll

iLilthollogilc-'Stra-~ical reseanbl.~ of l'odks bUJtlodliing the

F1are-Sitldeltic Biloełk to ·the .re,s,pelc1tlive pre-Camtbri'3lll and olider Pallaeo!2Jo!iJc .p:toifil€'.5 .iin ·thie vaT.i.ous i.roln-ore deiplooliits iJn tlhe WIOTld may be inc11uded.

Wilthi.n · .th€1Se I'IOC!ks budll:dimg 'iihe F'ore-sUidevre Black, there have lbee:n. C'onfitmed the presence of ~ series arud exhalaltilcm deipos:iits, as \WI11 a.s d~eliqped regi'onal aniel C!Oini1laJct me~tambrphliSm, i.e.

:tihJe aiOCKJI!ll!paJIJ.Y'iing .c-hall"aCitetr!iSitdlds of mUC!h of diooln-ore

dapoodits af th:e mełaimor,philc type. PE310ME

B ~oKeM6pHitcKHX H ~pesHerraJieo3oiicKHX o6pa3oBa-HHHX rrpe~cy~eTCKOrO 6JIOKa Ha6JIIO~a:IOTCfl orrpe~eJieH­

Hbie CBOiiCTBa, yKa3biBaiO~He Ha B03MOlKHOCTb

CQ-~eplKaHHfl B HHX meJie3Hoii py~bi. H TaKHM

nponsJie-HHHM CJie~yeT OTHeCTH o6~ee

JIHTOJIOrO-CTpaTHrpaq>H-'łeCKOe CXO~CTBO o6pa30BaHHii, CJiaraiO~HX rrpe~cy~eT­

CKHii 6JIOK. C COOTBeTCTBYIO~HMH IIpO<fiHJiflMH ~OKeM6-pHR: H ~pesHero rraJie030H pa3JIH'łHbiX meJie3opy~HhlX

MeCTOpOlK~eHHii MHpa.

Cpe~H o6pa3oBaHHii cJiaraiO~Hx rrpe~cy~eTCKHii 6JIOK

o6HapymeHbi 3eJieHoKaMeHHM c·epHH H ::mcraJIH~HoH­

Hbie o6pa30BaHHfl, pa3BHTbiii perHOHaJibHbiii H KOHTaK-TOBbiii MeTaMop<fiH3M, T.e. 'łepTbi, COIIYTCTBYIO~He MHO-rHM MeCTOpOlK~eHHflM lKeJie3a MeTaMop<fiH'łeCKOrO THIIa.